Hoogoven-
schaaktoernooi
Kortsjnoj: pronkstuk
van de Russische
schaakwereld
DE INDELING
„Ik was vorig jaar winnaar
geworden als Van den Berg
niet zou hebben gefaald"
r
■HHhI
DINSDAG 11 JANUARI
OPENING EN LOTING
Donner Nederlands
sterkste troef
NA BEVERWIJK
NAAR ZWOLLE
Simultaanavond
voor lezers van
HD en IJC
Gelier schrijft
in Russisch blad:
Geiler
en
Portisch
Balasjov haalde
finale om titel
van USSR niet
Joegoslaven hadden
succes in Sotsji
pi jj| x m
DONDERDAG 6 JANUARI 1966
5
i r wt m
t r j
*ÊWÊ
Eenpansmaaltijd
Schaak en Mondo Cane
Verlof opgeofferd
Van onze sportredactie)
Het achtentwintigste Hoogovenschaaktoernooi zal van
11 tot 30 januari in het Beverwijkse Kennemer Theater
worden gehouden. Behalve in een grootmeestergroep
met zestien deelnemers en een dames- en meestergroep
van twaalf genodigden, wordt er gespeeld in tien- en
vierkampen met een totaal van ongeveer 300 schakers
uit ruim twintig landen.
De opening van het Hoogovenschaaktoernooi vindt dinsdag
11 januari om vier uur plaats. Dan wordt tevens de loting
voor de wedstrijden in de grootmeestergroep gehouden en de
traditie getrouw zal dat ongetwijfeld opnieuw op originele
wijze gebeuren. Woensdag is de eerste wedstrijddag. De tijden
waarop geschaakt wordt zijn 13.30-18.30 uur. Op 17 januari is
Voor de elfde maal zijn de voorbereidingen van het Hoog
ovenschaaktoernooi in belangrijke mate gegaan via de heer
Zwart, thans 41 jaar, de secretaris van de toernooicommis-
sie. Hij ziet dit jaar in Kortsjnoj de kandidaat voor de zege
in de hoofdgroep en venvacht van Ivkov en Donner strijd
om de tweede en derde plaats. In de meestergroep acht
de heer Zwart Karaclac, Ghitescu en Gereben de favo
rieten voor de eindzege.
het Kennemer Theater in Beverwijk niet alleen meer het do
mein van de hoofdgroepschakers. Dan hebben ook de spelers
en speelsters van de tweede invitatiegroep en de damesgroep
hun intrede gedaan. De vierkampers hebben dan al weer het
veld geruimd. Zij zijn actief van 14 tot en met 16 januari. De
tienkampers leveren hun strijd van 20 tot en met 30 januari.
De voorlaatste dag van de maand wordt besloten met de
prijsuitreiking tijdens de traditionele snertmaaltijd in het op
leidingscentrum van Hoogovens.
De Nederlandse deelname in de hoofd
groep is niet zo representatief als men
wel had mogen hopen. De twee spelers,
die onlangs om de Nederlandse titel heb
ben gestreden, kunnen niet meespelen.
Zuidema heeft al eens eerder meegedaan
en toen een meesterresultaat behaald, zo
dat men hem graag in actie had gezien.
En Prins was natuurlijk zeker dit jaar
een welkome deelnemer geweest. Niet al
leen omdat hij kampioen van Nederland
is geworden, maar ook wegens de rel,
die Donner heeft veroorzaakt. Een partij
Prins-Donner zou het hoogtepunt van het
toernooi zijn geworden. Nu zullen we
Prins alleen zo nu en dan in de persruim
te kunnen aantreffen.
Gelukkig is Frans Kuypers er wel. De
juist onttroonde titelhouder is door de
aieuwe kampioen zeer lovend beoordeeld.
