SPAANSE SINAASAPPELEN
SAPPIGER DAN OOIT
Moro krijgt
twee dagen
respijt
Mongolië bindt zich aan Moskou
McNamara: „Geen plannen voor
ternwapengebruik in Vietnam"
Dr. Scharf volgt
dr. Dibelius op
Minister Frey
werdverhoord'
cfiter
GRIEP!
Van dag tot dag
Grote brand in
Rangoon verwoest
duizend huizen
Britse beslissing
dinsdag bekend
Topgesprek over de
Boeingongelukken
Ben Barka-affaire
iSf
Levenslang voor
oorlogsmisdadiger
Kurt Jericho
KINDER-
ASPIRIN
WOENSDAG 16 FEBRUARI 1966
3
Zware straffen voor
Britse neo-nazi's
Hartelijk
over F'lll vliegtuigen
1966, een buitengewoon jaar
Mongolië ruim 75 maal de oppervlakte van Nederland, tien miljoen
inwoners heeft in het ideologisch geschil tussen Moskou en Peking
gekozen voor het Kremlin. Een keuze die van betekenis is, niet in de
laatste plaats, omdat het land een strategische positie inneemt tussen
de landmassieven van China en de Aziatische Sovjet-Unie. Vijftien ja
nuari tekenden de Russische partijleider Brezjnev en premier Kosygin
een verdrag van vriendschap, samenwerking en wederzijdse hulp. Dat
gebeurde in de Mongoolse hoofdstad Oelan Bator. De overeenkomst
heeft een looptijd van twintig jaar.
V oorbeeld
Opmerkelijk
SOVJET
COMMUNISTISCH
T /V
Geef
uw kind
Doet de koorts dalen.
Stilt de pijn.
Ideale dosering.
amm
Na Zweden, Denemarken en Noorwegen
krijgt ook Engeland een „ombudsman",
een parlementair klachtenbureau, waar
van de opdracht en functie te maken
hebben met de rechtsbescherming van de
burger tegenover de overheid. Na de oor
log heeft dit instituut een nieuwe belang
stelling ondervonden in tal van democra
tieën, ook in Nederland, en de reden daar
van is niet ver te zoeken: de burger on
dervindt in toenemende mate onzekerheid
en onrecht, niet tengevolge van moedwil
lige rechtsverkrachting door de overheid,
maar tengevolge van de ingewikkelde, bu
reaucratische procedure van talrijke over
heidsinstanties.
WASHINGTON (Reuter en AP).
De Amerikaanse minister van Defen
sie, Robert McNamara, heeft in de
Senaat verklaard, dat de Verenigde
Staten niet van plan zijn de oorlog
in Vietnam uit te breiden door te pro
beren het regime van Ho Tsji Minh
van Noord-Vietnam te verpletteren.
McNamara zei ook, dat hij zich niet
kan voorstellen dat de Verenigde
Staten kernwapens in Zuid-Vietnam
zullen gaan gebruiken.
„Het is niet onze bedoeling de mili
taire operaties te verplaatsen naar
Noord-Vietnam, waardoor het gebruik
van kernwapens vereist zou zijn".
Het begrip is allerminst nieuw. Zweden
had al in 1810 een „ombudsman" en het
Is ongetwijfeld aan deze Zweedse progres
siviteit te danken, dat het instituut ook
elders de Zweedse naamgeving (ombuds
man-ambtsboodschapper) kreeg.
In Nederland heeft in 1963 een deskun
dige commissie, ingesteld door de Vereni
ging voor Administratief Recht, een lijvig
en diepgaand rapport uitgebracht over
de vraag, of voor ons land een „ombuds
man" mogelijk en wenselijk zou zijn. Het
rapport heeft beamend geconcludeerd,
voorlopig echter nog slechts aan de hand
van onderzoekingen die haar lid dr. J.
G. Steenbeek van de Groningse universi
teit heeft ingesteld in de Scandinavische
landen. Een studie over de verwezenlij
king van een Nederlandse „ombudsman"
en diens bevoegdheden is naar ons beste
weten nog onvoltooid. Niettemin kan wor
den aangenomen dat de behoefte aan een
dergelijke instelling ten onzent steeds
sterker zal worden gevoeld, vooral onder
dwang van de zich ontwikkelende politie
ke en sociale omstandigheden in ons land,
die de mogelijkheid van onrechtmatig
heden en onregelmatigheden voortdurend
doen toenemen.
