HET LAND ACHTER
DE BERGEN
MM
Puzzel van de week
fg
ts
A
hi
V
fS
Sn
ROZENOLIE
UIT TURKIJE
PANDA EN DE GRUB BEL
m
POLLE, PELLI EN PINGO
AMMETJE FOK'
Alphenaar
Rechter Tie ee het geheiei vae het laedheis
Stamboom van dagelijkse dingen
Lj
y
vjr
y
N
V
13
door John Boland
4
fSU/KERT
nm-K.
door dr. Robert van Gulik
VRIJDAG 14 JANUARI 1966
Ons vervolgverhaal
1Ü
r6
Jé
r
li
s1
GRAMMOFOONPLATEN
(Vertaling Margot Bakker)
68)
Hij had een ondraaglijke
hoofdpijn en elk gebaar was een
kwelling. Enige tijd leefde hij in een
eigen pijnwereld, zich niet meer be
wust van wat er om hem heen ge
beurde. Toen hij op zeker ogenblik
tot het besef kwam met Leary in de
buitenlucht te staan, voelde hij zich
zodanig opgelucht, dat hij had kun-
„Voel je je niet goed, knaap?"
„Waar waar zijn de anderen?"
„Zij hadden nog iets te doen. Ik
heb gezegd, dat we op eigen gele
genheid de weg wel konden vinden."
Hij grinnikte. „Ik zag aan je, dat
het moest ophouden."
Claymore slikte. Het rumoer van
de muziek, sterk gedempt, was nu
draaglijker; zijn hoofdpijn verminder
de. „Ik was er niet lang meer tegen
bestand geweest."
„Ik ook niet, jongen." Zij liepen
naar de rand van de stad, in de
richting van de Dienarenverblijven.
De voormalige bankdirecteur sleep
te zich met gebogen hoofd voort. Hij
trachtte een verklaring te vinden
voor het gruwelijk bezoek, dat zij
juist hadden afgelegd. Lydda had er
de nadruk op gelegd, dat de Heren
de gasten van Yademos eervol wil
den ontvangen; desondanks had vrij
wel niemand aandacht aan hem en
Leary geschonken. Claymore schud
de moedeloos het hoofd; de drijfve
ren van de Dienaren waren niet te
doorgronden. Het enige dat hij wist
was, dat het bezoek een luguber doel
nad gediend. Hij keek naar de zelf
bewust voortstappende vlieger. Lea-
ry's magere lichaam bewoog zich in
kaarsrechte houding en zijn baard
stak vooruit. Claymore deed er een
paar stapperr bij en haalde hem in.
„Je denkt toch dat we het halen,
Geoff? Dat we er veilig uitkomen?"
„Ik weL"
Met bezorgde stem vroeg Clay
more, „Je hebt je plan toch al
klaar?"
„Misschien, misschien niet. Hangt
ervan af, wat er morgen gaat ge
beuren." Leary grinnikte en sloeg
Claymore op de schouder. „Dus,
jongen, vanavond maar eten, drin
ken en vrolijk zijn, want morgen
Hij bulderde van het lachen, toen de
Engelsman hem doodsbenauwd aan
keek.
Zij stonden de volgende morgen
vroeg op en Claymore kleedde zich
vlug en schichtig in de slaapkamer.
Leary nam een uitvoerig bad. Zie
dend van ongeduld liep Claymore de
slaapkamer op en neer, wachtend op
de Canadees. Hoe Leary in het bad
kon gaan zitten, terwijl hij wist,
door de Dienaren bespied te kunnen
worden, ging Claymore's begrip te
boven. Maar Leary was vrolijk en
galmde een van zijn nooit eindigen
de liedjes, terwijl hij in het warme
water ploeterde.
Aan het ontbijt troffen zij de laat
ste schikkingen voor het bezoek aan
de terechtzitting. Groniff, de Tiende
Dienaar en minister van Justitie, zou
hen begeleiden. Groniff, de kleinste
en vrolijkste van de Dienaren, werd
een ogenblik ernstig, terwijl hij de
twee vliegers het laatste nieuws
meedeelde.
