Pleidooi voor méér, speciaal op brede
publiek ingestelde, verkoopfilialen
m
William Somerset Maugham:
VAN NIEL
<mp(S)
n
HORLOGES
Spreiding van verkooppunten niet
ten nadele van de erkenden
NEGEN MUZEN
Groot schrijverschap is niet het
alleenrecht der vernieuwers
Nationaal Comité
Huwelijksgeschenk
Öut.
1
OSRAM
LJ
SEÖüaiüHHi
'CJ
-Dj'
DONDERDAG 16 DECEMBER 1965
19
RAPPORT OVER DE SITUATIE VAN DE BOEKENMARKT
In opdracht van de „Stichting Speurwerk betreffende het Boek" is een
markt-analytisch rapport samengesteld, dat aan de Vereeniging ter Be
vordering des Boekhandels is aangeboden. Dit omvangrijke rapport van
het „Nederlands Centrum voor Marketing Analyses N.V." bevat structuur
analyse en toekomstvisie betreffende de Nederlandse boekenmarkt. Het
eerste deel over de vraag naar boeken is ruim een jaar geleden voltooid.
In het tweede deel worden structuren en toekomst aan een onderzoek on
derworpen. In deel drie wordt een analyse van de distributie van boeken
gegeven tegen de achtergrond van vraag en aanbod, waarna in het eind
augustus van dit jaar verschenen vierde deel een samenvatting van de be
vindingen naast een visie op toekomstmogelijkheden wordt gegeven.
U doet verstandig
NATIONALE RIJTEST
„Ik zie er geen brood in zo te schrijven dat niemand je leest"
Dienstplicht
J. Damshuizer
Eén van Engelands grootste schrijvers, William Somerset Maugham, is
op 91-jarige leeftijd in het Anglo-American Hospital in Mon Boron aan de
Cóte d'Azur overleden. Somerset Maugham, die in Parijs werd geboren, in
Engeland de school bezocht, in Heidelberg en in St. Thomas' medicijnen
studeerde en in Londen ook zijn medische graad behaalde, heeft zich van
zeer vele zijner collega's onderscheiden door een kleine zeventig jaar met
succes de pen te voeren. Toen hij 23 jaar was publiceerde hij zijn eerste
roman „Liza of Lambeth", waarvoor hij het materiaal tijdens zijn stu
dentenjaren in de Londense achterbuurten verzamelde. Ofschoon dit boek
met veel reserve werd ontvangen, besloot Maugham zijn doktersambt eraan
te geven en zich geheel aan zijn schrijven te wijden. Zijn tweede in 1915
uitgegeven roman „Of Human Bondage", voor welk verhaal hij eveneens
in de achterbuurten op onderzoek uitging, werd toen reeds als een van de
beste realistische romans van de eerste eeuwhelft beschouwd; hij verwierf
er wereldfaam mee.
De radio geeft vrijdag
Televisieprogramma
im
ETERNA
OMEGA
TISSOT
IN DIT LAATSTE DEEL wordt onder
meer gezegd, dat de distributie in het
geheel van vraag en aanbod een sleutel
rol speelt. Zonder adequate distributie is
een dynamisch proces van produktiever-
verhoging niet in stand te houden. Gevol
gen hiervan zouden stijging van kostprijs
van het boek en een hogere prijs voor
de consument zijn. Erop wijzend, dat de
produktie en de afzet van boeken in hoge
mate arbeidsintensief zijn, maar dat in
de grafische produktie een kentering
naar industriële produktie in gang is,
zegt het rapport, dat boeken in grotere
oplagen zullen moeten worden aange
maakt om van de voordelen van verbe
terde produktiviteit te kunnen profiteren.
In het rapport wordt berekend, dat de
vraag naar boeken in 1975 ruim het
tweevoudige zal zijn van die in 1963. Het
stelt, dat de relatieve concurrentiepositie
van het boekenvak slechts gehandhaafd
zal kunnen worden door aanbieding van
kwaliteitsgoederen tegen relatief lage
prijs op basis van industriële produktie,
met moderne distributiemethoden en
voortdurende inspanning om de afzet te
vergroten.