De „ombudsman" is, dat zij nadrukke
lijk vooropgesteld, een parlementair or
gaan. Het vormt dus een verlengstuk van
de parlementaire controle op de overheid
en staat als zodanig los van beïnvloeding
door of ondergeschiktheid aan de regering
en de rijksinstellingen. Dat is de grote
betekenis van de „ombudsman", waar
door hij tegelijkertijd een betrekkelijke
objectiviteit tussen de partijen bezit.
De partijen, burger en overheid, heb
ben uiteraard in het parlement al hun on
afhankelijk raakpunt, maar het is wel
duidelijk dat het logge lichaam van de
volksvertegenwoordiging al evenzeer als
de regering aan de bureaucratie haar
tol betaalt. Bovendien vormt het parle
ment een meerderheidsinstrument, waar
door kleinere partijen en bevolkingsgroe
pen evenzeer als het individu slechts tot
betrekkelijke hoogte op parlementaire ar
bitrage kunnen rekenen.
Merkwaardig genoeg is West-Duitsland
ons in het opzicht van „ombudsman'
voorgegaan, zij het dan op het beperkte
terrein van de militaire zaken. De Bonds
dag heeft namelijk al sinds enkele jaren
zijn „Wehrmachts Beauftragte", een on
afhankelijke niet-militaire figuur die be
middelt in geschillen tussen militairen en
hun overheden. Iedere recruut in het
Westduitse leger heeft het recht en de
mogelijkheid, een beroep op de „Beauf
tragte" te doen wanneer hij zich onrecht
matig behandeld acht. De bemiddelaar
behandelt zijn klacht in opdracht van de
Bondsdag over de hoofden der militaire
hiërarchie heen, desnoods zelfs over het
hoofd van de minister van Defensie. En
de belangrijkheid van de klacht doet er
niets toe. De bezwaarde soldaat mag hem
opbellen zonder daartoe wie dan ook ver
lof te hebben gevraagd.
Dat is een grote stap vooruit, vergele
ken bij de nog zeer archaïsche toestanden
die ons leger kenmerken, dat zelfs nog
een eigen rechtsprekend college heeft en
ook overigens volkomen binnenskamers
kan oordelen, straffen en handelen.
Een ombudsman kan men zich ook den
ken tegenover lagere overheidskringen
dan die der regering: in provincies en
gemeenten. Vele gemeenten in Nederland
beschikken over een voorlichtingsambte
naar, speciaal ten behoeve van de „infor
matie", maar in de praktijk volkomen
ondergeschikt aan het gemeentebestuur,
Onlangs hebben wij in dit blad onze af
keer van een dergelijke instelling uitge
sproken, vooral op grond van de factor
der eenzijdige afhankelijkheid. Een an
dere figuur zou het zijn, indien zo'n
voorlichtingsman door de gemeenteraad
(als „parlementair orgaan") zou worden
„beauftragt" en uitsluitend verantwoor
delijkheid aan dit orgaan schuldig zou
zijn. Dan zou hij in feite een gemeente
lijke „ombudsman" zijn, die ook voor de
„alleenstaande" burger een steun, toe
verlaat en adviseur zou kunnen vormen,
Eerlang zal onze volksvertegenwoordi
ging ertoe moeten overgaan, een „om
budsman" aan te stellen. Vooral voor een
kleine gemeenschap als de Nederlandse
is zo'n instituut functioneel denkbaar en
zou het een weldadige vereenvoudiging
kunnen betekenen in de goede betrekkin
gen tussen burger en regering, die door
allerlei rompslomp en complicaties veel te
wensen overlaten.
Generaal Wheeler, voorzitter van de ge-
gezamenlijke Amerikaanse stafchefs zei
over de oorlog: „Ik twijfel er niet aan
dat we op de lange duur een militaire
overwinning kunnen bereiken. Maar het
zal geen korte oorlog worden".
