IJmuider Courant | 1966 | 3 januari 1966 | pagina 5

„DE THUISKOMST" van Harold Pinter

ai ffnTflrojj

Boekenhoekje

1

Het weekeinde

NEGEN MUZEN

„Gijsbreght na verjongingskuur"

Lustrumconcert
door HJ.O.

MAANDAG 3 JANUARI 1966

5

Prachtig spel van Guus Hermus in wrang stuk

Toneelgroep „Gentrum"

De radio geeft dinsdag

HILVERSUM II. 298 m. 7.00 AVRO. 7.50
VPRO. 8.00-24.00 AVRO.

Televisieprogramma

Uitbanningvan Gandalf

OSRAM

Bob Buys

Anthony Quinn gehuwd

nabeschouwingen

N. Scheepmaker

Toen Harold Pinters nieuwste to
neelspel, „The Homecoming", een
half jaar geleden voor 't eerst in
Londen werd vertoond, liepen de
reacties van de critici uiteen van
„Pinters knapste werk" en „een der
meest fascinerende nieuwe stukken
van onze tijd" tot „griezelig", „erger
lijk" en „schandelijk". In dezelfde
trant reageerde het schouwburgpu
bliek: sommige toeschouwers liepen
gechoqueerd weg, terwijl anderen
(verreweg de meesten) geestdriftig
applaudisseerden. Na de nieuwjaars
première van het stuk onder de
Nederlandse titel „De Thuiskomst"
door de Toneelgroep Centrum in de
Haarlemse stadsschouwburg is het
niet moeilijk begrip op te brengen
voor beiderlei reacties. „De Thuis
komst" is zonder twijfel een bijzonder
knap geschreven, zeer fascinerend
stuk, maar het heeft een zo stuitend
cynische, zo volstrekt a-morele han
deling en dialoog, dat menigeen het
onverteerbaar zal vinden.

De handeling voltrekt zich in de
huiskamer van een zeventigjarige ge
wezen slager, die na de dood van zijn
vrouw het huishouden voert voor zijn
jongere broer en voor twee van zijn
drie zoons, van- wie de een, Lenny,
een geslepen souteneur is en de ander,
Joey, een domme krachtpatser met
ambities om bokser te worden. De
oudste zoon, Ted, die filosofie heeft
gestudeerd en docent aan een Ameri
kaanse universiteit is geworden, komt
voor 't eerst na zes jaar terug in de
ouderlijke woning, in gezelschap van
de vrouw met wie hij intussen ge
trouwd is: Ann, een voormalig naakt
model, onder de invloed van haar
man en diens intellectueel milieu met
een vernis je burgerlijke beschaving
bestreken maar onder dat dunne laag
je nog altijd een door de wol geverfde,
dierlijk-sensuele en vooral op eigen
voordeel en genot bedachte vrouw
voor wie de morele code van de ech
telijke en maatschappelijke samen
leving geen enkele betekenis heeft.

ALS DEZE VROUW binnentreedt in het
milieu van de vier mannen die elkaar
jarenlang slechts hatend hebben ver
dragen. heeft er een soort elektrische
ontlading plaats: de mannen althans
drie van de vier sluiten zich aaneen
om het begerenswaardige schepsel te
veroveren. Ann zelf verliest in dit milieu,
waarvan de sfeer een soort heimwee
naar haar vroegere leven bij haar op
wekt, het uiterlijke laagje vernis en
wordt weer helemaal het erotische dier-
vrouwtje van toen; en voor de intellec
tueel, de filosoof, is in dit gezelschap van
instinct-mensen geen plaats en ook geen
belangstelling. In zijn aanwezigheid on
derhandelen de cUde mannen en de vrouw
met weerzimoekkend cynisme over een
„arrangement", dat erop neerkomt dat
zij te hunnen bate prostituée zal worden
en bovendien het drietal sexueel terwïl-
le zal zijn. Haar man kan alleen naar
Amerika teruggaan, naar zijn universi
teit en naar hun drie kinderen voor wie
zij al evenmin enig gevoel laat blijken.