DE VRAAG NAAR BOEKEN wordt be
paald door de factoren inkomen, oplei
dingsniveau en maatschappelijke positie
alsmede de mate van urbanisatie. Naar
mate de genoten opleiding bij de ge-
enquêteerden lager is, blijkt niet alleen
hun aanschaf van boeken geringer, maar
ook het contact met de erkende boek
handel. Het streven zal erop gericht moe
ten zijn, aldus het rapport, de toekom
stige kopers naar de boekwinkel te bren
gen. Daarbij wordt de vraag gesteld of
het erkende boekenvak thans voldoende
op die taak is ingespeeld alsook of de er
kende uitgevers naar vorm en inhoud ge
schikte boeken op de markt brengen om
de massa te winnen. Naast een verdere
vraag of de inspanning om het boek on
der aller aandacht te brengen voldoende
is, rijst die of aantal en plaats der (er
kende) verkooppunten zodanig zijn, dat
de massa naar de boekwinkel kan wor
den getrokken. Ook wordt in dit rapport
de vraag gesteld of de sfeer van de
boekwinkel zich voor een ongedwongen
contact leent.
BIJ DE BEANTWOORDING van deze
vragen wordt voorop gesteld, dat lezen
de meest geliefde vrijetijdsbesteding is
(inclusief krantenlezen!). Dit blijkt uit
het rapport „Mensen en boeken" (1961).
Aangedrongen wordt op uitbreiding van
het aantal verkooppunten, welke uitbrei
ding echter niet binnen het bestaande
boekenvak zou kunnen plaatsvinden.
Daarom zou desnoods buiten de erken
de boekhandel een beperkt assortiment
boeken in bij voorbeeld levensmiddelen-
bedrijven en bij persmedia ter kennisne
ming aangeboden kunnen worden. Aange
zien blijkens het onderzoek de kleine
boekhandel als afspiegeling van de grote
assortimentsboekhandel weinig of geen
levenskansen meer heeft, wordt voor
zover het die uitbreiding buiten de „er
kenden" betreft aangedrongen op over
schakeling naar een overzichtelijk be
perkter assortiment, gericht op een breed
publiek. Als plaats van vestiging voor
deze boekhandels worden onder meer de
Advertentie
tijdig dat mooie blauw kamgaren kos
tuum bij ons te bestellen. Dat mooie
blauw kamgaren kostuum, dat zo écht
geschikt is voor de komende feestda
gen (en ook daarna voor zakendiner,
receptie enz) en dat écht maar 162,-
kost.
Wees er tijdig bij.
mt
Betere konfektie en herenmode
Zijlstraat 71
Haarlem
Colin Davis is benoemd tot eerste diri
gent van het symphonieorkest van de
BBC. Hij is 38 jaar, de jongste die ooit
deze post bekleedde. Hij zal in septem
ber 1967 zijn functie aanvaarden. Davis
is nu dirigent van het Sadler Wells
Orchestra. Als gastdirigent heeft hij het
Londens Symphonieorkest meermalen
geleid.
Werk van Riemenschneider? Een houten
beeld „St. Petrus met het varken" dat
vermoedelijk een werk is van de 15de
eeuwse Duitse beeldhouwer Tilman
Riemenschneider, is ontdekt in een r.k.
klooster bij Aschaffenburg. Het beeld is
op de zolder van het kloostergebouw
gevonden.
koopcentra in nieuwe wijken aanbevolen.
Door vrijwillige samenwerking in filiaal
bedrijven zou een gezamenlijk vesti-
gings-, verkoop- en propagandabeleid
mogelijk worden. Voor de échte boeken
vrienden zou de grote assortimentsboek
handel dan het tehuis blijven; de filiaal
bedrijven zouden met een beperkt assor
timent op het brede publiek kunnen wor
den afgestemd.
VOOR DE UITGEVERS zou een der
consequenties hiervan zijn, dat de omzet-
snelheid bij de boekhandel een strategi
sche rol zou gaan spelen. Ook echter,
dat de boekhandel niet bereid zal zijn
elke uitgave op te nemen, doch slechts die
welke een goede kans op succes heeft.