De Verenigde Staten hebben Zuid-Ko-
rea verzocht nog twee divisies gevechts
troepen naar Zuid-Vietnam te zenden ter
versterking van de Zuidkoreaanse divisie
HHH<tlWII|IWIfWIAIWIIWMWWWWWWWWIIIH<IW/WWWWWWWW>
LONDEN (AP) Gevangenisstraffen
tot vijf jaar zijn dinsdag opgelegd aan
zes mannen die brand gesticht hebben in
Londense synagoges.
De vonnissen kwamen aan net eind van
een proces waarin de openbare aanklager
meedeelde, dat de leuzen „heil Hitier" en
wij zullen Engeland bevrijden van joodse
overheersing" gesmeerd waren op de mu
ren van synagoges in Clapton en Ilford,
voordat deze in brand gestoken werden,
op 31 juli.
Een van de mannen zei, dat hij bijeen
komsten had bijgewoond van de Britse
nazipartij, hoewel hij het standpunt van
de partij niet deelde.
Twee andere werd vrijlating op borg
geweigerd, nadat de politie had ver
klaard, dat een ervan misschien door een
niet genoemde politieke organisatie het
land uit geholpen zou worden.
RANGOON (Birma) (AP) Een
brand die vanmorgen in Rangoon heeft
gewoed, heeft vijfduizend mensen dak
loos gemaakt. De brand is waarschijnlijk
begonnen in een broedmachine. Het vuur
breidde zich snel uit over de van matten
en bamboe opgetrokken huizen in de
buurt.
Voordat de brand bedwongen was, wa
ren duizend woningen in de as gelegd. De
brandweer schat de materiële schade op
een miljoen gulden. Enkele volwassenen
en kinderen zijn gewond door rondvlie
gende stukken brandende dakbedekking.
Het leger heeft de wijk afgezet om plun
dering te voorkomen.
die daar al is. Volgens deze berichten
zou dit het voornaamste doel zijn van het
bezoek van vicepresident Humphrey op
21 en 22 februari aan Seoel. De sterkte
van de Zuidkoreaanse troepen in Zuid-
Vietnam zou tegen juni ongeveer 45.000
man moeten zijn.
Het bijzonder hartelijke antwoord zo
meldt onze Parij se correspondent dat pre
sident De Gaulle kort nadat president
Johnson de Zuidvietnamese regering op
het hart had gebonden de strijd vooral
niet te versagen de Noordvietnamese
president Ho Tsji-Minh heeft gezonden op
diens brief van 24 januari, zal in Washing
ton ongetwijfeld kwaad bloed zetten. In
zijn antwoord verzekert de Franse presi
dent de communistische president dat
ook hij een scherpe tegenstander blijft
van iedere buitenlandse (lees Amerikaan
se) gewapende interventie in het con
flict tussen Noord- en Zuid-Vietnam.
China heeft Noord-Vietnam aangeraden
met de Sovjet-Unie te breken, omdat
„dit land de Verenigde Staten helpt bij
het doven van het revolutionaire vuur in
Vietnam".
BERLIJN (DPA) De 63-jarige dr.
Kurt Scharf, sedert februari 1961 voor
zitter van de raad der Evangelische
Kerk in Duitsland, is dinsdag door de
synodes van West- en Oost-Berlijn en
Brandenburg gekozen, waarmee als wes
telijk gebied alleen West-Berlijn behoort.
Hij was door beide synodes als de enige
kandidaat gesteld.
Dr. Scharf, die sedert de bouw van
de Berlijnse muur in augustus 1961 het
oostelijke stadsdeel niet meer heeft mo
gen betreden, is door Oostberlijnse poli
tieke kringen als opvolger van de 85-jari-
ge heengaande bisschop, dr. Otto Dibelius,
afgewezen.
LONDEN (AFP) Premier Wilson
heeft gistermiddag geweigerd in het La
gerhuis antwoord te geven op vragen over
de eventuele aankoop van Amerikaanse
supersonische vliegtuigen van het type
F-lll. De beslissing van de regering over
deze kwestie zal pas officieel bekend wor
den gemaakt in het „witboek" over de
landsverdediging, dat dinsdag zal worden
gepubliceerd.
