Gasbel van Slochteren belangrijk voor
produktie Aluminium Delfzijl
i
Vijf miljoen voor strijd
tegen de luchtvervuiling
T.V.
RADIO
RADIO BECKER
„Bestaan van één ondeelbare
stad in IJmond ondenkbaar"
Bouw van tweede tunnel
is zeer twijfelachtig
G.INIA
m
Wmam
Koninklijke
opening
Boottocht voor
invaliden
Velsens bejaardenkoor
op concours
STEDEBOUWKUNDIGE JHR. IR. J. DE RANITZ:
n
TOESTELLEN
Fa. v. d. Gutenaar Raave
ZATERDAG 7 MEI 1966
4
Aardgas uit de bekende „bel van Slochteren" speelt naast de grondstof
aluinaarde de belangrijkste rol bij de produktie van aluminium in de
fonkelnieuwe fabriek van de n.v. Aluminium Delfzijl. Nederlands grootste
bodemschat, althans een deel daarvan, wordt namelijk gebruikt voor het
opwekken van elektrische stroom, waarvan de fabriek aan de Eemskust
nabij Delfzijl even gretig gebruik maakt als iedere aluminiumsmelterij
elders in de wereld.
Deze voor ons land geheel nieuwe metaalproducerende industrie, waar
van Hoogovens, de Billiton Maatschappij en het Zwitserse aluminiumcon-
cem Alusuisse de stichters zijn, is op maandag 25 april jL begonnen met
het starten van de installaties. De avond tevoren was de speciaal voor deze
fabriek aangelegde hoogspanningsleiding vanaf de Hunzecentrale bij Gro
ningen gereed gekomen.
PHILIPS
ERRES - ARISTONA
BLAUPUNKT
Lage stroomkosten
Aluinaarde uit Suriname
Lucht „wassen'
voor al uw loodgieterswerk
aanleg en verkoop van sanitair
Tuindersstraat 91-93 - IJmuiden (O.)
Telefoon 7851
Tweede tunnel
Vraag proefrit bij:
KENNEMER GARAGE N.V.
Stadshart
er zijn zóveel aparte
geschenken in de
stoulenbeck
Niet deugdelijk argument
In sfeer van Haarlem
||||p§s
Op 17 maart arriveerde te Delfzijl
het eerste schip met aluinaarde. Het
was de 16.000 ton metende „Beth",
één van de grootste schepen, die ooit
in deze noordelijke haven kwam. De
7000 ton aluinaarde uit dit schip vorm
de in de geweldige silo (te vergelij
ken met een gigantische gasfles) het
eerste bodempje. De silo is pas ge
heel gevuld als er 30.000 m3 in zit.
Ruim een maand later kwam het
bericht van het aanlopen van de alu-
miniumfabriek. Toen werd de eerste
stroom geleverd. De verwachting was
toen dat het nog vijf weken zou du
ren voordat de eerste Nederlandse alu
minium uit de elektrolysecellen zou
komen om te worden gegoten.
De officiële opening van N.V. Alumi
nium Delfzijl omstreeks 1 juli de
datum is nog niet officieel vastgesteld
zal worden verricht door een lid
van het Koninklijk Huis.
Advertentie
48 - 59 - 65 cm
BEELDBUIS
Gespecialiseerd in toestellen met
visserijband in verschillende prijs
klassen.
TRAWLERKADE 64 - IJMUIDEN
TELEFOON 6490
Van de vijf boottochten, die dit jaar
weer door de afdeling Amsterdam van de
stichting „Zonnebloem" voor invaliden,
chronisch zieken en bejaarden worden ge
organiseerd, zijn er twee waarbij Haarlem
en IJmuiden in de route zijn opgenomen.
De tochten worden gemaakt met de „Haar
lem", welk schip dinsdag 10 en vrijdag 13
mei telkens des morgens omstreeks elf uur
aan het Spaame in Haarlem kan worden
verwacht. Bij de ontvangst van de opva
renden zullen ook de Haarlemse bloemen
meisjes worden ingeschakeld.
Hierna wordt de reis naar IJmuiden
voortgezet, waarbij men des middags tus
sen een en twee uur bij de Steigerweg
denkt te kunnen aanleggen. Hier zullen de
patiënten eveneens worden ontvangen,
waarvoor de medewerking van de
S.A.M.O.R.O. is ingeroepen. Het is dit jaar
voor de dertiende maal dat dergelijke rei
zen worden georganiseerd, waarvan in to
taal reeds ruim zesduizend zieken en in
validen hebben geprofiteerd.
aootxioooooooooooooooooooooooooooooooooc
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
De noodzaak van lage stroomkosten Is
bepalend geweest voor de keuze van Delf
zijl als vestigingsplaats van de N.V. Alu
minium, ook bekend onder de naam „Al
del." Het nabije aardgas maakt het mo
gelijk de stroomprijs binnen redelijke
grenzen te houden. Temeer omdat gas
kan worden betrokken uit het zogenaam
de „potje" dat door de minister van Eco
nomische Zaken gereserveerd is om de
vestiging van nieuwe industrieën te be
vorderen. Het wordt daartoe tegen een
lagere prijs geleverd dan die van het ove
rige aardgas.
