BULGARIJE: laatste bolwerk
van Sovjet-Unie op de Balkan
Levert in hoofdstad Sofia
kunstmatig gerussificeerd
GROEN Co
Duizenden in Australië
zoeken edelgesteenten
Concurrenten steken onze
scheepsbouwers de loef af
PUROL
Tabaksbewerkers
willen 6 pet
vakantietoeslag
li
W/U
parfi
VRIJDAG 29 OKTOBER 1965
13
Hervormingen
parfum perfekt afgesloten
mmm
iiiil!
■um nevelfijn verstoven
Centrale verwarming
„Duiker" oliebranders
„Duiker" aardgasketels
'A
Leefwarmte!
Vooral om de veiligheid.
Oppositie
Op jacht
u
Lapidaristen
Kort
nieuws
Naar rangorde
Advertentie
(Van onze speciale verslaggever)
SOFIA De eerste de beste voorbijganger, die ik in het centrum van de Bulgaarse
hoofdstad, Sofia, de weg vroeg, haalde niet begrijpend de schouders op. „Ruski", zei
hij verontschuldigend alvorens in zijn auto te stappen, die van binnen van gordijntjes
was voorzien. De auto was er een van het type „Wolga", een in het stadsbeeld van
Sofia vertrouwde wagen. Het voorval demonstreerde ongewild de Russische invloeds
sfeer, waarmee de bezoeker van Bulgarije wordt geconfronteerd. Sofia wemelt van
de Russen, vooral sinds de mislukte samenzwering, die een groep revisionisten het
afgelopen voorjaar op touw zette, maar die door de Russische geheime dienst in de
kiem werd gesmoord.
Wie zich in de Bulgaarse hoofdstad beweegt, ontkoipt niet aan de indruk dat het
leven er kunstmatig is „gerussificeerd". Zelfs als men de traditionele banden met de
Sovjet-Unie in aanmerking neemt, moet het gemis aan eigen Bulgaarse stijl in het
openbare leven opvallen. De oude cultuurmonumenten van Sofia zijn langzamerhand
overwoekerd door pompeuze gebouwen naar bolsjewistische trant. Het stadswaren-
huis lijkt een verkleinde uitgave van „Gum" in Moskou. In de restaurants wordt mu
ziek gespeeld die aan de Wolga thuishoort.
Ingeklemd tussen landen, die zich met
succes van het Kremlin hebben losge
maakt, is Bulgarije duidelijk het laatste-
Russische bolwerk op de Balkan. Het
land mag dan zijn grenzen hebben open
gesteld voor het toerisme en handelsbe
trekkingen hebben aangeknoopt met het
Westen, het is een Russische satelliet ge
bleven in de ware zin van het woord. Het
Kremlin heeft het heersende regime aan
zich verplicht door de miljoenen roebels
die jaarlijks in de Bulgaarse economie
worden gepompt. Ook dat regime zelf be
staat duidelijk bij de gratie van de Rus
sen.
Het stadsbeeld in Sofia is een getrouwe
kopie van dat in Moskou. Als vroeg in de
middag de fabrieken en kantoren uit
gaan, stroomt het stadscentrum vol voet
gangers, die door de overvolle cafés en
warenhuizen hun weg zoeken. Ontelbare
verkeersagenten regelen druk het geringe
autoverkeer over de brede boulevards en
roepen de enkele overtreder steng tot
de orde. Op elke straathok slaan politie
mannen de mensenmassa's gade.
Zij dragen bij tot de wat beklemmende
sfeer, die over de bezoeker komt, zodra
hij de grens is gepasseerd en zich op
weg naar de hoofdstad van politiepost tot
politiepost weet doorgetelefoneerd. Een
beklemming die nog toeneemt, als hij
merkt dat een politiek gesprek met de
overigens vriendelijke bevolking ondoen
lijk is.
Wat de toerist langs de prachtige
stranden van de Zwarte Zee niet merkt,
ontdekt de bezoeker van Sofia des, te
meer: Bulgarije is nog een politiestaat in
optima forma, waar het politieke leven
nauwlettend door de geheime politie
wordt gecontroleerd en waar vrije me
ningsuiting onmogelijk is. De gewone man
in Sofia onthoudt zich dan ook van poli
tiek, althans' voorzover hem dat mogelijk
is, want „de partij" is in Bulgarije
machtig en dringt in ieders oren door.
De mensen, die zich niet tot de „nieu
we klasse" van lioge partijfunctionarissen
en legerofficieren kunnen rekenen, heb
ben trouwens moeite genoeg 't hoofd ma
terieel boven water te houden. Het gemid
delde loon van de Bulgaar bedraagt tach
tig tot 120 leva, maar voor een paar fat
soenlijke schoenen moeten veertig leva
worden neergeteld, voor een overjas tach
tig leva en voor een pak honderd leva.