Met de aankoop van de Amerikaanse
toestellen, waartoe de Britse regering
vermoedelijk al heeft besloten, zou 'n be
drag van U/2 miljard gulden zijn gemoeid.
Tegenstanders van deze aankoop hebben
betoogd, dat een dergelijk besluit kan lei
den tot inkrimping van het leger, het af
zien van de bouw van nieuwe vliegdek
schepen, 'n mogelijk opgeven van de Brit
se basis bij Aden en tot moeilijkheden bi'
de samenwerking met Frankrijk op het
gebied van de vliegtuigbouw.
Advertentie
Ons bracht de zomer bar veel regen - maar in Spanje Spaanse sinaasappelen zijn met een paar uur in Neder-
rijpen de sinaasappelen in de brandende zon. Pluk- land. Goed besluit: deze winter iedere dag een sinaas-
vers, vol vitamine C krijgt u ze nu thuis. Want u weetappel uit Spanje - lekker en gezond de winter door
ROME (AFP en Reuter) De Ita
liaanse demissionaire premier Aldo Moro,
door president Saragat aangewezen als
kabinetsinformateur, heeft dinsdagavond
het staatshoofd om twee dagen respijt ge
vraagd voor het volbrengen van zijn taak.
Het verzoek is ingewilligd. Saragat had
Moro tot dinsdag de tijd gegeven, zijn in-
formatieopdracht uit te voeren. De kabi
netscrisis in Italië duurt nu 2V2 week.
WASHINGTON (Reuter) Het Ame
rikaanse federale bureau voor de lucht
vaart vergadert vandaag met vertegen
woordigers van alle luchtvaartmaat
schappijen die met straalvliegtuigen van
het type Boeing-727 vliegen. Het bureau
besloot daartoe, omdat in zes maanden
vier van deze toestellen zijn verongelukt.
Daarbij verloren 259 mensen het leven.
Behalve vertegenwoordigers van bui
tenlandse maatschappijen zijn ook afge
vaardigden van de Amerikaanse Raad
voor de Burgerluchtvaart en van de
Boeing-fabrieken uitgenodigd. Een woord
voerder van het Amerikaanse luchtvaart
bureau deelde mee, dat alle aspecten
van de functionering van het vliegtuig
besproken zullen worden.
(Van onze correspondent)
PARIJS. Nadat de Franse pers al
wekenlang op zijn verhoor had aange
drongen, is dinsdag de minister van Bin
nenlandse Zaken, Roger Frey, als getui
ge verhoord in de Ben Barka-affaire.
De minister hoefde niet op het matje te
komen bij de rechter van instructie, Zol
linger. Via de president van het Hof van
Appèl, werd hem een vragenlijst over
handigd. De ministeriële antwoorden zou
den aan rechter Zollinger worden ge
bracht.
De belangrijkste vraag zal wel zijn ge
weest, wanneer de minister van de ont
voering van Ben Barka voor het eerst op
de hoogte werd gesteld en waarom hij
toen de justitie niet terstond heeft verwit
tigd.
Rechter Zollinger heeft gisteren de Pa-
rijse politieprefect, Papon, bij zich ontbo
den. Deze kon hem over de voorgeschie
denis van de ontvoering van Ben Barka
echter weinig opheldering geven. Hij zei,
dat hij door zijn dienStéii slechts zeer ge
brekkig was voorgelicht.
Generaal De Gaulle heeft zich gisteren
opnieuw zeer geïnteresseerd getoond voor
het Ben Barka-schandaal. Hij heeft de
procureur van de Republiek in audiëntie
ontvangen. Deze heeft het staatshoofd
over de stand van zaken in het onder
1 zoek op de hoogte gebracht.
(Van onze redactie buitenland)
Het Kremlin had een „sterke" dele
gatie naar Mongolië gestuurd. Behal
ve de twee genoemde Russische topfi
guren maakten der deel van uit: Ma-
linovsky, de minister van Oorlog,
Gromyko, de minister van Buitenland
se Zaken, en Mazoerov, een van de
twee Russische vice-premiers.