'Prins schreef na afloop van het titeltoer-
nooi, dat van de jonge spelers Kuypers
hem de sterkste leek. Van hem wordt
dan ook veel verwacht. Ook Langeweg
doet in Beverwijk regelmatig goede din
gen. Men zal zich nog herinneren hoe
hij vorig jaar fraai van Gelier won. Van
Scheltinga is uit het toernooi niet meer
te denken. Hij zal het ongetwijfeld weer
redelijk doen en men mag hopen dat Van
den Berg dit jaar gelukkiger zal zijn dan
de vorige keer toen hij naast zijn ge
bruikelijke tijdnood ook nog een slechte
vorm te bestrijden had. Onze sterkste
troef is natuurlijk Jan Hein Donner. Hij
zal het waar moeten maken dat hij de
sterkste Nederlandse schaker is, en dat
zal hem ook wel lukken. Maar of hij de
sterkste van allen zal worden? In Gronin
gen deed de Russische jeugdige meester
Kuprejtsjik vorige week de volgende uit
spraak. Donner is wel sterk maar niet
zo heel sterk". Toch heeft Donner het
laatste jaar getoond dat hij op weg is
naar de betiteling „sterke grootmeester",
getuige zijn succes in Havanna. Hij zal
het in Beverwijk moeten bevestigen.
Behalve de snertmaaltijd zijn er meer
programmaonderdelen die beogen de ge
zellige sfeer van het schaaktoernooi ge
stand te doen. Daar is onder meer de
bonte avond op 27 januari en de zuur
koolmaaltijd op 16 januari als besluit van
de vierkampstrijd. Dinsdag 25 januari is
er een snelschaakwedstrijd.
De raad van bestuur van Hoogovens
ontvangt de deelnemers op zaterdag 22
januari tijdens een bijeenkomst in het
opleidingscentrum en het gemeentebe
stuur van Beverwijk doet dat op maan
dag 24 januari in het stadskantoor.
De belangrijkste overwinning van Vic
tor Kortsjnoj in het afgelopen jaar was
zijn zege in Jerewan in Armenië, waar
hij onder meer wereldkampioen Petros
jan en Leonid Stein achter zich liet. De
zelfde Stein werd enkele weken geleden
kampioen van de Sovjet-Unie. De teke
ning, die G. Jaraljan voor „Sjachmaty
v USSR" maakte, geeft een beeld van de
toernooizaal in het „Theater voor Opera
en Ballet" tijdens het drie weken duren
de schaakfestijn. Men ziet er tal van ook
in Beverwijk bekende figuren.
Geheel rechts treurt Lajos Portisch
over zijn nederlaag tegen de Joegoslaaf
Matanovic. Daarnaast staan Mnatzakan-
Na het Hoogovenschaaktoernooi gaan
enkele deelnemers naar een ander toer
nooi in Nederland: het Caltex-toemooi in
Zwolle. Daar spelen van 31 januari-5
februari in de A-groep Szabo uit
Hongarije, Bobotsov uit Bulgarije en
Rellstab uit West-Duitsland. Verder ko
men in deze groep uit de Duitser Weisz,
de Nederlandse studentenkampioen Van
der Weide en Te Velde uit Groningen.
Arovah Bachtiar, die ook in het Hoog
oventoernooi uitkomt, en zijn Indonesi
sche landgenoot Ong Yok Hwa spelen in
Zwolle eveneens in de hoofdgroep. Visser
is de Zwolse deelnemer in het gezel
schap, dat misschien nog uitgebreid wordt
met de Russische wereldkampioene Ga-
prindasjavili.
Op het Hoogoventoernooi in Beverwijk
zal in januari een pronkstuk van de in
ternationale schaakwereld in actie ko
men: niemand minder dan Victor Kortsj
noj zal dan meedingen in de grootmees
tergroep. De geduchte Rus is de laatste
vijf jaar liefst driemaal kampioen van
de Sovjet-Unie geworden, en ook in di
verse toernooien van de laatste jaren
heeft hij met groot machtsvertoon geze
gevierd, waaronder twee jaar geleden in
Havanna.
Al omstreeks 1950 deed de jonge
Kortsjnoj van zich spreken door briljan
te partijen. Hij versloeg geduchte tegen
standers, maar kwam in de Russische
kampioenschappen aanvankelijk nooit
ver, omdat hij niet voldoende uithoudings
vermogen had en door geroutineerde te
genstanders op de lange duur toch werd
uitgerangeerd.
