Computers veranderen gezicht van dagelijks leven in de VS Ook op liefde het gebied van de serviceverlen ing I Rector Institute of Social Studies Kloof Westerse wereld met ontwikkelingslanden zal nog groter worden" In de Sovjet-Unie verzetten intellectuelen zich tegen eerherstel van Josef Stalin Betaling abonnementsgeld per giro Weer overval op benzinestation Ontslagen directrice krijgt gelijk YS-tieners sparen ijzeren kruisen Scheepswerf verloor kort geding Ambonees gezin wordt herenigd Pas geboren baby gered dankzij politiehulp DONDERDAG 24 MAART 1966 9 Hardnekkig Foutjes .Koppelaar' Weekendje Kerkelijk nieuws 11 Europeaan Rekening HOOGTEZON HANAU PHILIPS v.a. 85.- v.a. f 99. DROGISTERIJ „DE CEDER" Examens Strijdmethoden (Van onze correspondent) WASHINGTON. Veel wordt er in de Verenigde Staten gepraat over automatisering en de gevolgen ervan voor economie en samenleving, en daarbij wordt meestal veel eer gegeven aan de koning der technische won deren: de computer. Minder echter hoort men over de invloed van het be staan van de computer op het dagelijkse leven in een technologisch ver gevorderde maatschappij als de Amerikaanse. Een invloed, die positieve zo wel als negatieve aspecten heeft. Tot de eerste categorie behoort zeker het feit dat computers, die tegenwoordig de administratie in handen hebben van bijna alle grotere winkels, banken, tijdschriften, grote organisaties en niet te vergeten het belastingkantoor, bliksemsnel werken en weinig fouten maken. Het spel, dat bijna iedere Amerikaan maandelijks met een groot aantal computers speelt als hij zijn rekeningen betaalt en daarbij de hem toegestuurde computerkaarten met de befaamde erin geponsde gaatjes bij zijn cheque voegt, gaat over het algemeen soepel en glad in zijn werk. Enige vereiste is dat hij het spel meespeelt en de ponskaart met het nodige ontzag behandelt. Vouwen of verfrommelen van de kaart is heilig schennis, die onmiddellijk tot narig heid aanleiding geeft, want de com puter is niet in staat gemaltraiteerde kaarten te consumeren. HET SCHRIJVEN van mededelingen op de met gaatjes gesierde computerkaart is toegestaan. Het helpt alleen niets, want het elektronische brein leest alleen het geponsde blindenschrift en laat zich niet van de wijs brengen door iets zo menselijks als letters. Dit wordt fataal in het geval de com puter één van zijn zeldzame fouten maakt. Er zijn in de Verenigde Staten allerlei verhalen in omloop over mensen, die maanden, soms jaren lang hebben gevochten om een computer op een fout te wijzen. Omdat de bedrijven die hun administratie door elektronische breinen laten verzorgen meestal geen parallelle administratie bijhouden, die met mensen van vlees en bloed bezet is, komt elke brief of klacht over een rekening bij de computer terecht, die alleen oog heeft voor codetekens. Ontvangt men bijvoorbeeld een reke ning voor iets dat men al betaald heeft, dan kan men brieven schrijven, opbellen of ik weet niet wat doen, er is een goede kans dat de computer blijft manen tot betaling als hij zich in het hoofd gezet heeft dat de rekening nog open staat. Als men het gezeur tenslotte moe is en men legt verdere aanmaningen naast zich neer, bestaat er nog een goede kans dat men weldra dreigbreiven van een zoge naamd „Better Business Bureau" krijgt, waarin staat dat men zijn krediet ver liest bij aangesloten winkels in de omge ving als men niet over de brug komt. Om dat laatste uit te vinden moet ieder een, die zich tot „Match" of „Secs" wendt een lange vragenlijst invullen, waarin ter reinen van belangstelling en denkbeelden over leven en moraal ter sprake komen. Heeft men een brandende interesse voor Etruskische kunst, moderne