De tragedie VIETNAM (II)
Oorlog om een verloren vrede
Waar plichtsgevoel wint
van het gezonde verstand
het fijne
£"Sli rokertj e vanj
HOFNAR
Kerken in Kameroen in onrust
door moord op zendeling
Mexicanen in de ban van
vliegende schotels
Deskundigen van ingenieursbureau
gaan voor onderzoek naar Korea
In Pleikoe hangen handgranaten
als kerstartikelen aan de muur
Vastgoed Nederland
DONDERDAG 14 OKTOBER 1965
19
Relikwie
Kerkelijk nieuws
Vriend
Looppas
uitsluitend
tabak
SENORITAS SPECIAL
Ds. Hoekstra terug van inspectiereis
„Ze bestaan'
Foto's
(Van onze reisredacteur)
PLEIKOE. In het toilet van het militaire vliegveld van Saigon staat
op een tussenschot: „Nog maar 364 dagen. Kwam hier gisteren aan. Para
chutist". Meer dan welke officiële verklaring ook, vertegenwoordigt dit
cynische ballpoint-krabbeltje van een Amerikaanse parachutist het poli
tieke en militaire klimaat in de Zuidvietnamese republiek. Het is een kli
maat waarin plichtsgevoel het wint van gezond verstand. Buiten op de
startbaan zeulen tengere Vietnamese parachutisten amechtig in de ver
zengende hitte met hun Amerikaanse uitrusting naar een transporttoestel.
Enkelen halen het niet, zetten hun lading neer, gaan woordloos zitten. Om
hen heen stijgen helikopters op, dalen verkenningsvliegtuigen, brullen
straaljagers. Overal rjjden jeeps, vrachtwagens, lopen tot de tanden ge
wapende Amerikaanse soldaten. Plichtsgevoel of gezond verstand? Wach
tend op het vertrek naar Pleikoe met een C-123 een vliegtuig waarin
een vrachtwagen zich om kan keren zegt iemand: „Iedere dag slaat
iemand een bladzijde om. Staat je naam erop, dan heb je het gehad, wat
je ook doet. Anders kan je nog op een extra 24 uur rekenen". In Vietnam
leeft niemand zonder angst dagelijkse metgezel op weg naar een toe
komst waar velen niet meer in geloven en nog minder iets van begrijpen.
De beheerder van het Vastgoed Beleg
gingsfonds Nederland deelt mee dat het
fondsvermogen thans 30.361.818 (per 30
juni 29.552.980) bedraagt. Hiertegen
over staan uit 41.451 (40.378) vastgoed
participaties hetgeen neerkomt op een
basiswaarde van 732,47 731,91) per
vastgoed participatie.
PLEIKOE LIGT hemelsbreed 219 mijl
ten noorden van Saigon een vijftig kilo
meter van de Cambodiaanse grens. Vlie
gend over het onherbergzame landschap
van ravijnen, bossen, heuvels en glinste
rende rivieren, kijken de Vietnamese pa
rachutisten in de C-123 uitdrukkingsloos
voor zich uit. De motoren bulderen en
maken het noodzakelijk alleen te zijn met
eigen gedachten.
Waar denken zij aan? Aan een oorlog
waarvan het waarom steeds moeilijker is
te definiëren? Aan de massaliteit van de
Amerikaanse oorlogsmachinerie en de
materiële primitiviteit van de tegenstan
der, de mug die men met een hamer pro
beert te doden? Verachten zij de Ameri
kanen, heimelijk? Hebben zij misschien
een even heimelijke bewondering voor de
taaiheid van de Viet Cong?
NA TWEE UUR bonkt de C-123 op de te
kleine en modderige landingsbaan van
Pleikoe. Er is niet veel te zien behalve
het beeld dat men hier overal ziet: voort
durend opstijgende en dalende toestellen,
sjokkende troepen. Het is alsof deze oor
log alleen bestaat uit het gegier van
straaljagers, het kloppende gezoef van he
likopters, en laarzen die zich in de mod
der vastzuigen.
