ULSTER land
van de stilte
„DE
VOLGENDE
FABRIEKS
SCHOORSTEEN
STAAT IN
WASHINGTON
D.C."
GBBHElÊËff
mmm
WOENSDAG 3 NOVEMBER 1965
6
Reportage? Jacques Levij
Foto's Aart Klein
W
ULSTER is zo iets als de tuin van
Europa. De zes graafschappen lig
gen aan de westelijke rand van ons
werelddeel, goed twee uur vliegen - via
Leeds - van Amsterdam Het is Europa.
Maar dan een Europa dat wij helaas
niet meer kennen. Een Europa van rust
en bezinning, ver van alle meedogenloze
strijd om het bestaan, ver van overvolle
wegen, ver van jachtige, onvriendelijke
mensen, ver van lawaaiige radiomuziek
en transistorradio's, ver van onze plas
ticbeschaving die geen verleden heeft en
geen toekomst kennen zal. Misschien is
het wel dé grote roeping van dit Ierland,
dat het ons moderne westerlingen weer
kan leren dat er meer is tussen hemel en
aarde dan het verdienen van geld en
najagen van een weelde die volstrekt
zinloos is geworden als men dat doel
eenmaal heeft bereikt.
Iets van die balsemende rust, van die
absolute vrede die een diepe voldoening
schenkt, ervaart men als men het kleine
kerkhof bezoekt in Downpatrick waar
de stoffelijke resten heten te rusten van
de patroonheilige van Ierland, Sint
Patrick. De man die vijftienhonderd
jaar geleden predikend en dopend door
dit groene land trok.
SLOT
1
pfiii
DIE GEEST ligt als een onzicht
bare maar duidelijk voelbare wade
over dit hele land van Ulster. Hij
spreekt uit de blauwe bergen van
Mourne, de stille, blinkende water
vlakten van de grote meren, Lough
Neagh, Lough Strang ford, Lough
Erne, uit de eenzame boerderijen,
vaak armoedig en sterk aan de
aarde gebonden, uit de typische
keltische kruisen, de rustieke vis
sersdorpjesde verweerde hellin
gen van Benevenagh, de berg die
de oostelijke oevers van de Foyle
begrenst, de eilandjes die groen lig
gen te dromen in de meren, de stad
jes doortrokken van een eeuwen
oude sfeer en de dorpen die over de
heuvels staren zoals zij dat altijd
gedaan hebben, bekoorlijk en zon
der pretenties.
De grote kustweg
Lieflijk
Luisteren
ANTRIM is het graafschap van de
negen „glens", de dalen die de heu
velreeks doorsnijden tussen Larne in
het zuiden en Ballycastle in het noor
den. Die „glens" zijn valleien, uitgesle
ten door onstuimige bergstromen die in
zee uitmonden. De hellingen van de
heuvels zijn rijk met bossen begroeid
en lopen steil naar beneden. Een prach
tige weg, vlak langs de kust, verbindt
de „glens" en voert van Larne een
drukke haven en badplaats tegenover
het eiland Magee over Glenarm,
Cushendall, Bellycastle naar Port-
rush.
Onderweg komt men voorbij de
„Giant's Causeway", de landingsstei
ger van de reuzen, een schepping van
de natuur die ontstond toen na een vul
kanische uitbarsting vloeibaar bazalt
plotseling door het zeewater werd ge
koeld en ineenkromp tot ontelbare
zes- en vijfhoekige kolommen in ver
schillende tinten rood en geel.
Maar die wetenschappelijke verkla
ring verklaart niets. De Ierse sage
verklaart alles. Die vertelt over de
Ierse reus, Finn MacCool, die een
robbertje wilde vechten met de Schot
se reus, Finn Gall. MacCool moest
daarvoor naar Schotland en hij bouw
de dus even die brug. Maar dat was
een vermoeiend werkje. Toen hij klaai
was, ging hij slapen. Finn Gall wan
delde toen op zijn gemakje over de
brug. Hij drong Mac Gools huis bin
nen en ontmoette daar mevrouw Cool.
Ulster is nog niet beroerd door de ge
sel van onze moderne beschaving, de
industrialisatie. Ulster is (nog) niet
herschapen in een welvarend, maar in
wezen doodziek land, omdat er voor de
mensen geen plaats meer is te vinden
waar zij zichzelf kunnen zijn, waar ze
alleen kunnen zijn.
gaan zitten! Gegarandeerd dat afgeplat
te pilaren waarin zo'n hek gevat is,
zijn gebouwd door een „vreemdeling".
Die erkent er duidelijk mee dat hij nog
niet in Ierland is ingeburgerd.