Naarmate hij zijn verdedigingstechniek
echter perfectioneerde kwam hij steeds
meer naar voren. Tal was een van de
sterken, die in Kortsjnoj vrijwel steeds
zijn meester vond, en de laatste jaren
moeten ook topspelers als Smyslov, Bron-
stein en zelfs wereldkampioen Petros jan
Kortsjnoj regelmatig voor laten gaan.
Ney, twee jaar geleden met Keres
winnaar van het Hoogoventoernooi.
Ree, deze week uitblinker in het
jeugdschaaktoernooi in Groningen.
hoofdgroep
Kortsjnoj (Rusland)
Ney (Rusland)
Ivkov (Joegoslavië)
Damjanovic (Joegoslavië)
Ciric (Joegoslavië)
Filip (Tsjechoslowakije)
Szabo (Hongarije)
Bobotsov (Bulgarije)
Czerniak (Israël)
Donner (Nederland)
Van Scheltinga (Nederland)
Kuyper (Nederland)
Langeweg (Nederland)
Van den Berg (Nederland)
Bachtiar (Indonesië)
Lehmann (West-Duitsland)
meestergroep
Sandor (Hongarije)
Gereben (Israël)
Ghitescu (Roemenië)
Karaklaic (Joegoslavië)
Ostojic (Joegoslavië)
Waltemathe (West-Duitsland)
Westerinen (Finland)
Beni (Oostenrijk)
Gaprindasjavili (Rusland)
Ree (Nederland)
Jongsma (Nederland)
Kramer (Nederland)
Kortsjnoj
Ter illustratie van de aanvalskracht
van Kortsjnoj publiceren we onderstaan
de partij, die al uit 1954 stamt. De partij
is om meer redenen interessant: ze toont
Kortsjnoj's grote aanvalskracht, maar
ook zijn in die tijd nog te onbezonnen
optimisme. Dat hij toch wint komt door
dat hij in het nauw gebracht hard terug
slaat. De partij is verder ook nog boeiend
omdat de tegenstander van Kortsjnoj
Ewfim Geiler is.
De commentaren zijn van Kortsjnoj en
Romanovski. Wit: Kortsjnoj Zwart: Gel-
Ier. Siciliaans. 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cd4
4. Pd4: Pf6 5. Pc3 d6 6. Lg5 e6 7. Dd2
Le7 8. 0-0-0 0-0 9.f4 e5 Pdf3 Lg4 (De aan
dacht verdient 10. ef4: 11. Df4: Le6 12.
Lf6: Lf6: 13. Td6: of Dd6 Da5). U.h3
(sterker is ll.Le2. Wit hoopt gebruik te
kunnen maken van een open g-lijn, maar
onderschat daarbij de kansen op tegen
aanval van zijn tegenstander).Lf3: 12.
gf3: Pd4 (niet goed was onmiddellijk^ 12
,h6, omdat wit met het antwoord 13
fe5: Pe5: 14. Lf6: Lf6: 15. f4 duidelijk
voordeel zou krijgen. Mogelijk was wel
12. ..Ph5). 13. fe5: (een fout van princi
pieel karakter: de zwarte loper krijgt de
diagonaal f8-a3 en zwart verovert het inia-
tief. Beter was 13.Dg2). ,de5: (op 13
..Pf3: volgt 14 ef6:) 14 Tgl Pf3:?
(Niet consequent. Met de jacht op een
pion kan zwart zijn centrum niet beveili
gen. Zwart hoorde 14..Tc8 te spelen zon
der vrees voor Lh6, want dan kon hij
15..g6 16.Lf8: Df8: antwoorden met voor
deel. Met 15 Lf6: kon wit dan trachten
stand te houden).
15 Df2 Db6 16.Le3 Pd4 17.Td4: (in feite
is dit offer gedwongen, maar het bete
kent tevens een versterking van de wit
te aanval). Er dreigde Tc8 en Tc3:).
ed4: 18.Ld4: Dd8 (beter De6). 19.Pd5
Pe8 (op Kh8 volgt 20 Pe7: De7: 21. Tg7:
Kg7: 22 Dg3 schaak Kh8 23.Dg5).