DE TITEL „DE THUISKOMST" slaat
klaarblijkelijk meer op de komst van
Ann in het milieu waar zij „thuis" hoort
dan op Teddy's tijdelijke terugkeer in de
ouderlijke woning en in het gezin waar
van hij geestelijk vervreemd is. De kern
van het stuk ligt danook niet in het af
stotende uiterlijke gebeuren, maar in de
tragische confrontatie van instinct en
intellect waarbij dat intellect een dubbe
le nederlaag lijdt: Ann loopt over naar
de vijand, bij wie zij voelt te behoren,
en Ted wordt gestraft voor zijn desertie
uit het familiemilieu zonder dat iemand
zijn handen (of zijn gedachten) aan hem
vuil maakt alleen door een collectieve
demonstratie van onverschilligheid. „Ik
kan zien, waarnemen, mijn intellectueel
evenwicht behouden, terwijl jullie je al
leen maar bewegen. Wij doen hetzelfde
maar jullie gaan daarin onder terwijl ik
toeschouwer blijf", zegt Ted in een wan
hopige, aangrijpend-zwakke poging tot
zelfrechtvaardiging. Maar hij bereikt hen
niet en zij willen ook niet bereikt wor
den. Zij hebben maar een doel voor
ogen: hun instincten uitleven, hun dier
lijke kracht wrekend laten zegevieren
over dat vereerde maar tegelijk, uit
een soort minderwaardigheidsgevoel, ge
minachte intellect.

Pinter heeft bij het schrijven van dit
«tuk diep gegraven in de materie waar
uit menselijke wezens zijn opgebouwd.
Ik kan daarom wel begrijpen dat een
Engelse recensent het „Pinter's Ham
let" heeft genoemd. Hij heeft onder een
deklaag van wrange humor een aantal
obsederende tragische gestalten gescha
pen: de geleerde die moet berusten in
zijn erkenning van eigen nietigheid tegen
over de brute kracht van de instinct
mensen; de vrouw die met één oogopslag
ziet dat het milieu waaruit zij is voort
gekomen haar weer in zijn macht zal
krijgen; de bokser die door Ann voor het
eerst ontdekt dat er nog een ander soort
liefde bestaat dan het seksuele kracht
vertoon waaraan hij gewend is; de vader
die ondanks al zijn grofheid en hardheid
toch weigert te beseffen dat zijn vrouw
en zijn beste vreiend hem samen bedro
gen hebben; het zijn stuk voor stuk bui
tengewoon boeiende karakters. Maar het
geheel waartoe die karakters zijn samen
gevoegd lijdt onder de verbetenheid van
Pinter's negativisme dat hen te eenzijdig
en dus te onvolledig belicht, zoals zijn
dialoog lijdt onder een onophoudelijke,
«tuitende stroom van schuttingwoorden.

DE OPVOERING DOOR CENTRUM,
onder de gevoelige regie van Walter
Kous, was over het algemeen zeer in
drukwekkend. Het hoogtepunt ervan
vormde de magnifieke vertolking van de
voormalige slager door Guus Hermus, die
de haat, de wraakzucht, de voorgewende
vriendelijkheid en tenslotte de tragische

Ann Hasekamp, Guus Hermus en
Piet Romer in „De Thuiskomst"
van Pinter.

zinnelijkheid van deze oude tiran tot grie
zelige werkelijkheid maakte. Zeer goed
spel gaven ook Peter Oosthoek als de
machteloze intellectueel, Piet Romer als
de domme, wat hulpeloze branie van een
boks-enthousiast, Ton van Duinhoven als
de geniepig-berekende souteneur, en John
Koch als de broer van de slager, die
het brandende geheim van het overspel
van zijn schoonzuster na tientallen jaren
eindelijk kwijt moet. Ann Hasekamp speel
de de enige vrouwenrol in een voor mij
onbegrijpelijke opvatting, bijna als een
slaapwandelaarster die pas tegen het
slot, wanneer de mannen met hun „ar
rangement" voor de dag komen, wakker
wordt. Door deze opvatting, die veel van
wat er zich in Ann's innerlijk afspeelt
tot een mysterie voor de toeschouwers
maakt, bleef de „schok der herkenning"
bij het binnenkomen in de mannenwoning
geheel en al uit, hetgeen misschien ook
wel daaraan lag dat het decor van Roger
Chailloux niets van de vereiste sfeer
schiep: het leek meer op een tijdelijk ge
meubeld, voornaam oud landhuis dan op
een groot maar uitgewoond huis in een
burgermans wijk van Noord-Londen, waar
men de aanwezigheid van een stel fel-
levende mannen als 't ware moet kunnen
ruiken.