In een kleine houten barak met een
vloer vol modder meldt men zijn komst.
Een Amerikaanse sergeant, zijn kaken
malend op kauwgom, ritselt met formu
lieren. In een apart vertrek van de hou
ten loods zit een Vietnamees in een smet
teloos wit uniform. Hij is de vertegen
woordiger van „Air Vietnam". Hij zit er
Advertentie
RED BAND ROOSENDAAl
Geref. Kerk (vrijgemaakt)
Aangenomen naar Albany (Australië)
J. D. Wielenga te Veenendaal.
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te Gouda D. Biesma Jr. te
Aalsmeer.
Vrije Evang. Gemeenten
Beroepen te Utrecht-C. H. Ravens te
Beverwijk.
Domsgezinde Broederschap
Beroepen te Leeuwarden (vac. Th. van
Veen) G. Wassing te Dantumawoude, die
dit beroep ook aannam.
»d. Herv. Kerk
Beroepen te Brandwijk K. Exalto te
Melissant.
Aangenomen naar Groningen (als jeugd
pred.) D. Th. Rutgers te Diever; naar
Sleen (Dr.) (toe z.) W. de Weerd, voor
ganger van de Ned. Prot. Bond te Bussum.
Bedankt voor Grotegast-Doezum M. J.
v. Wijck te Edam; voor Huizen (vak. G. H.
v. Kooten) W. H. v. Kooten te Oud-Beijer-
land; voor Huizen (vak. G. Boer) H. N. v.
Hensbergen te Dirksland.
Ger. Kerken
Beroepen te Gees (Dr.) H. J. Hasper,
kand. te La Chapelle sur Aveyron (Frank
rijk), te Papendrecht D. Kronemeijer te
Maastricht.
Ger. Gemeenten
Beroepen te Lisse W. Suyker te Krab-
bendijke.
Ger.Kerken
Beroepen te Rotterdam-I Jsselmonde
(vak. M. C. Kersten) G. Meynen te Utrecht
en idum (3e pred. pl.) K. Smit te Voor
schoten; te Rotterdam-Kralingen (vak. J.
Ytsma) A. C. Scherpenisse te Scheve-
ningen; te Zuilichem-Gameren J. J. v. d,
Hoek te Den Ham (O).
als een relikwie uit een tijd die Vietnam
nooit heeft gekend een tijd van vrede
en welvaart.
PLEIKOE BLIJKT uit onbegaanbare
wegen te bestaan, een slordige winkel
straat, boeren met puntige Chinese stro
hoeden, en verder niets. Maar het was
hier dat de watervlugge Vietcong op 7
februari het Amerikaanse kampement
aanviel. Het kamp bestaat uit barakken,
prikkeldraad, zandzakken, bunkers,
wachtposten, en veel rollend materieel.
Een Franse journalist zal opmerken:
„Vermoedelijk staat het in de Ameri
kaanse grondwet dat geen soldaat zich te
voet mag verplaatsen, omdat iedereen het
recht heeft niet moe te worden". Hij
denkt aan Dien Bien Phoe in 1954, toen
de Fransen hun laatste nederlaag leden 'in
Azië. De Amerikanen denken niet aan
Dien Bien Phoe. Maar waar zij wel aan
denken blijft een open vraag.
Een vredes-conferentie met Hanoi? En
wanneer Hanoi noch van vrede, noch van
conferenties wil horen zal Washington
dan een verloren vrede met een oorlog
zonder eind beslechten?
In een van de barakken worden wij in
gekwartierd in een kamer met drie dub
bele bedden. Een paar soldaten slapen er
in hun onderbroek. Hun geweren staan
naast het hoofdkussen. Op een stoel lig
gen patroongordels. In de off'ciers-bar
loopt het tegen vijf uur vol. Men betaalt
met net onlangs in omloop gebrachte
Amerikaanse legergeld (om de zwarte
markthandel in dollars tegen te gaan).
