i
Tumult in Duitse Bondsdag
door „Starfighter-debatten"
ELISABETH BAS
PARAAT
Britse minister
Ontwapening in
voor de
Moskou
Briefwisseling over de NAVO
tussen Johnson en De Gaulle
Geen visum
voor dr. King
r
Van dag tot dag
Oemeeselijk
Minister Von Hassel hoogst onbeduidendgenoemd
het beste!
VN-resolutie wil
oorlogsmisdaden
niet laten verjaren
Stembelasting in
VS is onwettig
Zuid-Afrika
»j
Zwitserland wijst
twee Chinezen uit
SHELL
BIEDT
MÉÉR!
en 4- telegrammen telegra
VRIJDAG 25 MAART I960
Aftreden
Onze melangeur
gaf u
Abnormaal"
Betekenis van gesprek lijkt niet zeer groot
Frankrijk blijft bondgenoot bij mogelijke aanval
Dit is de ververs-het-zeiver. Dit is een motorkenner.
Hem hoeven we niets meer te vertellen. Hij weet dat er nu één olie
is voor alle typen auto's... voor alle temperaturen... voor alle rij
stijlen... voor alle rij-omstandigheden. Alleen Shell Super Motorolie
geeft permanent de maximale bescherming. Dat is uniek. Shell
Super Motorolie beperkt drastisch de motorslijtage en verhoogt
de prestaties. Shell Super Motorolie - voor smering in veelvoud!
DE UILENBOOM
HOOFDSTRAAT 174 - SANTPOORT
Telefoon 02560 - 8623
Een stichting die zich noemt „Geeste
lijk Wetenschappelijk Genootschap De
Eeuw van Christus", gevestigd in Den
Haag, beschikt over een brochure „Te
gen Crematie" die zij uitgeeft in samen
werking met de Commissie Crematiebe-
gtrijding.
Deze brochure schildert in schrille en
soms zelfs angstwekkende details de mar
telingen, die een overledene heet te onder
gaan wanneer zijn stoffelijk overschot
wordt gecremeerd. De verwanten van
een overledene, welke diens laatste wil
hebben uit te voeren met betrekking tot
de teraardebestelling, kunnen voor een
ernstig gewetensconflict worden gesteld
indien zij over de kwestie „crematie of
niet" een andere overtuiging hebben.
Niettemin zullen zij zich aan de laatste
wilsbeschikking hebben te houden.
Veel erger wordt de zaak, indien deze
verwanten na de crematie pas voor het
eerst worden geconfronteerd met de stel
ling, dat crematie lijden voor de dierba
re afgestorvene betekent lijden dat niet
kan worden gepeild, noch omschreven en
in die zin onvoorstelbaar afschrikwek
kend wordt.
Bovengenoemde stichting trekt zich in
haar ijver voor de verbreiding van haar
stellingen blijkbaar niets aan van het leed
der achtergeblevenen, aangezien zij zich
veroorlooft haar brochure te doen bezor
gen op het adres, waarvan haar bekend
is dat een overledene is gecremeerd.
Zij grijpt daarmee niet alleen bruut in in
het privéleven maar overtreedt zelfs ruw
weg de elementaire regels van humani
teit, mededogen en eerbied voor de nasis-
te. Ons is een geval bekend dat zo'n bro
chure werd bezorgd bij een weduwe en
haar kinderen, die kort tevoren haar man
had verloren en diens crematie had bij
gewoond. De nauwelijks te verwerven
troost en draagkracht van deze mensen
na het schrijnende verlies werden door
deze stichting gekwetst en vernield.
Wettelijk strafbaar is zoiets waarschijn
lijk niet. Wat wel denkbaar zou zijn, is
een resolute weigering van inlichtingen
aan deze stichting vanwege de instan
ties die met het overlijden en de crema
tie te maken hebben. De vraag van voor
of tegen crematie staat buiten deze zaak.
Het is louter een kwestie van fundamen
tele menselijkheid die ieder streven, in
welke richting ook, in acht dient te ne
men, maar die zeker door een christe
lijke naamgeving al bij voorbaat zou
moeten worden verondersteld.
Van onze correspondent)
BONN. Het debat in de West-
duitse Bondsdag over de oorzaken
van de ongelukken met de „Star-
lighters" bereikte gisteren zijn
hoogtepunt met een uiterst felle rede
van de defensie-expert van de sociaal
democratische oppositie, Helmuth
Schmidt. Daaraan was een langdurige
toespraak voorafgegaan van de mi
nister van Verdediging, Kai Uwe von
Hassel, in antwoord op de aan de re
gering gestelde vraag: „Wat zijn de
oorzaken van de niet eindigende
reeks ernstige ongevallen met de
Starfighter, en wat moet er tegen
worden gedaan"?