De kwaliteit van de goederen, vooral van
textiel, is onvoorstelbaar slecht. In de wa
renhuizen kan men geregelde getuige zijn
van runs op een bepaalde afdeling, gevolg
van het schoksgewijs aanvoeren van goe
deren. Bulgarije kampt met de gevolgen
van een nog weinig uitgebalanceerde
planeconomie.
nogal wisselvallige factor in het politieke
leven en het regime kan er dan ook nooit
voor honderd percent op rekenen. Daar
van is de jongste samenzwering, die haar
kern in het leger vond, een bewijs. Het
was in feite een complot van een groep
oude partisanen, die Zhivkov wilden wip
pen om 't land uit de knellende omarming
van de Russen te verlossen. Hoezeer Shiv-
kov de coupe ook op rekening van Peking
tracht te verschuiven, er zijn volgens Wes
terse waarnemers in Sofia geen aanwij
zingen dat de Chinese ambassade de hand
in het spel heeft gehad, al zal diezelfde
ambassade de mislukking van de coupe
stellig betreuren.
S: 'Jïïï
De Step verstuiver beschermt en
behoudt de kracht en de geur van
uw parfum (zelfs in het vliegtuig).
Voor dieragfijne, uiterst zuinige ver
stuiving: alleen Step. Grote kollek-
tie elegante modellen. Nu zelfs een
aftet-shave verstuiver voor heren.
Alleen een verstuiver van Step biedt
haastonbeperkte garantie en wereld
beroemde service. Let dus op! Een
echte Step-verstuiver herkent u aan
de blauwt verpakking. Let op het
merk:
PARIS
Voor Nederland: Fresiaplein 3
Wassenaar - Tel. 01751-4247.
De samenzwering heeft in ieder geval
aangetoond dat aan de positie van Zhiv
kov en daarmee aan de Russische in
vloed in Bulgarije wordt geknaagd.
Toch moet aan dit soort samenzweringen
niet al te veel waarde worden toegekend.
Ze komen voort uit het middenkader dat
het regime nooit trouw is geweest, maar
dat ook nog nooit met enig succes een
staatsgreep heeft kunnen bewerkstelligen.
Net als de Sovjet-Unie is Bulgarije be
zig het bestuur te decentraliseren. De boe
ren hebber) wat van hun oude vrijheid
teruggekregen en mogen thans weer be
schikken over een eigen huis net een lap
je grond, voldoende om hun eigen groen
ten te verbouwen. In een aantal distric
ten hebben de industriële ondernemingen
de vrijheid gekregen het winstprincipe in
te voeren en vraag en aanbod wat meer
op elkaar af te stemmen. Industriële uit
rustingen worden kant en klaar in het
Westen gekocht. Zo worden in het district
van Plovdiv tomaten gekweekt in Holland
se kassen.
Advertentie
OVERVEEN
TELEFOON 54855
Advertentie
Foto Piet Keyser
Mevrouw H. Kramers, huisvrouw
Frans Halsplein, Haarlem
Toen wij vorig jaar in dit bovenhuis kwamen, was
hier alleen centrale verwarming. We hebben er toen
meteen een kolenhaard bij genomen, want anders zou
het niet genoeg zijn hier. En doods bovendien. Maar
waarom juist een kolenhaard op een bovenhuis? Ach-
ik ben on-technisch, maar ik vind het gewoon een
rustgevend idee. Hij sist niet en bromt niet en blaast
niet. H(j kan niet omgestoten worden, niet plotseling
[SJ81S20A
haperen, niet opeens kuren. Hij doet alleen wat-19
doen moet. Stilletjes zorgen voor fijne warmte en
gezelligheid. En dat geeft een veilig gevoel, 't Is echt
een vertrouwde huisgenoot. Waar je zeker van bent.
En dat vind ik een heel ding. Vooral met het oog op
onze kleine Madelon... als die straks groter wordt.
Daarom voor ons leefwarmte. En anders niet!'
Alleen kolen geven leefwarmte
De drie bonden van tabaksbewerkers
hebben zeven collectieve arbeidsovereen
komsten, die eind december aflopen, opge
zegd. Bij het komende loonoverleg zullen
de bonden zich op het standpunt stellen,
dan vooraf in de huidige basisionen de
huurcompensaties, inclusief die van 1 ja
nuari aanstaande, moeten worden ver
werkt.
Ook menen zij dat de bijzondere uitke
ring van twee percent over 1965 verwerkt
moet worden in de basisionen of in de va
kantietoeslag. Naast de gebruikelijke uit
kering met Kerstmis wordt een vakantie
toeslag van zes percent verlangd.