20,Dg3 f6? (sterker Lh4) 21.Lc4 Tf7 (op
h8 volgt 22 Pf4! met 23 Pg6 schaak en
24 Dh4 mat). 22.Pf4! Ld6 (op Dd4: volgt
23 Lf7 schaak Kf7: 24 Db3 schaak).
23.Lf7schaak Kf7: 24.Db3 schaak Ke7
25.Lf6 schaak en zwart geeft op.
jan uit Armenië en Liberzon. Mnatzakan-
]an was zo gastvrij, dat hij alle hoge
plaatsen aan de gasten overliet, schrijft
„Sjachmaty" ironisch, Liberzon heeft
blijkbaar iets grappigs op een van de de
monstratieborden ontdekt. Voor het twee
tal langs paradeert Gideon Stahlberg.
Leonid Stein werpt een vluchtige blik op
het bord, waar Lothar Schmid (links)
zijn uiterste best doet tegen wereldkam
pioen Tigran Petrosjan, die zich al zeker
weet van de ovenoinning. Achter de ge
brilde Chasin ziet men links Baranov
(met bril) praten met Kortsjnoj, en
daarvoor buigt Joeri Averbach zich over
een eindspel. Terwijl Kortsjnoj opgewekt
praat piekert Ivo Nej die tegen hem
speelt (met kaal hoofd), over zijn volgen
de zet. Deze twee zullen in Beverwijk de
Sovjet-Unie vertegenwoordigen. Daar zal
ook de man aanwezig zijn, die op de
tekening boven alles uittroont: de Tsjechi
sche dr. Miroslav Filip, die in Jerewan
van de eerste twee (Kortsjnoj en Pe
trosjan) verloor en van de laatste (Cha
sin) won en de rest remise maakte.
Tijdens het Hoogovenschaaktoernooi,
op vrijdag 28 januari zal weer een si
multaanavond gehouden worden voor le
zers van Haarlem Dagblad-IJmuider Cou
rant. Evenals vorig jaar wordt die simul
taan gehouden in de zaal van het her
vormd wijkgebouw aan de Radarstraat in
IJmuiden. Tegenover de abonnees zullen
zich dan weer enkele, waarschijnlijk zes,
dames scharen, die in de damesgroep van
het Hoogovenschaaktoemooi uitkomen.
Grootmeester Filip, die in de hoofdgroep
speelt, zal eveneens op deze simultaan
avond spelen.
De zes dames, die aan de schaaksimul-
taan zullen meedoen worden gekozen uit
Gaprindasjavili (Rusland) die in de mees
tergroep speelt; Katja Jovanovic (Joego
slavië), Rosita Jovanovic (Joegoslavië), A.
Nicolau (Roemenië), E. Polihroniade (Roe
menië), J. Malypetrova (Tsjechoslowakije)
mevr. F. Heemskerk (Ned.), mevr. C. Vree
ken-Bouwman (Ned.), mevr. Timmer (Ned.),
E. Karakas (Hongarije), mevr. M. Merlim
(Joegoslavië), mevr. K. Holuj (Polen), mevr.
Chaudé de Silans (Frankrijk).
Nadere bijzonderheden over de simul
taanseance zullen verschijnen tijdens de
toemooidagen.
Vierkampen De sterkste groep van
de vierkampen wordt gevormd door Ba-
rendregt en Bouwmeester, de Haarlem
mer Bonkenburg en een vierde deelne
mer, die thans nog niet bekend is.
De Sovjetrussische grootmeester
Ewfim Gelier, die zich zo goed heeft
geweerd in het kandidatentoernooi,
heeft in het Russische schaaktyd-
schrift „Sjachmaty" zijn indrukken
weergegeven over het vorige Hoog
ovenschaaktoernooi. Het blad geeft
er een goed beeld van hoe buiten
landers tegenover het toernooi staan.
