Die Welt" koerst in Westduits
rechts-radicaal vaarwater
Hitler's bankier Schacht
aangesteld als medewerker
Moutbrood
Aandrang op Soeharto om de
macht van president te beperken
Trek in 'n hot dog?
Haal heerlijke
ZWANENBERG
wener worstjes
m
huis!
Mevrouw Gandhi's bezoek aan
VS droeg een stijlvol karakter
Ernstige onlusten
in westelijk Soedan
Vragen over uitlating
van Rotterdams
burgemeester
*WAN
SüiSSüü
Hoge onderscheiding
voor NVV-voorzitter
Anton Gee sink
Economische hulp
zal worden hervat
DONDERDAG 31 MAART 1966
15
59
BONN. De lezers van het in Hamburg uitgegeven dagblad „Die Welt"
oplage 188.000 exemplaren werden het afgelopen weekeind bijna
feestelijk in kennis gesteld van een nieuwe serie in hun blad. Het betreft
een reeks uittreksels uit een nieuw boek van Hjalmar Schacht, de nu bijna
negentigjarige bankier en financier van Hitler, die de snelle opbouw van
de Wehrmacht en de Luftwaffe mogelijk maakte, waarmee Duitsland op
een haar na Europa voorgoed in het verderf heeft gestort.
In het vonnis van de Neurenberger processen staat over de beklaagde
Schacht te lezen: „Schacht was een actief medestander van de nazipartij
voor zij in 1933 aan de macht kwam. Daarna speelde hij een belangrijke
rol in het krachtdadige herbewapeningsprogramma, waar Dij hij de facili
teiten van de Reichsbank ten volle uitbuitte ten dienste van de Duitse in
spanning voor de herbewapening. Hij was actief bij het organiseren van
de Duitse oorlogseconomie". Maar omdat herbewapening op zichzelf geen,
vergrijp was, werd Schacht door de geallieerde rechters in Neurenberg vrij
gesproken.
Springer s macht
Uw bakker... Uw dokter
Kerkelijk nieuws
■■Ca
1^WORSTJES]
Ir
Kort nieuws
•v :.:-S:
Weinig hoop
Niet nederig
Kerkelijk nieuws
(Van onze correspondent)
Niet al te lang geleden meende Schacht zijn
mening te moeten zeggen over de crisis
waarin de Duitse markt geraakt was. Hij
stelde zelfs een oplossing voor. De rege
ring Erhard liet echter weten dat er geen
sprake van was dat zij zelf via een pers
conferentie van repliek zou dienen op de
voorstellen van een man, die zich in de
nazitij d zo grondig had gecompromitteerd.
Die Welt denkt anders over Schacht.
„Hitier riep Schacht terug in de leiding
van de Reichsbank, toen het er om ging
om voor een oplossing van het werklozen-
probleem de financiële middelen te ver
schaffen", schrijft het blad in zijn num
mer van afgelopen zaterdag, en gaat
voort „in 1938 werd hij als president van
de Reichsbank afgezet, omdat hij zich
er tegen verzette dat de bewapening met
inflatoire middelen werd gefinancierd."
En Die Welt komt dan tot de onvermij
delijke maar in zijn formulering bij na
dere beschouwing nietszeggende tirade:
„met samenzweerders van de twintigste
juli bedoeld worden de putschisten te
gen Hitier kwam Schacht in 1944 in
een concentratiekamp." De klap op de
vuurpijl komt echter als Die Welt de loze
vos met Adenauer vergelijkt. „Waarop
hij niet alleen lijkt wat leeftijd, postuur
en vechtlust betreft, maar ook wegens
zijn voorliefde voor een vereenvoudigde
toegespitste manier van praten."
Die Welt, dat door veel Nederlanders
nog steeds als het ABC van de Westduit-
se pers wordt beschouwd, is hiermee wel
bewust in zo'n rechts-radicale groep ge-
manoevreerd, dat de fascistische „Na
tionale- und Soldatenzeiting' kortgeleden
kon opmerken: „men treft nu in Die Welt
opvattingen aan die vijf of acht jaar ge
leden het geestelijk bezit van de National-
Zeitung waren.