Men kan veilig aannemen dat de reis
van de Russische leiders naar Mongo
lië belangrijker achtergronden had dan
uitsluitend de vernieuwing van een
aantal, reeds jaren bestaande, verdra
gen. Die had het Kremlin immers
in een moderner versie eenvoudig
via de gebruikelijke diplomatieke ka
nalen kunnen verlengen. In 1956 de
den de Russen in dit opzicht niets en
werden de verdragen automatisch voor
een nieuwe periode van kracht.
Maar er is sindsdien in de commu
nistische wereld heel wat gebeurd. De
breuk Moskou-Peking lijkt definitief.
Die breuk loopt door de keuze van
Mongolië, zou men kunnen zeggen, vrij
dicht bij de grens van communistisch
China in het noorden van Azië.
secretaris van de Mongoolse commu
nistische partij, Tsedenbal, duidelijk
uitgesproken dat Mongolië in het ideo
logische geschil de zijde van Moskou
heeft gekozen.
Het opmerkelijke in het spel dat in
Oelan Bator is gespeeld, is, dat de
bewonderingen van het verdrag èn de
toespraken steeds zo zijn geweest dat
de mogelijkheid is opengelaten voor de
Mongoolse communistische partij tus
sen Peking en Moskou te bemiddelen
als zich daartoe een redelijke gelegen
heid zou voordoen.
Maar desondanks is de keuze van de
Mongoolse regering duidelijk. Vooral
als men daarbij in het oog houdt dat
de Chinezen in hun rij van territoriale
eisen en verlangens ook het oog ge
richt houden op delen van Mongolië
zelf. Een militair opdringen van Pe
king in die richting zou de Sovjet-Unie
bepaald niet onverschillig laten. Het
brengt de Chinezen dicht bij Kazak
stan met de belangrijke kerninstal
latie en Irkoetsk.
Brezjnev heeft in Oelan Bator op de
gebruikelijke wijze gefulmineerd tegen
de „reactionaire krachten, vooral in de
Het verdrag spreekt uit dat de part
ners zich zullen beijveren ,,de vrede in
Azië en de wereld te handhaven". Dat
is ongeveer dezelfde formule die te
vinden is in het verdrag dat Mongolië
31 mei 1960 sloot met de Volksrepu
bliek China. Maar, alweer, er is sinds
dien in de communistische wereld het
een en ander gebeurd. Daarom staat
in het verdrag van vijftien januari te
vens dat de partners zich zullen beij
veren „voortdurend de defensieve
kracht van de socialistische gemeen
schap te versterken".
Bovendien heeft in de speeches die
de ondertekening van het verdrag ver
gezelden zowel Brezjnev als de eerste
vm. g*
Kb®»*
Lüneburg (DPA) Een rechtbank in
Lüneburg heeft gisteren de voormalige
Duitse politieman Kurt Jericho tot levens
lange gevangenisstraf veroordeeld. Hij
werd schuldig bevonden aan medeplich
tigheid bij het vermoorden van vijftigdui
zend joden in de Poolse stad Gzestochova
tijdens de tweede wereldoorlog.
Advertentie
Verenigde Staten". Ze houden, zo zei
hij, de „sociale verjonging" van de we
reld tegen. Maar, en dat is van belang,
hij veroordeelde het Amerikaanse vre
desoffensief voor Vietnam niet. „Het
zou een bewijs voor de oprechtheid van
dat offensief zijn, indien de Ameri
kaanse leiders zouden erkennen dat de
verlangens van het Vietnamese volk
rechtvaardig zijn waardoor de weg
naar de vrede zou komen open te lig
gen".
Brezjnev doelde op de vier eisen van
Hanoi die de Amerikanen zouden moe
ten vervullen om tot een gesprek over
vrede in Vietnam te komen. Hij vond
de Mongolen daarbij aan zijn kant.
Dat is heel wat minder onverzoenlijk
dan de geluiden die tot nu toe uit Pe
king zijn gekomen. Tsedenbal en
Brezjnev verklaarden ook nog dat de
partners van het verdrag van Oelan
Bator de „vreedzame coëxistentie" in
hun vaandels hebben geschreven.
Maar die is niet te verwezenlijken, al
dus Brezjnev „als we niet vechten te
gen hen die haar willen torpederen èn
tegen alle pogingen van imperialisti
sche agressie of inmenging in de aan
gelegenheden van andere landen". Dat
is gericht tegen Peking èn Washing
ton.