Minister Von Hassel noemde de
700 Starfighters van de Westduitse
luchtmacht „de hoeksteen van de
Westelijke verdediging", die door de
opgetreden ongelukken „grotendeels
was aangetast". Hy verklaarde dat
het niet op zijn weg lag de ongeluk
ken als „onverantwoordelijk" te be
schouwen, of als „de prijs van de mo
derne techniek". Het Defensie-mini
sterie doet alles om aan de ongeluk
ken een eind te maken.
De sociaal-democratische defensie-ex
pert, Helmuth Schmidt, deelde de rede
van de minister in drieën: het deel dat
ter zake deed, een „groter deel dat niet
ter zake deed" en „een relatief klein
deel" dat hij als „onfatsoenlijk" defi
nieerde. Schmidt ging in op de mening
van Von Hassel, als zouden de aanvallen
van de oppositie op hem persoonlijk ook
als aanvallen op de Bundeswehr moeten
worden beschouwd. Schmidt repliceerde
scherp: „U hebt niet het minste recht le
den van het Westduitse leger met uw eigen
hoogst onbeduidende persoon te identifi
ceren".
Dit was niet het enige moment waarop
tijdens het debat dat de hele dag duur
de groot tumult ontstond. De voorzitter
moest vele malen met fel belgerinkel de
afgevaardigden tot de orde roepen.
De politieke stemming in Washington
wordt sterk beïnvloed door de onzeker
heid, die de manoeuvres van De Gaulle
hebben teweeggebracht ten aanzien van
de toekomst der NAVO. Samengevat luidt
de angstige vraag: Wat zal er van de
NAVO overblijven? En dat is niet alleen
een vraagstuk ten opzichte van Frankrijk,
maar ook zeker ten opzichte van de an
dere bondgenoten in Europa, want het
wordt duidelijk dat bijvoorbeeld Duitsland
allerminst ongevoelig is voor de nieuwe
mogelijkheden, die de Franse taktiek heeft
geopend.
Als men de tamelijk verbrokkelde reac
ties in Bonn enigszins aan elkaar past,
zou men kunnen concluderen dat de
Westduitse regering op dit moment ge
neigd is te gokken op twee troefkaarten:
de ene is een kans op verwezenlijking
van territoriale eisen in oostelijke rich
ting door bemiddeling van De Gaulle in
Moskou. De tweede kans: uitverkiezing
van Bonn door Washington als leidende
Europese mogendheid in de NAVO, in
de plaats van Frankrijk.
Adenauer intrigeert, zoals gebleken is,
in de richting van de eerste kans. Er-
hard heeft voorlopig blijkbaar voor de
tweede troefkaart gekozen, ofschoon hij
wellicht zijn keus bepaald heeft onder de
overweging, dat het stellen van een alter
natief tot het vormen van een Duits-
Frans-Russisch vriendschapspact (of iets
tijdelijks dat daarop lijkt) de Amerikanen
nog bereidwilliger zal maken om Bonn tot
de Europese centrale van macht te pro
moveren.
Er is een duidelijke en temperament
volle beweging ontstaan in de internatio
nale verhoudingen, waardoor een geheel
•ndere situatie groeiende is dan die,
waarmee Europa de laatste jaren ver
trouwd is geraakt. De politieke evolutie
in de eertijds zo onwrikbaar lijkende lij
nen van beleid wordt (daarover zijn geen
illusies mogelijk) aangevoerd door Frank
rijk, gevolgd door Duitsland en verwerkt
door de Verenigde Staten. Deze drie be
palen onmiskenbaar een geheel nieuwe
instelling tegenover de bestaande proble
men en bereiden een situatie voor, waar
in de positie van de kleinere landen da
nig veranderen zal. Het is niet te ver
wachten dat de buitenlandse politiek dezer
landen daarin van grote invloed zal kun
nen zijn.
luwwifwwvwmiiiiiiiiiwiiviMwiMwwvwwwuviAniifwwiiiwinitiM
ÉfliWWWWVWVWMVWWWVWVWWiA/MWWVWMMlflIWMIIVillftWOOliülM
Op het late middaguur meldde zich ook
nog de voorzitter van de CSU, Franz
Joseph Strauss als woordvoerder aan.
