„Gewone aandelen - en wat daaraan vastzit
Zoenen in
Egypte
Ook in ons land opmerkelijke resultaten
Beursplein 5 (III)
Amerikaan ontwikkelde een systeem
om tweejarige kinderen t e leren lezen
Zoudt u in zo'n
huis willen wonen?
OP DE EFFECTENBEURS worden „effecten" verhandeld. Wat zijn
effecten? De wet en de reglementen van de Vereeniging voor den Ef
fectenhandel geven daarover geen uitsluitsel. In bepaalde wetten worden
onderling verschillende definities gegeven, maar geen voor alle wetten
geldende. De Vereeniging spreekt van fondsen en stukken. We zullen het
begrip effect zelf moeten omschrijven en komen tot: effecten zijn waarde
papieren: beperkter: alle stukken die, onder welke benaming ook, op de
officiële en niet-officiële effectenbeurzen in het binnen- en buitenland
worden verhandeld.
Moderne, massale rechtlijnig
heid, van de grond „getild" door
klassieke Romaanse hoogpoor
ten: u mag het mooi of lelijk,
zinvol of absurd vinden. Maar
spectaculair en indrukwekkend
is het stellig, dit nieuwe IBM-
gehouw in de Westamerikaanse
stad Seattle, dat thans bekroond
is met de hoogste architectuur
prijs van de Verenigde Staten,
uitgeloofd door het Amerikaanse
ijzer- en staalinstituut. Het ge
bouw, van de architect Minoru
Yamasaki, telt twintig verdie
pingen en is 75 meter hoog. On
der de twaalf dunne zuilen, die
het bouwwerk steunen is een
verdiept souterrain dat naar de
ondergrondse garage en de kel
der voert.
AMSTERDAM Een vierjarig jongetje
in Rotterdam heeft zojuist zijn eerste
leesboek uit de bibliotheek gehaald. Dit
is een van de opmerkelijke resultaten van
een proef die de Amsterdamse orthope
dagoge Eva Margadant heeft genomen
met een door haar voor Nederland
bewerkte en aangepaste Amerikaanse
methode, om jonge kinderen vanaf onge
veer twee jaar te leren lezen. Twintig
Nederlandse moeders hebben al met
succes met het nieuwe systeem gewerkt.
Mevrouw Margadant zelf heeft er op
merkelijk goede resultaten mee bereikt
op een Amsterdamse Montessori-kleu-
terschool. De methode is ontwikkeld door
de Amerikaanse neuroloog Glenn J.
Doman, die de laatste twintig jaar met
een groep specialisten gezocht heeft naar
een manier om kinderen met een hersen
letsel beter te kunnen helpen. Een belang
rijk deel van de behandeling die zij ont
wikkeld hebben, is het jong leren lezen
van deze ernstig gestoorde kinderen. De
resultaten zijn zo goed gebleken dat er
in de Verenigde Staten ook proeven ge
nomen zijn met normale kinderen.
en zal veel over haar kind te weten
komen. Lezen opent voor een jong kind
een nieuwe wereld: de wereld van het
boek. Kleine kinderen kunnen een on
gekende hoeveelheid informatie in zich
blijven opnemen, zonder dat zij zich
daarvoor moeten inspannen. Leren kin
deren op zesjarige leeftijd lezen, dan
worden zij gedwongen teksten te lezen,
die qua inhoud geschikt zijn voor drie
jarige kinderen, waardoor lezen en le
ren vaak een negatieve ervaring wordt.
Leert een kind vroeg, dat lezen een
plezierige manier is om informatie te
vergaren, dan zal het minder gauw zijn
toevlucht tot strips en televisie als in
formatiebron nemen.
BIJ GEEN van de gedane weten
schappelijke onderzoeken is op enige
wijze gebleken, dat vroeg lezen nade
lig zou zijn voor de emotionele ontwik
keling, of ten koste zou gaan van an
dere functies. De beste leeftijd om er
mee te beginnen is twee jaar, aldus
de heer Doman. De methode die hij
ontwikkeld heeft is vrij eenvoudig. Het
is een soort „leesspel" dat bestaat uit
170 kaarten met woorden, en een door
Dick Bruna voor Nederland van illu-
VOOR DE gevorderde leerlingen kan
men dan nog kaarten maken met
woorden die een zin opbouwen, gezeg
den en zinnetje. Bij de lessen moet de
moeder haar kind een kaart voorhou
den, en wijzen op het object dat op de
kaart genoemd wordt.