dansen, wa- terskieën en gelooft men dat het zen-boed dhisme de hoogste wijsheid bevat, dan mag men erop vertrouwen dat de compu- Voor de tweede maal in een paar dagen tijd is in Zuid-Limburg een gewapende overval op een benzinepompstation ge pleegd. Een met een pistool gewapende en met een nylonkous gemaskerde gangster heeft de pompbediende van het tankstation te Esschen aan de autoweg Heerlen-Beek ge dwongen de tas met de ontvangsten van die dag af te geven. De buit was ongeveer 1500 gulden. De overvaller nam de benen, nadat hij de pompbediende in een muurkast had op gesloten. Een uur later werd de bediende uit zijn nauwe gevangenis bevrijd door een klant die zijn hulpgeroep had ge hoord. ENIGE OPLOSSING IS dan meestal als men tenminste niet wil wachten tot een proces voor de rechtbank waar men dan de triomf kan smaken dat de computer gefaald heeft, dat men alle desbetreffende paperassen naar de manager van de winkel brengt om de kwestie uit te pra ten. Maar ook dat helpt niet altijd, want ook managers zijn meestal niet in staat na te gaan hoe het met iemands reke ning gesteld is. Alleen de computer weet het. Maar die zwijgt, afgezien van zijn maandelijks uitstoten van de rekening. Dergelijke worstelingen met computers over fouten (bijna altijd foutjes, ook al gebeurt het een enkele keer dat een ar geloos bedrag van 25 dollar bij vergis sing aangroeit tot 25.000) nemen soms zul ke vormen aan dat mensen aanklachten indienen wegens overlast, ondermijning van kredietwaardigheid, enzovoort. Zulke kwesties, waarover men nu en dan in de kranten kan lezen, lopen meestal af met uitvoerige excuses door het bedrijf met de stoute computer. Vaak is echter de wederzijdse correspon dentie dan al gegroeid tot hoogst irritan te grootte. Zo is een geval bekend van een eerlijke klant bij een grote winkel die bij vergissing 230 dollar op zijn kre diet geboekt kreeg. Vijftig documenten over deze kwestie vulden zijn brieven map voordat hij kans had gezien de 230 dollar weer kwijt te raken. MAAR AL DEZE uitzonderingen bevesti gen de regel dat de computer een zegen zijn kan. Een nieuw gebied voor zegen rijke werking is kort geleden ontdekt, na melijk dat van de liefde, of ruimer ge steld van de relaties tussen de beide sek sen. In verschillende universiteitssteden (Cambridge, New Haven, Milwaukie) zijn koppelorganisaties opgedoken met namen als „Operation Match" en „Secs-Scientific Evaluation of Compatibility Service" waarmen via de computer een afspraak je maken kan met een student of stu dente „die bij je past". De centrale raad van beroep te Utrecht heeft mevrouw Stouthamer in het gelijk gesteld, die wegens ongeschiktheid in 1964 is ontslagen als directrice van het bejaardentehuis „Theodora Elisabeth stichting" te IJselmuiden. De merkwaardige zaak heeft destijds heel wat stof doen opwaaien en is zelfs in de Tweede Kamer ter sprake gekomen Mevrouw Stouthamer werd ontslagen terwijl zij juist vele verbeteringen invoer de. Maar volgens de burgemeester van IJselmuiden, die ook voorzitter van de stichting is, zouden die verbeteringen er de oorzaak van zijn geweest dat de direc trice een groep bewoners tegen zich in het harnas had gejaagd en er moeilijkheden met het personeel waren ontstaan. ter niet met de naam van een partner aankomst, die voelt voor azteken, de tan go, bobsleeën en het christendom, maar met iemand die „compatibel", verenig baar is. Een hele rij studenten heeft zich al aan een computerpartner gewaagd, en tot nu toe lijken de meesten de drie dollar die men moet betalen om zich door de computer te laten koppelen, geen weg gegooid geld te vinden. Het systeem werkt, vinden vele jongeren, en het is een aardige manier om aan