Strauss had als minister van Verdediging
ten tijde van de aankoop van de Star
fighters, op de keuze van dit vliegtuig
type vanzelfsprekend een belangrijk aan
deel. Hij verklaarde voor de Bondsdag
dat hij destijds de voorkeur had gegeven
aan de aankoop van de Franse „Mirage"
maar dat het met de keuze van de Star
fighter „nooit de heimelijke bedoeling
was geweest om de bondsrepubliek tot
een kernmacht te maken".
Toen het debat laat in de avond ten ein
de liep was er geen sprake van dat men
ook iets nieuws te weten was gekomen
over de oorzaken van de ernstige onge
lukken met de Starfighter, die zich in een
onafzienbare reeks nog steeds voortzetten.
De SPD-aïgevaardigde Schmidt wees er
op wat zijn partij zou hebben gedaan,
Advertentie
wanneer zij zich van de meerderheid in
de Bondsdag zeker had geweten,
toen hij verwees naar het Zwitserse voor
beeld, waar na een reeks ernstige onge
lukken met de „Starfighter", de minister
van defensie was afgetreden.
Toen in januari 1965 een afgevaardigde
van de oppositie voor het eerst op de
toenmalige en de nog te verwachten ram
pen van de Starfighter wees, werd hij door
minister Von Hassel min of meer belache
lijk gemaakt. Nu, ruim een jaar later,
zijn inmiddels achttien piloten door het
neerstorten van 33 Duitse Starfighters om
het leven gekomen. Sinds 1961 vielen 51
Starfighters naar beneden. Ze kosten zes
miljoen DM per stuk. Daarbij werd voor
de sinds 1961 om het leven gekomen 27
piloten per man nog eens 1,2 miljoen DM
aan opleidingskosten uitgegeven.
Desondanks verklaarde minister van
Verdediging Von Hassel 12 januari van
dit jaar: „Van de zo dikwijls geciteerde
catastrofale situatie bij de vliegtuigonge
lukken kan geen sprake zijn". En een
paar weken geleden verklaarde hij nog:
Advertentie
„Ik zou niet van een crisis willen spre
ken".
De inzichten van de minister zijn intus
sen zo ver veranderd dat hij in het debat
van gisteren de situatie als „abnormaal"
beschreef. In de Duitse pers bestaat gro
te belangstelling voor de resultaten met
de Starfighter in andere NAVO-landen.
Veelvuldig wordt daarbij de situatie in
Nederland aangehaald, waar sinds de le
vering van de eerste der 120 Starfighters
in december 1962 vier machines verloren
gingen. Hierbij kwamen drie piloten om
het leven. De Belgische luchtmacht be
schikt over honderd Starfighters waarvan
er de laatste drie jaren drie verloren
gingen. Hierbij kwamen twee piloten om
het leven.
(Van onze correspondent)
MOSKOU Het Brits-Russische over
leg over ontwapeningsvraagstukken, dat
een maand vóór het staatsbezoek van
premier Wilson aan Moskou in februari
is begonnen, wordt thans voortgezet. Gis
termiddag is hiertoe de Britse minister
van Ontwapening, lord Chalfont, in de
Russische hoofdstad aangekomen. Hij
zal met de Russische minister van Bui
tenlandse Zaken, Gromyko, van gedach
ten wisselen over veiligheid en ontwape
ning. Hoe lang deze besprekingen zullen
duren, is niet bekend. Men rekent er hier
op, dat zij vóór dinsdag, wanneer het
congres van de Russische Communisti
sche Partij bijeenkomt, afgelopen zijn.
Over de politieke betekenis van deze
besprekingen bestaan in de Russische
hoofdstad verschillende meningen. Bij het
laatste bezoek van Wilson aan Moskou,
PARIJS (AFP en DPA). In Pa
rijs zijn gisteren de tekst van presi
dent De Gaulle's brief van 7 maart
aan president Johnson en het ant
woord daarop gepubliceerd. Daaruit
alijkt het grote meningsverschil van
de beide staatslieden over de struc
tuur van de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie, zoals al eerder tot
uiting was gekomen in allerlei ver
klaringen van Franse en Amerikaanse
zijde over dit onderwerp.
President De Gaulle schrijft dat
Frankrijk van plan is lid te blijven
van de NAVO. Afgezien van gebeur
tenissen die in de komende drie jaar
de betrekkingen tussen Oost en West
belangrijk zouden veranderen, zal
Frankrijk na 1969, evenals nu het ge
val is, vastbesloten aan de zijde van
zijn bondgenoten strijden wanneer zij
het slachtoffer worden van een niet
uitgelokte aanval.