ZES GRAAFSCHAPPEN die harmo
nisch in elkaar overgaan, maar die
toch ieder duidelijk een eigen karak
ter hebben. Verreweg het lieflijkste is
Down. Het groen is er groener dan el
ders in Ulster. De huizen en hoeven
zien er welvarender, verzorgder uit.
De uit losse stenen opgebouwde erf-
scheidingen verhogen de indruk van or
de en beslotenheid.
Sla in dit graafschap rustig eens een
wat onopvallende zijweg in. Tien te
gen één dat u dan plotseling tegen
over de immense watervlakte van het
Strangford Lough komt te staan, aan
de voet van een heuvel, in de scha
duw van een witte boerderij, of een
met de golvende aarde meegebogen
vriendelijke cottage. Dit is het land
waar Sint Patrick zijn jongensjaren
doorbracht, een slaaf van Niall, ko
ning van Ierland, geroofd uit Wales.
Naar dit land kwam hij terug, nadat
hij in Frankrijk tot priester was ge
wijd. Hij kon dit land niet vergeten.
In 432 zette hij er weer voet aan wal.
Hij stichtte er de eerste christelijke
kerk op.hgt eiland, in een .sqhuur, hem
geschonken door een plaatselijk stam
hoofd. Dat was in wat nu het dorp
Saul is het Ierse Sabhall betekent
schuur. Down en St. Patrick zijn sinds
dien onafscheidelijk met elkaar ver
bonden.
ULSTER, de zes graafschappen, kan
de mens die bereid en in staat is inge
togen te luisteren naar de stilte van
de wind die over de bergen waait, die
het gras beroert, de bomen in het
zuiden vindt u ook palmen! zachtjes
doet zingen, die de lucht aandraagt van
de onmetelijke oceaan, die het water
in de beken, rivieren en meren rimpelt.
„De eerstvolgende fabrieksschoor
steen staat in Washington D.C.", zei
ons een Ier. Het is misschien wat al
te optimistisch, maar er schuilt veel
waarheid in die opmerking. In Ierland
reiken de horizonten nog tot aan ge
zichtseinder, onbelemmerd, ver over
de bergen en de dalen, de zilveren wa
tervlakten, de deinende zeeën.
„Is dat je man daar in dat bed?"
vroeg hij. „Welnee," antwoordde me-
Ut
vrouw, „dat is mijn kleine baby". Finn
Gall schrok geweldig. „Hoe groot zal
de vader dan wel niet zijn'V dacht hij
bij zichzelf. Hij vluchtte naar Schot
land terug en brak de brug achter zich
af, zo snel hij kon.
HONDERDEN van dit soort legen
den doen in Ierland de ronde. Ieder
kind kent ze. Land en volk zijn er
mee doortrokken. Veel van wat ons
moderne, nuchtere, zakelijk ingestelde
mensen ontgaat, heeft voor de rasech
te Ier betekenis en inhoud. Hij is met
die legenden en sagen vergroeid. Hij
kan nog aanvaarden zonder vragen.
Hij wil niet overal een wetenschappe
lijke verklaring voor hebben. Het rij
ke verleden van zijn land tiranni
seert zijn heden niet. Het maakt er
harmonisch deel van uit.
Daarom zal hij, bijvoorbeeld, de pi
laren van het toegangshek tot zijn wo
ning of boerderij nooit afplatten. Hij
bouwt ze steeds in piramidevorm. Dan
kunnen de spoken er immers niet op
ENKELE UREN vliegen van het
overvolle, jachtige, nerveuze, geprik
kelde Nederland ligt nog een paradijs
van rust en vrede en vriendelijkheid.
Het is er goed toeven voor die vakantie
gangers die minder prijs stellen op de
verrukkingen van warm en koud stro
mend water, mondaine casino's en
overvolle vermaakcentra dan op de
kans volledig tot zichzelf te komen.
Alleen met alle rustige geluiden van
de natuur is er de wandelaar die zijn
steile, steeds verrassende weg zoekt
door de heuvels en dalen. Eenzaam is
er de visser die in de luwte van een
onbewoond eilandje van zonsopgang
tot zonsondergang zijn geluk beproeft.
Immer wisselen de grootse panorama's
en glijdt hel klare licht over dit land,
jagen de wolkenmassa's naar hun on
bekende bestemming. Onberoerd en
onbesmeurd is dit Ierland. Het vervult
ons met heimwee naar een verleden
van stilte en bezinning dat wij prijs
gaven voor roet, smook, benzinedam
pen en het eeuwige lawaai van een
doorgedraaide, dolzinnig geworden
mechanische beschaving die ons heeft
overwoekerd.
