en
„Scotch" maken: een lang
en ingewikkeld proces
POLLE, PELLI EN PINGO
KRAMMETJE FOK.
Ons vervolgverhaal
Vele details
Vurige adem
Fijne neus
IS-
Water-export
Vrouwen vinden
geel grappig
PANDA EN DE MEESTER
E
9
Een oorspronkelijke
Nederlandse roman
door Willy Corsari
Uw glaasje whisky moet eerst
3 jaar rijpen, dan „huwen"
^>.AUo0
8)
De oude vrouw slaapt plotseling in,
het hoofdje op de borst gezakt. Hij
blijft bij haar zitten, verzonken in
gedachten.
HOOFDSTUK III
Een zoon van Beate, denkt Charlot
te. Hoe wonderlijk, dat ik hem hier
moest ontmoeten. Eerst dacht ik, dat
hij niet in het minst op haar leek. Hij
zou lelijk zijn, zonder die zachte,
bruine ogen en die glimlach. Zij had
blauwe ogen en was zo mooi. Maar
hij is Beate, helemaal. Het is haar
blik, haar glimlach, maar vooral die
schuchtere hardnekkigheid en dat
zelfde wonderlijke instinct. Er is iets
niet goed met u. En dan op een vreem
de afgaan om te helpen, eenvoudigweg.
Juist zo zou Beate hebben gedaan.
Juist zo kon ze vleien en smeken.
Doe het voor mij, Charlie, het zou
me zo verdrietig maken als je wei
gerde, Charlie. En dan deed Charlie
wat ze wou. Zo heb ik nu ook toege
geven. De oude zwakheid tegenover
mensen, die zo hulpeloos kijken en
zich aan je vastklampen. Maar hij
deed dat tenminste niet terwille van
zichzelf. Ook Beate dacht nooit aan
zichzelf. Vreemd, zo dichtbij als ze
plotseling is gekomen, na al die ja
ren. Ik kon hem toch niet afwijzen,
haar zoon. Ik moest het ook goedma
ken, dat ik zo schandelijk had ge
lachen.
Ik kon hem niet uitleggen, waar
óm ik lachte, toen hij zich beklaagde,
dat God juist hem op mijn weg had
geplaatst. Ik dacht: Dat heeft God
dan verduveld handig gedaan! Maar
die uitlegging zou hem nog meer ge
kwetst hebben dan mijn lachen. Het
is mijn verwrongen gevoel voor hu
mor. Ik heb mijn even lang ge
lachen op de verkeerde momenten,
als andere vrouwen zouden hebben
gehuild.
Zij kijkt op het klokje van het dash
board en berekent, dat zij vóór het
eten thuis kan zijn. Maar een uur la
ter, geheel onverwacht, voelt zij een
duizeling, er komt een waas voor
haar ogen en koud zweet breekt uit
op haar gezicht. Half bewusteloos
trekt zij de wagen die slingerde,
/echt, remt, rijdt naar de kant van
de weg en stopt. Dan valt haar hoofd
op het stuur.
Als zij bij kennis komt, is ze ijs
koud en toch druipt het zweet van
haar gezicht en langs haar lichaam.
Ze denkt vaag: het gaat mis. Maar
na een tijd trekt het waas weg, haar
hoofd wordt helderder. Ze richt zich
langzaam op, zoekt in haar zakken
naar een flesje eau-de-cologne fen
verwenst zichzelf, dat zij haar drup
pels heeft vergeten. Maar ziek zijn,
medicijnen, het is iets zo nieuws, je
moet er aan wennen. Na een tijdje
voelt zij zich beter, alleen zo vermoeid,
alsof zij een lange weg is afgerend
en nu geen adem meer heeft. Behoed
zaam rijdt zij verder, heel langzaam
en denkt: Ik moet niet meer zelf rij-
Charles
Charlotte
den. Mensen als ik zijn een gevaar
op de weg. Dat daarstraks had even
tevoren kunnen gebeuren toen ik
langs die spelende kinderen reed.
Voortaan zal Alex moeten rijden. Hij
zal dat heerlijk vinden, maar ik zal
in stilte lijden. Hij neemt te veel
risico en reageert niet snel genoeg en
kritiek kan hij niet verdragen. Maar
ik zal niet veel meer reizen. Zij
lacht op eens in zichzelf. Het was wel
de moeite waard, zo'n dure auto te
kopen! Maar het is óók een manier
om geld op te maken.
Zij stopt bij een restaurant langs de
weg en gaat er op het terras zitten.
Het is verlaten, allen zijn naar bin
nen gevlucht, de tafeltjes en stoelen
zijn nog nat, maar het doet haar
goed de frisse lucht in te ademen.
