EEG-vijf koestert zwakke hoop op toenadering Haliplus Haliplus Rhodesië's opperrechter onverwacht in Londen Pi xJl Absolutisme in het nieuwe Afrika f Wereldnieuws f,in: V- a, V/V Van dag tot dag Raketten-„strijd" in de Pacific Premier Ian Smith zou gesprek willen xr/A HOOFDPIJN? WITTE KRUIS WOENSDAG 19 JANUARI 1966 Minister Luns: Vroeg in de morgen zal het wezen" Onenigheid bij de Britse Conservatieven verhoogt uw weerstand tegen griep, vermoeidheid, slapte, nervositeit, verkoudheid. wmm Kort nieuws (Van onze redactie buitenland) In vijf nieuwe Afrikaanse staten zijn, binnen enkèle weken, militairen aan het bewind gekomen. Drie ervan zijn voormalige Franse koloniën: Dahomey, de Centraalafrikaanse Republiek en Opper Volta. Ze kregen in 1960 zelfbestuur. In voormalig Belgisch Kongo schoof generaal Moboetoe president Kasavoeboe opzij. In Nigerië, lid van het Britse Gemenebest, trad de burgerlijke regering tijdelijk? terug om de soldaten de orde te laten herstellen, nadat jonge officieren hadden ge rebelleerd. Carrière Geen autoriteit «r# s. mm - O CA A AN Dictatuur (Dp de C^raatótoel Remco Campert Wèg pijn Als u V. poeders kiest! I r"N In de Herald Tribune heeft de bekende Amerikaanse commentator Walter Lipp- mann, die reeds meermalen de Ameri kaanse politiek in Vietnam scherp heeft gecritiseerd, verwezen naar het rapport van vijf Amerikaanse senatoren over de situatie in Vietnam. Hij trekt daaruit de conclusie, dat het Amerikaanse volk nu pas enigszins reëel op de hoogte is ge steld van een oorlogssituatie, die heel an ders en heel yvat gevaarlijker is dan tot dusver door officiële verklaringen is ge suggereerd. De beschouwing van Lippmann mondt uit in de constatering, dat de V.S. gewik keld zijn in een uitputtende en eindeloze oorlog in Azië, die steeds grotere offers zal eisen en steeds minder uitzicht op enig succes belooft. „Hoeveel Amerikaan se soldaten wij ginds ook aan land zullen zetten, er zullen aan de andere kant al tijd toch nog méér vijandelijke troepen zijn om de oorlog gaande te houden." Die uitzichtloosheid van de oorlog in Vietnam is ook eerder al door vooraan staande Amerikaanse militairen erkend, maar president Johnson blijft met grote verbeeldingskracht vasthouden aan een „uiteindelijke zege", al noemt hij daar bij niet de vijanden, die voordien versla gen zullen moeten worden. Hij steunt wel licht op de mogelijkheid, met zware bom bardementen Hanoi en Haipong van de aardbodem weg te vagen, maar volgens Lippmann is het Amerikaanse volk vol komen onjuist voorgelicht over de reële mogelijkheid op succes door bombarde menten. Bovendien wijst hij op de onvermijde lijke represailles, die in Hanoi kennelijk worden voorbereid: Saigon en andere Zuidvietnamese steunpunten zijn uiterst kwetsbaar voor aanvallen uit de lucht, vooral ook omdat op de grond de verbor gen vijand ongrijpbaar ageert midden in de zogenaamd beheerste Zuidvietnamese gebieden. Tot zover de beschouwing van Lipp mann, die nog versomberd wordt door aanwijzingen dat in Washington inder daad een beëindiging van de bombarde mentspauze wordt voorbereid. Politiek gezien kan Johnson moeilijk langer wach ten met de erkenning van het mislukken zijner vredespogingen. Het absolute zwij gen van de vijand zou kunnen betekenen, dat een langdurige, slepende, uitzichtloze oorlog daar wordt geprefereerd boven een onvoordelige vrede, omdat een der gelijke oorlog voor Amerika inderdaad een feitelijke nederlaag zou betekenen. Gezaghebbende meningen in de V.S. lij ken er langzamerhand van overtuigd, dat Johnson zijn land in Vietnam in een hin derlaag heeft geleid een Aziatisch Duin kerken, welke aanduiding in de geschie denis als een bittere