Een kolonel vraagt om de leren poker
beker (het Amerikaanse leger denkt aan
alles) en recruteert vijf man voor een
rondje. Is dit oorlog? Het onderwerp komt
niet ter sprake tenzij men het aansnijdt.
Een luitenant, een Philippijnse guerrilla
in de laatste wereldoorlog zegt op ge
dempte toon: „over zestien dagen ga ik
naar huis. Neem het van mij aan: de
Vietcong is er beter aan toe dan wij. Ik
heb het spelletje drie jaar lang op Luzon
gespeeld".
GEVRAAGD OM uitleg, licht hij toe:
„Wat doen wij hier? We wachten totdat
we aangevallen worden. Wat doet de Viet-
Cong? De Vietcong bepaalt waar en wan
neer wij worden aangevallen. Een guer
rilla-oorlog wordt niet gewonnen door
wachten totdat erop je geschoten wordt,
die wordt gewonnen door initiatief".
Aan het andere eind van de bar zit een
voorlichtings-officier. Vanmiddag werd hij
door een collega op stang gejaagd toen
hem gevraagd werd waarom er niets ge
beurde waarover 'n goed stuk is te schrij
ven. Zijn wenkbrauwen begonnen te tril
len. Zijn ogen knipperden. „Als je soms
denkt dat wij hier voor ons plezier zitten,"
zei hij tenslotte. „Eergisteren is mijn bes
te vriend in een verkenningsvliegtuig ka
pot geschoten. Zoiets gaat je niet in je
kouwe kleren zitten, als je dat soms
dacht". Nu, aan de bar, biedt hij zijn ver
ontschuldigingen aan, maar hij voegt
eraan toe dat hij het niet minder gemeend
heeft.
In een van de barakken zit een kapitein
van de mariniers zijn geweer schoon te
maken. Het is een ritueel dat iets van een
godsdienstige bezigheid heeft. Ieder onder
deeltje wordt met een in olie gedrenkte
tandenborstel gepoetst, dan nog eens ge
wreven. Hij vertelt van een tank-actie te
gen de Vietcong, van zijn moeilijkheden
als adviseur bij een Vietnamees leger-on-
derdeel, van zijn vrouw en kinderen in
Amerika, van zijn trouwe sergeant.
Buiten zijn kamer waar handgranaten
als kerstartikelen aan de muur hangen en
een half uitgepakte hutkoffer als stoel
wordt aangeboden, klinkt het rumoer van
de onderofficiersclub. Korporaals en ser
geanten hebben het er over hun wapenfei
ten.
OM TIEN VOOR half elf gaat een si
rene. De bar, de kamer, de onderofficiers
club stromen onmiddellijk leeg. Het is een
paraatheidsoefening op het ogenblik dat
men aan zijn laatste biertje, of zijn laat
ste slok whiskey toe is. Niemand moppert.
De lichten gaan uit. In het donker draaft
men in looppas naar de bunkers.
De soldaten die op bed lagen, komen
slaperig naar buiten, geweer over de
schouder, hun broek ophijsend. Op vijftig
meter afstand branden de lichten langs
de prikkeldraadomheining van het kamp.
Zij worden niet gedoofd, zodat een nade
rende vijand gezien en onder schot geno
men kan worden, na enkele minuten komt
de inspecterende majoor langs.
Zwijgend zien de soldaten hem voorbij
gaan. Kort daarop volgt het „alles veilig"
signaal en de laatste looppas naar het
nog halfvolle glas bier in de bar.
Advertentie
Een vreemde lading is zojuist ge
arriveerd op het vliegveld van
Pleikoe: zes grote waakhonden en
hun Vietnamese bewaker.
1
Even later slaan vier doffe knallen door
de nacht en splijten het donker open met
het helle licht van fakkels die langzaam
naar beneden schijnen te zweven. Ze do
ven een twintig meter boven de grond.
„Dat zijn de parachutisten", zegt een
luitenant. „Die zitten verderop ingegra
ven. Zodra ze iets horen schieten ze een
fakkel af. Geef ze ongelijk".
„Heil", zegt iemand anders, „Ik wou dat
ik een Vietcong pistool had". Met een
slappe drinkershand zet hij zijn glas aan
de lippen.