Zij drinkt een paar koppen zwarte
koffie, tast naar haar sigaretten en
herinnert zich dan dat zij niet moet
roken; geen emoties, geen bijzondere
inspanningen, geen opwinding. Een
litanie van verboden, denkt zij.
Maar het moet. In elk geval tot al
les in orde is. Daarna ergens een
villa buiten en eindelijk een mooie
tuin. Misschien ook in een warmer
klimaat? Alex lachte toen ik onlangs
zei, dat hij nu binnenkort alles in
handen zou krijgen. „Jij zou nooit je
zaken werkelijk uit handen kunnen
geven. Niet voor je in je graf ligt!"
Hij vergist zich. Ik wil ze juist uit
handen geven vóórdat ik in mijn graf
lig. Arme notaris Vermeer is volko
men onthutst over dit geval. Ik weet
wel wat hij denkt: zo'n verstandige
vrouw en nu laat zij zich inpalmen
door een veel jongere man. Dat den
ken er zovelen. Annie ook, en Ma
demoiselle. Zij denkt opeens: ik
moest opbellen naar huis, dat ik niet
voor het eten thuis kan zijn, in het
tempo dat ik nu moet rijden. Ik kan
hier iets eten en dan als een slak
naar huis kruipen. Maar Alex zal
niet thuis eten. Het is de dag, dat
Mademoiselle komt, tien paarden
kunnen hem dan niet in huis houden.
Die twee haten elkaar als de pest.
Zij had niet tegen Annie moeten zeg
gen, dat hij een gigolo is. Annie denkt
er net zo over en heeft het hem met
genot oververteld, alsof hij er zich
iets van aantrekt, wat een stokoude,
venijnige vrouw denkt en zegt van
hem! Hoewel: cynische mensen
zijn gewoonlijk overgevoelig als het
hen zélf betreft. Neen, hij zal er ze
ker niet zijn en Mademoiselle is al
lang blij als ik niet verschijn!
Zij vergist zich en dit is een van
de vele, fatale vergissingen van haar
leven: Alex wacht op haar thuis
komst.
HOOFDSTUK IV
Alex van Rheel zit in de grote ach
terkamer van de tweede verdieping,
die Charlotte bewoont in het grote
grachtenhuis. De eerste verdieping
wordt gebruikt als tentoonstellings
zaal, beneden is haar grote zaak in
antieke meubels en kunstvoorwerpen.
(Wordt vervolgd.)
(Door onze reisredacteur
mr. H. L. Leffelaar)
PERTH. Wie Schotland zegt, zegt
whisky. Maar wie whisky zegt, heeft
het nog niet over „scotch". Daar heeft
men het in Perth pas na ruim drie
jaar over, aan het eind van de lopende
band waar dagelijks duizenden fles
sen met het goudgele vocht worden
verpakt en naar alle werelddelen ver
scheept. Tegen die tijd zijn er boeren,
stokers, kuipers, laboranten, accijns
inspecteurs, proevers, en de vliegens
vlugge handen van honderden meis
jes aan te pas gekomen.
Het begint in de stilte van een pas
torale distilleerderij, bijvoorbeeld De
war's, in het slaperige plaatsje Aber-
feldy in de ruige Schotse Hooglan
den. De daar onder de rokende
schoorstenen grazende schapen accen
tueren het voornaamste bestanddeel
van de werkzaamheden: geduld. En
het personeel van de distilleerderij
draagt het stempel van geduld
kalme, stugge mannen, zonder haast,
zonder een teveel aangebaren.
IEDERE 60 uur wordt er een lading
gerst van de droogzolder in een vierkan
te bak met water gestort. Nog drie wa
terverversingen en twee-en-een halve dag
later wordt de aanzienlijk uitgedeide
gerst een verdieping lager op een „bed"
gevleid om een dag te rusten en een
broeitemperatuur van 60 graden te be
reiken.
Een van de geduldige mannen keert
dan de gezwollen korrels met lome, re
gelmatige schep-gebaren. Hij werkt van
het ene eind» van de loods en bereikt na
zeven dagen het andere eind, voortdu
rend onder het toeziend oog van een
kat, een van de zes muizen-verschrikkers.
Op de zevende dag rust men niet. De
gesproken gerst wordt gedroogd in een
„kiln", hoog boven een egaal kolenvuur
waar op gezette tijden geurige turfblok-
ken aan worden toegevoegd een van
de geuren die men later in het eindpro-
dukt zal herkennen. Na het breken van
de korrel begint een proces dat tot dron
kenschap leidt, zo niet van spanning en
leken-ongeduld om de hoog-alcoholische
vloeistof te zien, dan wel om de ver
bijsterende hoeveelheid te verwerken de
tails voordat het zover is.