De huidige nationale en internationale
toestand rechtvaardigt niet meer de mi
litaire regelingen in NAVO-verband, zo
meende De Gaulle.
Op grond hiervan is Frankrijk van plan
op zijn grondgebied weer de volledige
soevereiniteit uit te oefenen. Deze is nu
aangetast door de voortdurende aanwe
zigheid van geallieerde militaire eenhe
den en het gebruik van het Franse lucht
ruim. Frankrijk wil daarom een einde
maken aan zijn deelneming in het geïn
tegreerde opperbevel en geen strijdkrach
ten meer ter beschikking stellen van de
NAVO.
President Johnson spreekt zich in zijn
antwoord uit voor handhaving van de ge
integreerde NAVO-structuur, die hij
noodzakelijk acht om snel het hoofd te
kunnen bieden aan een plotselinge crisis.
Hij is van mening dat de Franse voor
stellen de veiligheid en het welzijn van
alle verbonden staten zo ernstig zullen
beïnvloeden dat hij eerst met de andere
verdragsleden wil overleggen alvorens in
bijzonderheden te treden.
De Amerikaanse president spreekt de
hoop uit dat Frankrijk zich niet voor
lange tijd aan de gemeenschappelijke
verantwoordelijkheden van het Atlantisch
bodgenootschap zal onttrekken. De V.S.
zullen met de andere bondgenoten, die
Frankrijks opvattingen niet delen, stre
ven naar het behoud, en zelfs verster
king, van de afschrikkende werking
van de NAVO.
NEW YORK (AFP) Oostenrijk, de
Verenigde Staten, Frankrijk, Israël, Nieuw-
Zeeland en Nederland hebben donderdag
bij de VN-commissie voor de rechten van
de mens een ontwerp-resolutie ingediend,
waarbij de commissie wordt uitgenodigd
een overeenkomst voor te bereiden waarin
wordt vastgesteld dat oorlogsmisdaden en
misdaden tegen de mensheid niet kunnen
verjaren, onverschillig het tijdstip waarop
zij zijn bedreven.
In de resolutie worden de landen voorts
uitgenodigd direct alle maatregelen te ne
men om verjaring van deze misdaden te
voorkomen en om alle voor vervolging
van dergelijke misdadigers benodigde do
cumenten die zij in hun bezit hebben aan
andere landen ter beschikking te stellen.
waarbij ook lord Chalfont aanwezig was,
heeft het overleg over de ontwapening en
de Europese veiligheid geen concrete re
sultaten opgeleverd. De commentaren
van Russische zijde waren toen uiterst
negatief.
Ondanks het feit dat destijds werd af
gesproken het gesprek voort te zetten,
gelooft men in Moskou ook ditmaal niet,
dat de Britten zullen komen met voorstel
len, die kans op succes beloven. Niet in
de laatste plaats zou Londen er om deze
reden zolang bij de Russen op hebben
moeten aandringen, lord Chalfont te ont
vangen.
Pas afgelopen maandag verklaarden
zij zich, tot veler verrassing, plotseling
bereid nog voor het partijcongres een
dergelijk gesprek plaats te doen vinden.
Het is volgens de algemeen in Moskou
heersende opvattingen, wat de Britten
betreft, in de eerste plaats bedoeld om
de positie van Labour in de komende ver
kiezingen nog wat te versterken.
Of de Russen, die er op rekenen dat
Labour in de verkiezingsstrijd als win
naar uit de bus zal komen, er op uit zijn
Londen moreel tot een tegemoetkoming
te verplichten, of dat hun plotselinge
koersverandering andere oorzaken heeft,
is niet opgehelderd. Menige waarnemer
in Moskou vermoedt echter een samen
hang met de Chinese weigering een gast-
delegatie naar het partijcongres te stu
ren. Deze brute afwijzing door Peking
heeft de Russen bevrijd van het gevaar,
dat dit nieuwe contact met het Westen
op het congres tot scherpe Chinese aan
vallen zou leiden. Nu Peking op zich ge
nomen heeft de kloof in de communist!
sche wereld te verbreden, hebben de Rus
sen meer bewegingsvrijheid gekregen
voor htm door de Chinezen veroordeelde
politiek van vreedzame coëxistentie.