Bij alle bezv/aren. valt toch niet te ont
kennen dat Haarlem deze keer een van
de belangrijkste nieuwjaarspremières
van Nederland heeft gehad.

DE NIEUWJAARSWENS, deze keer ge
schreven door Dimitri Frenkel Frank,
was bijzonder geslaagd. Hij sloot bij het
stuk van de avond aan door het optre
den van Harold Pinter (in de persoon
van de Centrum-directeur Egbert van Pa
ridon), die in Nederland ervaart dat de
heersende toestanden bij ons al even wei
nig „normaal" zijn als de Engelse die hij
in „De thuiskomst" beschrijft. Het was
een vlot, genoeglijk en beweeglijk geval,
met veel geestige steken onder en boven
water op Nederlandse en enige specifiek
Haarlemse aangelegenheden. Bijna het
hele gezelschap trad er met animo in op.

Daarna was er de gebruikelijke recep
tie in de bovenfoyer, waar burgemeester
Cremers en de directie van Centrum goe
de wensen uitwisselden, ten aanhore van
talrijke gemeen tebestuurderen, toneel
kunstenaars en Vrienden van Centrum,
die zich daarbij uiteraard ook niet onbe
tuigd lieten.

Simon Koster

,De Drommedaris". De stichter van het in
ternationaal studenten centrum „De Drom
medaris" te Enkhuizen, de heer J. J. Rijf-
kogel en zijn echtgenote, mevrouw M. Rijf-
kogel—Swagers („Barber" en „Kogel")
nemen zaterdag 8 januari 1966 officieel af
scheid van het studentencentrum. Tijdens
een receptie zal op die dag aan het echt
paar Rijfkogel het erelidmaatschap van de
stichting worden aangeboden.

Ter gelegenheid van het eerste lustrum
van het Haarlems Jeugd Orkest als Haar
lemse afdeling van de vereniging „Jeugd
en Muziek" zal dit orkest op donderdag
6 januari, 's avonds om kwart over acht,
een concert geven onder leiding van André
Kaart in het Haarlemse Concertgebouw.

Solistische medewerking verlenen de
hoboïsten Marion Mosier en Werner Her-
bers, de fluitist Wim Vermeer en de cla-
vecinist Bob van Asperen. Op het pro
gramma staan vermeld het „Intrada voor
blazers" van Gabrieli, het concert voor
clavecimbel en strijkorkest in f van J. S.
Bach, een fluitconcert van Leclair, het
concert voor twee hobo's en orkest van
Alexander Voormolen en de balletsuite
„Den förlorade Sonen" van H. Alfvén.

Het „tableau de la troupe" van de to
neelgroep Centrum is voor het seizoen
1966-1967 als volgt samengesteld: Elisa
beth Andersen (tot 1 maart), Bep Dek
ker, Karin Haage, Ann Hasekamp, Sa
ra Heyblom, Nell Knoop, Marja Kok,
Ina van der Molen, Lettie Oosthoek
Els van Rooden, Ellen de Thouars, Peter
Aryans, Jaap van Donselaar, Ton van
Duinhoven, Matthieu van Eysden, Jules
Hamel, Broes Hartman, Guus Hermus,
Wim van den Heuvel, Ben Hulsman, Je
roen Krabbé, John Koch, Walter Kous,
Dries Krijn, Hidde Maas, Rudy Musters,
Peter Oosthoek, Egbert van Paridon,
Piet Römer, Allard van der Scheer, Lou
Steenbergen en Ferd Sterneberg.

Regisseurs zijn Walter Kous, Guus Her
mus (zij vormen met directeur Egbert
van Paridon de artistieke leiding) en Pe
ter Oosthoek. Dramaturg is Hans- Roduin.

Thomasvaer en Pieternel in Am
sterdam op de „provo-fiets".