De uitgever zal zich dus op zijn uitgaven
moeten heroriënteren. In het rapport
worden op dit gebied suggesties gedaan
op het punt van merken en kwaliteiten,
uiterlijk en prijzen der produkten. Het
aanbod zal voor de consument overzich
telijk moeten worden.
In het rapport worden aanwijzingen
vermeld, dat zij, die weinig boeken ko
pen, doorgaans zijn ingesteld op leesstof
met actie en niet zozeer op litteratuur of
populair-wetenschappelijk werk. Daar
mee wordt geraakt aan de culturele
aspecten van het boek. Indien men, aldus
dit rapport, tot de taak van het boeken
vak ziet om zoveèl mogelijk mensen te
brengen tot het lezen van verantwoorde
lectuur, dan zouden marketing voor het
boek en de culturele taak op één noemer
te brengen zijn. Wat men daarbij onder
„verantwoord" wil verstaan is een ethi
sche kwestie, waarvoor ieder in het boe
kenvak zich persoonlijk gesteld ziet.
Grondvoorwaarde is, dat zoveel moge
lijk mensen naar het boek worden ge
bracht. Indien voor het bereiken van de
massa ook massale produktie en massa
le communicatie nodig zijn, dan ziet dit
rapport zulks als een uitvloeisel van de
culturele taak van het boekenvak. Het
boek, dat in dit rapport als consumptie
artikel wordt beschouwd, is uiteraard
van die taak uit behandeld.
DIT RAPPORT is vrucht van de over
weging van uitgevers en boekhandelaren,
dat vernieuwing in dit vak met betrek
king tot produktie en afzet nodig is. De
uitgevers en boekhandelaren in de door
de Vereeniging erkende sector hebben
afspraken in 't zogenaamde boekenkartel
over exclusief handelsverkeer. Produktie
en handel in de niet erkende sfeer tieren
welig, vooral in het massale, populaire
genre.
De uitgevers zitten, mede door voordeli
ger mogelijkheden van moderne produk-
tiemethoden, met de vraag hoe zij zoveel
mogelijk boeken bij een zo breed moge
lijk publiek kunnen brengen. De erkende
boekhandel wordt daartoe door velen een
te smal en een te weinig gespreid kanaal
geacht. In het kartel liepen de meningen
over vergroting van de verkoopmogelijk
heden, dus onder meer uitbreiding van
het aantal verkooppunten, ver uiteen. Op
basis van dit rapport hoopt men voor
beide partijen een zodanige regeling te
maken, dat de traditionele, reeds 150 jaar
oude verhouding tussen uitgevers en
boekhandelaren met behoud van beider
culturele verantwoordelijkheden, in stand
kan blijven.
Advertentie
f i
leeftijd
bezit
it rijbewijs
1 fout/goed
2 fout/goed
3 fout/goed
4 fout/goed
5 fout/goed
6 fout/goed
7 fout/goed
8 fout/goed
9 fout/goed
10 - fout/goed
schrijf sleu
telwoord op
i
2
3
4
5
6
7
8
9
10
blanco papier
a b o d
2
a b c d
3
a b c d
totaal aantal
punten
MMWWWIWWMMMWWMWWWMWWWWWVWW
Dit is het formulier waarop de tele
visiekijkers morgen, donderdag
avond, hun reacties kunnen invullen
op de Nationale Rijtest, een onder
zoek naar het verkeersinzicht en de
reactiesnelheid van de Nederlandse
automobilisten. Het programma
wordt uitgezonden in samenwerking
met het Verbond voor Veilig Ver
keer. Door middel van het program
ma kan de kijker-automobilist zich
aan een zij het beperkte ver-
keerstest onderwerpen en vrijwel
onmiddellijk daarna de uitslag van
zijn „examen" weten. De test omvat
vier delen: defensief of agressief
rijden, rijtechniek en r eg eikennis,
het anticiperen van gevaren en
tenslotte speciale gevallen, onder
meer gebruik van alcohol in het
verkeer. Het is zinvol het hierbij
afgedrukte formulier uit te knippen
en te bewaren. Namens de AVRO
zal worden verzocht het ingevulde
formulier in te sturen voor een
nationaal statistisch onderzoek.
