Washington wil militaire hulp
van bondgenoten in Vietnam
Johnson naar
Honoloeloe
Meer verwacht dan morele
steun en anderhalve arts
k,m
Vliegramp
in Japan
Russen liggen voor bij maanrace
Wereldnieuws
OTTGERING
Formatiepoging
is mislukt
U
Britse treinrovers
overgebracht naar
eiland Wight
Onrust in Spanje
over verloren
YS-kernbom
VERVEN-STOMEN VAN GORDIJNEN
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1966
VERKOOPSTER
VERKOPER
Aank. VERKOPER
Voor de hand liggend
Uitvluchten
Busongeluk in Lindau
eist vijf levens
VS-graan voor India
H onderddrieëndertig
doden
Spreekwoordelijk
Zonder „navelstreng
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Hoe duisterder
de toekomst er in Vietnam uitziet
hoe meer de Amerikanen er zich aan
ergeren dat zij min of meer alleen de
kastanjes uit het vuur moeten halen.
Als de vrijheid en belangen van het
Westen in Vietnam op het spel staan,
zo redeneren zij, dan kunnen onze
bondgenoten toch wel wat meer
doen dan alleen morele steun geven
en anderhalve arts sturen. Waarom
volgen de Westeuropese landen ei
genlijk het voorbeeld niet van Zuid-
Korea of Australië en sturen zij geen
troepen?
Deze houding wordt steeds duide
lijker en stelliger met het stijgen van
het Amerikaanse troepental in Viet
nam. Er zijn nu ongeveer 200.000
Amerikaanse soldaten op het toneel
van de strijd en het ziet er naar uit
dat dit aantal in de loop van 1966 en
misschien ook nog in 1967 flink zal
toenemen. Senator Stennis, lid van
de senaatscommissie voor militaire
zaken, heeft dezer dagen al een getal
van 600.000 genoemd voor de Ameri
kaanse troepenmacht, die uiteindelijk
op het Indochinese schiereiland zal
vechten.
MET HET OOG daarop vond hij ook
dat pres. Johnson de NAVO-bondgeno-
ten in niet mis te verstane bewoordingen
zou moeten zeggen dat de Amerikanen
niet langer van plan zijn het grootste deel
van de defensie van Europa te dragen,
als de Europeanen op hun beurt niet in
staat of geneigd zijn hun Amerikaanse
bondgenoten bij te springen nu deze zo
diepgaand betrokken zijn bij een situatie
in een ander deel van de wereld. Vooral
over West-Duitsland brak Stennis de staf.
Wij hebben in dat land 250.000 man, zo
zei hij, maar de Duitsers hebben nog he-
De Zuidafrikaanse ambassadeur dr.
J. J. Fouché is gisteren op Schiphol
gearriveerd. Hij heeft in Londen
zijn financiële problemen moeten re
gelen, nu de visserijmaatschappij,
waarin hij enkele miljoenen had ge
stoken, failliet is gegaan.
Advertentie
Wegens uitbreiding van onze de
tailzaak vragen wij een
wij bieden een goed gehonoreer
de functie met aantrekkelijke ar
beidsvoorwaarden.
Sollicitaties schriftelijk of tele
fonisch aan de firma
lemaal geen troepen naar Vietnam ge
stuurd om ons daar te helpen.
Deze opinies van de uit Mississippi stam
mende senator mogen wat krasser zijn
dan van de grotendeels bezadigde heren,
die de regering in Washington vormen.
Maar in de kern komen Stennis opvattin
gen dicht in de buurt van die der re
gering en trouwens ook van die van het
overgrote deel der Amerikaanse bevol
king.
Wat West-Duitsland betreft zit de rege
ring in Washington overigens niet stil.
Kort geleden nog heeft een van president
Johnsons naaste medewerkers in het ka
binet een officiële Westduitse gespreks
partner meegedeeld dat de Amerikanen
geen enkele reden zien waarom Bonn geen
genietroepen naar Vietnam zou kunnen
zenden!