een vriend of vriendinnetje te komen, die dezelfde be langstelling, dezelfde instelling heeft. NATUURLIJK is de computer niet on feilbaar bij de koppelarij en er lijken op dit terrein nog meer fouten gemaakt te worden door het elektronische brein dat bij het uitspuwen van maandelijkse reke ningen. Toch schijnen vooral die studen ten bedrogen uit te komen, die hun vra genlijst onoprecht beantwoorden maar er allerlei dingen in'flanzen, die bedoeld zijn om een speciaal soort meisje of omge keerd om een zeker soort man aan de haak te slaan. Vooral jongens schijnen de neiging te hebben zich een plezierig weekeinde te willen verzekeren door plotseling belang stelling te ventileren voor zaken als „ero tische poëzie uit de vroege renaissance". „Naaktfotografie" of „litteratuur, bij voorbeeld Henry Miller en Fanny Hill". Amerikaanse meisjes lijken meer op een serieus huwelijk uit. Als zij proberen de computer te bedotten dan is het doordat zij zichzelf pogen voor te doen als de ide ale vrouw, zoals zij denken dat die eruit ziet in de ogen van een knappe, rijke, intelligente jongeman. Of de computer in nog veel meer ge bieden van het menselijke leven een rol zal gaan vervullen is nog niet te over zien al lijkt het er wel op. Werkers met elektronische breinen hebben de neiging te geloven dat de computer op den duur op elk vlak van de menselijke samenle ving zijn rol sal spelen: in opvoeding, in scholen, in het verkeer, enzovoort. Al nu zijn er artsen die hun dagnoses met behulp van computers stellen en het is onloochenbaar dat wat militaire zaken betreft in Washington het regeren niet meer zonder elektronische breinen te den ken is. Voor het dagelijkse Amerikaanse leven van nu blijft de invloed van het wonder- brein evenwel nog beperkt tot genoemde financiële zaken en, voor zover men tus sen de 18 en 25 is, tot het „boy meet girl" patroon. De wereld xian de hobby's is onbe grensd en biedt steeds nieuwe per- spectieven.Amerikaanse tieners heb ben er een nieuwe liefhebberij bij- gekregen. Ze hebben zich verwoed geworpen op het verzamelen van de in Europa berucht geworden Duitse ijzeren kruisen. Dit lieftallige meisje heeft er zelfs een ketting van laten maken. Telefoto Ned. Herv. Kerk Bedankt voor Leiden (vak. D. J. Vos sers) W. M. Kalmijn te Rotterdam-Char lois. „Het is niet ondenkbaar, dat de ont wikkelingslanden de oude wereld een beetje zullen inhalen, maar voorlopig zal er een heel grote gaping blijven bestaan, die volgens mij nog groter wordt, voordat er een zekere verbete ring intreedt. Pas als de gehele we reld de economische vraagstukken onder ogen durft zien, bestaat de kans, dat de oude en de nieuwe we reld tot elkaar komen". Dit zegt de scheidende rector van het Institute of Social Studies in Den Haag, prof. dr. Egbert de Vries. Hij is in Neder land één van de belangrijkste deskun digen op het gebied van de ontwikke lingshulp. Talrijk zijn zijn reizen naar ontwikkelingslanden. Vorig jaar heeft hij als adviseur van de Indone sische regering vier keer Indonesië bezocht. Over een maand vertrekt hij weer naar dit land. Prof. dr. de Vries stelt, dat het ontwik kelingsvraagstuk een structuurprobleem is. „Ontwikkeling is daarom een zaak van lange duur, maar meer nog een zeer in grijpend proces". Kleine binnenlandse conflicten en de competitie tussen de machtsblokken zullen de kloof tussen arm en rijk dan ook bepaald niet versmal len. Toen in de beginperiode van de ont wikkelingshulp de kloof toch nog steeds wijder werd, zijn er verschillende theo rieën ontwikkeld. Prof. de Vries heeft tij dens zijn afscheidscollege vijf van deze theorieën genoemd: 9 De uitbuitingstheorie: het is de schuld van het wereldmarkt-mechanisme, dat