„Er is nog een mogelijke rebel
aangegeven", zei hij. Claymore
schrok hevig, maar Groniff praatte
door, alsof hij niets gemerkt had.
„Er zullen er dus drie berecht wor
den. De vrouw komt het laatst aan
de beurt."
„De vrouw?"
„Helaas, ja. De derde aangebrach
te Heer is een vrouw. Het is lang
geleden, dat er hier een vrouw voor
de rechtbank moest verschijnen."
Hij zuchtte, bleef een ogenblik ern
stig voor zich uitkijken en herkreeg
zijn gebruikelijke vrolijkheid. „De zit
ting begint om twaalf uur; als u een
uur voor die tijd aan de rand van
Herpoli kunt zijn, hebben wij ruim
schoots de tijd onze plaatsen in te ne
men." Het was alsof hij het over een
bezoek aan de schouwburg had.
Na het ontbijt ging Brontwy met
de twee vliegers naar het toestel.
Toen zij het bereikt hadden, zagen
zij al een groep Heren op de grond
zitten met lusteloze gezichten en lege
oogopslag. Er stond een wagentje
met dekzeil onder de linkervleugel
en Brontwy hield de twee vliegers
aandachtig in het oog, terwijl zij
naar het dekzeil staarden.
„Wat is dat?" vroeg Leary ach
terdochtig en hij wees naar het wa
gentje.
Brontwy lachte en zei vliegensvlug
iets in de schelle landstaal. Dadelijk
kwamen de Heren in actie. Zij krab
belden op en dromden om het wagen
tje samen, waar zij de touwen los
maakten, die het zeil op zijn plaats
hielden. Tenslotte trokken zij het zeil
weg en onthulden een motor, waar
van elk onderdeel glom alsof het ge
polijst was. Leary staarde er .vol
ongeloof naar.
„Dat is de nieuwe motor toch
niet?"
„Toch wel. Gereed om in de gondel
te worden gemonteerd."
Claymore keek verdwaasd naar
het glanzende metaal en een plotse
linge vurige hoop stuwde het bloed
bonzend door zijn lichaam. „Is is
hij goed?" Zijn stem was een schor
gefluister. Hij greep Leary bij de
arm. „Geoff! Is die motor goed?"
„Ziet er best uit, volgens mij."
De piloot streelde met zijn vingers
iangs de motor en volgde de omtrek.
„Ik kan het niet geloven!" Hij keek
naar Brontwy op, die een kleurtje
had en lachend toekeek. „Weet u ze
ker. dat de motor goed is?"
„Vanzelfsprekend." Zij had zicht
baar plezier in de sensatie, die zij
gewekt had.
„Drommel, ik kan het nog niet
geloven!"
„Misschien wel, als de motor ge
monteerd is. De Heren zullen het
boeiend vinden de motor te zien
draaien."
Leary's geestdrift verminderde.
„Heeft de motor dan nog niet gelo
pen? Is er geen fabriekstest ge
weest?"
„Nee. We hebben geen benzine en
konden dus de motor niet laten lo
pen. Maar er is geen reden tot be
zorgdheid; als de Heren iets doen,
doen zij het volmaakt. U zult mer
ken, dat er niets aan de motor man
keert."
„Dat help ik je hopen, zus", mom
pelde Leary.
(Wordt vervolgd)
1
SOLDATEN VAN ALEXANDER, tt GROTE WAREN
DE EERSTE EUROPEANEN DieClN327v.CHR}
SUIKERRIET ZAGEN IN INDIA, WAAR. It ET TOEN
AL EEUWEN GEKWEEKT WERD.
s L*>
JflLS SU/k'ER KENDE MEND/
J f DE BRU/NE "GURBE-
RE!D— DOOR SIMPEL
NOG SLECHTS
fN DE MIDDELEEUWEN VERBREIDDEN DE
ARABIEREN DE SUIKERINDUSTRIE IN
BUNA ALLE LANDEN "ROND DE MIDDEL
LANDSE ZEE.