WAT DE BONDGENOTEN in het alge
meen betreft oefenen de Amerikanen via
diplomatieke kanalen en in het kader van
de Verenigde Naties steeds pressie uit om
directe militaire steun los te krijgen. Het
Amerikaanse standpunt hierbij is, het
moet gezegd worden, begrijpelijk en con
sequent.
Als Bondgenoten het met ons eens zijn
dat in Vietnam gevochten moet worden
om aan de ene kant het zelfbeschikkings
recht van de Zuidvietnamezen te garande
ren en daarnaast communistische expan
sie, die op den duur de hele wereld en
dus ook het Westen zou bedreigen, tegen
te houden, dan zou het voor de hand moe
ten liggen dat deze bondgenoten metter
daad de Amerikaanse politiek zouden
steunen, zo redeneert men.
Indien hij het niet met ons eens is, zo
als Frankrijk, dan ontslaat hem dat uiter
aard van de plicht tot daadwerkelijke
steun. Maar als, zoals het geval ten slot'
te is met West-Duitsland en ook Neder
land, regering en parlement van 'n bond
genootschappelijk land in principe de
doeleinden en de analyse van de Ameri
kaanse politiek onderschrijven, dan is niet
te verklaren waarom zij vinden dat alleen
Amerikaanse soldaten zouden moeten
sterven voor een doel, waarvan dan blijk
baar het belang voor de hele vrije we
reld wordt ingezien.
IN WASHINGTON beseft men natuurlijk
dat een aantal landen uitvluchten gebrui
ken om de kennelijke tegenstrijdigheid
van hun standpunt te verklaren. De Duit
sers wijzen er graag op dat hun positie,
vooral in Berlijn, dermate precair is dat
men niet kan riskeren de communisten
door militaire actie aan de andere kant
van de aardbol te prikkelen.
En uit Nederlandse mond, om een twee
de voorbeeld te noemen, hebben de Ame
rikanen overduidelijke toespelingen kun
nen opvangen over het gebrek aan Ame
rikaanse steun voor de Nederlandse bond
genoot toen deze met zijn voet in een
Aziatische bereklem vast zat, namelijk in
Indonesië.
Voor Washington zijn dit echter geen
overtuigende argumenten, als men met
ons gelooft dat het belang en de veilig
heid van de vrije wereld in Vietnam op
het spel staan spelen andere overwegin
gen slechts een ondergeschikte rol en
gaat het ook niet louter om steun aan
de Amerikanen of aan de Zuidvietname
zen, maar gaat het net als in Korea om
het mede verdedigen van eigen belangen
en principes, aldus de Amerikaanse rede
nering.
Tegen deze denkwijze lijkt niemand
veel te kunnen inbrengen. Maar juist dit
zou er toe kunnen leiden, zo denken som
mige waarnemers, dat een aantal bondge
noten, die tot nu toe met de mond de
Amerikaanse Vietnampolitiek steeds heb
ben gesteund, zich eens diep zullen bera
den op de vraag of zij de Amerikanen
slechts mondelinge maar geen daadwerke
lijke steun in Vietnam geven uit egoïsme
en vrees voor het eigen hachje, of dat
bij nader inzien de politiek van Wash
ington slechts officieel gesteund wordt om
dat het het beleid is van de grote mach
tige bondgenoot, maar dat in feite heel
wat verholen critiek op de Amerikaanse
interventie sluimert in de harten van ve
le ministers en parlementariërs.
(Van onze correspondent)
ROME De Italiaanse ex-premier Al-
do Moro, wiens regering onlangs aftrad
nadat het parlement een wetsontwerp tot
de stichting van staatskleuterscholen had
verworpen, heeft de hem door president
Saragat gegeven formatie-opdracht niet
tot een goed einde kunnen brengen. Al
Ier ogen zijn nu gericht op het staats
hoofd zelf, dat voor een verrassing heeft
gezorgd door aan te kondigen, zelf met
de kamervoorzitters en de fractieleiders
in het parlement in overleg te zullen tre
den. Saragat heeft hiermee een precedent
geschapen in het politieke leven van Ita
lië, dat zich als regel geheel buiten de
president om afspeelt.