Vondels „Gijsbreght van Aemstel" heeft
een verjongingskuur ondergaan. Voor dit
ruwweg drie eeuwen oude treurspel bete
kent dit dat regisseur Han Bentz van den
Berg getracht heeft het werk terug te
brengen naar de sobere stijl die past bij
het gegeven. Dit weekeinde bleek in de
Amsterdamse Stadsschouwburg dat hij
daarin volkomen is geslaagd. Tegen een
strak, uit nauwelijks bewerkt hout opge
trokken decor, ontworpen door Wim Ves-
seur, speelde zich nu de tragedie af die
resulteert in de vlucht van Gijsbreght en
zijn gezin uit het brandende Amsterdam.
De ingetogen regie gaf de tekst alle kan
sen en daarvan werd door allen dank
baar gebruik gemaakt.

HET IS ONREDELIJK te verwachten
dat op deze manier alle in de loop van
driehonderd jaar tot dreunen geworden
volzinnen hun zeggingskracht zouden te
rugkrijgen. Maar, bijvoorbeeld, de scène
waarin Gijsbreght Badeloch met de kin
deren wil wegsturen en zelf tot het eind
doorvechten, kreeg onverwachte accenten
die er een bijzonder reliëf aangaven. Het
ogenschijnlijk zo simpele decor bood de
regisseur vele kansen waarvan deze dank
baar gebruik maakte. Niet alleen in de
reien, maar ook tijdens het spel. Zoals
alweer in de afscheidsscène, als het
centrum van de oude stad al in lichter
laaie staat en de vijand oprukt: enkele
figuren staan als wachtposten roerloos en
zonder een woord te zeggen en maken zo
de onheilssfeer voelbaar.

Hans Boswinkel als Gijsbreght en Lous
Hensen als Badeloch speelden hun rollen
met onmiskenbare overtuigingskracht.
Het leeftijdsverschil maakte het soms
echter niet eenvoudig te blijven geloven
dat het hier om een echtpaar ging en
niet om een moeder-zoon-verhouding. Ro
bert. Heppener had voor een bescheiden,
maar suggestief geluidsdecor gezorgd, dat
werd uitgevoerd door vier slagwerkers.

IN AMSTERDAM was de Nieuwjaars
wens, op tekst van Evert Werkman, ver
pakt in een zorgvuldig gereconstrueerde
„Bruiloft van Kloris en Roosje". Vooral
Frans Vester heeft zich veel moeite ge-

HILVERSUM I. 402 m. 7.00-24.00 KRO.

KRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Het levende
Woord. 7.15 Lichte grammofoonmuziek.
(7.30-7.32 Nieuws; 7.45 Wegeninformatie
dienst). 7.55 Overweging. 8.00 Nieuws.
8.10 Lichte grammofoonmuziek. (8.30-8.32
Nieuws). 8.40 Voor de huisvrouw. 9.35 Wa
terstanden. 9.40 Aubade: gevarieerd mu
ziekprogramma. 10.50 Lichtbaken, lezing.
11.00 Voor de vrouw. 11.30 Lichte gram
mofoonmuziek. 11.50 Volaan, vooruit,
praatje. 12.00 Angelus. 12.03 Licht ensem
ble. 12.20 Voor de boeren. 12.27 Medede
lingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nws.
12.40 Aktualiteiten of grammofoonmu
ziek. 12.50 Lichte grammofoonmuziek en
praatje. 13.35 Voor de plattelandsvrouwen
13.45 Muziek kent geen grenzen: licht mu
ziekprogramma. 14.45 Zie, ik maak alles
nieuw, een cursus over geloofsleven en
godsdienstige vorming. 15.00 Klassieke
grammofoonmuziek. 16.00 Voor de zieken.
16.40 Onderweg, programma voor oudere
luisteraars. 17.00 Voor de jeugd. 17.50
Overheidsvoorlichting: De Aloë-cultuur in
de Nederlandse Antillen. Spreker: G. T.
Haneveld. 19.00 De Zilvervloot: interna
tionale volksliederen. 18.20 Uitzending van
de Partij van de Arbeid. Bij de tijd een
14-daags radiomagazine, voor de mikro-
foon gebracht door Theo Eerdmans en
Jaap Brand, onder redaktie van Gabri de
Nieuwe wetenschappelijke gegevens inza
ke de aarde, door Drs. A. A. Manten.
19.00 Nieuws. 19.10 Aktualiteiten. 19.30
Koorzang: kerstliederen. 19.55 Pianoreci
tal (opn.): moderne muziek. 20.55 Lim
burgs Symfonie orkest en solist: klassie
ke muziek. 21.30 Kerkorgelconcert: Oud-
Nederlandse muziek. 21.55 De zingende
kerk: muzikale mogelijkheden in een
nieuwe liturgie. 22.15 Zie, ik maak alles
nieuw, een cursus over geloofsleven en
godsdienstige vorming. 22.30 Nieuws. 22.40
Epiloog. 22.45 Lichte grammofoonmuziek.
23.55-24.00 Nieuws.

AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgym
nastiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek.
VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO: 8.00 Nws
8.10 Lichte grammofoonmuziek. (Om 8.25-
8.30 De groenteman). 8.45 Morgenwijding
8.55 Boekbespreking. 9.00 Voor de zieken.
(Om 9.35-9.40 Waterstanden). 10.00 Voor
de kleuters. 10.10 Lichte grammofoonmu
ziek. (Om 11.00-11.02 Nieuws). 12.00 Dans-
orkest en zangsolisten. 12.27 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Overheids
voorlichting: Uitzending voor de landbouw
12.40 Licht ensemble met zangsolist. 13.00
Nieuws. 13.10 Actualiteiten. 13.30 Belgisch
Muzikantenuur: I. Bariton en gitaar:

Franse muziek uit de Renaissance. II.
Symfonieorkest van Luik: oude muziek.
III. Vocaal kwartet van Brussel, BRT-
koor en orgel: oude liederen. 14.40 Zuid-
Afrika, klankbeeld 15.05 Voor de vrouw.
15.40 Zang en piano: amusementsmuziek.
16.00 Nieuws. 16.02 Voor de jeugd. 17.15
New York calling, praatje. 17.20 Lichte
grammofoonmuziek voor de tieners. 18.00
Nieuws. 18.15 Actualiteiten. 18.25 Licht or
kest met fluitsolist. 18.55 Voor de kleu
ters. 19.00 Paris vous parle: gesproken
brief uit Parijs. 19.05 Gamelan: Indone
sisch programma. 19.35 Sitar: radiotijd
schrift voor gitaristen. 20.00 Nieuws. 20.05
Howland in Holland: gevarieerd program
ma. 21.15 Ontmoeting der levensovertui
gingen: gedachtenwisselingen over gees
telijke stromingen in Nederland: IV. De
Soefibeweging. 21.40 Stereo: Viool en pia
no: oude en semi-klassieke muziek. 22.10
Licht ensemble. 22.25 Ik geloof, dat.
praatje. 22.30 Nieuws. 22.40 Actualiteiten.
23.00 Venster op de hedendaagse muziek:
muzikale lezing. 23.40 Licht instrumentaal
trio: jazzmuziek. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III. (FM-kanalen) NRU
Gezamenlijk programma. 9.00-17.00
Voorbereid door NCRV. 17.00-18.00
Voorbereid door VARA.

NRY/NCRV: 9.00 Nieuws; 9.02 Instru
mentaal allerlei (gr.) 10.00 Nieuws. 10.02
Licht muziekprogramma (gr.) (Om 11.00
Nieuws). 12.00 Nieuws. 12.02 Volksmuziek
12.30 De Top Tien van deze week. 13.00
Nieuws en aktualiteiten (evt.) 13.02 Licht
pianospel. 13.30 Klanken van eigen bodem
14.00 Nieuws. 14.02 Lichte vocale muziek
jes (gr.) 15.00 Nieuws. 15.02 Lichte gram
mofoonmuziek. 16.00 Nieuws. 16.02 Tiene-
rama: platenshow voor de tieners. NRU
VARA: 17.00 Nieuws. 17.02 Met vriende
lijke groeten...: verzoekplaten. 18.00
Sluiting.

BRUSSEL 324 m.