In Amerika is er aanvankelijk nog
al wat weerstand geweest tegen het
jong leren lezen van kinderen. Deze is
echter in korte tijd vrijwel verdwenen.
In Chicago en Philadelphia is lezen
volgens de methode-Doman als vak
opgenomen in de programma's van
kleuterscholen.
In een voorwoord tot de Nederland
se uitgave van „kleine kinderen kun
nen lezen" toont de kinderpsychiater
R. Swelheim-de Boer zich ondanks het
feit dat het nog te vroeg is om een
oordeel te vellen over de methodiek
van Doman, zeer enthousiast. Zij wijst
er onder meer op dat het jong leren
lezen van kinderen niet geheel nieuw
is. In bepaalde cultuurpatronen, zoals
het joodse in Oost-Europa, leerde
men kinderen al op vierjarige leeftijd
lezen, een onderwijs dat rijke vruch
ten afwierp.
TOT DE EFFECTEN behoren: aan
delen, obligaties, pandbrieven, depot-
fractiebewijzen, oprichtersbewijzen
Laat ons bij het begin beginnen en
eerst de aandelen onder de loep ne
men.
Het gewone aandeel is het bewijs
van deelneming in een naamloze ven
nootschap. Het „stuk" bestaat uit een
mantel en een dividendblad. Op de
mantel staan vermeld de naam van de
n.v„ de grootte van het aandeel, de no
minale waarde. De mantel is boven
dien van handtekeningen voorzien. Het
dividend-blad bestaat uit een aantal
dividendbewijzen.
DE EIGENAAR of houder van een
aandeel is mede-eigenaar van de n.v.,
waarin (en niet waarvan) hij een aan
deel heeft. Samen met de andere
aandeelhouders bezit hij geplaatst ka
pitaal van de n.v. Tegenover hef ge
plaatste kapitaal staat op de balans
van de n.v. het vermogen, waarvan de
aandeelhouders dus ook de eigenaars
zijn. Dit betekent dat de aandeelhou
der recht heeft op een deel (naar ra
to van zijn deelneming in het ge
plaatste kapitaal) van de opbrengsten
van het bedrijf dat de n.v. uitoefent.
De opbrengst wordt door de n.v. voor
een deel in huis gehouden. De rest
wordt aan aandeelhouders uitgekeerd.
Daarvoor gaat men na hoeveel percent
de uit te keren winst is van het ge
plaatste kapitaal. Iedere aandeelhou
der krijgt dan dat percentage als di
vidend.
Voorbeeld- uit te keren winst
100.000 bij een geplaatst kapitaal
van 1.000.000. Dat is tien percent. Ie
dere aandeelhouder krijgt 10 perent
dividend, dat wil zeggen iemand die
een aandeel heeft van 1.000 krijgt
100 en iemand die een aandeel heeft
van 250 krijgt 25.
In de statuten van de n.v.'s zijn be
palingen over de winstverdeling opge
nomen. Daarbij is veelal aan aandeel
houders een recht op een primair di
vidend van bv. 4 of 5 percent toege
kend. Is er meer winst gemaakt, dan
wordt die volgens een statutair vast
gestelde sleutel verdeeld: zoveel voor
directie en commissarissen, de rest
„ter beschikking van de aandeelhou
dersvergadering", uit deze rest wordt
dan een super-dividend uitgekeerd.
Primair en super-dividend komen
daarbij meestal in een keer als het di
vidend tot uitkering, zodat de onder
verdeling niet opvalt.
Het kan ook zijn dat een deel van de
voor aandeelhouders bestemde winst
niet tot uitkering komt, maar in de di-
videndreserve verdwijnt, waaruit dan
in minder goede jaren het primaire
dividend wordt aangevuld. Op deze wij
ze blijft het dividend wat stabieler.