Paus Paulus VI heeft donderdag de
primaat van de Anglicaanse kerk,
dr. Kamsey, spontaan zijn ring ge
schonken. Dat gebeurde tijdens een
kerkelijke plechtigheid in de Ro
meinse kerk van St. Paulus buiten
de muren. Telefoto
WASHINGTON (Reuter) Het Ameri
kaanse Hooggerechtshof heeft donderdag
stembelasting, zoals ondermeer in de staat
Virginia wordt geheven, in strijd met de
grondwet verklaard. Welstand of het be
talen van belasting mogen niet gekoppeld
worden aan het stemrecht, aldus het Hoog
gerechtshof. De stembelasting in federale
verkiezingen is door het congres reeds
onwettig verklaard. Zij wordt, behalve in
Virginia, ook geheven in Mississippi en
Vermont.
PRETORIA, (Reuter) De Zuidafri-
kaanse regering heeft dr. dominee Martin
Lutter King, de Amerikaanse strijder voor
gelijke burgerrechten voor de negers, een
visum voor een bezoek aan Zuid-Afrika
geweigerd.
Dr. King was voor een bezoek i
digd door de Nationale Unie van ...d-
afrikaanse Studenten. Twee dagen geleden
is een visum gegeven aan de Amerikaanse
senator Robert Kennedy. Hem is echter
aangeraden de datum van zijn bezoek te
wijzigen, zodat het bezoek niet samenvalt
met de feestelijkheden rond de verjaar
dag van de republiek, eind mei. Er is nog
geen nieuwe datum voor het bezoek vast
gesteld.
Advertentie
r
MOTOR OIL
BERN (AP) De Zwitserse regering
heeft twee Chinese functionarissen uitge
wezen, een nationalistische en een com
munistische. Ze worden beschuldigd van
spionage tegen nationalistisch-Chinese di
plomaten in Zwitserland.
Advertentie
Hotel
Restaurant
Taveerne
vanouds
ft
ft
Een van onze specialiteiten
FONDUE BOURGUIGNONNE
een gezellig pruttelende maaltijd
Oud-Hollandse omgeving.
Gasauto. Een Italiaanse tankauto met
vloeibaar gas vloog in de omgeving van
Verona in brand toen de wagen op een
kettingbotsing inreed. Er hing op het
moment van het ongeluk een zware
mist. Bijna alle andere auto's vlogen
daarop onmiddellijk in brand. Zeven
mensen werden gedood.
Dagboek. Het Italiaanse weekblad „Gen-
te" heeft een autobiografie van Mus
solini ontdekt en daarop exclusieve pu
blicatierechten verkregen. Het docu
ment werd in 1928 door de duce ge
schreven en is vermoedelijk het enige
bestaande exemplaar van het dagboek
van Mussolini, dat wel heeft bestaan,
maar dat nooit gevonden is.
Bezoek, De Westduitse minister van Bui
tenlandse Zaken Schroder, brengt een
bezoek van acht dagen aan Portugal.
Uitgewezen. De 19-jarige kleindochter
van de Britse historicus Arnold Toyn-
bee, Polly, die lid is van de organisatie
„Internationale Amnestie" is over de
grens van Rhodesië gezet. Een reden
werd niet opgegeven.
Uit de koers. Een Franse zweefvlieger is
om het leven gekomen, toen zijn vlieg
tuigje te pletter sloeg op het dak van
een ziekenhuis in Freiburg. Het toestel
was door de zware wind uit de koers
geslagen.
Definitie. De commissie die door de Al
gemene Vergadering van de Verenigd»
Naties is belast met het vaststellen van
een definitie van agressie, heeft haar
werkzaamheden verschoven naar vol
gend jaar, omdat zij een bijeenkomst
op dit ogenblik vruchteloos achtte. De
commissie tracht al acht jaar overeen
stemming te bereiken.
Grafschenners. Op de r.-k. begraafplaats
van Essen-Katernberg in West-Duits-
Duitsland zijn 170 graven vernield.
Drie weken geleden waren daar ook al
graven geschonden.
Ruimtespionage. Volgens een deskundige
van de NASA, de Amerikaanse Organi
satie voor Lucht- en Ruimtevaart, heeft
de Sovjet-Unie sinds 1962 vermoedelijk
ongeveer 46 spionagesatellieten in de
ruimte gebracht.
Gevangenisstraf. Enkele Britse soldaten,
die deel uitmaakten van de V.N.-strijd-
macht op Cyprus, zijn tot gevangenis
straffen veroordeeld voor het leveren
van verboden artikelen, zoals cement
en uniformen aan Turken in Nicosia.
Overleden. Een van de oudste missiona
rissen in Tanzania, de capucijner pa
ter Gerard Fasler, in het Zwitserse Ap-
pelzell geboren, en sedert 1931 in Tan
zania werkzaam, is op tachtigjarige
leeftijd in Kwiro overleden.