12.00 Nieuws. 12.03 Lichte muziek. 12.10
landbouwkroniek. 12.15 Lichte muziek.
12.40 Weerberichten mededelingen en SOS
berichten voor de schippers. 12.45 Buiten
lands persoverzicht. 12.50 Beursberichten
en programma-overzicht. 13.00 Nieuws en
weerberichten. 13.20 Klassieke muziek.
14.00 Nieuws. 14.03 Klassieke muziek
(15.00 Nieuws). 15.45 Liederen. 16.00 Nws
16.03 Beursberichten. 16.09 Duitse les.
16.24 Klassieke muziek. 17.00 Nieuws,
weerberichten en mededelingen. 17.15
Lichte muziek. 17.45 Blaasmuziek. 18.00
18.00 Nieuws. 18.03 Voor de soldaten.
18.28 Paardesportberichten. 18.30 Jazzmu
ziek. 18.45 Sport. 18.52 Gesprek. 19.00 Nws
weerbericht en kroniek. 19.40 Jazzmuziek
19.50 Syndicale kroniek. 20.00 Moderne
muziek. 20.30 Hoorspel. 22.00 Nieuws en
berichten.

VOOR MAANDAG

NEDERLAND I

NTS: 19.00 Nieuws in het kort. 19.01
Klaas Vaak. CVK/IKOR/RKK: 19.06
Kenmerk: veertiendaagse informatieru
briek van de kerken. NTS: 19.35 Flipper,
TV-film. 20.00 Journaal en weerover-
zicht. 20.20 Uitzending van de Christelijk
Historische Unie. 20.30 Jody en het herte-
jomg, speelfilm (beide keuringen 14 jaar).
22.35-22.40 Journaal.

NEDERLAND II

NTS: 20.00 Nieuws in het kort. AVRO:
20.01 De Doelen, programma over het
nieuwe concertgebouw te Rotterdam.
20.30 Shindig, Amerikaanse tienerparty.
20.55 Studie-toelagen en studie mogelijk
heden, dokumentair programma. 21.40
Susanna verbergt iets, opera. NTS: 22.20-
22.25 Journaal.

VOOR DINSDAG

NEDERLAND I

NTS: 19.00 Nieuws in het kort. 19.01
Klaas Vaak. 19.05 Journaal voor gehoor
gestoorden. 19.32 Engelse les (les 14 en
herhaling les 13). 20.00 Journaal. NCRV:
20.20 Huwelijksvoorwaarden, TV-spel. 20.
Ooggetuige, programma over Zuid Afri
ka. 21.30 De methode Wanninger (2): De
dorpsheks, politiefilm. 21.55 Attentie. NTS
22.20-22.25 Journaal.

NEDERLAND II

NTS: 20.00 Nieuws in het kort. VPRO:
20.01 Patrouillewagen '54.antwoord!,
politiefilm. 20.25 Cabaretkroniek. 21.00
Openhartig: programma over de proble
men van welvaart en vooruitgang. 21.45
Les deux amis, film. NTS: 22.10-22.15
Journaal. CVK/IKOR: 22.15-22.45 Dich
terbij in den beginne, programma over de
Bijbel.

De N.V. Nederlandsche Boekenimport
en Uitgeversmaatschappij voorheen van
Ditmar bericht ons dat haar naam ten
onrechte is vermeld in het artikel „Schrij
vers ageren tegen uitbanning van Gan
dalf" in ons blad van 24 december 1965.
Volgens de Amsterdamse nv wordt in het
bericht haar zusterfirma bedoeld: de tijd
schriftenimporteur N.V. Van Ditmar's
Import te Rotterdam.

Advertentie

troost de muziek van Ruloffs 't oorspron
kelijke karakter te hergeven. Met succes.

Thomasvaer en Pieternel, hadden het
vooral op Amsterdamse toestanden voor
zien. Ze kwamen op een witte fiets het
toneel op en zegden hun zegje over pro
vo's happenings, politie-agenten, anti-rook-
magiërs. Van de landelijke zaken werden
onder meer de gebeurtenissen in het ko
ninklijk huis, de rooms-rode coalitie en
het omroepbestel ironisch aan de orde ge
steld. Dat laatste zal zeker minister Vro
lijk, die nieuwjaarsdag de voorstelling be
zocht, hebben geïnteresseerd. Hun wens
voor dit jaar: een goed, lastig en vooral
gelukkig 1966.

c

UITGEVERSMAATSCHAPPIJ C. A. J.
DISHOECK te Bussum zond ons twee
boekjes ter bespreking. „Emailleren" is
een handleiding voor amateurs geschre
ven door Jos H. Eppens-Van Veen. De il
lustraties, waarvan enige in kleur, zijn al
een opwekking tot het „fascinerend spel
met het vuur dat emailleren heet". Het
boekje behandelt louter de techniek en
wil geen artistieke wegwijzer zijn. Voor
aanschaf van het noodzakelijke materiaal
wordt het adres gegeven van het Kerami
sche Instituut Haarlem aan de Wagenweg
12, dat ook cursussen organiseert.