wordt beheerst door de industrielan den, waardoor de ruilvoet gestadig verslechtert. De antropologische theorie: zolang de bevolking en met name de „boertjes" de westelijke of christelijke persoon lijkheidsstructuur zich niet eigen ma ken, kan er niets gebeuren. De kwantiteitstheorie: men kan becij feren, dat er ook met zes of tien mil jard dollar aan investeringen en uit gaven voor deskundigen er weinig kan gebeuren en daarom moet de ontwik kelingshulp worden verdubbeld. De demografische theorie: wat wordt gewonnen door verbeterde produktie- technieken, gaat verloren door de be volkingsgroei. 9 De incompetentietheorie: de goedbe doelde pogingen tot ontwikkelingshulp hebben geen uitwerking wegens een slecht beheer, corruptie etc. „Al deze theorieën hebben fervente voorstanders; geen enkele ontmoet tegen stand. Dit zou erop kunnen wijzen, dat zij alle een betrekkelijke geldigheid heb ben", aldus prof. dr. De Vries. ben alles overgelaten aan de Verenigde Staten, de Verenigde Naties en de Ford Foundation". De actie „Eten voor India" noemde prof. De Vries tijdens zijn afscheidscollege „een hartverwarmend voorbeeld van samen werking". Hij zegt: „Ik was vorig jaar juli, nog vóór het Indiaas-Pakistaanse treffen in New Delhi. Er heerste een enor me droogte. Ik heb toen gezegd: dat zal een enorme noodtoestand worden. Een Indiase ambtenaar antwoordde mij: „als er binnen veertien dagen regen komt, dan redden we het. Er kwam geen regen, maar wel oorlog. „Voor die mensen is het kwestie van: je mag niet erkennen, dat er een nood toestand op komst is, want dat is de eer van het land te na. Begin augustus 1965 was het al duidelijk, wat de gevolgen van de droogte zouden zijn". Hoe zou prof. De Vries de ingezamelde 23 miljoen gulden besteden? „Eerst zou ik de helft van het geld in melkpoeder omzetten. De andere helft zou ik aan zaken op langere termijn be steden. Zaken als de stimulering van de eiwitproduktie, de aanschaf van transis torradio's voor landbouwonderricht, job corps camps" (opleidingskampen voor jon ge werklozen). Bovendien is daar nog het probleem van de „losgeslagenen" de mensen, die door honger naar de stad worden gedre ven, waar ze als een last worden be schouwd. Als ze na de hongersnood naar hun dorp terugkeren worden ze vaak niet meer geaccepteerd. Hoe moeten deze men sen worden opgevangen? Het is een oer oud probleem, dat nu weer acuut wordt. Prof. De Vries De gebieden beschouwend, waar ont wikkelingshulp wordt geboden, zegt hij: In Azië is het heel moeilijk werken, door de godsdienstige tradities, de vele taboes. De Aziaat heeft een neerbuigende houding ten opzichte van de Europeaan. In Afrika gaat het behalve op het plat teland al een stuk gemakkelijker, de Afrikaan wil zich Europeaan voelen. En voor Zuid-Amerika geldt: de Zuid-Ame rikaan voelt zich Europeaan". Volgens prof. De Vries is India één der moeilijkste landen in de wereld om tot ontwikkeling te brengen. „De diepste oor zaak hiervan is, dacht ik, het kastesy- steem, dat nog diep geworteld is op het platteland". Andere punten zijn, de door de grootte van het land moeilijke bestuur baarheid, de overbelasting van de land bouw, het transportsysteem. Bovendien is er al enkele jaren een slepend proces van bodemuitputting aan de gang. Hoewel het aantal bebouwde hectares is gestegen, is de produktie niet toegenomen. „De hele wereld moet aan de ontwikkeling van India tillen. Wij heb ben er te weinig voor gedaan. Wij heb- Over de ontwikkelingsproblemen van Indonesië praat hij liever niet. Wel zegt hij: „In Indonesië worden de prijzen niet gedrukt, zoals in India, maar gaan mee omhoog. Er is nog behoefte om te produ ceren. Maar Indonesië zit vast