Bulgarije volgt, anders dan zijn buur
man Roemenië, nog altijd in alles zijn
„grote broer", zoals men in Sofia de
Sovjet-Unie pleegt aan te duiden. De man
die voor deze koers aansprakelijk wordt
gesteld, is Todor Zhivkov die zowel leider
is van de regering als van „de partij".
De 64-jarige Todor Zhivkov is na de val
van Tsjervenkov, de Bulgaarse Stalin,
met de steun van Kroesjtsjev aan de
macht gekomen en heeft zich altijd een
slaafs aanhanger van Rusland getoond.
Ondanks de sterke oppositie tegen zijn
beleid, die tot in de hoogste partijgelede
ren aanwezig is, heeft hij de touwtjes
nog altijd vast in handen, al lijkt zijn po
sitie minder stevig dan voorheen.
Aangezien de Bulgaarse communistische
partij zich altijd door een sterke fractie
vorming heeft gekenmerkt, is het moei
lijk na te gaan, hoe sterk de revisionis
tische stromingen in het land zijn.
Voorts vormt het Bulgaarse leger een
(Van onze correspondent)
SYDNEY Wie door de winkel
straten van Sydney wandeltwordt
telkens getroffen door etalages, waar
in attributen voor „mijnwerkers" te
koop liggen. Die mijnwerkers zijn
vakantiegangers. Vakantie in Austra
lië betekent voor vele namelijk de mo
gelijkheid een avontuurlijke tocht te
ondernemen naar de opaalvelden van
Coober Pedy en Andamooka in Zuid-
Australië of van White Cliffs en
Lightning Ridge in Nieuw Zuid
Wales. Zo'n tocht is geen reisje in een
Pullman-trein, maar een lange, ver
moeiende rit van enkele honderden
mijlen, dikwijls langs ruwe, bijna on
begaanbare boswegen, met onver
wachte gebeurtenissen in eigen auto
dan wel in een mini-bus onder leiding
van een deskundige gids.
Als het al mocht lukken om zonder op
onthoud in bijvoorbeeld Lightning Ridge
aan te komen, dan nog is het de vraag of
men er even „vlug" weer uit komt, want
wanneer het plotseling gaat regenen, kan
men ervan verzekerd zijn, dat die weg
„terug" is afgesloten. Wie de terugreis
zou wagen, raakt onherroepelijk vast in
de modder, en dat betekent oponthoud
van een dag of vier, misschien een week,
want er staat geen „wegenwacht" klaar
om de wagen uit de brij te trekken.
Dit is geen ijdele leuze, Want die schat
ten zijn zowel van goud als van zilver,
van diamant, saffier, garnet of emerald,
amethyst en topaas, en tientallen andere
gesteenten, die men in de Australische
bodem kan aantreffen.
Men heeft niet veel anders nodig dan
een vergunning om edelgesteenten te del
ven, die slechts enkele guldens kost, en
enkele attributen, die men in de winkels
van Sydney kan kopen: een houweel met
een korte steel, een schop, een stormlamp,
een streng dik touw, een tinnen kom (om
aan de oever van de rivier de aarde of
het stof weg te spoelen),, een paar stevi
ge schoenen, enkele flessen van plastic
Scheepsbouwers aller landen pro
beren elkaar steeds meer de loef af te
steken b(j het bemachtigen van de op
drachten der reders en de Nederland
se werven komen in de wedloop al
verder achterop. Stijgende loon- en
materiaalkosten, de betrekkelijk hoge
rentestand en de beperkte mogelijk
heden tot kredietverlening hebben de
concurrentiepositie zodanig aangetast
dat de bedrijvigheid op de werven in
ons land gestadig afneemt. In het
ER ZIJN ECHTER vele andere plaat
sen, waar de lust om naar edelgesteenten
te zoeken kan worden bot gevierd. Deze
lust heeft zo'n omvang aangenomen, dat
duizenden vakantiegangers er vreugde
aan beleven om in de uitgestrekte binnen
landen van dit eiland-continent te „jagen
op schatten".
t—rv. marf&tn&r
8 i(
Slechts weinig
auto's rijden over
de brede
boulevards van
Sofia die begrensd
worden door
pompeuze
gebouwen.
(om eventuele vondsten van edelgesteen
ten in te bewaren), een tas, die je om je
schouder kan hangen, een hoed met een
brede rand om bescherming te vinden te
gen de hete zonen een sterke rugge-
graat.
Driehonderd mijl (bijna 500 kilometer)
ten Noorden van Adelaide, de hoofdstad
van de staat Zuid-Australië liggen de
opaalvelden van Andamooka waar het zó
heet is, dat men in holen onder de grond
moet wonen. Maar de opoffering is de
moeite waard, want voor opalen wordt
veel betaaldin Sydney: de winkels
stallen ze in talloze variaties ten toon als
hangers, als broches, als halskettingen,
oorhangers, .manchetknopen en dasspel
den. Goedkoop zijn ze niet, maar wel ver
lokkend voor kopers.