Het andere boekje is een deel uit de
FIBULAREEKS van deze uitgever. Deze
reeks verschijnt onder auspiciën van de
Nederlandse Jeugdbond ter bestudering
van de Geschiedenis. „Doolhof of mu
seum" is de titel van het geschrift van
C. Blok en wordt verder een leidraad
voor de museumbezoeker genoemd. Een
leidraad is het dan in zoverre dat de
schrijver, verbonden aan de educatieve
dienst van het Gemeentemuseum van Den
Haag, ons vertelt wat tegenwoordig van
een museum en het bezoek daaraan ver
wacht kan worden en wat er voorheen van
verwacht werd. Hij waarschuwt tegen een
te zeer hechten aan het belang van de
historie. Hij wijst op boeiende wijze op
de betrekkelijkheid van de kunstbeschou
wing. Als hij ons met enkele meningen
soms prikkelt mogen we niet kwaad wor
den want hij stelt ook andere meningen
of duidt ook weer op de betrekkelijkheid
van een en ander. Als museumman aan
vaardt hij bepaalde dingen als kunst,
waarover te discussiëren zou zijn. Men
dient dan te beseffen dat hij in zijn func
tie meer dient te volgen dan deel te heb
ben aan stimulansen in een ontwikkeling
die echter toch ook niet geheel uit het
oog verloren mogen worden. Openhartig
wijst hij op het bestaande particuliere
initiatief bij directies van musea, die het
bezit van de gemeenschap zijn, en stelt
daarbij de vraag „hoeveel vertrouwen de
gemeenschap moet hebben in de subjecti
viteit van een museumdirecteur". Als hij
schrijft dat bij het verzamelen van mu
sea „objectieve maatstaven er nauwelijks
aan te pas" komen moet men bedenken
dat inzake kunst „objectiviteit" nu een
keer een moeilijke, eigenlijk niet geheel
mogelijke zaak is. Hij vraagt zich er
gens af of „de pers, door de manier
waarop sommige tentoonstellingen worden
verslagen steeds de stimulerende factor
in het culturele leven is die ze zou moe
ten zijn". In de opmerking dat „een goed
museumbeleid kan profiteren van de af
zijdigheid van een gemeenschap, maar een
slecht beleid ook(!)", schuilt dan weer
een verdediging van een meningsuiting in
de pers.

De acteur Anthony Quinn is zondag te
Beverly Hills in het huwelijk getreden
met de Italiaanse Yolanda Addolori. De
50-jarige Quinn en de twintig jaar jongere
Yolanda hadden enkele dagen tevoren be
sloten een huwelijk te sluiten.

1

OUDEJAARSAVOND. Op Nederland I
had de N.C.R.V. voor een programma
gezorgd dat de gevarieerde stemming
van zo'n avond aardig weergaf. Een heel
eenvoudig, maar bijzonder goed en stem
mig filmpje, was dat over de grootvader
met zijn kleinkind. De samensteller en
regisseur Jaap Molenaar gaf blijk van
een groot inlevingsvermogen, en was ge
lukkig niet teruggeschrokken voor statisch
camerawerk: zijn hoofdpersonen waren
(geestelijk) beweeglijk genoeg!