De aankondiging van deze ingreep volg
de gisteravond kort nadat duidelijk was
geworden, dat Moro's pogingen geen suc
ces hadden opgeleverd. Het is mogelijk
dat de president vervroegde verkiezingen
zal laten uischrijven, hetgeen zou inhou
den dat het afgetreden kabinet tot
april de staatszaken moet blijven behar
tigen.
WASHINGTON (Reuter en AFP)
President Johnson van de Verenigde Sta
ten heeft gisteren meegedeeld dat ij
vandaag naar Honoloeloe op Hawaii zal
reizen om een topconferentie te leiden
van Zuidvietnamese functionarissen, on
der wie premier generaal Ky en Ameri
kaanse functionarissen, de Amerikaanse
ambassadeur in Saigon, Henry Cabot
Lodge, de Amerikaanse commandant in
Vietnam, generaal William Westmore-
land, en admiraal Sharpe.
Gesproken zal worden over zowel mili
taire als niet-militaire Vietnamese vraag
stukken. President Johnson zei, dat men
niet mag verwachten dat deze topconfe
rentie tot een wijziging van de Ameri
kaanse politiek in Vietnam zal leiden.
„Generaal William C. Westmoreland
zal binnenkort vervangen worden als
Amerikaans commandant in Zuid-Viet-
nam, zo meldt de St. Louis Globe-De
mocrat uit Washington. Het blad zegt dat
reeds vaststaat wie zijn opvolger wordt.
Westmoreland zou in ongenade geval
len zijn door de recente onthullingen
over de belangrijke mate waarin Noord-
Vietnam zich heeft weten te verster
ken in de 37 dagen dat de Amerikaanse
bombardementen onderbroken zijn ge
weest.
LINDAU (DPA) Vijf mensen verlo
ren het leven en vijfendertig werden ge
wond toen gisteren een tjokvolle West
duitse autobus op een overweg in het
Beierse Lindau door een goederentrein
werd gegrepen. Door nog niet bekende
oorzaak waren de afsluitbomen niet naar
beneden. De trein sleurde de bus over een
afstand van ruim tweehonderd meter mee.
WASHINGTON (AP) President
Johnson heeft gisteren toestemming ver
leend voor een spoedverscheping van
drie miljoen ton graan naar India, dat
door droogte is getroffen.
Advertentie
s
GR. HOUTSTR. 5
TEL. 10771
BINNENWEG 137
TEL 84373
A'DAMSE VAART 30
TEL 11561
TOKIO (AFP en Reuter) Een vlieg
tuigongeluk bij Japan heeft gisteren waar
schijnlijk aan 133 mensen het leven ge
kost. Een straalvliegtuig van de „All-Nip-
pon Airlines", een Boeing-727, stortte kort
voor de landing op de internationale vlieg-
haven van Tokio neer. Het is de grootste
vliegramp in de geschiedenis waarbij één
enkel vliegtuig was betrokken.
Het grootste ongeluk voordien gebeur
de in 1962 in Parijs, toen 130 inzittenden
van een Boeing van de „Air France" het
leven lieten, kort na het opstijgen. Hon
derdzesendertig doden werden geteld na
dat in december 1960 boven New York een
DC-8 en een superconstellation in botsing
waren gekomen. Enkele doden behoorden
toen niet tot de inzittenden. Zij werden op
de grond door wrakstukken gedood.
Alle inzittenden van het ongeluk van
gisteren waren Japanners. Het toestel was
opgestegen van het Japanse eiland Hok-
Jtaido.
Zes uur nadat het radiocontact met de
machine verbroken was, werd de romp
van het toestel onder het wateroppervlak
gevonden en werden 21 lijken aangetrof
fen.