In Mongolië heeft de Sovjet-Unie ge
demonstreerd dat zij niet alleen een
Europese, doch ook een Aziatische mo
gendheid is. En, dat zij niet van plan
is in Azië genoegen te nemen met het
spelen van een rol die ondergeschikt
is aan die van China of de Verenig
de Staten.
Via Mongolië wil zij demonstreren
aan de achtergebleven landen van
Azië, Afrika en Latijns-Amerika dat
er een weg is naar „het socialisme en
de moderne industriële ontwikkeling die
niet loopt van een kapitalistisch stel
sel." Dat staat letterlijk in het nieu
we vijfjarenplan van de communistische
partij van Mongolië.
Het verdrag van Oelan Bator bevat
economische bepalingen die de Mon
golen uitzicht geven op een aanzien
lijke Russische hulp bij de industriali
satie van hun land. Misschien is dat
economische gedeelte van het nieuwe
verdrag voor vele Aziatische landen
een voorbeeld dat hun door de Russen
via Mongolië wordt voorgehouden
en dat hun de weg naar Moskou zal
doen verkiezen boven de met vele
klippen bezaaide route die naar Peking
voert.
IWMWWIWIlWWWIAIIftWVWWWIWWWMWWWWWWWMWWWWWMWIMWWWWWMWAftlWMMIIWIIWMWWWWWIftr
Ruimte-memoires. De Russische kosmo
naut Nikolajev, die met zijn collega
Popovitsj de eerste dubbel bemande
ruimtevlucht heeft gemaakt heeft zijn
memoires voltooid die onder de titel
„Wij zien elkaar wel in een baan om
de aarde" zullen worden gepubliceerd.
Toerisme. Ter bevordering van het toeris
me zal de komende vier jaar in da
Sovjet-Unie ongeveer driehonderd mil
joen roebel worden besteed aan de
bouw van hotels.
Voorbereidingen. Dit jaar is aan de voor
bereidingen van het vermaarde carna
val in de Braziliaanse stad Rio de Ja
neiro een bedrag van 1,37 miljoen gul
den besteed.
Postzakdief. Een tijdelijke beambte van
de Zweedse PTT in Gotenburg heeft zich
met een postzak waarin een half mil
joen Zweedse kronen (342.000 gulden)
zat, uit de voeten gemaakt. Het geld
was bestemd voor uitbetaling van pen
sioenen.
Thuisblijven. Alle restaurants en cafés in
Beiroet (Libanon) zijn voor onbepaal
de tijd gesloten als protest tegen een
nieuwe belasting.
Vluchtelingen. Ruim 9.000 Cubaanse vluch
telingen zijn vorig jaar in de Verenigde
Staten opgenomen. Bijna 3.500 van hen
reisden via de luchtbrug die vorig jaar
december werd ingesteld.
Tasjkent-akkoord. De Indische autoritei
ten hebben aan Pakistan 619 Pakistani's
overgedragen die sinds de onverklaar
de oorlog tussen beide landen in sep
tember in India waren geïnterneerd.
Hiermede kwam het totale aantal door
India vrijgelaten geïnterneerden op 1.565.
Waarschuwing. Het Amerikaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken heeft de
Amerikanen die als toerist naar de Sov
jet-Unie willen gaan, gewaarschuwd voor
de risico's van zo'n bezoek onder de hui
dige omstandigheden, „Amerikanen die
in Rusland in moeilijkheden raken, wor
den in perioden waarin de Russisch-
Amerikaanse betrekkingen gespannen
zijn duidelijk strenger behandeld dan an
ders", aldus Mccloskey, woordvoerder
voor het ministerie van Buitenlandse
Zaken.
Apenhuwelijk. In de direntuin van Balti
more is een huwelijk met de hand
schoen gesloten tussen de gorilla Sylvia
en de Nederlandse soortgenoot Hercu
les. Hercules had al in Baltimore moe
ten zijn maar slecht weer heeft zijn ver
trek vertraagd. Hij is geleverd door een
Nederlandse dierenhandelaar.