les is opgenomen. De les van Duinkerken: snel en zonder sen timenten proberen te redden wat te red den valt, begint wellicht nu ook in de V.S. enig begrip te ondervinden. De capitulatie van Frankrijk in 1940, die de Britse aftocht in Duinkerken verhaast te, is achteraf gelukkig niet het einde van Frankrijks bestaan als onafhankelijke en democratische natie geweest. De Zuid vietnamese situatie lijkt politiek op het ogenblik niet vatbaar voor een krachtig, zelfbewust weerstaan van de sociale om wenteling, die onder communistische lei ding van het noorden uit al is begonnen. Maar dat wil niet zeggen, dat uit een herstel van rust en afzien van verder wapengeweld niet een nieuwe toekomst voor Vietnam kan worden geboren. De stelling dat Vietnam aan het commu nisme van Peking ten prooi zal vallen, indien de Amerikanen zouden ophouden met hun oorlogvoering tegen Hanoi, is moeilijk bewijsbaar, even moeilijk be wijsbaar als de democratische zuiverheid van de Zuidvietnamese machthebbers. Het gehele voormalige Indochina staat op het spel, waarbij een sociale hervorming eerste vereiste is. Daarna zal, eventueel onder auspiciën van de UNO, een perio de van materiële en politieke wederop bouw moeten volgen, waarin de Vietna- mezen zelf zullen moeten aantonen wat zij voor de Westelijke begrippen van huis houden en regeren waard zijn, maar waarin de miljarden van de V.S. heel wat nuttiger en vruchtbaarder werk zul len kunnen doen dan hun bommen. yirMVWVWWWWWWWWWMWWl/WWWWWVWWVWVlAA/VWWWWiJUVWW iWWWWWWWWWWWIAAIWIlWVmillWtlWWWWMWWW1 NEW YORK (AP) De American Broadcasting Company heeft dinsdag avond bericht dat de VS de afgelopen twee jaar boven de Stille Oceaan Rus sische militaire- en ruimtevaart-raketten onderschept heeft. Jules Bergman, de redacteur weten schappen van de ABC, zei dat de Sovjet- Unie dit wist en dat Moskou hiertegen nooit openlijk geprotesteerd heeft. Berg man vertelde dat de Nike-Zeus afweerra- ket „dicht genoeg bij kwam om de Rus sische raketten uit de ruimte te blazen, indien dat zijn opdracht geweest was. De Russische raketten, landden na een tocht over Siberië in de Grote Oceaan. Bergman zei dat de Nike-Zeus-raketten ook met succe: gebruikt zijn tegen Ame rikaanse Titan en Atlas proefraketten, die op de Stille Oceaan gelanceerd waren. (Van een speciale medewerker) LUXEMBURG. Toen de zitting van de E.E.G.-ministerraad maandag begon, had minister Luns nog de lich te hoop dat de Franse regering met formules zou komen, die mogelijk heden zouden openen tot zekere toe nadering van de standpunten. Maar het mandaat dat de Franse minister Couve de Murville van generaal De Gaulle had meegekregen, bleek hem weinig speelruimte te laten. De vijf hopen nu maar dat de Fran se regering zich op grond van wat minister Couve de Murville dezer dagen te horen heeft gekregen nog eens zal willen beraden. Het feit dat Frankrijk bij monde van zijn minister van Buitenlandse Zaken zich heeft vastgelegd om volgende week weer terug te komen naar Luxemburg, wettigt misschien een zwak opti misme. De vraag is dan: optimisme waarvoor? Dat er aan de instructies van de commis sie en aan de verhouding tussen haar en de ministerraad een en ander moet wor den gewijzigd zal bij de „Vijf" wel ge hoor vinden. Maar noch de agenda, waar mee Frankrijk in antwoord op de maan dag gestelde vragen van de Vijf en op het voorstel van minister Spaak is geko men, noch het Franse verlangen om het vetorecht op te lossen zijn met onverdeel de instemming door de andere partners ontvangen. Duitsland en Nederland hebben zich zeer duidelijk tegen belangrijke wijzigingen in het stemmen met gekwalificeerde meer derheid gekant. Ook voor België is