WWWIfWWWWWWWWIfWWWWWWWIfWWWVWMWAfMWWM
(Van onze ruimtevaart-medewerker)
Het jaar 1966 heeft het eerste opzienbarende ruimtevaartsueces te zien
gegeven: de zachte landing van de Russische Loena-9 op het maanopper
vlak. Vermoedelijk zal daar nog een reeks opzienbarende ruimteexperi
menten op volgen. De meest spectaculaire zullen waarschijnlijk zijn:
0 Het passeren van Venus door twee Russische ruimtesondes, ongeveer
eind februari.
9 Nieuwe zachte landingen op de maan van de Russen, en misschien
ook van de Amerikanen, om gegevens over de bodemgesteldheid te ver
zamelen.
9 Vijf Amerikaanse tweemans-Gemini-vluchten, waarbij enterings
manoeuvres worden uitgevoerd, „wandelingen in de ruimte" worden
gemaakt gedurende meer dan anderhalf uur, dat wil zeggen minstens
één volledige „wandeling om de aarde" en zelfs een wandeling in de
ruimte zonder een verbindingslijn met de ruimtecapsule.
0 De eerste lanceringen van zeer zware, bemande Russische ruimte
vaartuigen, die in staat zijn aan het einde van dit of begin volgend jaar
vlechten naar de maan te maken.
Na het belangrijke ruimtejaar 1965
is het lange tijd opmerkelijk stil ge
weest. De Amerikanen hebben al sinds
18 december (na de vlucht met de
Gemini-7) niets van zich laten horen.
Maar ook de Russen hadden na de lan
cering op 28 december van twee Kos-
mos-satellieten, de nummers 102 en 103
zich stil gehouden. Een zo lange perio
de zonder ruimtelanceringen was de
laatste twee en een half jaar niet voor
gekomen.
De stilte was slechts de spreekwoor
delijke stilte voor de storm. Het bete
kende geenszins dat men op de lan-
ceerbases Kaap Kennedy en Vanden-
berg in de Verenigde Staten heeft stil
gezeten. Dat men op de Russische ba
ses Kaspoetin Yar en Baikonoer hard
gewerkt heeft bewijst de maanlanding
van de Loena-9 wel.
De Russen zullen vermoedelijk aan
het einde van de maand opnieuw in
het ruimtevaartnieuws komen. Sinds
half november zijn twee ruimtevaar
tuigen van de Sovjet-Unie op weg naar
Venus. Ze moeten de planeet aan ver
schillende kanten passeren. De Russen
hebben nog geen details gegeven 'over
de taak van deze ruimtevaartuigen. De
juiste datum waarop de ruimtesondes
Venus passeren is evenmin bekent.
De mogelijkheid dat het experiment
mislukt bestaat. Er zijn al aanwijzin
gen om te veronderstellen dat deze
ruimteschoten een mislukking worden,
zoals dit ook met voorgaande Russi
sche experimenten naar Venus en Mars
het geval was.
Door de zachte landing van de Loe
na-9 hebben de Russen een comforta
bele voorsprong in de maanrace op de
Amerikanen. De Amerikanen waren in
1963 van plan een „Surveyor" een
zachte landing op de maan te laten
maken, maar er waren toen techni
sche moeilijkheden en de eerste „Sur
veyor" zal pas in april of mei van dit
jaar gelanceerd worden.
Het ligt voor de hand, dat de Rus
sen nu met opzienbarende ondernemin
gen tevoorschijn zullen komen. Niet
met twee- of driemansvluchten van en
kele weken. De Russen maken er een
weloverwogen politiek van, om met
spectaculair nieuws te komen.
Met grote waarschijnlijkheid mag
worden verwacht dat zij met behulp
van hun nieuwe raketten zeer zware
ruimtevaartuigen zullen lanceren met
een groot aantal bemanningsleden
(vier tot zes) of met een kleiner aan
tal (twee tot drie) voor vluchten van
opzienbarende aard. Zij zullen het in
laatstgenoemde geval niet in de duur
van de vlucht zoeken maar in het doel.