in de mone taire sfeer. Het heeft nooit voedsel gratis gekregen maar moet nu de rekening be talen voor de kwestie Nieuw-Guinea en de Maleisië-politiek". Volgens prof. De Vries was Indonesië tot augustus 1965 niets achter met het betalen van de schulden. Dit jaar en vol gend jaar moet het land zijn verplichtin gen aan de V.S. en de Sovjet-Unie aflos sen. Hij stelt: „Aan Indonesië en aan India kunnen geen grote bedragen worden ge geven, als die niet bestemd zijn voor de opbouw van het land, maar voor oorlogs doeleinden". In de gangen van het voormalige paleis Noordeinde klinkt geroezemoes. Studen ten, in allerlei talen converserend, lopen naar een volgend college. Prof. De Vries staat op. Hij blijft een druk bezet man Want behalve dat hij nog diverse func ties zal uitoefenen, wordt hij de komende jaren vijftig dagen per jaar hoogleraar aan de universiteit van Pittsburg. Advertentie L PLANETENWEG 69 - TEL. 8107 CEDERSTRAAT 31 - TEL. 5610 U kunt het uzelf gemakkelijker ma ken door het abonnementsgeld voor het volgende kwartaal te voldoen op onze postgirorekening no 129288 ten name van de Umuider Courant. U bespaart daarmee incassokosten en vermijdt geloop aan de deur. Het te gireren bedrag is f 11,05, postabonnees f 12,30. U kunt het ons gemakkelijker maken door uw giro-opdracht te verzenden voor het eind van de maand, voorzien van uw juiste naam en adres. Wij behoeven dan geen kwitanties uit te zenden. In dien u voor een ander gireert, wilt u dan het bezorgadres van de krant vermelden? Voor incasso-girobetalingen (het allergemakkelijkste) zijn formu lieren op aanvraag gaarne ter be schikking. In dat geval dient men wel voor voldoende saldo op de girorekening zorg te dragen. DE ADMINISTRATIE De Amsterdamse scheepswerf G. de Vries Lentsch heeft het kort geding tegen het hoogheemraadschap Waterland te Monnikendam verloren. Het ging hierbij om de openstelling tot 30 april van een in reparatie zijnde schutsluis in de Nieu- wendammerdijk ter doorlating van onge veer honderd zeil- en motorjachten uit de winterstalling van de werf naar open wa ter. De president van de rechtbank, mr. U. W. Stheeman, overwoog in zijn vonnis dat het hoogheemraadschap had gesteld dat de herstelwerkzaamheden aan de sluis geen verder uitstel gedogen en de sluis in een te slechte toestand verkeert zodat in het algemeen belang het niet meer verant woord zou zijn nog schepen door te laten. Dit inzicht werd ook gedeeld door da hoofdingenieur-directeur van de Provin ciale Waterstaat van Noord-Holland. Op deze grond concludeerde de president dat hij zich van ingrijpen in overheidsbeleid, zoals de werf had gevraagd, dient te ont houden. Hij wees de vordering van de werf af. Deze werd veroordeeld tot da kosten van het geding (250 gulden). De in Breda wonende Ambonnees Pe trus Tuankotta heeft thans zekerheid dat zijn vrouw en dochter, die hij vijftien jaar niet heeft gezien, naar Nederland komen. Op 10 september verlaten zij Ambon voor de reis naar Breda. De heer Tuankotta heeft op zijn verzoekschrift om een visum voor zijn familie te krij gen nooit antwoord gekregen. De minis ter van Justitie heeft later toegegeven dat een administratieve fout het drama van de lange scheiding heeft veroorzaakt. Utrecht. Doctoraal wiskunde: J. Iseger (Soest), A. B. Leussink (Haaksbergen). Doctoraal natuurkunde: A. J. van der Horst (Eindhoven), L. H. Kramer (Amers foort). Doctoraal aardkunde: M. D. O. Leis (Den Haag), P. Petermeijer (Utrecht). MO natuur- en scheikunde: J. L. Raay- makers (Dongen). MO-B scheikunde: F. A. L. Siemons (Den Bosch). Doctoraal schei kunde: C. W. de Kreuk (Utrecht), M. J. Mantel (Zwolle), F. G. Reman (Hilver sum), G. C. J. Rouweler (Goor), H. Slim (Zeist) P. Ch. van der Vliet (Bussum), G. A. Wildschut (Utrecht). Doctoraal biolo gie: G. J. E. Heilbron (Den Dolder). (Van onze correspondent) MOSKOU. Een groep van 23 voor aanstaande intellectuelen en kunstenaars in de Sovjet-Unie heeft het presidium van de Communistische Partij gewaar schuwd voor de eventuele gevolgen van eerherstel voor de in 1953 overleden dic tator Stalin. In een brief aan de opper ste partijleiding schrijven zij dat lat een verdere scheuring in de communistische wereld zou betekenen. Deze waarschuwing is beslist uniek in de annalen van de geschiedenis van de Sovjet-Unie. Het wil heel wat zeggen dat Russische intellectuelen de moed hebben gevonden om zich te weer te stellen tegen een herwaardering van de rol van Stalin, waardoor een nieuwe politiek zou kunnen worden ingeleid, die lijkt op die van het stalinistisch verleden. Over het thema van het gevaar van de terugkeer naar het stalinisme in een of andere vorm, wordt hier druk gediscus sieerd. Het is een thema dat door vele Russische intellectuelen slechts met groot onbehagen wordt besproken. Maar het feit alleen al, dat intellectuelen zich met deze netelige kwestie rechtstreeks tot het partijpresidium durven wenden wat bijna als samenzwering tegen de partij kan worden uitgelegd is geruststellend. Het snelle optreden van de politie en een arts hebben het leven gered van een pas geboren baby, die met ernstige ademhalingsmoeilijkheden te kampen kreeg. Terwijl de arts in een taxi op het kind kunstmatige ademhaling toe paste, loodste de Baarnse politie, later met hulp van haar Utrechtse collega's de wagen met een vaart van 100 kilometer per uur van Baarn naar het Wilhelmina- ziekenhuis in Utrecht. Alle kruispunten waren vrijgehouden. De gehele rit nam 19 minuten in beslag. Het is een garantie tegen veronderstel lingen dat de Sovjet-Unie nu zou kunnen teruggrijpen naar de methoden uit het verleden. Als dat namelijk zo was, zou de brief van de 23 kunstenaars niet geschreven zijn, of tenminste nooit zo snel doorge drongen zijn tot de buitenwereld. Dit bewijst dat de huidige strijdmetho den in de Sovjet-Unie wezenlijk verschil len van die uit het verleden. De brief vormt bovendien een duidelijke aanwij zing voor de opnieuw oplaaiende discus sies in de hoogste politieke wringen in de Sovjet-Unie. Mogelijk bereiken deze dis cussies tussen hen die verdere hervormin gen wensen en degenen die willen vast houden aan de verworven dogma's uit de dertiger-, veertiger- en begin vijftiger jaren, hun apotheose op het binnenkort te houden partijcongres. Waarschijnlijk is het de politieke be doeling van de intellectuelen om het hun brief de liberale groep een steuntje in de rug te geven en de beweging tegen het neo-stalinisme gaande te houden. Boven dien is de stem van deze prominente Rus sische intellectuelen niet van gewicht ont bloot voor de communistische critici in het westen, die van een terugvallen op het stalinisme niets dan tegenslagen in hun toch al moeilijke situatie hebben te vrezen. Natuurlijk zijn er nog dogmatische com munisten. Zij geloven nog steeds dat zij ieder probleem kunnen oplossen door de strijdbare leer van de Chinese communis tenleider Mao Tse Toeng te hanteren. Maar over de gehele lijn is in de Sovjet- Unie het inzicht doorgebroken, dat men de vooruitgang van de moderne maat schappij niet meer garandeert door poli tieke leuzen. Men beseft en dat blijkt telkens in gesprekken met vooraanstaande figuren uit de Russische maatschappij dat men voor die vooruitgang mede af- handelijk is van de prestaties en het élan van de beoefenaars van wetenschap en techniek.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1966 | | pagina 9