Aanvankelijk heeft men bij Aluminium
Delfzijl overwogen de elektriciteit in een
eigen centrale op te wekken, maar van
dat plan werd later afgestapt. Met het
Provinciaal Electriciteits Bedrijf (P.E.B.)
te Groningen werd toen overeengekomen,
dat dit bedrijf het aardgas in zijn instal
laties zou transformeren in elektriciteit,
die via een nieuwe hoogspanningsleiding
naar Delfzijl wordt gevoerd. Na enige ver
traging als gevolg van het barre win
terweer kwam die leiding op 24 april
gereed. Voor de produktie van een kilo
gram aluminium rekenen de deskundigen
met een stroomverbruik van 15 tot 20
kWh, een hoeveelheid waarmee ongeveer
150 liter water aan de kook te brengen is.
Bij een aanvangsproduktie van 32.000 ton
aluminium zal het stroomverbruik onge
veer 500 miljoen kWh bedragen. Ter ver
gelijking zij gemeld dat het P.E.B. te Gro
ningen het vorig jaar aan zijn gehele ver
zorgingsgebied circa 1,1 miljard kWh le
verde.
Het bauxiet voor de aluinaarde wordt
in Suriname gewonnen. Ook daarvan zijn
voor de aluminiumfabricage grote hoe
veelheden nodig. De vuistregel is: 1 ton
aluminium uit 2 ton aluinaarde uit 4 ton
bauxiet. Nu heeft de Billiton Maatschap
pij in Suriname een dochteronderneming,
de Billiton Maatschappij Suriname, die
over een grote reserve aan goed bauxiet
beschikt. Het betrekken van die grond
stof uit „de West" ligt dus voor de hand.
De eerste fase van de aluminiumfabri-
Aluminium n.v. Delfzijl vanuit de
lucht gezien. 1. De buitenhaven waar
de schepen met aluinaarde uit Suri
name gaan meren aan de losinstal
latie. 2. De gasflesvormige silo,
waarin ruim 30.000 ton aluinaarde
kan worden opgeslagen. 3. De circa
650 meter lange elektrolysehal met
120 elektrolyse-ovens (in twee rijen
van 60). 4. De afdeling anode-mon
tage. Anodeblokken zijn onmisbaar
bij de bereiding van aluminium.
5. Gieterij. Hier wordt het alumi.
mum gegoten tot broodjes, plakken
en stangen, al dan niet gelegeerd.
cage ligt in feite in Suriname, omdat daar
reeds het verwerken van bauxiet tot alu-
aarde plaatsvindt. Schepen van de KNSM
brengen de poedervormige aluinaarde
naar Delfzijl waar de nieuwe fabriek een
eigen lossteiger in de buitenhaven heeft.
N.V. Aluminium Delfzijl, die nu nog
„maar" over één ovenhal beschikt, kan
op betrekkelijk korte termijn de produk
tie méér dan verdubbelen. Voor de twee
de hal zijn de palen namelijk reeds ge
heid en de beslissing over de bouw van
deze tweede hal wordt zeker in dit jaar
verwacht.
In totaal kunnen er zelfs vijf hallen ko
men, maar reeds ver voordat de vijfde
voltooid zal zijn, zal deze fabriek tot de
grootste aluminiumproducenten behoren.
Vijf miljoen gulden is globaal geno
men het bedrag dat de N.V. Alumi
nium Delfzijl heeft uitgetrokken voor de
strijd tegen de luchtverontreiniging. Het
zijn vijf van de honderd miljoen, die no
dig waren voor de bouw van de nieuwe,
moderne aluminiumsmelterij.
Er zijn twee factoren, die een belang
rijke rol spelen: het vrijkomen van fluo
ride uit de ovens en het stuiven van
aluinaarde. Betreffende de fluoride wordt
er in de smelterij al naar gestreefd het
ontsnappen van dit zout zo sterk moge
lijk te beperken. Het is namelijk een duur
zout. „Ook als we ons in het geheel niet
om de luchtverontreiniging zouden hoeven
te bekommeren, zouden we toch nog trach
ten dit zout vast te houden, aldus bedrijfs
directeur ir. R. Smit, die dit de „inge
bouwde rem" van de economie noemde.