Die Welt werd kort na de overgave van
Duitsland door de Britten opgericht als
dagblad, bestemd voor hun bezettingszo
ne. Naar inhoud en opmaak werd het een
trouwe volgeling van de Britse dagblad
traditie. De ambitieuze zakenman Axel
Caesar Springer „maakte" Die Welt en
bezorgde het blad een nationale oplage.
Het hoofdkwartier van het Springercon
cern in Hamburg, waartoe ook twijfelach
tige uitgaven als het boulevard-blad
„Bild" behoren werd een voorbeeld van
hoe een modem krantenbedrijf er moet
uitzien. Spoedig liepen vanuit het Sprin
gerhuis in Hamburg de draden naar een
beangstigend groot deel van de Duitse
pers, dat op een of andere manier in Axel
Caesar Springer's financiële macht was
geraakt. Eind vorig jaar kon met moeite
een „staatsgreep" van Springer op het ter
rein van de televisie worden verijdeld.
Sinds Springer in 1958 van een ver
geefse reis naar Moskou was terugge
keerd, waar hij had gemeend iets ten
gunste van de hereniging van Duitsland
te kunnen bereiken, werd de toon in de
Springer-bladen steeds fanatieker en
steeds meer reactionair. Het al onmoge
lijk houdbare officiële regeringsstand
punt was nog liberaal vergeleken bij de
onverzoenlijke haat die Springer zijn re
dacteuren steeds meer in hun kolommen
dicteerde.
Een nieuwe mijlpaal in deze ontwikke
ling kwam 1 januari van dit jaar, toen
Die Welt altijd nog iets vrijer in zijn
meningsuiting dan Bild of Welt am Sonn-
tag volgens een nieuw schema werd
opgemaakt. Hoewel deze verandering
van zuiver opmaaktechnische en redac
tionele aard was, maakte Springer van
de gelegenheid gebruik, de laatste sleutel
posities met enige aarts-conservatieven
te bezetten. De grote chef-redacteur en
grote man van Die Welt, Hans Zehrer,
was toen al enige jaren naar Berlijn
overgeplaatst". Maar nu volgde een
reeks van opzeggingen. De politieke co
lumnist Kurt Becker, die negentien jaar
lang aan Die Welt verbonden was ge
weest, en daar oorspronkelijk als
rechts" had gegolden, bleek zich door
de omwentelingen plotseling zo „links"
van de beleidslijn te bevinden, dat hij
naar het links-intellectuele weekblad Die
Zeit kon overgaan.
Onder meer verloor Springer in de tijd
van Beckers vertrek ook nog zijn corres
pondent in de Verenigde Staten, de
Amerika-kenner en socioloog, Herbert
von Borch, en de bekende Azië-kenner
en Welt-correspondent in Singapore, Thi- politieke spoken-vertonmg
Hjalmar Schacht in zijn glorietijd.
lo Bode. Hij is nu hoogst tevreden met
nieuwe krachten als Armin Mohler
eens frontsoldaat voor Hitier en secreta
ris van Ernst Jünger en Winfried
Martini met minister van Justitie
Richard Jager een voorstander van het
regime van Salazar. Beide heren zijn
voor het CDU-, dus regeringsgetrouwe,
tijdschrift Civis zelfs in verdunde vorm
ongenietbaar, zoals men daar opmerkte
Nadat Kurt Becker door de ultra-reac
tionaire Wilfried Hertz-Eichenrode was
opgevolgd, kon het gebeuren dat behalve
de artikelenserie van Schacht, ook de in
Zwitserland wonende Amerikaanse houw
degen William S. Schlamm aan het
woord kwam. In een niet eindigende se
rie „van de ellende der litteratuur"
wordt de moderne litteratuur door
Schlamm tot „een huis van ontucht'
verklaard, voor welke formulering de
trotse auteur de bewondering van de
vrouw van bondsdagpresident, Eugen
Gerstenmaier, mocht oogsten.