dit principe moeilijk aanvaardbaar. Het grote probleem is wel: Hoelang nog zullen de vijf een eensgezind front vormen tegenover de Franse wensen? Doen ze er goed aan wanneer zij zo handelen, zoals de aanhangers van een strikte toepassing van het verdrag dat wensen? Of zijn zij bezig tegen beter weten in een belangrij ke partner van de E.E.G., Frankrijk, van zich te vervreemden, zoals de gaullisten LONDEN,(AP) Angus Maude is dins dag afgetreden als woordvoerder van de Conservatieve Partij voor koloniale aan gelegenheden na een ruzie met partijlei der Edward Heath. Maude had een ver schil van mening binnen de partij aan het licht gebracht. Men is het er in de partij niet over eens, hoe men het beste in con tact kon blijven met de Britse kiezers. Maude veroorzaakte de strijd in de par tij over de conservatieve politiek de vo rige week met een srtikel in de Specta tor. Hij schreef dat de partij het politie ke initiatief had verloren en voor de kie zers onbelangrijk is geworden. dat vinden? Zijn er bij de vijf stromingen, die in wezen toch wel sympathie hebben voor de Franse houding en die wel be reid zijn, mits Frankrijk de kastanjes uit het vuur haalt, zich bij de Franse opvat ting aan te sluiten? Men kan zeggen dat het uur van de waarheid nadert. Aan het einde van de volgende week zal er een compromis moe ten zijn gevonden. Zo niet dan zal ieder land voor zichzelf de consequenties moet trekken. Geven de vijf teveel toe aan de Franse wensen, dan zal het hek van de dam zijn, blijven ze eensgezind en gekeerd tegen iedere uitholling van het verdrag van Rome, dan is er het risico van een breuk. Het zal zondagochtend 30 januari ver moedelijk ver na middernacht zijn voordat men het definitief eens zal zijn geworden. Minister Luns, die vaak het laatste woord toekomt, zei gisteravond al: ,Jk zal de hele nacht van zaterdag op zondag alle tijd hebben. Als ik de eerste vroegmis maar kan halen." Harold Holt is de leider van de Liberale Partij van Australië. Hij is de man die in de eerste plaats in aanmerking komt premier Sir Ro bert Menzies op te volgen, van wie verwacht wordt dat hij binnenkort zal aftreden. Holt is een sportieve figuur die, onder andere, een ver woed diepzeeduiker is. In Australië noemt men hem vaak wat spottend 007, hem vergelijkend met James Bond. Advertentie Neem nu elke dag zo'n kleine capsule Haliplus die bovendien zo gemakkelijk is in te nemen. U komt dan gezond de winter door. MULTIVITAMINEN VOOR HET HELE GEZIN ICO capsule* f 3.80 BO capsulat f 2.2B (Van onze correspondent) LONDEN Terwijl het Britse kabinet zich beraadde op nieuwe sancties tegen het regime-Smith, arriveerde dinsdag tot veler verrassing plotseling de Rhode- sische operrechter, sir Hugh Beadle, in Londen. Dit leidde onmiddellijk tot een vloed van speculaties over mogelijke ont wikkelingen in de kwestie-Rhodesië. Ian Smith moet van ris Hugh's reis gewe ten hebben. In ieder geval heeft hij er geen bezwaar tegen gemaakt. Premier Wilson wenst nu van de in Londen zeer geachte rechter uit de eerste hand informaties te ontvangen over de situatie in Rhodesië, die ondanks de dappere woorden van Ian Smith steeds moeilijker moet worden. Bovendien zal de Britse premier het nieuwe Britse vredesplan willen bespre ken, een plan dat voor de blanken in Rhodesië de verzekering zal bevatten dat Londen niet denkt aan het spoedig over dragen van de macht aan de Afrikaan se nationalisten. Men spreekt hier van een overgangsperiode van vijf jaar of langer. Hoewel het niet waarschijnlijk is dat Smith sir Hugh zelf naar Londen heeft gestuurd, is het wel mogelijk dat hij hem als „kanaal" voor contact gebruikt. De aan wezigheid van de Rhodesische