Er kan echter niet worden voorkomen
dat er uit de ongeveer 120 ovens In de bij
na 650 meter lange hal toch nog fluoride
in de lucht terecht komt. Op dit gedeelte
richt zich vooral de „aanval" In de strijd
tegen de luchtverontreiniging. De hal
waarin jaarlijks 30.000 ton ruwe alumi
nium zal worden geproduceerd, heeft
daarom een speciale installatie gekregen
(een ingebouw verdedigings-systeem, al
dus ir. Smit) waarmee de strijd effectief
kan worden gevoerd.
Ook is aan de hand van proeven en
omvangrijke studies besloten in de kap
Advertentie
Vanaf de losinstallatie leidt een
400 meter lange transportband naar
de reusachtige silo, waarin de aluin
aarde wordt opgeslagen alvorens te
worden verwerkt.
van de hal 120 ventilatoren te plaatsen.
Daarmee wordt de lucht in de hal vijftig
maal per uur ververst. „Met deze voor
zieningen zouden we de hal dus al naar
boven kunnen uitblazen en haar een goed
binnenklimaat kunnen geven. Vroeger
werd dat dan ook meestal zo gedaan. Wil
len we het buitenklimaat ook goed hou
den dan zijn er echter meer voorzieningen
nodig," vertelde de bedrijfsdirecteur van
de aluminiumfabriek. „Daarom is boven
in de hal een absorptie-installatie aange
bracht, die de lucht als het ware wast
alvorens haar naar buiten te laten gaan."
Voor wassen is water nodig. Welnu, via
een pompstation en vele leidingen komt
het water in de kap van de hal. Daar
verstuiven ongeveer duizend sproeiers elk
uur 1000 m3 water tot een fijne nevel.
Zes dubbele roosters van kunststof en een
verzamelbak voor de afvoer van het
„waswater" zijn kort samengevat de
andere belangrijke onderdelen van de in
stallatie. Bij de verwerking van aluinaar
de zijn voorzieningen getroffen, die de ge
volgen van het verstuiven van deze witte,
poedervormige grondstof zoveel mogelijk
moeten beperken. Bij de losinstallatie en
de transportbanden zijn op verscheidene
punten zuigapparaten aangebracht, die het
eventueel toch „ontsnapte" stof weer op
de banden terugbrengen.
Zoals wij reeds eerder hebben bericht,
zal het Algemeen Velsens Bejaardenkoor,
onder leiding van mejuffrouw Jeanne van
Asselt deelnemen aan het Koorfestival
1966, dat 13, 14, 19 en 21 mei door d«
Koninklijke Bond voor Nederlandse Zang
en Oratoriumverenigingen in samenwer
king met de AVRO in Hilversum wordt
gehouden. De jury voor dit concours be
staat uit Frans van Amelsvoort, Felix de
Nobel en Piet Post.
De ongeveer honderd veertig bejaarde
zangers en zangeressen zullen zaterdag
14 mei op hun tocht naar Hilversum door
een bus met „supporters" worden verge
zeld. Daarvoor houdt het koor woensdag
morgen 11 mei nog een generale repetitie
in de Burgerzaal van het Velsense raad
huis.
Zaterdag 14 mei wordt door de AVRO
over Hilversum I een radio-uitzending aan
dit festival gewijd, zodat het niet is uit
gesloten dat ook het Velsense bejaarden
koor nog even kan worden beluisterd.
Het snel tot stand brengen in het
IJmondgebied van het stedelijke voor
zieningspatroon in de culturele, educa
tieve en economische sector kan het bes
te geschieden door twee stedelijke gehe
len tot stand te brengen ten noorden èn
ten zuiden van het Noordzeekanaal. De
meest logische grens ligt door het ka
naal.
Dit is de mening van jhr. ir. J. de Ra-
nitz, stedebouwkundig adviseur te Rot
terdam, over de bestuurlijke indeling
van het IJmondgebied. Hij betwijfelt of
IJmond-Zuid en IJmond-Noord één stad
zouden kunnen vormen, zoals door staats
secretaris Westerhout is bepleit. Ir. de
Ranitz baseert zijn oordeel op de volgen
de overwegingen:
1. De bestaande oeververbindingen zijn
voor één stad zowel onvoldoende, als
verkeerd gesitueerd. De Velsertunnel is
een tunnel in het Rijkswegennet. Deze tun
nel ligt terecht en duidelijk naast het
lokale wegennet. De pontverbinding is
ontoereikend, psychologisch en feitelijk
als stedelijke hoofdverbinding onaan
vaardbaar. Ten aanzien van de passage
over de sluizen kan hetzelfde worden op
gemerkt.