„Geef ze ongelijk," zegt de luitenant
weer.
Niemand geeft hem ongelijk.
Ds. J. M. Hoekstra, Afrika-secretaris van
de Raad voor de Zending der Nederlands
Hervormde Kerk, heeft ons zeer geschokt
het verhaal verteld van de moordpartij in
Kameroen op de echtgenote van een
Zwitserse predikant, mevrouw L. Mark-
hoff-Thiebaud en de 27-jarige onderwij
zer Richard R. Waldvogel, eveneens
Zwitser van geboorte.
Ds. Hoekstra, die eind september op
sterke aandrang van ds. J. Kotto, secre
taris-generaal van de evangelische kerk
in Kameroen, ijlings per vliegtuig naar
Bangangté vertrok om daar op de _>laats
van de misdaad te worden geconfron
teerd met het onheil dat zo plots de nog
zo jonge kerken van Afrika in hun ont
wikkeling greep, is nog maar net in ons
land teruggekeerd.
Bij het korpshoofdkwartier in Plei
koe staat een Vietnamese soldaat
op wacht, uitkijkend over het
vlakke landschap. Aan de vlagge-
mast hangt de geelrood gestreepte
Vietnamese vlag.
(Van onze correspondent)
MEXICO Wij zijn allemaal een
beetje zenuwachtig in Mexico. Er ge
beuren vreemde dingen bij ons in de
lucht. Op een avond in september we
waren juist een wandeling aan het ma
ken en keken toevallig naar de hemel,
want het had de hele dag geregend, za
gen we een rode ster. En plotseling, hoe
wel heel traag, begon deze ster door het
luchtruim te koersen.
Ongeveer een half uur stonden wij
daar, de trage voortgang van de rode
ster volgend. Er was geen sprake van
dat het een verre helikopter kon zijn,
daarvoor bewoog het zich te langzaam.
Het had ook maar één licht, en dit licht
bleef voortdurend zichtbaar. Het was bo
vendien te hoog voor een aards vehikel
en een kunstmatige satelliet zou zich
sneller voortbewogen hebben. Er was
geen geluid hoorbaar.
We konden waarnemen, dat het
zich in een schokkerige koers voort
bewoog, alsof het mechanisch werd
bestuurd.
Toen wij tenslotte om een verstijfde
nek de waarneming maar opgaven en
naar een taxi-parkeerplaats wandelden,
bemerkten we dat iedereen op de straat
Nog deze maand zullen twee deskundi
gen van het Nederlands adviesbureau
voor ingenieurswerken in het buitenland
(Nedeco) naar Korea vertrekken om deel
te nemen aan een uitgebreid onderzoek
naar alle middelen van transport en een
volledig investeringsplan voor verkeers-
doeleinden in dat land op te stellen.
De opdracht daartoe is afkomstig van
de regering van Korea na overleg met de
Wereldbank, die er in heeft toegestemd
de kosten in vreemde valuta voor de
studie, die geraamd worden op het equi
valent van 417.000 dollar te betalen. De
Koreaanse regering zal de kosten in de
landsmunt voor haar rekening nemen tot
een equivalent van 110.000 dollar.
Nedeco zal in studie nemen het alge
meen economisch transport, de havens en
de scheepvaart, en zal daartoe samen
werken met e enin Rotterdam gevestigd
adviesbureau: het Nederlands econo
misch instituut. Behalve Nedeco is ook
een Frans ingenieursbureau bij de op
dracht betrokken. De Fransen nemen
voor hun rekening de verkeerswegen,
spoorlijnen en de luchtvaart.
Het huidige verkeersstelsel van Korea,
zo merkt de Wereldbank op, is nauwelijks
voldoende om te voorzien in de huidige
behoeften van het Koreaanse bedrijfsle
ven. De regering en de Wereldbank ach
ten daarom een onderzoek van de tran
sportsector noodzakelijk om vast te stellen
in welke richting de benodigde aanzien
lijke investeringen moeten lopen.