Veel maatschappijen hebben de ge
woonte in de loop van het jaar over
dat jaar een deel van het toekomstige
dividend alvast uit te keren, het inte
rimdividend, dat na het afsluiten van
de boeken gevolgd wordt door het slot-
dividend. Amerikaanse maatschappijen
keren een kwartaaldividend uit, eigen
lijk drie interimdividenden met over
het vierde kwartaal een slotdividend.
Het is ook mogelijk dat het dividend
met wordt uitgekeerd in geld, doch in
aandelen. We spreken dan van een
stockdividend. Bij een stockdividend
van 10 percent krijgt de aandeelhou
der met 10 aandelen een nieuw aan
deel. Wie geen tien aandelen heeft
moet van andere aandeelhouders
stockdividenden bijkopen, dan wel zijn
stockdividenden verkopen (en dus geld
ontvangen). Een combinatie van
cash- en stockdividend komt ook
voor.
Volgende artikel: Bijzondere vormen
van aandelen.
Het schijnt dat in Egypte een
campagne ten gunste van het zoe
nen op komst is. Officieel is zoenen
in het openbaar verboden, behalve
bij het afscheid nemen op stations,
vliegvelden en dergelijke plaatsen.
Maar nu heeft een levenslustige re
dacteur van een tijdschrift voorge
steld, in Cairo een openbaar plant
soen aan te leggen, waar geliefden
elkaar kunnen zoenen zonder te
worden weggesleept door de zeden
politie. Hij verklaarde geïnspireerd
te zijn door wat hij heeft gezien in
de parken in Italië.
Het tijdschrift, „Sabahel-Keir"
(„Goeden Morgen") genaamd, heeft
een stroom van brieven ontvangen,
waarin instemming met het idee
van de redacteur wordt betuigd.
Betoogd wordt dat de Egyptische
verordeningen tegen het zoenen in
het openbaar verouderd zijn.
Een godsdienstleraar merkte op,
dat een eeuw geleden een Egypte
naar voor zulk een voorstel zou
zijn opgehangen. De Islam staat al
leen echtgenoten toe, elkaar te
kussen. „Waar kan een verliefd
paar in onze samenleving kussen
uitwisselen", vroeg de redacteur
zich af. „Als een meisje naar de
woning van de jongen gaat bestaat
de kans, dat het niet bij zoenen
blijft. Als zij elkaar op straat zoe
nen, kunnen zij worden gearres
teerd".
Paren die in Cairo bij zoenen op
straat worden betrapt, worden ge
woonlijk naar het dichtstbijzijnde
politiebureau gebracht, met een 1
goede kans een nacht in de cel
in afzonderlijke cellen wel te ver
staan te moeten doorbrengen.
Men vertelt hier het verhaal van
een Amerikaans diplomaat, die op
weg naar het vliegveld zijn Egyp
tische verloofde in een taxi een af
scheidskus gaf. Toen hij opkeek be
merkte hij, dat de chauffeur hem
naar een politiebureau had ge
bracht om hem aan te klagen.
Aangezien hetzelfde verhaal ja-
ren geleden over een Brits officier
is verteld, is het waarschijnlijk
niet waar, maar het illustreert de
opvattingen van de tegenstanders j
van het zoenen. Vele niet getrouw
de paartjes te Cairo nemen hun
toevlucht tot de list, zich naar een
station te begeven, te doen alsof
zij reizigers zijn en elkaar bij het I
vertrek van elke trein een af-
scheidskus te geven
Kleuters kunnen lezen!
(Van onze correspondent)
straties voorzien leesboek. Dit wordt op
het ogenblik voor 49,75 in de handel
gebracht. Men kan het echter ook zelf
maken. Benodigd zijn witte kaarten
van stevig karton waarop men met ro
de inkt of met een dikke viltstift, die
tegenwoordig ook in de handel is, net
jes en duidelijk in een strak druk
lettertype zonder hoofdletters te ge
bruiken, de woorden schrijft die de kin
deren moeten leren lezen.
Dat zijn in de eerste plaats mamma
en pappa. Deze moeten op aparte
kaarten van 34 bij 13 centimeter ko
men in ongeveer 10 cm hoge letters.