Advertentie
Het is nog niet te laat, geef een
platenbon of geef een plaat
„Melodie einer Stadt", een Intertel-
produktie, was gewijd aan Athene, dat in
beeld en geluid tot ons kwam, zoals de
waarschijnlijk ook daar wel gevestigde
VVV het het liefst zou zien. In allerlei
klederdrachten werd er gevoelig gedanst
en gezongen en wie het nog niet wist, kon
dank zij deze film vaststellen, dat de
Griekse hoofdstad ook nog modern amu
sement te bieden heeft. Het was een
brave tijdpassering.
Het slot van de serie „Dienstplicht",
samengesteld en toegelicht door Kees
van Langeraad bracht de kijker zeker
meer begrip bij voor de hedendaagse mi
litaire opleiding en voor de plaats, die de
strijdkrachten in het Nederlandse leven
innemen. Van Langeraad, die ondermeer
nuchtere ouders en dienstplichtigen aan
het woord liet, spaarde ons voor ver
heerlijking van het militaire bedrijf en
voor valse soldatenromantiek. Het feit,
dat het ministerie van Defensie en de
strijdkrachten hem uitgebreid hielpen bij
de totstandkoming van deze documentai
re, pleitte misschien wel voor de nieuwe
geest, die „het militaire" nu schijnt te
beheersen. Enkele wat wild gemonteerde
fragmenten, waarbij beelden en opge
vangen geluiden zo hun eigen weg gin
gen, gaven deze documentaire af en toe
een wat pretentieus karakter. Overigens
werd hier goed werk verricht.
HET IS merkwaardig dat Maugham,
voor hij bekend werd als romancier
sterker nog voor hij de erkenning
kreeg die hem toekwam, zich eerst als
toneelschrijver moest doen gelden. Tien
jaar na het verschijnen van zijn eerste
boek behaalde hij, na enkele mislukte
pogingen, zijn eerste grote succes met
het toneelstuk „Lady Frederick", waar
mee tegelijkertijd zijn schrijverspad
werd geëffend en gebaand. Somerset
Maugham werd als toneelschrijver en als
romancier ontdekt, gewaardeerdge
roemd en beroemd. Zowel kwantitatief
als kwalitatief is zijn oeuvre indrukwek
kend te noemen. In de ruim zestig jaar
dat Maugham ais schrijver door het le
ven is gegaan, heeft hij werken achter
gelaten die miljoenen lezers en schouw
burgbezoekers respect hebben afgedwon
gen. Van zijn ongeveer 25 toneelstukken
worden „The Circle", „East óf Suez",
Our Betters", „The Letter", „The Con
stant Wife", „The Sacred Flame" en
Advertentie
Het is nog niet te laat, geef een
platenbon of geef een plaat I
HILVERSUM I. 402 m. 7.00 VARA. 9.40
VPRO. 10.00 VARA. 13.00 AVRO.
16.00 VPRO. 21.00-24.00 VARA.
VARA: 7 00 Nieuws, ochtendgymnas
tiek en socialistisch strijdlied. 7.23 Lichte
grammofoonmuziek. 7.30 Van de voorpa
gina en evt. wegeninformatiedienst. 7.35
Lichte grammofoonmuziek. 8.00 Nieuws.
8.10 Lichte grammofoonmuziek. 9.00 Te
land en te water, informatief program
ma voor weg- en waterweggebruikers.
9.35 Waterstanden. VPRO: 9.40 Morgen
wijding. VARA: 1000 Schoolradio. 10.20
Romantische orkestwerken (gr.). 11.00
Nieuws. 11.02 Voor de vrouw. 11.40 Kla
vecimbelrecital (gr.): oude muziek. 12.00
Stereo: Tango-rumba-orkest en zangsolis
ten. 12.27 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Overheidsvoorlichting:
Voor de landbouw- 12.40 Elektronisch or
gelspel. AVRO: 13.00 Nieuws. 13.10 Jour
naal. 13.30 Stereo: Sopraan en piano:
volksliederen uit Estland. 14.00 Beiaard
spel. 14.15 Bij de tijd en bij de thee: ge
varieerd programma. 15.35 Lichte orkest
muziek. VPRO: 16.00 Nieuws. Aanslui
tend: Wat gij aan de minste van mijn
broeders doet, lezing. 16.15 Klassieke ka
mermuziek. 16 35 Moderne gewijde mu
ziek (opn.). 16.45 Nieuwsdienst voor
nieuwsgierige kinderen. 16.49 Voor de
jeugd. 17.30 Nieuwe grammofoonplaten.