Het is een hoopgevende gedachte dat
een groot aantal vooraanstaande West
duitse journalisten met Die Welt niets
meer van doen willen hebben. Maar ook
de lezers zullen goede informaties elders
moeten gaan zoeken, wanneer een blad
als Die Welt het nieuwe boek van de
filosoof Karl Jaspers: ..Bundesrepubliek
Wohin" afdoet met de omschrijving: „een
Advertentie
TMVOl
CHARTOEM (AFP) Er zijn zeker
zestig mensen om het leven gekomen bij
botsingen die zich onlangs hebben voorge
daan tussen twee stammen in het westen
van Soedan. Het conflict tussen de stam
men, de Maalia's en de Rizeigats, brak
in mei 1965 uit. De Maalia's die onder
het gezag van de Rizeigats waren ge
steld, eisen autonomie. Iri november 1965
werden bij botsingen in dit gebied twaalf
mensen gedood.
Het Tweede Kamerlid de heer Lank-
horst (PSP) heeft de minister van Bin
nenlandse Zaken vragen gesteld over uit
latingen van de burgemeester van Rotter
dam, die in een televisie-uitzending „Ach
ter het nieuws" op vrijdag 24 maart on
der meer heeft gezegd, „dat kleine par
tijen, zoals de Boerenpartij, de PSP en
enkele andere, die geen construcief werk
verrichten, er de oorzaak van zullen zijn,
dat het werk in de Rotterdamse raad
straks slechts door 35 in plaats van door
45 leden zal moeten worden verricht." De
heer Lankhorst vraagt de minister, af
gezien van het feit, dat de PSP in Rot
terdam bij de laatste verkiezingen meer
stemmen op zich heeft verenigd dan en
kele middelgrote partijen of deze het
niet in hoge mate ongepast vindt, dat een
burgemeester, die als voorzitter van de
raad boven de partijen dient te staan,
nog vóór hij de samenstelling van de raad
kent zoals die na de verkiezingen van 1
juni zal zijn, een denigrerend oordeel uit
spreekt over een deel van die toekomst!
ge raadsleden.
De heer Lankhorst vraagt tenslotte of
de minister de burgemeester van Rotter
dam wil meedelen, dat diens uitlatingen
onjuist en in strijd met de hem krach
tens zijn functie opgelegde onpartijdig
heid waren.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Kinderdijk J. Verwelius te
Waddinxveen.
Aangenomen naar Katwijk aan Zee (als
predikant voor buitengewone werkzaam
heden) J. G- van Ieperen te Terheyde aan
Zee.
(Van onze correspondent)
DJAKARTA In een extra editie van
één enkele pagina heeft het Indonesische
weekblad Trisakti te beschouwen als
de opvolger van het indertijd door Soe-
bandrio verboden Api „namens het
volk" een brief geschreven aan Saudara
broeder Soeharto. Men wrijft zich,
al lezende, wel even de ogen uit.
„President Soekarno", leest men,
„heeft de grondwet van 1945 geschonden
door zichzelf onbegrensde macht te ge
ven, die niet meer door een volksvertegen
woordiging controleerbaar was. De grond
wet van 1945 is tot nu toe misbruikt door
een vermenging van wetgevende, uitvoe
rende en rechterlijke macht en een ver
storing van hiërarchie en discipline in de
strijdkrachten. Een amendement, dat ge
neraal Soeharto nu kan aanbrengen, houdt
beperking van de presidentiële macht in,
zowel voor het heden als voor de toe
komst".
Er wordt dus, al is Soekarno beslist
niet als president afgetreden, in Djakar
ta hardop meegedacht over de reorgani
satie van de top in het land. „Nadere
analyse van de opdracht, die de presi
dent luitenant-generaal Soeharto heeft ge
geven", aldus vervolgt de brief, „leidt
tot de conclusie dat zowel op basis van
de grondwet als op basis van de legaliteit,
van het moment af dat hij zijn opdracht
kreeg, legercommandant Soeharto de
hoogste autoriteit in de republiek Indone
sië is."