opper rechter in Londen zou dus een verken ning van twee kanten mogelijk maken. Niet alleen de verrassende komst van sir Hugh trok in Londen de aandacht. Een nieuwe ontwikkeling in de Rhode sische kwestie was namelijk ook dat van daag een uit vier personen bestaande militaire missie, onder leiding van gene- raal-majoor Willoughby, Brits bevelheb ber in het Midden-Oosten, naar Zambia zou vertrekken. Deze militaire missie is een uitvloeisel van de gesprekken die premier Wilson vorige week heeft gevoerd met de Zam- biaanse president Kaoenda. Deze laatste zou allerminst tevreden zijn met de mili taire maatregelen die de Britten tot dus ver hebben genomen. Hij heeft er destijds al op aangedrongen dat Londen de rebel lie in het zuidelijke buurland in de kiem zou smoren en verzocht later om Britse troepen ter bescherming van de belang rijke Karibadam. Die bescherming heeft hij gekregen, maar ze schijnt hem niet te bevredigen. De reis van de vier hoge mili tairen zou nu moeten aantonen, hoe se rieus Londen ook deze kwestie behandelt. Pakjes. In Hongkong Komen wekelijks 1500 tot 2000 pakjes van een kilo aan, die uit China verzonden worden aan fa milieleden en vrienden in de Britse kroonkolonie ter gelegenheid van het nieuwe jaar. Vroeger was de geschen- kenstroom de andere richting uit, maar in China schijnt nu geen gebrek aan levensmiddelen meer te bestaan. De pakjes bevatten veelal vleeswaren. Men heeft deze staten en hen niet alleen bij hun geboorte zonder enige voorbereiding met de staatsvorm van de politieke democratie opgescheept. Men meende dat welwillendheid, groot scheepse financiële steun en optimis me de rest wel zouden doen. Men heeft zich deerlijk misrekend. Hun structurele zwakte heeft zich gewro ken. De politieke democratie behoeft de mogelijkheid van een horizontale inte gratie. Dat is lijnrecht in strijd met de nog steeds overmachtige antieke so ciale structuur in die landen. Die heeft een patroon dat wordt beheerst door sterke stambindingen en tegenstellin gen. Er ligt een afgrond tussen de geesteswereld van de in het stamver band levende Afrikaan en die van de moderne, in de Westerse traditie opge voede en geschoolde leiders van de nieuwe staten. Zij vormen een elite. Maar voor hun landgenoten zijn zij „vreemden", losgeslagen van tradities en gebruiken die nog wortelen in het stenen tijdperk. Een van de wezenlijke kenmerken van de politieke democratie is de aanwezig heid van een „loyale" oppositie een zuurdesem die het geweten van de natie wakker houdt en die alterna tieven geeft. In de nieuwe Afrikaan se landen bestaat zij niet. Ze kan er niet bestaan, omdat haar voedingsbo dem een sterke stroming in het volk die haar draagt afwezig is. In die landen „speelt" men als het wa re politiek. De politici de moder ne elite werken in een soort luchtle dig. Daarom is politiek in die landen „alles of niets". Een politieke car rière heeft er maar één mogelijkheid: het bezitten van de hoogste macht. Er is geen minstens even eervol alterna tief. De Afrikaanse stam-traditie werkt dit nog in de hand. Slechts de hoog ste posten geven de bezetters ervan een financiële steun die het hun mo gelijk maakt de gehele familie in de uitgebreidste zin van het woord te onderhouden. De machthebbers hou den met hand en tand, geheime poli tie en de steun van het leger vast aan hun bevoorrechte positie. Het staatshoofd is er veelal een president die zichzelf dictatoriale bevoegdheden heeft toegeëigend. De premier is dan de man die alle stromingen zo'n beetje in bedwang houdt. In een aantal ge vallen zijn president en premier dezelf de man. De democratische traditie ontbreekt. Autoriteit, gebaseerd op een politieke