Dichter bij huis, in de grote steden,
groeit het aantal clubs van enthousiasten
voor edelgesteenten met de dag. Deze zo
genaamde „lapidaristen" treft men in on
noemelijke aantallen aan in alle voorste
den van Sydney. Deskundigen hebben SRe-
ciale cursussen georganiseerd voor een
ieder, die zich wil bekwamen in de ken
nis van edelgesteenten en andere gesteen
ten van minder gehalte, en de manier van
slijpen, want ook dit laatste wordt door
hen practisch onderwezen.
De eerste club van lapidaristen werd
tien jaar geleden opgericht. Sindsdien zijn
er tientallen bij gekomen, en het woord
„lapidarist", dat enkele jaren geleden nog,
als het in de krant werd gebruikt, een
verklaring behoefde, is tegenwoordig een
huis-tuin en keuken woord geworden.
Het dorre land van Lightning Ridge,
een vindplaats van kostbare zwarte
opalen
"4
Een collectie Australische saffieren.
De kleuren ervan variëren van
blauw, goudgeel tot geelgroen. Ze
zijn gevonden in Nieuw Zuid-Wales
en Queensland.
Burgemeester ereburger. De heer D. de
Loor is in een buitengewone zitting van
de gemeenteraad van Delft, waarin hij
afscheid als burgemeester nam in ver
band met het feit dat hij enkele weken
geleden de pensioengerechtigde leeftijd
heeft, bereikt, tot ereburger van Delft
benoemd.
derde kwartaal is er echter een kleine
verbetering geweest wat de totale
hoeveelheid onderhanden zijnde ton*
nage betreft, maar het aantal op sta*
pel staande schepen is kleiner gé
worden. De stijging van de bedryvig-
heid op de werven in het buitenland
heeft gemaakt dat onze scheepsbou
wers thans geklopt worden door
landen als Polen, Noorwegen, Zweden
en Spanje.
Volgens berekening van Lloyd's Regis
ter of Shipping stond in Nederland aan
het einde van het derde kwartaal in tó
taal 364.207 ton op stapel, hetgèen 8.638
ton meer was dan drie maanden tevorèb,
In Zweden is de aanbouw in dié tijd mét
maar liefst 214.007 ton toegenomen tot
1.004.251 ton, waarmee het cijfer vin
Groot-Brittannië tamelijk dicht wordt bè~
naderd.
Bij de overburen zijn de orderportefeuil
les weliswaar heel wat beter gevuld din
lange tijd het geval is geweest, maar de
omvang van de in aanbouw zijnde ton
nage is daar de laatste maanden mét
31.285 ton afgenomen, zodat er op 30 sep
tember in totaal nog 1.609.075 ton onder
handen was.
Veel groter was de teruggang van de be
drijvigheid op de Japanse werven, hetgèên
niet wegneemt dat er toch nog bijna twee
maal zoveel scheepsruimte in aanbouw is
dan bij de naaste concurrent, Groot-Brit-
tannië. Er was in Japan nog voor 3.186.029
b.r.t. in aanbouw, hetgeen 243.141 ton tèn
achter bleef bij het cijfer van 30 juni van
dit jaar.
Hoewel de situatie op de internationale
vrachtenmarkt gunstiger is dan in jarèn
het geval was, dankzij de grote grain-
leveranties aan Oost-Europa en China, is
de wereldscheepsbouw niet naar verhou
ding toegenomen.
De Engelse scheepsbouwers kondèh
profiteren van de hulp die de regering
geeft met het beschikbaar stellen v4n
goedkope kredieten voor leveranties aan
het buitenland. Het gevolg is dat zij in
de eerste negen maanden voor ruim eèn
miljoen ton aan buitenlandse bestellingen
in hun orderboeken konden noteren. De
omvang daarvan was tienmaal zo gróót
als in het overeenkomstige tijdvak van
verleden jaar.
De ontwikkeling van de scheepsbouw in
de verschillnde landen was naar rangorde
van de omvang der in aanbouw zijnde
tonnage als volgt (met verschil ten op
zichte van de stand op 30 juni j.l.):
in aanbouw verschil
Japan 3.186.029 —243.141
Groot-Brittannië 1.609.075 31.285
Zweden 1.004.251 214.007
West-Duitsland 789.362 61.78?
Spanje521.276 79.001
Noorwegen 509.439 4- 23.082
Italië 474.251 95.891
Frankrijk 451.427 20.635
Polen 414.530 18
Nederland 364.207 8.638
Joegoslavië 348.771 26.025
Ver. Staten 326.306 13.755
Denemarken 312.316 99 068
Canada 156.027 7.505
Brazilië 150.568 10.956
Finland 106.009 698
elk huis
Advertentie
tegen wat de huid deert!