Herinnering
De brief herinnert aan de passage in de
presidentiële order, waarin wordt gezegd
Advertentie
SS9»
Maji.)
- "a*
fit
Tijdens het jubileumcongres van het Ne
derlands Verbond van Vakverenigingen in
het RAI-gebouw te Amsterdam heeft de
minister van Sociale Zaken en Volksge
zondheid, Veldkamp, meegedeeld, dat de
voorzitter van het thans 60-jarige N.V.V.,
de heer A. H. Kloos, door de koningin is
benoemd tot ridder in de orde van de
Nederlandse Leeuw. De minister bood de
heer Kloos de versierselen van deze on
derscheiding aan.
De heer F. Eichelsheim, hoofd van de
interne dienst van het N.V.V., is onder
scheiden met het ridderkruis in de orde
van Oranje-Nassau. Ook hij ontving van
de minister de bij deze onderscheiding be
horende versierselen.
Onderscheiden. Tot officier in de orde van
Oranje-Nassau is benoemd dr. P. J. A.
J. Geels, directeur voor België van de
N.V. Rotterdamsche Verzekeringssocië
teiten te Brussel, en W. J. L. Huinen,
hoofdadministrateur en chef van het
kabinet van de commissaris der konin
gin in Limburg.
Anton Geesink heeft op een werf in
Hardinxveld-Giessendam de naar
hem genoemde sleepboot te water
gelaten. Het schip, één van een serie
van acht, is 16 meter lang en 4.10
meter breed en heeft een holte van
2.20 meter. Een dieselmotor zorgt
voor de voortstuwing. Het schip zal
sleepdiensten verrichten in binnen,
en buitenland.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. De Indische pre
mier, Indira Gandhi, heeft bij het bezoek
dat zij in de afgelopen dagen aan Wash
ington bracht, toezeggingen gekregen
voor de hervatting van het Amerikaanse
economische hulpprogramma, dat sinds
het recente militaire conflict met Pa
kistan over Kasjmir in het slop was ge
raakt. De hulp zal worden verleend via
de Wereldbank. Bovendien zal India
drastische hulp van de Verenigde Staten
ontvangen voor de bestrijding van het
voedseltekort.
In het slotcommuniqué werd verder,
naast de vermelding van het eerder be
kend geworden plan tot oprichting van
een Indo-Amerikaanse stichting tot be-
vording van het onderwijs onderstreept,
dat president Johnson de Amerikaanse
politiek in Vietnam voor premier Gandhi
heeft uiteengezet en dat het Indische re
geringshoofd daar tegenover had gesteld,
dat New Delhi grote belangstelling heeft
voor een vredelievende en rechtvaardige
oplossing van het Vietnam-probleem.
Tijdens een lunch in de Nationale Pers
club maakte mevrouw Gandhi evenwel
duidelijk, dat zij weinig hoop heeft op
een spoedige oplossing van het conflict.
Een duidelijke concessie aan de Ameri
kanen, in ruil voor alle hulptoezeggingen,
was de passage in het communiqué waar
in gesproken wordt over „China's agres
sieve politiek, die een bedreiging van de
vrede vormt, speciaal in Azië".
Johnson die door het thuisfront steeds
bekritiseerd wordt voor zijn uitgangs
punt in het Vietnam-beleid „China's
agressieve expansionisme moet worden
tegengehouden" kan niet anders dan
verheugd geweest zijn over deze woorden
van de Indische premier, van wie overi
gens bekend is dat zij een uitgesproken
voorstandster is van toelating van China
tot de Verenigde Naties.
Overigens maakte zij tijdens de lunch
in de persclub duidelijk, dat volgens
haar de beste methode om China's am
bities in te tomen is, het kweken van
sterke onafhankelijke nationalistische sta
ten in Azië. Een bijzondere rol denkt zij
hierbij toe aan India dat met zijn demo
cratische stelsel de grootste uitdaging
vormt voor het Chinese denkbeeld, dat
alleen het communisme toekomst heeft.