Vervolgens dient men op kaarten van
34 bij 10,5 centimeter 18 woorden die
het kind zelf betrekken (buik, haar,
mond, neus, tand, been, knie, voet,
teen, hand, oog, arm, rug, lip, nek,
oor, hoofd, schouder) te noteren en op
kaarten van 15 bij 7,5 centimeter de
woorden uit de directe omgeving van
het kind (zusje, broertje, opa, oma,
hond, poes, stoel, raam, tafel, keuken,
deur, kast, radio, lamp, klok, telefoon,
bord, lepel, beker, schoen, jurk, muts,
jas, pop, bal, beer, trein) en de din
gen die het kind doet (zit, staan, slaap,
lach, klim, kruip, loop, spring, gooi,
lees).
DEZE HEBBEN aangetoond dat
kinderen die heel jong leren lezen,
tijdens hun schooltijd vaak een
voorsprong behouden. De heer Do
man heeft zjjn ervaringen vastge
legd in een boek dat bewerkt door
Eva Mardagant, nu in ons land is
verschenen onder de titel „Kleine
kinderen kunnen lezen" (De Bezige
Bij, f 9,75). In dit boek geeft de
heer Doman een aantal goede re
denen die er volgens hem zjjn om
een kind jong te leren lezen:
Lezen is voor een kind even eenvou
dig als spreken tijdens die prille le
vensperiode waarin de spraakontwikke-
ling op de voorgrond staat.
Elk kind dat de kans krijgt om te
lezen, leest, net zoals elk kind in con
tact moet komen met de gesproken
taal, wil het gaan spreken.
Leren lezen is voor een kind een op
windend spel en een positieve ervaring
in tegenstelling met het leren lezen op
school, dat voor het kind vaak saai is.
Een moeder die een kind leert lezen,
ontmoet haar kind op een nieuw vlak,
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiniiiiniiitmi
HET IS niet pluis in het huis van
Kenneth Cannon in Yucaipa, Califor-
nië.
In een muur begon het te rommelen
en er kwam een deuk in.
Geheimzinnige luchtstromingen be
wogen zich door de kamers. „Ik geloof
niet aan spoken", zei Cannon's vrouw
Bïllie, „maar de kinderen zijn bang
in huis en de hond is weggelopen en
wil niet terugkomen."
Het gezin is getuige geweest van ge
heimzinnige verschijnselen sinds op 8
december een muur begon te trillen en
een deuk kreeg. In het hele huis wer
den stampgeluiden gehoord. Luchtsto
ten, die uit de betonnen vloer schenen
op te stijgen, hieven een vloerkleed
omhoog, deden een schilderstuk bol
staan in zijn lijst en de rokken van
mevrouw Cannon opwaaien.
De Cannons maken grappen over de
geheimzinnige verschijnselen om hun
drie kinderen gerust te stellen, maar
ze hebben er niet veel succes mee.
Zou het een klopgeest kunnen zijn?
Zo'n speels spook uit de volksverha
len?
Er is nog nooit een in Yucaipa
geweest. Maar wat zou het anders
kunnen zijn?
DE SHERIFF en zijn mannen weten
het niet. De technici van de waterlei
ding weten het ook niet, noch die van
het gasbedrijf. Bouw- en woningtoe
zicht begrijpt het evenmin en een pro
fessor in de geologie en deze verslag
gever kunnen er ook geen verstandig
woord over zeggen.
„Op een keer", vertelde mevrouw
Cannon, „vloog het deksel van een
gaskachel in een slaapkamer eraf,
aardewerk valt van planken aan de
muur kapot.
Men heeft de oorzaak gezocht in
grondverschuiving, verzakking van het
huis, het boren van waterputten in de
buurt, maar noch voor het een noch
voor het ander is enig bewijs gevon
den, evenmin als men geesten heeft
ontdekt.
DE WONING is een van vele vier
jaar oude huizen in een rij. In geen
van de andere doen zich óvereenkom-
stige verschijnselen voor. Tot dusver
heeft het gezin niet willen verhuizen,
maar de hond is niet zo moedig ge
weest. De eerste dagen verstopte hij
zich in de badkamer, maar vorige week
is hij bij een naburig gezin ingetrok
ken. (AP)