hiërarchie die zich aanzien heeft ver worven, is er vrijwel nergens. Het zijn de militairen, de legerleiders, die het de regeerders mogelijk maken, hun plaatsen te behouden. Jongelui die enige jaren onderwijs hebben genoten, voelen zich verheven boven de massa van hun landgenoten. Ze achten zich oprecht in staat het land beter te regeren dan zij die met het hoogste gezag zijn bekleed. Zij pro beren hun doel te bereiken vaak ge dreven door figuren die hun eigen po- OV AZit Af RIKA ,v litieke doeleinden nastreven - door het zaaien van onrust en niet door het voe ren van een bedachtzame politieke op positie. De eerlijkheid gebiedt te zeg gen dat zij daartoe waarschijnlijk ook de kans niet zouden krijgen. Ze zouden ogenblikkelijk worden opgesloten. Die jongelui die nauwelijks hebben genipt ahn de bronnen van de „Wes terse" kennis hitsen in de steden hun ongeletterde werkloze landgenoten op. Dat stedelijke prolatariaat, losgeslagen toen het de traditionele stambindingen verbrak en er niets voor in de plaats kreeg zonder werk doordat er nau welijks industrieën zijn is een speel bal voor de demagogen. Het leeft in bittere armoede. De zozeer begeerde autonomie heeft het niet gebracht wat het jarenlang is beloofd. Het voelt zich, niet ten onrechte, bedrogen en in de steek gelaten. Het is bereid tot el ke actie. De militairen zitten in al die landen op de wip. Zodra zij bevroe den dat het politieke tij zich tegen hen dreigt te keren, stellen zij de eigen positie veilig. Zij worden daarbij vaak ook nog geleid door overwegingen die uitgaan boven het naakte eigenbelang. Men doet er verstandig aan het be grip „militaire dictatuur" voor de nieuwe Afrikaanse landen niet te zeer te verbinden met de omineuze beteke nis die wij, West-europeanen, daaraan gewoon zijn te verbinden. Men dient te beseffen dat in die landen hoogstens de noodgedwongen presidentiële dictatuur is vervangen door een mili tair bewind, eveneens een dictatuur. Misschien is het beter het harde woord dictatuur voor die landen te vervangen door „absoluut gezag." Voor de situa tie in Ghana is dat ongetwijfeld een veel te gunstige aanduiding. Voor de „vijf" die de laatste tijd in het nieuws zijn gekomen waarschijnlijk niet. In ieder geval zal men er verstan dig aan doen de gebeurtenissen in de jonge Afrikaanse staten en de binnen landse revoltes die er plaats vinden niet te meten met Europese maat staven. Hun achtergronden zijn niet te vergelijken met die in Europa. Boven dien hebben wij altijd de wat hooghar tige neiging die Europese situatie te idealiseren, als wij de staf breken over de onrust in het zwarte werelddeel. Die aanduiding zelf duidt reeds op een gevoel van Europese meerwaardigheid die bij analisering in niet geringe ma te misplaatst is. Ze doen maar Ik heb de indruk dat het alleen in Se- rooskerke goed gaat met het geld, met de rest is de situatie maar zorgwekkend. Ze schijnen nu ook ontdekt te hebben dat er teveel zilver in de guldens zit en daar moet nodig een eind aan gemaakt worden. Ik vond het altijd zo'n troost onze gul den is tenminste nog hard, zei ik vaak tegen vrienden maar die troost heeft zijn langste tijd gehad. Zij zijn van plan het zilvergehalte te verlagen. Ze doen maar. Wie ,„ze" zijn, weet ik niet precies, maar het klinkt zo aardig misprijzend vind ik. Het gebruik van het woordje „ze" is in een geval als dit zeer aan te raden. Het staat voor duistere krachten die ons lot in handen hebben en tegen wie geen verweer mogelijk is. „Ze" dat zijn een aantal schimmige gezichten. In sommige ervan herkennen we vaag grijn zende ministerstronies; andere, meer op de achtergrond, zijn ons volslagen onbe kend, maar we weten zeker