Een verhaal van een Rus aan zyn
mede-Russen is nu eenmaal nog wat
anders dan vriendelijke mededelin
gen aan Nederlanders tijdens het
toernooi zelf. Geiler schrijft het vol
gende:
HOOGOVENS
s,Men zou kunnen denken: wat een
vreemd opschrift boven een artikel over
schaken. Maar de zaak is dat de Neder
landse 'sthakefs'"KUn uiterste bést doen
om bij sommige ondernemingen en parti
culieren belangstelling te wekken voor
het organiseren van schaakwedstrijden.
Op de kosten van deze Maecenassen wor
den er tegenwoordig in Nederland veel
toernooien gehouden. Het is karakteris
tiek, dat dergelijke toernooien gewoonlijk
genoemd worden naar de organisaties die
voor de financiering zors_ragen.
Toen onze kleine delegatie, bestaande
uit de internationale meester V. Bagirov
uit Bakoe, de vijftienjarige scholier Joeri
Balasjov uit Sjadrinsk en ik, met een
auto in Beverwijk arriveerde, werd onze
Het moment, dat
voorkomen had kun
nen worden, althan»
volgens Geiler. Por
tisch (links) en Gel-
Ier (rechts) met de
trofee na het Hoog
ovenschaaktoernooi
van vorig jaar. Por
tisch had er niet bij
behoeven te zijn, in
dien Van den Berg
zijn kansen had be
nut, die hij in de
partij tegen Portisch
kreeg, nogmaals, vol
gens de mening van
Geiler.
Vorig jaar was de jonge Joeri Balasjov
de grootste trekpleister van het Hoogoven
toernooi. Dit jaar heeft Nederland kennis
gemaakt met een andere sterk schakende
jongeling uit de Sovjet-Unie, Victor Ku
prejtsjik, die in het jeugdschaaktoernooi
in Groningen zijn gaven toonde.
Hoe is het met de vijftienjarige Joeri in
zijn vaderland verder gegaan? Hij heeft
mee mogen spelen in de halve finale voor
het Russische schaakkampioenschap te
Omsk, één van de zes voorronden. Bala
sjov kwam er niet zo ver, want hij scoor
de 5,5 punt uit 14 en bleef daarmee ver
achter bij Goefeld en Sacharov, die 10,5
punt bemachtigden. Maar in „Sjachmaty"
vertelt meester Rawinsky, dat Joeri toch
een uitstekende indruk heeft gemaakt.
Hij zette zijn partijen uitstekend op en dat
hij zo weinig produktief was al is 5,5
punt op zich natuurlijk een goede presta
tie voor een vijftienjarige kwam vooral
doordat hij het zware „vijfde uur" slecht
doorkwam. Rawinsky meent, dat Joeri
Balasjow nog tot grote dingen in staat is
als hij fysiek wat sterker is geworden.
Balasjov
De andere Russische deelnemer van vo
rig jaar, Bagirov, zag dit jaar ook geen
kans de 'finale te bereiken. Hij scoorde in
zijn groep 6,5 uit 13. Wat Ewfim Geiler
betreft, hij zal binnenkort een match spe
len met Larsen om de derde plaats in
het kandidatentoernooi. De winnaar wordt
volgende keer automatisch in dit toernooi
geplaatst.
aandacht getrokken door reusachtige plak
katen, die „27-ste Hoogoventoernooi" ver
meldden. Het geld voor de organisatie van
het Beverwij kse schaakfestival wordt ver
schaft door het grote Nederlandse hoog-
ovenbedrijf. Vandaar ook de naam.
De schaakfestivals in Beverwijk date
ren nog uit de oorlog. Toen ontstonden
ook enkele tradities, die nu nog levend
zijn. Zo wonen de deelnemers (ditmaal
niet minder dan vierhonderd) niet in ho
tels maar bij particulieren. Bij het slot-
banket in de vorm van een éénpansmaal-
tijd herinnert de aan de deelnemers aan
geboden erwtensoep aan de tijden van de
tweede wereldoorlog.
In de laatste jaren is de hoofdgroep
van het festival, waarin de sterkste scha
kers meespelen, aanmerkelijk sterker van
samenstelling geworden. Deze maal deden
in de hoofdgroep mee acht grootmeesters,
zeven internationale meesters en als
plaatsvervanger voor Stahlberg de Joego
slavische meester Smederevac. De Sovjet
schakers kwamen voor de vierde maal
naar Beverwijk.