Mevrouw Gandhi, die zeer stijlvol in
Washington optrad en nimmer de indruk
wekte dat zij nederig om hulp kwam
vragen aan de dollarsterke Amerikanen,
beklemtoonde in dit verband enige malen,
dat het succes van India's democratische
weg naar de ontwikkeling van de wel
vaart in Azië, van allesbeheersend belang
moest zijn voor het Westen, dat niet het
veld voor het communisme wil ruimen.
De premier zei dan ook dat India even
belangrijk was voor de Verenigde Staten
als de VS voor India, hetgeen de leiders
van de welvarendste en militair sterkste
macht ter wereld wellicht vreemd in de
oren zal hebben geklonken.
dat Soeharto slechts behoeft te rapporte
ren wat hij reeds heeft gedaan. „Alle be
sluiten van saudara Soeharto zijn dus
wettig, want de president heeft hem niet
gevraagd tevoren met hem overleg te
plegen. En automatisch" aldus het
schrijven „is het dus de plicht van
saudara Soeharto zich alleen verantwoor
delijk te voelen tegenover het volk bij
het vervullen van zijn taak, die hem door
de president, ook namens het volk, is ge
geven.
In Djakarta bedrijft men zo landelijke
politiek. Actie-comité's rijzen als padde
stoelen uit de grond. Er zijn nu, na de eer
ste de „kami" van de studenten en de
„kappi" der scholieren de „kawi" van
de vrouwen, de „kagi" van de onderwij
zers, de „kasi" van de academici en
als laatste het actiecomité van de en
trepreneurs, de „kapni", onder leiding
van mr. Hasiboean, de man die enige
tijd geleden Soekarno's uitdaging aannam
om de Indonesische economie in een pe
riode van enkele maanden weer in het
goede spoor te brengen.
Bedankt voor Leek J. P. Dondorp t«
Enschede; - voor Wagenborgen G. H. Ger
ritsen te Nieuweroord; - voor Papendrecht
J. F. ter Hart te Valkenswaard.
Chr. Geref. Kerken
Bedankt voor Scheveningen M. C. Ta-
nis te Barendrecht.
Chr. Geref. Gemeenten
Beroepen te Werkendam H. J. C. H.
In de ouderdom van 88 jaar is in Utrecht
overleden dr. H. Stoel, emeritus-predikant
van de Nederlandse hervormde kerk.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Velsen-N. (toez.) A. J. v. d.
Linden te Greil c.a.; te Gouda (vak. H. v.
d. Akker) W. F. Kuyl te 't Woud; te Scher-
penzeel (Fr.) en te Spijk (Gr.) De Voort
man te Nieuwolda; te Delft (vak. L.
Vroegindewey) A. Gooijer te Wezep.
Aangenomen naar Oudenbosch c.a. L.
A. Nagtegaal legerpred. te Ede; naar
Groesbeek J. H. Schellingerhout te Mar-
kelo; naar Jutrijp-Hoomerts A. J. van
Binsbergen te Opperdoes c.a., die bedank
te voor Ouderkerk a/d Amstel.
Bedankt voor Oude Tonge H. J. de Bi«
te Alblasserdam.
Geref. Kerken
Bedankt voor Ede (vak. J. A. v. d.
Peppel) E. J. Duursema te Maassluis.
Examens: aan het zendingsseminarie te
Baarn slaagden voor het zendingsexamen
mej. J. T. de Jong te Zeist en de heer W.
Jurg te Hoogeveen.
Geref. Kerken (vrijgemaakt)
Bedankt voor Carman (Manitoba, Can.)
J. Strating te Alkmaar.
Chr. Geref. Kerken
Bedankt voor Boskoop J. P. Versteeg
te Wormerveer.
Geref. Gemeenten
Beroepen te Oudemirdum H. van Gilst
te Tricht.
Vrije Evang. Gemeenten
Bedankt voor Bergum W. F. Praas te
Nieuwvliet.
Baptisten Gemeenten
Aangenomen naar Delfzijl S. J. Zijlstra
te Eindhoven.