De betrokken adviesbureaus zullen een
tot in bijzonderheden uitgewerkt ver-
voersinvesteringsplan voor 1967-'71 moe
ten opstellen. Men verwacht, dat het on
derzoek zeven maanden in beslag zal ne
men. Over enige tijd zullen nog vijf
deskundigen naar Korea vertrekken
om het Nederlandse team van
zeven adviseurs vol te maken. Vorige
week kreeg Nedeco, zoals op 2 oktober
is gemeld, een soortgelijke opdracht in
Brazilië, voor een project dat eveneens
in belangrijke mate door de wereldbank
wordt gefinancierd. Voor de uitwerking
van dit project vertrekken deze maand
twintig Nederlandse deskundigen naar
Brazilië.
stond te kijken. Mensen stonden levens
gevaarlijk midden op de weg, met één
been in hun auto en één er buiten, om
hoog te kijken. Bij nader onderzoek bleek
het Mexicaanse nationale sterrekundig
observatorium al een tijdlang dagelijks
berichten te hebben ontvangen over
waargenomen onbekende fenomenen in
het luchtruim.
Een Mexicaanse natuurkundige, werk
zaam in dit observatorium verklaarde
aan verslaggevers, dat het zijn overtui
ging was dat de zogenaamde „schotels"
of Ovo's (ongeïdentificeerde voorwerpen)
inderdaad bestaan. „Ovo's zijn geen weer
ballonnen", zo zei hij. „En uit onderzoe
kingen van de Amerikaanse luchtmacht
is gebleken, dat de vliegende schotels
of Ovo's van een andere planeet kun
nen komen."
Hoe dit zij, terwijl iedereen in Mexico
er over praat, publiceerden Mexicaanse
dagbladen foto's, genomen door een jurist,
Eric Roel, die lid is van de sterrekundige
sociëteit van Mexico. Met een aan een
35 mm camera gekoppelde telescoop
reflector, heeft hij een foto van een
kunstmatige satelliet gemaakt, en met de
zelfde film en camera heeft hij een Ovo
gefotografeerd.
De foto van de satelliet 5 minuten
belicht toont de koers van dit vehikel
als een lange rechte witte streep tegen
de nachtlucht, en de sterren als korte
streepjes. De foto van het ongeïdentifi
ceerde voorwerp (op 19 september geno
men) toont een dikke witte punt met een
schokkerige korte koerslijn.
De toelichting van de foto, zoals het
Mexicaanse dagblad „Excelsior" die pu
bliceert, luidt: „Het traject van het ob
ject was zeer grillig en onprecies, met
veranderingen van daling tot hoeken van
90 graden- Tevens wisselde het ongelofe
lijke snelheid af met soms absolute stil
stand.
Het blijkt verder dat instrumenten
(bijvoorbeeld radio en andere elektrische
instrumenten) zodra een Ovo vrij dicht
nadert onbruikbaar worden. Een sterk
staaltje daarvan heeft in de hoofdstad en
in het verder gelegen Cuernacava plaats
gevonden.
Op een dag waren de storingen van het
elektriciteitsnet hier zo erg (en normaal
heeft de Mexicaanse hoofdstad zelden
last van een storing) dat wij bij zaklan
taarn en kaarsen hebben moeten werken.
De elektricitfeits-maatschappij berichtte,
dat het de oorzaken waardoor in de hele
stad (tot driemaal toe in vier uur tijd)
het elektrische licht uitging en uit zich
zelf weer aanging, niet kan verklaren.
Technici onderzoeken het verschijnsel",
zo werd er aan toegevoegd.
„Iedere keer als het licht uitging", zo
luidt een persbericht, „was op dat mo
ment de lucht normaal, maar na enkele
seconden verscheen een intens zilver licht
waarvan het centrum verblindend was.