Zoals men zich zal herinneren deelde
T. Petrosjan in 1960 de eerste en tweede
plaats met B. Larsen. In 1963 moesten D.
Bronstein en J. Averbach de eer aan de
Nederlander J. H. Donner laten, en in
1964 lieten P. Keres en I. Ney Portisch
een half punt achter zich.
Woelingen in Saigon. Politie slaat de
demonstranten uit elkaar. New York. Een
juwelierswinkel voor honden. Een
kinds geworden miljonair kiest voor zijn
hond een uit parels bestaande halsband
uit. Om dit paar lopen kruiperig enige
verkopers heen en weer.
Afrika. Door ziekte en honger uitge
putte kinderen. Een blanke weldoener
heeft een van hen, die zijn hoofd haast
De twee nieuwe Joegoslavische groot
meesters, die in Beverwijk uitkomen,
hebben beiden een grootmeesterresultaat
geboekt in Sotsji aan de Zwarte Zee,
tijdens een Tsjigorin-herdenkingstoer-
nooi. Een jaar geleden werd Damjanovic
gedeelte tweede, dit jaar werd Ciric derde
met 10 uit 15 achter Spassky en Unzicker,
die beiden een half punt meer scoorden.
Ciric is een rustige speler. Hij deed
zowel in 1961 als in 1962 mee aan het
toernooi in Marianske Lazne. Zijn score:
vier gewonnen, drie-en-twintig remise,
geen partij verloren.
niet meer overeind kan houden, een hou
ten halsband omgedaan.
Dit zijn scènes uit de Italiaanse docu
mentaire film „Mondo Cane", die de
vreemde contrasten toont van het leven
op de verschillende delen van de aardbol.
De film werd vertoond in dezelfde bios
coopzaal, waar het Beverwijkse toernooi
werd gehouden. Wij hielden op met spe
len en „Mondo Cane" begon.
Zoals ik al gezegd heb, deden aan het
toernooi ongeveer vierhonderd mensen
mee. De meesten van hen hadden hier
voor hun verlofdagen opgeofferd, om zich
zo te kunnen uitleven in hun geliefkoosde
sport. Nederlanders, Fraitsen, Engelsen,
Polen, Joegoslaven, Italianen, en schakers
uit vele andere landen speelden mee in de
verschillende toernooien van het festival."
Geiler geeft daarna een technische be
schouwing over het toernooi, dat hij sa
men met Portisch op zijn naam heeft ge
bracht. Veel aandacht besteedt hij daarbij
aan de partij Van den Berg-Portisch, die
volgens hem door de Nederlander had
moeten worden gewonnen. Dan had Gel-
Ier de eerste prijs bemachtigd en was
Bobotsov tweede geworden.
Dit is de positie, die Gelier zijn Rus
sische lezers laat zien (wit Van den Berg,
zwart Portisch)
XXXXXXX?COCOOOC*DCXDOC-OOOOOOOOOOCXDOOCXXXXXXXXXXX>
m
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOCXIOOOOOOOOOOOOOOC
15.Lg5! Db2: (Van de regen in de drup;
na 15 Db6 schaak 16 Khl Le6 17.Le6:
fe: 18.De5: of 15 Le6 16.Lf6: Lf6:
17.Tf6: Lc4: 18.Tc6: verliest zwart een
pion) 16. Lb3! h5 (er is geen goede ver
dediging tegen 17 Lf6: of 17 a3) 17 h3 Le6
18 Le6:?
Gelier schudt zijn wijze hoofd over deze
zet. Na Tabl Da3 19.Tf6: zou wit een stuk
winnen, zo betoogt hij. Hij vertelt dan hoe
Van den Berg verbijsterd verderspeelde
en de partij tenslotte verloor, waardoor
Portisch stevig aan de leiding kwam.
Gongwedstrijd Dit jaar zijn de tra
ditionele gongwedstrijden tijdens het
Hoogovenschaaktournooi van 't program
ma afgevoerd.