De raad der protestantse theologische
faculteit te Brussel heeft tot hoogleraar
benoemd dr. G. van Leeuwen, president
directeur van de Heldringgestichten te
Zetten. Dr. Van Leeuwen, die deze benoe
ming heeft aanvaard, zal te Brussel college
geven in de nieuwtestamentische vakken
en de systematische theologie. Dr. Van
Leeuwen is de opvolger van prof. dr. A. J.
Bronkhorst, die benoemd is tot gewoon
hoogleraar aan de rijksuniversiteit te
Utrecht.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Westerschelling D. Voort
man te Nieuwolda; te Waddinxveen (vak.
J. R. Cuperus, toez.) J. C. Schuurman te
Schoonhoven; te Poortvliet C. P. van As-
senbergh te Hedel.
Geref. Kerken
Beroepen te Vlissingen (vak. A. Ver
schoor) J. Niemantsverdriet te Rotterdam-
Lombardijen; te Dokkum (5e pred. pl.)
L. L. v. d. Vliet, laatstelijk predikant bij
de gereformeerde kerk (vrijgemaakt) van
Groningen-noord.
Bedankt voor Gramsbergen W. J. da
Ruiter te Harkema-Opeinde.
EXAMENS
EINDHOVEN. Ir. M. M. P. Janssen is
gepromoveerd tot doctor in de technische
wetenschappen op proefschrift: „Reactie
diffusie in het systeem nikkel-alumini-
um". Promotor was prof. dr. G. D. Rrieck.
UTRECHT. De heer F. H. L. Beyaert
uit Utrecht is op een proefschrift getiteld
„Gedragsbeoordeling in het psychiatrisch
ziekenhuis" tot doctor in de geneeskunde
gepromoveerd. Promotor was prof. dr. J.
H. Plokker, gewoon hoogleraar in de psy
chiatrie.
Amsterdam, (Gem. Un.). Doctoraal ex
amen natuurkunde M. J. v. d. Wiel (cum
laude) (Amsterdam), C. W. Lamberts
(Amsterdam). Doctoraal examen schei
kunde mevr. E. v. d. Tempel-Visser (Am
stelveen). Doctoraal examen biologie
mevr. G. M. W. v. d. Kamp-Hilt (Leeu
warden), J. P. Overdulve (Amsterdam).
Doctoraal examen farmacie mej. E. G. M.
Kimman (Amsterdam). Kandidaatsexa
men wiskunde en natuurwetenschappen
P. Koch (Haarlem), H. T. te Beek (Haar
lem). Doctoraal examen psychologie:
mevr. H. K. Kohnstamm-Beeuwkes (Am
sterdam), J. C. Hoos (Haarlem).
Eindhoven. Doctoraal scheikundig#
technologie: J. A. C. van den Beemt (Til
burg), A. H. W. M. der Kinderen (Eind
hoven), H. P. J. van Nunen (Helmond, W.
J. M. Pieters (Bloemendaal), H. J. Pool
man (Den Bosch) en W. H. Rulkens
(Swalmen) met lof.
UTRECHT. Doctoraal rechtgeleerdheid:
mej. M. L. Haardt (Wassenaar). Docto
raal geneeskunde: de heren J. J. Manni
(Apeldoorn), C. G. Schaper (Utrecht),
F. F. de Bruijne (Utrecht), A. R. M. Mour-
mans (Utrecht), J. E. Oglend (Utrecht),
mej. C. H. Versteegh (Geldermalsen), mej.
E. J. M. Visser (Hilversum). Doctoraal
Engelse taal- en letterkunde: A. J. M. M.
van Aken (Haren). Doctoraal Franse taai
en letterkunde: M. H. Dols (Sittard). Doc
toraal sociale geografie: P. J. van der
Werff (Den Dolder). Doctoraal fysische
geografie: G. M. J. M. Breukers (Sittard).
Dierenarts: M. P. Kwakenaar (Leider
dorp), J. H. van Setten (Utrecht). Arts:
H. Brouwer (Utrecht), mej. A. A. M. Nef-
kens (Amersfoort).
Leiden. Doet. farmacie mej. C. A. M.
Verwater (Leiden.