Van lieverlee werd dat licht rood tot het
verdween en daarna ging het licht weer
aan
Hij vertelt hoe het plan tot de dubbel®
moord was opgekomen in 't brein van een
onderwijzer van de christelijke mulo-
school in Bangangté. Mevrouw Markhoff
werd het mede-slachtoffer van de aan
slag, die erop gericht was het toekomstige
hoofd van de christelijke muloschool, de
heer Waldvogel, uit de weg te ruimen.
Ds. Hoekstra, die bij zijn „recherche
werk" in nauw contact stond met de pre
fect van Bangangté, vertelde dat het mede
aan deze Afrikaan te danken is dat de
zaak zo spoedig rond was.
Mevrouw Markhoff >as de echtgenote
van ds. Markhoff, docent aan de theolo
gische school te Ndoungué, waaraan ook
de Nederlandse zendingspredikanten dr.
Stelma en dr. Postumus Meijes zijn ver
bonden.
De familie Markhoff was met vakantie
in het koeler gelegen Bangangté. Ds.
Markhoff was echter voor een bespreking
twee dagen in Douala en had daarheen
zijn oudste dochtertje meegenomen. Met
vier andere kinderen was mevrouw Mark
hoff in Bangangté achtergebleven. De
heer Waldvogel, net ?en week in Kame
roen, die na de vakantie de Franse direc
teur van de christelijke mulo zou opvol
gen, logeerde evenals mevrouw Markhoff
in een van de huizen 'an het zendings
station te Bangangté.
Op zaterdagavond 21 augustus hoorde
mevrouw Markhoff nadat zij de kinderen
naar bed had gebracht, gerucht bij de
deur. Toen zij ging kijken zag ze daar
de haar bekende onderwijzer van de
christelijke mulo Ytnia een Afrikaan
met enkele jaren Europese ervaring
staan met een onbekende man. Zij werd
neergeschoten. De heer Waldvogel, lie de
achterdeur uitliep, werd buiten gegrepen,
naar de waranda gesleept, en eveneens
omgebracht. Niet ver van het zendings
station vond men de volgende dag zijn
stoffelijk overschot.
Parlementslid
De prefect van Bangangté, die onmid
dellijk een onderzoek liet instellen, kon na
enkele dagen deze dubbele moord reeds
reconstrueren. Inderdaad bleek de onder
wijzer van de christelijke mulo, di«
wraakgevoelens koesterde omdat hij niet
tot directeur van de school zou worden
benoemd, de aanstichter van de moord te
zijn. Als handlangers had hij zijn toe
vlucht tot enkele leden van de maquis ge
nomen, terwijl ook bekend werd dat het
Afrikaanse parlementslid, Nia-Tade, zij
delings bij deze moordpartij betrokken
was. Het moordwapen bleek zijn eigen
dom te zijn.
Een onderzoek heeft uitgewezen dat Yt
nia een aantal van zijn collega's lera
ren van de christelijke mulo over zijn
plan tot moorden had ingelicht. Op Yt-
nia's aandrang zouden zij zelfs bijgedra
gen hebben in het bedrag (drieduizend
gulden) dat de maquis als beloning zou
krijgen.
Uit gesprekken, die ds. Hoekstra met de
plaatselijke autoriteiten heeft gevoerd, is
hem wel duidelijk geworden, dat straks
bij het proces enkele doodstraffen zullen
worden geëist.
Onzekerheid
Voor de in dit deel van Kameroen wer-
grote onrust en onzekerheid gebracht. De
kende kerken heeft deze dubbele moord
eerste reactie van de evangelische kerk
van Kameroen was het besluit om de
blanke zendingsarbeiders, met uitzonde
ring van de beide artsen, uit het Bamile-
ke-gebied terug te trekken en naar veili
ger oorden over te brengen. Ook is de
christelijke mulo in Bangangté tijdelijk
gesloten.
Ds. Hoekstra kon nog geen conclusies
trekken voor de toekomst. Met dominee
Kotto deelt hij echter de verwachting dat
er voor de jonge kerken in Kameroen nog
een goede toekomst is weggelegd. De op
leiding van zendingsarbeiders voor Ka
meroen gaat dan ook in „Oegstgeest"
normaal door.
Advertentie