dat nu juist de gevaarlijkste zijn, geheimzinnige figu ren die in ons land aan de echte touwtjes trekken, de touwtjes waar de ministers aan vast zitten. Natuurlijk, we hebben een volksvertegenwoordigingmaar diep in ons hart zijn we ervan overtuigd, dat die een halfwassen neus is, daar zorgen „ze" wel voor. Er gaan ook stemmen op om de gulden kleiner te maken inplaats van het zilver gehalte lager. Daar ben ik niet zo'n voorstander van. We zijn natuurlijk een erg klein land, maar het lijkt me daarom nog niet nodig om nu ook ons geld tot het pieterigste van Europa te maken. La ten we het liever groter maken. Ik vind niets indrukwekkender dan de onafzien bare lappen waarmee bijvoorbeeld de Italianen tot uitdrukking brengen dat ze wel degelijk tienduizend lires een gulden of zestig) bezitten. Een beetje flair in dit soort zaken zou ons niet misstaan. Dat kleine geld van ons zou in het buitenland licht de indruk kunnen wekken dat we niet meer hebben. En natuurlijk hebben we meer. Daar om worden straks ook de treinkaartjes weer duurder (weer iets dat „ze" bedis seld hebben). Een tariefsverhoging is on vermijdelijk, aldus de president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen en als zo'n man dat zegt zal het wel waar we zen. Ook die tariefsverhoging zal echter geen uitkomst brengen, vervolgde de pre sident-directeur. Vit die woorden klonk een diepe verslagenheid die ook op mij een sterk versomberende uitwerking had, want ik ben erg gevoelig voor zulke din gen. Ik voel het al aankomen: over een jaar gaan de tarieven weer omhoog en ook dan zal het geen uitkomst brengen en het geld zal kleiner en kleiner worden en tenslotte geheel uit het gezicht verdwij nen. Dan zijn „ze" eindelijk waar „ze" we zen willen. Advertentie Raket. In april zal van een Italiaans® raketbasis op Sardinië een Zwitserse raket voor ruimteonderzoek worden ge lanceerd. Naamsverandering. Een straat in Mün- chen die in 1925 werd genoemd naar de natuurkundige Philipp Lenard, heeft dinsdag een andere naam gekregen, om dat Lenard zich later ontpopt heeft ala een fanatieke nazi. Nu is de straat ge noemd naar de winnaar van de Nobel prijs voor scheikunde, Gerhard Do- magk. Graan. Frankrijk heeft vorige week 180.000 ton graan aan Oost-Duitsland verkocht voor 226 gulden per ton. Sinds eind december is hierover onderhan deld. Luchtongelukken. Het afgelopen jaar zijn in West-Duitsland bij 145 ongelukken in de burgerluchtvaart 46 mensen omgeko men, 78 zwaar en zeventig licht gewond. Bij de ongelukken waren motorvliegtui gen, zweefvliegtuigen, helikopters, bal lons en parachutes betrokken. Klapbanden. Van een straalvliegtuig van de „Air India" klapten bij de landing op het vliegveld van Sydney (Austra lië) zes van de tien banden. Het vlieg tuig met zeventig mensen aan boord draaide op de landingsbaan wild in het rond en kwam zigzaggend tot stilstand. Uit het landingsgestel steeg rook op. Er brak echtei1 geen brand uit. Niemand werd gewond. Vakantiehuizen. Het Zweedse bureau voor toerisme zal in het aanstaande vakan tieseizoen tienduizend vakantiehuizen ter beschikking stellen van buitenlandse bezoekers. De huurprijs voor een huis met vier bedden ligt tussen 120 en 145 gulden per week. Regenmakers. Volgens de „National Science Foundation" hebben Amerikaan se onderzoekers door cumuluswolken met chemische middelen te bestrooien een verhoging van de neerslag in droge gebieden van de Verenigde Staten be reikt. Men wist soms een stijging van twintig percent tot stand te brengen. De regenmakers hebben de regering om meer subsidie ten behoeve van hun onderzoekingswerk gevraagd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1966 | | pagina 3