„Vrijstaand Landhuis" grensgeval tus
sen klucht en blijspel, leek geknipt voor
oudejaarsavond, niet omdat het zo'n sterk
stuk was, maar omdat het voldoende on
gecompliceerde vrolijkheid verschafte,
zonder dat men aan het toestel gekluis
terd hoefde te zitten. Twee acteurs (of
eigenlijk drie) maakten er toch nog iets
aparts van. In de eerste plaats Heieen
Pimentel (in 1952 uitgeroepen tot actrice
van het jaar) wier eerste blijspelrol dit,
sinds zij in 1938 debuteerde, geweest
schijnt te zijn. In de tweede plaats de
Vlaming Anton Peters, wiens rol vlak na
de oorlog gespeeld werd door Cees Laseur,
en in de derde plaats Ineke Swanevelt,
die op indringende wijze een kruising tus
sen een dienstbode en een koe speelde,
met als enig raadsel hoe ze ooit anders
getinte rollen zou kunnen spelen.

„Telediscoparade" van Dick van Bom
mel (een oud paardje van stal) bewees
opnieuw zijn deugdelijkheid, ook zonder
Kroesjtsjev maar nog wel met Luns en
De Gaulle, die woorden van Kan en Her
mans in de (bijna synchrone) mond ge
legd kregen. Het liedjesprogramma van
Jules de Corte en Gerard Cox was de eer
ste stap naar een rustiger bezinning op
1965 (het was best aardig) en werd ge
volgd door het binnenlandse jaaroverzicht
en een ballet, dat terecht in de plaats
kwam van een éénakter over een echte
lijke ruzie, die bij de programmering, te
gen alle bedoelingen in, schijnt te zijn
binnengeslopen. Het programma met
hoogtepunten uit 1965, waarmee het nieu
we jaar werd ingezet, bleek met veel
goede smaak te zijn samengesteld. In ver
houding veel Barbra Streisand, Johnny en
Rijk en Sonneveld, en niet te veel Bueno
de Mesquita, Valente en Brokken (om een
idee te geven). Ook Nederland II (VARA)

bracht een vederlicht programma, met
veel gezang, een dik gecowboy en drie
kwartier Rinus Ferdinandusse, die met de
resten van zijn Haags Studentencabaret
weer zijn oude niveau van K-wartaal
haalde, in het bijzonder met het laatste
ensembleliedje over de oudejaarsviering.
Het viel weer op, hoe economisch kort hij
de liedjes gemeenlijk houdt; als hun tek
stuele rol is uitgespeeld, houden ze ook
automatisch op.

Het „echte" nieuwjaar begon traditio
neel met het Weense nieuwjaarsconcert
(zoals altijd erg leuk, en matig geregis
seerd) gevolgd door het schansspringen.
De AVRO veroverde weer alle harten met
de internationale ijssterrenparade (twee
de deel). De Danny Kay-show was anders
dan anders, dankzij het optreden van een
heel intelligent en toch aardig klein meis
je, en daarna gooide Jos Cleber roet in
het eten met een opgeblazen program
ma, een karikatuur van het semi-
artistieke kunstenaarsdom. Deze „zet
ting" voorkwam overigens niet dat de af
zonderlijke bijdragen, zowel van het or
kest en van de solisten, uitstekend waren,
met name de voordracht van André van
den Heuvel, die „De zieke Man" van Du
Perron voordroeg.

Op Nederland II blameerde de jury, be
staande uit Henriette Davids, Jan Wil
lem Hofstra en Alexander Pola zich on
sterfelijk door van de drie amateur-
sketchjes het tweede, „Psychologisch Mo
ment", te verkiezen boven het derde, „De
Paraplu". De presentatrice, Philippine
Aeckerlin, zei dat de jury zich op bijzon
der bekwame wijze van zijn moeilijke taak
had gekweten, in werkelijkheid echter
was deze uitspraak nog slechter dan de
sketchjes van elkaar afgetrokken.

Zondagavond een teleurstellende
„Kruidhof", een thriller van lik-me-vestje
net goed voor een kluwentje wol, maar
uitgesponnen tot een ellenlange draad. Er
werd door iedereen goed in gespeeld,
vooral door Gerard de Groot, maar alle
moeite was helaas vergeefs. De Engelse
éénakter op Nederland II was heel wat
boeiender. De Vara besloot deze driedaag
se met een C.B.S.-reportage over de Ku
Klux Klan, een veel te groot clubje ver
ziekte pubers, die ongestraft, en met ver
wijzing naar Genesis 11, in Amerika moor
den kan plegen, zogenaamd uit hoofde van
de superioriteit van het blanke ras.