ÏÏN HET OUDE CATHAY
Smaakte marco polo
KENNIS MET WITTE "VS-
SUIKER BEREID DOOR.
HERKR/STAUI5ATIE ONDER
TOEVOEGING VAN HOUT-AS.
ET SUIKERRIET
li SN ODEN ft), MALENf2).
PERSEN CS), KOKEN ft) EN
SAP IN VORMEN GIETEN CS)
IN EEN 0UDE5ICILIAANSE
Suikerfabriek
PUZZEL No. 2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2
6
10
3
7
11
4
13
14
15
8 16
17
18
19
12 20
14
15
19
21
22
23
1624
25
Zl
20 2E
29
30
31
32
22
30
23
31
24
33
35
18 36
37
38
39
32 40
34
38
35
39
41
12
43
3644
45
46
47
40 48
49
50
51
52
42
50
43
4?
44
48
52
R
24. individu; 25. beweeglijk; 26. kleur; 27.
Rusland; 28. bedehuis; 29. losse naad; 30.
plant; 31. plaats in Italië; 32. ontkenning;
33. deel v. h. varken; 34. land in Zuid-
Amerika; 35. delfstof; 36. strook grond
langs de zee; 37. uitgesmolten stukje vet;
38. deel van de kachel; 39. Spaans veld
heer; 40. voeg; 41. getroffen; 42. tegen;
43. koraaleiland; 44. gewicht; 45. deel v. d.
voet; 46. meer in Amerika; 47. land in
Europa; 48. luizeëi; 49. wapen; 50. Oos
terse jongensnaam; 51. vulkaaninhoud;
52. beschadiging.
Oplossingen, uitsluitend per briefkaart,
dienen woensdag a.s. in ons bezit te zijn.
OPLOSSING PUZZEL No. 1
Horizontaal: 1. sloof; 5. ereis; 9. aan;
10. ik; 12. r.m.; 13. ent; 14. l.k.; 15. aera;
17. duim; 18. na; 20. tijgerin; 22. overste;
25. Ameland; 28. Sloe; 29. non; 30. naam;
31. korst; 33. getal; 35. stolp; 38. Lisse;
41. knel; 42. ako; 43. Otto; 45. koerier; 47.
pareren; 50. eremiet; 51. 1.1.; 53. Abel; 54.
krek; 55. p.g.; 56. oer; 58. on; 59. a.e.; 60.
die; 61. merel; 62. reaal.
Verticaal: 1. saldo; 2. lak; 3. on; 4. fiet
ser; 5. eminent; 6. Ee; 7. Inn; 8. stand;
11. krijt; 12. ruim; 16. agent; 17. drang;
19. kelk; 21. vaal; 23. V.S.; 24. rooster; 26.
laatste; 27. n.m.; 32. sol; 34. Eli; 35. snel;
36. oliebol; 37. parel; 38. Lopik; 39. sor
teer; 40. etre; 41. Ko; 44. oe; 45. kolom;
46. eren; 48. aera; 49. nagel; 52. lee; 55.
Pia; '57. r.r.; 60. da.
De prijswinnaars vindt u elders in dit
blad.
Advertentie
KRUISWEG 47-49 HAARLEM
Isparta, ongeveer 624 km ten zuidoos
ten van Istanboel, is het rozencentrum
van Turkije. Het produceert een derde
van de wereldproduktie aan rozenolie, die
wordt gebruikt als de basis van tal van
exotische parfums. In 1964 heeft Turkije
ongeveer 900 kg rozenolie uitgevoerd. Een
(Engels) pond (450 gram) rozen wordt
verkocht voor ongeveer 15 dollarcent en
de prijs van een (Engels) pond attar of
rozenolie is ongeveer 800 dollar.