17.50 Actualiteiten. 18.00 Nieuws. 18.15
Deze week, praatje. 18.20 Lichte piano
spel. 18.30 Jazzmuziek. 18.50 Naar onze
mening, critisch commentaar. 19 00 Voor
de rijpere jeugd. 19.30 Kunstrubriek.
20.00 Nieuws. 20.05 Omroeporkest en so
listen (opn.): klassieke en moderne mu
ziek. 20.55 Boekbespreking. VARA: 21.00
Stereo: Radio Filharmonisch Orkest en
solist: klassieke en moderne muziek.
22.30 Nieuws. 2240 Actualiteiten. 22.50
Lichte grammofoonmuziek. 23.45 Socialis
tisch nieuws in Esperanto. 23.55-24.00
Nieuws.
HILVERSUM II. 298 m. 7.00-24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende
woord: meditatie. 7.15 Lichte grammo
foonmuziek. (7.30-7.32 Nieuws. 7-45 KNAC
/ANWB wegeninformatie). 7.55 Overwe
ging. 8.00 Nieuws. 8.10 Lichte grammo
foonmuziek. (8.30-8.32 Nieuws). 9.40
Schoolradio. 10.05 Verzoekprogramma
voor oudere luisteraars. 11-00 Voor de
zieken. 11.40 Semi-klassieke grammofoon
muziek. 12-00 Angelus. 12.03 Licht instru
mentaal kwintet. 12.27 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nieuws.
12.40 Actualiteiten of grammofoonmuziek.
12.50 Wissewassen: licht programma
(herhaling). 13.10 Platennieuws. 13.45
Musiësta: gevarieerd muziekprogramma.
15.00 Schoolradio. 15.30 Voor de zieken.
16.30 Pianorecital (opn.): moderne mu
ziek. 16.50 Klassieke pianomuziek (gr.).
17.00 Voor de jeugd. 17.0 Coda: muziek
tussen week en weekend, voor de jeugd.
19.00 Nieuws. 19.10 Actualiteiten. 19.30
KRO-Jubileum Muziekfeest 1965: Finale
klanken (4). 20.10 Salzburger Festspiele
1965: Instrumentaal kwartet (opn.): mo
derne muziek. 20.40 Portret in muziek.
21.05 Inhoud: veertiendaagse rubriek over
recente publikaties op geestelijk gebied.
21.20 Vliegende schijven: platenprogram-
ma voof de militairen. 22.25 Boekbe
spreking. 22.30 Nieuws. 22.40 Epiloog.
22.45 Avondtheater: Voorspel (gr.) De
Rekenaar, hoorspel Naspel (gr.).
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSIT MUI. (F.M.-kanalen). NRU -
GEZAMENLIJK PROGRAMMA:
9.00-13.00 Voorbereid door AVRO
13.00-16.00 Voorbereid door NCRV
16.00-18.00 Voorbereid door AVRO
NRU/AVRO: 9.00 Nieuws. 9.02 Vrolij
ke muziek (gr.). 10.00. Nieuws. 10.02 Pro
menadeorkest, radiokoor en solisten: ver
korte uitvoering van de musical South
Pacific. 11.00 Nieuws. 11.02 Lichte gram
mofoonmuziek. 12.00 Nieuws. 12.02 Lichte
orkestmuziek. 12.30 Marinierskapel der
Koninklijke Marine. NRU/NCRV: 13.00
Nieuws. 13.02 Zuidamerikaanse klanken
(gr.). 13.30 Liederen. 14.00 Nieuws. 14.02
Licht platenprogramma. (15.00 Nieuws).
15.30 Lichte grammofoonmuziek voor de
tieners. NRU/AVRO: 16.00 Nieuws. 16.02
Lichte muziekprogramma uit Zweden.