Waarschijnlijk zullen de Russen
trachten, na een of twee proeflance-
ringen met een beperkter doel, een be
mande capsule naar de omgeving van
de maan te zenden. Om technische re
denen ligt dan een bemande vlucht om
de maan voor de hand. Niet een lan
ding op de maan, waarvoor nog veel
meer komt kijken en waarvoor eerst
meerdere „zachte landingen" van in-
stumentenpakketten nodig zijn.
De mogelijkheid is evenwél niet uit
gesloten dat de Russen met hun ster
ke nieuwe raketten ook een „crash-
programma" voorbereiden voor een
bemande vlucht naar de maan zelf,
waarbij dit volgens een ontstellende
onthulling van vorig jaar zelfs over
wogen wordt een Rus op de maan te
laten landen met de wetenschap dat
Een tweemans Gemini-capsule.
hij nooit naar de aarde zal kunnen te
rugkeren. Het lijkt echter onwaar
schijnlijk dat men tot een dergelijk ex
periment zal overgaann wanneer de
Amerikanen niet ineens met een ver
bijsterende versnelling van hun „man-
op-maan-programma" "komenEn
daar ziet het beslist niet naar uit.
HET IS tamelijk nauwkeurig bekend,
wat de Amerikanen van plan zijn op
het gebied van de bemande ruimte
vaart. Er staan vijf Gemini-vluchten
op het programma. De eerste van de
ze vluchten (met de Gemini-8) met de
astronauten Neil Armstrond (de eerste
burger-astronaut van de V.S.) en Da
vid Scott is geprojecteerd voor maart.
Deze ruimtevaarders zullen trachten
voor het eerst een onbemande Agena-
raket in de ruimte te enteren. Scott
zal voorts tijdens deze vlucht uit zijn
cabine stappen en een „wandeling in
het niets" maken van anderhalf uur,
dat wil zeggen een volledige omwente
ling om de aarde.
Hij zal verder eenvoudige ruimtekar
weitjes opknappen, terwijl hij zich bui
ten de cabine bevindt Bovendien zal
hij niet meer afhankelijk zijn van een
„navelstreng" naar de cabine, maar
zijn zuurstof voor ademhaling krijgen
uit meegevoerde cylinders. Hij zal wel
door een 35 meter lange kabel aan
de cabine verbonden blijven.
De Gemini-9, met de astronauten Al-
liot See en Charles Basset, moet in
mei worden gelanceerd, evenals de
voorgaande Geminivlucht voor twee t
drie dagen. Basset zal na een nieuwe
enteringsmanoeuvre het uitstapje van
Scott herhalen, nu aan een zeventig
meter lange lijn.
De Gemini-10 wordt midzomer ge
lanceerd, voor een reis van enkele
dagen waarbij ook een enteringsoefe
ning wordt gehouden. De enterings
techniek moeten de Amerikanen volk
men beheersen voordat zij een beman
de ruimtevlucht naar de maan kunnen
ondernemen.
De manoeuvres, die moeten worden
uitgevoerd bij de toekomstige terug
keer van de maanreizigers naar de
aarde worden gesimuleerd door de be
manning van de Gemini-11, die in het
najaar wordt gelanceerd.
Tegen eind 1966 volgt de laatste Ge-
mini-vlucht met nummer 12. Daarbij
staan twee nieuwe experimenten op 't
programma: een wandeling in de ruim
te zonder een verbindingslijn en een
landing van de capsule op land in
plaats van in de oceaan. Wanneer het
Gemini-programma is voltooid, volgen
komend jaar de eerste bemande vluch
ten met de „Apollo"-capsule, waarmee
in 1968 of 1969 de eerste vlucht van
VS-astronauten naar de maan gemaakt
zal worden.
jwnnnnnnniMiwwinnnfnnwvnvwMimvnnniifMwwiHviiwvwy>niwwiiMTWirf rr—
LONDEN (Reuter en AFP) Vier
Britse treinrovers zijn gisteren overge
bracht naar een speciaal bewaakte afde
ling van de gevangenis te Parkhurst op
het eiland Wight. Het zijn de kapper
Douglas Gordon Goody, de juwelier Roy
James, bijgenaamd „de wezel", de
bloemenkweker John Cordrey en James
Hussey, schilder. Robert Welsh, gewe
zen caféhouder in Londen, die eveneens
veroordeeld is tot dertig jaar gevange
nisstraf wegens zijn aandeel in de trein-
roof van augustus 1963, blijft in de ge
vangenis van Leicester, waarnaar tevens
een zesde rover, Thomas William Wisbey,
bookmaker" uit Londen, is vervoerd.