De rozenolie-industrie van Turkije da
teert uit de tachtiger jaren van de vo
rige eeuw, toen de eerste Damascener
roos hierheen werd gebracht uit Bulga
rije. De rozenstruik is ongeveer 1 meter
en 45 centimeter hoog en draagt onge
veer zes rozekleurige rozen. De kweek is
niet moeilijk, maar er zijn duizenden pon
den rozenbladen nodig voor de produktie
van een enkel (Engels) pond attar.
Attar kan slechts worden gewonnen uit
enkele van de honderden soorten van ro
zen en de Damascener roos is daar een
van. Isparta is de enige streek in Turkije
waar deze industrie bloeit, omdat het een
speciale soort alluviale grond heeft, rijk
aan fosfaten en nitraten, en mede om zijn
vochtig klimaat in de lente, de tijd waar
in de rozen geplukt worden.
Meisjes en vrouwen van alle leeftijden,
plukken in mei en juni de bloemen in
de rozenbossen, die zij met zorg in spe
ciale manden leggen. ±3200 Engelse
ponden rozen, geplukt in de vroege mor
gen, produceren een pond attar; dezelf
de hoeveelheid, geplukt des middags om
streeks vier uur, levert slechts de helft
hiervan op.
Bijna elke familie in Isparta heeft een
rozenbos en 6 distilleerderijen van rozen
olie in deze provincie produceren onge
veer een ton attar per jaar. Deze distil
leerderijen werken in de lenten continu,
want rozen moeten worden verwerkt zo
dra ze zijn geplukt.
De roos neemt een belangrijke plaats
in in de Perzische en Turkse literatuur. Zij
is ook het embleem van Engeland en de
nationale bloem van de Amerikaanse sta
ten New York, North Dakota en Iowa.
Zij heeft haar naam gegeven aan juwelen
men denke aan het diamantroosje
en zelfs aan twee oorlogen, de rozenoor-
logen.
Ongeveer 80 percent van de wereldpro
ductie van rozenolie wordt gebruikt in de
parfumerie-industrie en ongeveer 20 per
cent in de geneeskunde. Een kleine hoe
veelheid wordt gebruikt bij de fabricage
van andere toiletartikelen en Turkse lek
kernijen en voedingsmiddelen.
Rozenwater, een nevenprodukt, is goed
koop en wordt gebruikt om zoetigheden
een zeker aroma te geven. Verder dient
het als reinigingsmateriaal voor gelaat
en handen. Rozen worden eveneens ge
bruikt voor de fabricage van de heerlijke
Turkse jams.
Het afval van rozenbladeren na hun ver
werking wordt als kunstmest of brand
stof gebruikt; het brandt goed.
Behalve Turkije produceren ook Bulga
rije, Iran, Algerije, Tunesië Frankrijk en
Sovjet-Rusland rozenolie.
Horizontaal en verticaal: 1. bericht; 2.
vrpuwelijk zoogdier; 3. plaats in Oost-
Europa; 4. reus; 5. sprakeloos; 6. fijn
weefsel; 7. vloeistof; 8. vogeltje; 9. ge
deeltelijke breuk; 10. meisjesnaam; 11.
land in Azië; 12. gelegenheid; 13. vochtig;
14. schaapkameel; 15. het zij zo; 16. ver
pakkingsmiddel; 17. teug; 18. vreemde
munt; 19. plaats in Afrika; 20. Engels her
togdom; 21. leidsel; 22. regel; 23. godheid;
48. De toespraak die Joris Goedbloed hield om de
erbarmelijke nood onder de Grubbels van Umbuli te
schetsen, liet niet na indruk te maken. Menige toe
schouwer was ontroerd, de heer Moerbéier (een ge
voelig iemand, voor een ondernemer) was nauwelijks
zijn tranen meester, en zelfs Brigadier Brakma was
geboeid.anders dan de Grubbel-zèlf, die zich zijn
hapje goed liet smaken. „En dus vraag ik u", riep
Joris uit, „als wij dit onbeschaafd en daarom zo be
klagenswaardig wezentje zien .ik vraag u; wat kun
nen wij anders doen dan diep in ons hart schouwen?