17.00 Nieuws. 17.02-18.00 De zingende bou
gie: licht platenprogramma voor automo
bilisten.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nieuws. 13.03 We'll get it. 12.05
Voor de boeren. 12.15 Lichte muziek. 12.40
Weerbericht, mededelingen en SOS-be-
richten. 12.45 Buitenlands persoverzicht.
12.50 Beursberichten en programma-over
zicht. 13.00 Nieuws en weerbericht. 13.20
Kamermuziek. 14.00 Nieuws. 14.03 Opera
muziek. (15.00 Nieuws. 16.00 Nieuws. 16.03
Beursberichten). 17.00 Nieuws, weerbe
richt en mededelingen. 17.15 Lichte orgel
muziek. 17.30 Exotische folklore. 18.00
Nieuws. 18.03 Voor de soldaten. 18.30
Voor de weggebruikers. 18.45 Sportkro
niek. 18.52 Lichte muziek. 19.00 Nieuws,
weerbericht, kroniek en Het weer bij ons.
19.40 Lichte muziek. 20.00 Jongenskoor.
20.30 Lichte muziek. 21.30 Jazzmuziek.
22.00 Nieuws en berichten.
VOOR DONDERDAG
NEDERLAND 2
AVRO: 14.30 Kookles voor de vrouw.
14.50-15.15 Gesprekken met vrouwen. NTS
19.00 Nieuws in het kort. 19.01 Klaas Vaak
19.05 De Verrekijker: Internationaal
Jeugdjournaal. 19.15 Van gewest tot ge
west. AVRO: 19.35 Shindig, tienerparty.
NTS: 20.00 Journaal. AVRO: 20.20 Natio
nale Rij-test '65. 21.20 De sfeer van Las
Vegas, documentair showprogramma.
22.25 Economisch bulletin. NTS: 22.40-
22.45 Journaal. 22.45 Scoutera.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. KRO:
20.01 De Anneke Grönloh-show. 20.40 Zuid-
Amerika nu, reportage, deel 1. Argenti
nië. NTS: 21.25 Hazel, TV-film (lie afle
vering. KRO: 21.50 Onze man in Washing
ton. NTS: 22.15-22.20 Journaal.
Advertentie
Het is nog niet te laat, geef een
platenbon of geef een plaat
VOOR VRIJDAG
NEDERLAND I
NTS: 19.00 Nieuws in het kort. 19.01
Klaas Vaak. VARA: 19.06 Fanclub, maan
delijks programma van en voor jonge
mensen. NTS: 20.00 Journaal. VARA:
20.20 Achter het nieuws. 20.45 Tel uit je
winst, hobbyquiz. 21.20 De speech van
Trofimov, TV-spel. 21.45 Die Statuur, zie
toe dat hij niet valle, documentaire. 22.20
Zo is het toevallig ook nog eens een
keer, satirisch programma. NTS: 23.00-
23.05 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. NCRV:
20.01 Dieren kijken. 20.20 Litterair kijk-
schrift. 20.50 Nachtspel, TV-spel. 21.50 At
tentie. 22.10 Dagsluiting. NTS: 22.15-22.20
Journaal.
Advertentie
Het is nog niet te laat, geef een
platenbon of geef een plaat
zoek roem en fortuin." „Ik zie er geen
brood in zo te schrijven dat niemand je
leest."
William Somerset Maugham, in 1954
tot lid van de Companions of Honour be
noemd, is echter ook recht geschied.'
Door zijn toneelstukken werd hij meer
malen vergeleken met Oscar Wilde en
door zijn verhalen met Guy de Mau
passant. Als letterkundige begaf hij zich
reeds enige tijd geleden ter ruste. Nu
hij is heengegaan, kan gezegd worden
dat hij een onsterfelijk oeuvre heeft na
gelaten, waarmee hij heeft bewezen dat
een schrijver die op hoog niveau ontspan
ning biedt, voor de lezer van niet minder
betekenis hoeft te zijn dan hij die in lit
teraire vormgeving wel vernieuwend
De overleden auteur William Somerset Maugham
For Services Rendered" als zijn be
kendste en beroemdste beschouwd. Doch
ondanks de successen die hij met zijn
satirische blijspelen wist te boeken, blijft
hij toch in eerste instantie de schrijver
van het boek en van het korte verhaal.