Het is hoogst waarschijnlijk, dat een
nieuwe tunnel voor lokaal stadsverkeer
Advertentie
DEALER
voor Gemeente Velsen
voorheen
Kennemerlaan 222 - 226,
IJMUIDEN
Telef. 02550 - 4324/6238
simca 15D0
eerst zeer laat (zo ooit?) in het nationa
le tunnelbouwprogramma zal worden op
genomen. In de totale nationale werken
ter verbetering van de infrastructuur
kan een zeer kostbaar tunnelproject, die
nende ter verbetering van de verbinding
van de twee stedelijke gehelen sa
men ter grootte van Haarlem nauwe
lijks een redelijke prioriteit verkrijgen.
De kosten van deze voorziening zou op
de ontwikkeling van deze beide niet grote
stedelijke gehelen moeten drukken,
die dan echter, gelet op de niet hoge prio
riteit, zonder enige twijfel allang volge
bouwd zijn. Het grondbedrijf kan dan
dus geen lokale kostendrager meer vor
men. De conclusie kan dus niet anders
luiden dan dat de lokale oeververbindin
gen slecht zijn en lange jaren slecht zullen
blijven.
2. Slechte oeververbindingen pleiten niet
voor integratie over de oevers heen,
doch voor een zo volledig mogelijk voor
zieningspatroon aan de noord- èn de
zuidzijde. Gebeurt dit niet, dan volgt èn
belasting met in wezen lokaal verkeer
op de toch al zwaar belaste Velsertun
nel èn bovendien veel ongerief voor de
burgers.
3. Het hoogtepunt van de stedelijke
voorziening ligt in het rijk geschakeer
de stadshart. Bestudering van de kaart,
de mogelijke plaats van de ontwikkeling
van het stadshart aan de noord- en de
zuidzijde van het Noordzeekanaal, de
reeds aanwezige winkelontwikkelingen aan
noord- en zuidzijde, de mogelijke verbin
dingen, de aard dezer verbindingen maakt
het duidelijk, dat het ondenkbaar is, dat
de nieuwe gemeente IJmuiden één dui
delijke plaats en mogelijkheid van het
stadshart, voor de éne ondeelbare stad
aan beide zijden van het kanaal, zou kun
nen scheppen.
Bovendien moet dit stadshart van het
gehele nieuwe z.g. IJmuiden er snel
zijn en juist dit is gezien het tijdsche
ma en de technische problematiek der
oeververbindingen onmogelijk. Het gevolg
is dus toch zelfstandige ontwikkeling op
Advertentie
sunart
de kunst-
nijverheids-
afdeling van
WCNINGINh't-H 11NC BEvf RWJK
het gebied der kernvorming ten noorden
en zuiden van het kanaal, doch dan on
der de schijn van politieke eenheid, die
moet leiden tot ongezond remmen op de
noord- öf zuidoever.
4. Het feit dat Velsen binnenkort geen
bouwterrein heeft voor woningen, zoals
de staatssecretaris vermeldt, kan geen
reden voor gebiedsuitbreiding zijn. Als
dit uitgangspunt wordt aanvaard, ont
staan er onmogelijke consequenties over
al in ons land. De nationale ruimtelijke
ordening leidt onherroepelijk tot een
steeds stijgend aantal gemeenten zon
der expansiemogelijkheid, zonder nog te
ontsluiten mogelijkheden voor nieuwe
bouwterreinen. Ir. De Ranitz wijst in dit
verband op tal van dorpen in Zuid-Hol
land, in het Gooi, 's-Gravenhage, Am
sterdam en verschillende Zaangemeen-
ten. Hij acht dit argument ook niet deug
delijk, omdat de uitbreiding van IJmond-
Noord zelve duidelijke grenzen vertoont
en dat ook daar binnen afzienbare tijd
geen bouwterrein voor woningen kan wor
den ontsloten.
5. De zuidelijke helft van Velsen met
de aldaar liggende delen dier gemeenten
(Santpoort, Driehuis, het gedeelte bij het
Provinciaal Ziekenhuis tegen de grens
van Bloemendaal enz.) liggen met Bloe-
mendaal volkomen in de sfeer der Haar
lemse agglomeratie. Het is ondenkbaar,
dat dit grote deel dier gemeenten zich
ook maar lichtelijk gebonden zal voelen
aan IJmond-Noord. Ik ben er van over
tuigd, dat mede op deze grond de z.g.
nieuwe gemeente IJmuiden een gemeen
te zou worden, die meer heterogeen dan
verbonden zal zijn, en dat dus van enig»
burgerzin geen sprake zal kunnen zijn.