Het Britse ministerie van Binnenlandse
Zaken deelde dit alles vrijdagavond mee.
In het communiqué staat dat het niet de
gewoonte is dergelijke inlichtingen te ver
strekken, maar dat hiertoe is overge
gaan wegens de geruchten over het ver
plaatsen van de gevangenen.
Tegen het middaguur reed een convooi
politiewagens, begeleid door hefschroef-
vliegtuigen, over de weg naar het zuiden.
De Britse pers had dit al opgemerkt.
Men wist niet of dit een generale repeti
tie was of het werkelijke transport.
Bij elk kruispunt waren politieverster-
kingen opgesteld. Het convooi werd ten
slotte door de veerboot naar het eiland
Wight overgevaren.
Uit een van Engelands nieuwste en
best bewaakte gevangenissen, die bij
Market Drayton, is gisteren de 22-jarige
Michael Lowndes ontsnapt. Hij wist over
de omheining te klauteren, nadat hij een
tijd buitenwerk had verricht.
(Van onze correspondent)
MADRID Het zoeken naar de Ame
rikaanse kernbommen die drie weken ge
leden bij een botsing tussen twee Ameri
kaanse vliegtuigen in de omgeving van
de Zuidspaanse stad Almeria zijn verlo
ren, gaat steeds meer op een verhaal van
James Bond lijken.
Het is thans zo goed als zeker dat er
bij dit vliegtuigongelijk één van de bom
men gedeeltelijk tot explosie is gekomen
binnen de beschermingskap die bij het
transport het kernwapen omhulde. Hier
door is een grote hoeveelheid radio-actie
ve stof verspreid, die een veel groter*
schade heeft aangericht dan de Ameri
kaanse autoriteiten willen toegeven. Een
functionaris van de Amerikaanse lucht
macht heeft verklaard dat de speurtocht
naar resten van de verongelukte toestellen
en van de kernwapens nog zeker één tot
anderhalve maand in beslag zal nemen.
Gisteravond kwam het in Madrid tot
ernstige ongeregeldheden tussen een groep
manifestanten en de politie, waarbij .en-
minste zes arrestaties werden verricht en
één politieman door een steen werd ge
wond. Demonstranten wilden voor de
Amerikaanse ambassade protesteren te
gen de aanwezigheid van Amerikaanse ba
ses in Spanje. Hoewel het juiste aan
tal moeilijk te bepalen is, door het grote
aantal toeschouwers bij deze gebeurtenis,
hebben tenminste 1500 mensen aan deze
betoging deelgenomen. De politie verhin
derde de demonstranten naar de Ameri
kaanse ambassade te gaan.
Overleden. De uitvinder van het flitsap-
paraat voor fototoestellen, Samuel
Mendelsohn, is op 70-jarige leeftijd in
Glen Ridge in de Amerikaanse staat
New Jersey overleden aan een hart
aanval.
Spanning. De spanning in de hoofdstad
van Ecuador, Quito, is gestegen door
het ontploffen van zelfgemaakte bom
men op verscheidene punten in de stad
en nieuwe botsingen tussen studenten
en de politie. Alle scholen en universi
teitsgebouwen zijn gesloten.
Minister Luns naar Venezuela. De minis
ter van Buitenlandse Zaken, mr. J. M.
A. H. Luns, zal op dinsdag 1 en woens
dag 2 maart op uitnodiging van de re
gering van Venezuela een officieel be
zoek aan dat land brengen.
President van Rwanda naar Nederland.
De pdesident en minister-president van
Rwanda, de heer Gregoire Kayibanda,
zal volgende week een onofficieel be
zoek aan Nederland brengen.