VIER JAAR NA DE verschijning van
„Of Human Bondage" publiceerde hij
„The Moon and Sixpence" dat, geba
seerd op voorvallen in het leven van de
schilder Paul Gaugujn, het conflict tus
sen de artiest en de conventionele maat
schappij tot onderwerp heeft. „The
Painted Veil" in 1925 uitgegeven en later
verfilmd, behoort ongetwijfeld tot zijn
minder geslaagde werken, hetgeen te wij
ten is aan het drastisch veranderde tijds
beeld dat die geconfijte, overtrokken ro
mantiek niet meer toelaat. Een voortref
felijk spionageverhaal, „Ashenden", dat
drie jaar later verscheen, ontstond nadat
hij gedurende de eerste wereldoorlog voor
de Britse Inlichtingendienst had gewerkt.
Behalve zijn vele en uitmuntende romans,
waaronder „Cakes and Ale", „The
Razor's Edge", „The Casuarina Tree",
„Christmas Holiday", „Catalina",
„Creatures of Circumstance", schreef
Maugham een groot aantal korte verha
len die onder de titels „First Person
Eingular", „Allsogether", „Here and
there", „Quartet" en „The Trembling of
a Leaf" werden gebundeld. In laatstge
noemde verzameling werd zijn door hem
vrijwel ongeëvenaarde verhaal „Rain"
opgenomen, dat tevens werd verfilmd.
Ook schreef Maugham een uitstekende
autobiografie, „The Summing up", als
mede een verslag van zijn ervaringen in
de Tweede Wereldoorlog, getiteld „Strict
ly Personal" en „A Writer's Notebook",
observaties van een schrijver ten op
zichte van het schrijverschap. Een ju
weel van waarnemingen, filosofische be
schouwingen en wijsheden van een diep
voelend en dieplevend man.
SOMERSET MAUGHAM werd gelezen,
verslonden, bestudeerd en. in een klei
ne kring van „elitéschrijvers", die noch
tans te groot voor hem was, verguisd. Die
kring van letterkundige beoefenaars en
beoordelaars beschouwde hem niet als
litterator, doch als een goed verteller,
met welke uitlating een statusvonnis over
hem werd geveld. Toonaangevende schrij
vers en critici deden hem het onrecht
hem het versleten, doch helaas nog
steeds zeer goed leesbare etiket van ver
teller op te plakken, een woord dat te
meer denigrerend werd omdat ook zijn
meer gesublimeerde collega's het ge
bruikten. Ondanks de roem, die Maugham
maakte tot een schrijver van wereldfor
maat, ging hij zijn gehele leven onder dit
onverdiende, scheldwoordachtige etiket
gebukt. Maar hij had dan ook zelf aan
't begin van zijn carrière verklaard: „Ik
werkt, maar universeel minder wordt be
grepen en gewaardeerd.
In Maughams nalatenschap zal men
het manuscript vinden van „The Rag
bag" (de lappenwinkel) dat hij voor postu
me publikatie heeft bestemd. Het bevat
notities van wat Maugham zich van zijn
jeugd herinnerde. Al jaren geleden zei
hij: „Mijn leven hangt aan een zijden
draadje. Ik heb me verzoend met die ge
dachte en bang ben ik niet." Maugham
is als agnosticus gestorven. Hij erkende
maar één wet in het leven: barmhartig
heid, of zoals hij zei „wat sommi
ge mensen eenvoudig noemen: goedheid".
Advertentie
MET GOUDEN BAND
VANAF 430.—
GROTE HOUTSTRAAT 86, HAARLEM
Speciaalzaak sinds 1883
Mr. J. A. Jonkman en mr. F. J. F. M.
van Thiel, voorzitters van de Eerste en
de Tweede Kamer, hebben een aantal re
presentatieve Nederlanders uitgenodigd
om met hen in een nationaal comité zit
ting te nemen, dat zich ten doel stelt om
vanuit het Nederlandse volk aan prinses
Beatrix en de heer Claus von Amsberg
ter gelegenheid van hun huwelijk een ge
schenk aan te bieden.
Advertentie
Het is nog niet te laat, geef een
platenbon of geef een plaat I