En daarna diep in de beurs tasten, om hem vooruit
te helpen, op te heffen, voort te stuwen, ja, te bescha
ven, en met hem alle Grubbels van Umbuli? O, laat
zijn lijden niet vergeefs geweest zijn! Bedenk, „Sic
transit pecunia", zoals reeds de Klassieken riepen als
zij liefdadigheid bedreven.dus geef zonder beden
ken, vrinden, geef in de presidentiële hoed, die de Se
cretaris thans voor zal houden!" Een eerbiedige stilte
volgde, slechts verbroken door het onderdrukte snikken
van de getroffen Moerbeiër, en daarna door het rit
selen en rinkelen van het eerste geld dat Panda (niet
weinig trots op zijn taak) in de hoed mocht vangen.
/wat Doe J6 V IK RUIM CSP, CR. is
l daar,pout?! zoveeldat ik
v-A (AlFfli 1CAM (WMP
WU HE886N OOK ALLEMAAL
ROMMEL DIE WEè KAN
FUN, DAT WE AU DIE OUDE V MAAR. AAUN MOOIE
ROMMEL EINDELIJK 1 TUIN IS NU EEN PUIN-
KWIJT TUN KOOP 6EWORDEN
67. Accacia heeft de stemmen op de
binnenplaats gehoord. Ze is de trap afge
komen en kijkt verbaasd naar de rech
ter. „Wat is er aan de hand? Waar is
mijn man?" Rechter Tie zegt kortaf: „Ik
ben Rechter Tie, mevrouw. Ik heb alles
ontdekt en uw man gearresteerd", ficca-
cia valt op haar knieën. „Genade, excel
lentie! Spaar mijn man! Het is alles mijn
schuld! Het goud kan me niets schelen,
maar ik ben jaloers.jaloers op Yie
en zijn vrouw, omdat zij een zoon heb
ben, terwijl mijn huwelijk kinderloos is
gebleven.Ik heb mijn man aangezet Yie
uit de weg te ruimen. IkDe rechter
heft zijn hand op. „Te zijner tijd zult
u getuigenis afleggen, mevrouw. Ga nu
terug naar de ziekenkamer en wacht daar
op mij. Ik moet uw vader inlichten". De
rechter keert zich om en steekt de bin
nenplaats over naar zijn kamer. Zijn bre
de schouders zijn gebogen. Als hij de buil
op zijn hoofd met koud water heeft ge
bet en zich heeft gewassen, maakt hij
zijn zadeltas open en haalt er zijn ambts
gewaad en zijn gevleugelde kap uit. Als
hij zich verkleed heeft, gaat hij naar de
ziekenkamer. Mevrouw Yie is daar ook
reeds. Ze kijkt ongerust naar de zieke en
fluistert: Wat ligt hij daar stil.
427. De kwade vermoedens van Bram
werden sterker, naarmate het goede schip
Kokanje verder het land invoer. En zo
dra hij in het haventje was aangekomen
wist hij wel zeker, dat dit niet de plaats
van bestemming was.
Spinnijdig wendde hij zich tot de man,
die zich als loods had aangediend.
„Wat betekent dat?" vroeg hij. „Dit
is de goede plaats niet."
Galgenaas grijnsde van oor tot oor.
Het is de goede plaats voor mij," zei
hij.
„Bedoel je.dat je opzettelijk hier
heen bent gegaan?" vroeg Bram.
„Je mag nooit meer raden," zei Galgen
aas en de grijns kwam nu zelfs achter
zijn oren.
„Maar dan eis ik, dat je onmiddel
lijk. begon Bram. maar Galgenaas
haalde een vervaarlijk pistool voor de
dag en richtte dat op Brammetje.
„Beste man.je hebt niets te eisen,"
zei hij met een stem, die rauw was van
opwinding.
„Geef me de kaartJ"