ER GAAT opnieuw water bij de ge
droogde gerst, ditmaal om de suiker
eruit te trekken. Bij het suikerwater
wordt gist gevoegd. De brei, in vier gi
gantische vaten van ruim 16.000 liter,
heeft iets gewelddadigs een ruwe zee
waarvan men niet op aan kan. Na 50
uur fermenteren wordt de gist gekookt
en verdampt; de condensatie is het, waar
het allemaal om begonnen is. De dam
pen worden door spiraalvormige kope
ren buizen in een vat met water naar een
tweede verdampingsproces geleid. Wat
er dan uitkomt aan vocht, staat over
eind als een man met vurige adem. Deze
vurige adem is de helft van hetgeen de
whisky-drinker in Rio de Janeiro of Den
Haag in zijn glas vindt. Het „huwe
lijk" met de andere helft, zoals de be
roepsterm luidt, moet nog plaatsvinden,
over drie jaar, in de weinig intieme
omstandigheden van een laboratorium.
Tot die dag moet de vloeistof (die dan
nog steeds de kleur van water heeft)
kalmeren en verjaren, want ook bij
whisky is een minderjarig huwelijk on
gewenst. In eiken vaten (de grote heten
„stompjes", de kleine „varkenskoppen")
beidt het vocht zijn tijd in de donkerte
van een schuur. Hoe chauvinistisch de
Schotten ook zijn, de distilleerders heb
ben ontdekt dat gebruikte Spaanse
sherry-vaten een benijdenswaardige kleur
en geur aan hun vloeistof geven. De
vaten worden speciaal in Spanje aange
kocht.
NA DRIE JAAR rijpen, waarbij twee
percent van het vocht verdampt (het
percentage wordt door de accijnsdienst
nauwkeurig gecontroleerd beschonken
distilleerders ziet men dan ook nooit),
gaan de vaten op transport naar het
me/igbedrijf waar het langverbeide hu-
wélijk zal plaatsvinden. De keuze van de
partner is een kwestie, letterlijk, van
een goede neus. Dewar's bij Perth legt
enige geheimzinnigheid aan de dag over
deze partner-selectie, en volstaat met de
mededeling dat men slechts één neus
vertrouwt die van een der directeuren.
De partner voor gerst-alcohol is mout-
alcohol. De verhouding van elk 4n het re
sulterende mengsel is, evenals de plaats
van de distilleerderij, bepalend voor
smaak en geur.
ZOALS TWEE kanten van een heuvel
in Frankrijk twee verschillende kwalitei
ten druiven van eenzelfde soort kunnen
opleveren, èn een aanzienlijk verschillen
de wijn, zo kent men in Schotland het
mysterie van de Findhorn-rivier. Het wa
ter van de ene kant van de Findhorn
geeft een smaak aan de gedistilleerde al
cohol, die volgens kenners als dag en
nacht verschilt van het produkt aan de
andere oever. In tegenstelling tot wijn,
wordt whisky niet geproefd maar gesno
ven een teleurstelling voor bezoekers,
die Dewar's compenseert met een royaal
glas „WhiteLabel" aan het eind van de
uur-lange rondleiding.
Na de romantiek van de landelijke dis
tilleerderij en het „huwelijk", waarbij
grote hoeveelheden gerst- en mout-alco-
hol plus wat gebrande suiker voor de
gouden kleur) worden samengevoegd, is
als na sommige huwelijken de rest hier
ook routine en sleur. De flessen worden
automatisch gespoeld, gevuld, gekurkt,
voorzien van een etiket en verpakt. Hon
derden wit gejaste vrouwen staan en zit
ten aan de lopende band waarop de
flessen als stramme en sobere soldaten
voorbij marcheren. Kneusjes worden er
uit gehaald, een etiket wordt overgeplakt,
een accijns-strookje bevestigd en dan
gaat het in verzegelde wagons naar de
scheepsruimen, op weg naar Djibouti, Pa
ramaribo, Gothenburg, Benghazi, Dakar,
Santo Domingo.
IN IEDER van Schotlands 2000 distil
leerderijen, en in elk bedrijf waar de
whisky wordt „uitgehuwelijkt", verpakt
en verzonden, hebben vertegenwoordigers
van de accijnzen hun eigen kantoor.
Voordat zij eraan te pas komen kost
de whisky 6 gulden per fles. De Britse
schatkist laat daar 17 gulden bovenop. De
„Scotch" in Schotland is niet goedkoper
dan in Holland reden temeer voor
de Schotten om te knarsetanden over hun
„onderdrukking" door de Engelsen.
Sommige Schotten hebben daar iets op
gevonden. Zij exporteren water, Schots wa
ter, om in het buitenland bij een Schot
se whisky te drinken. In het plaatsje For
far legt de firma Strathmore Springs zich
sinds 1964 toe op waterexport (in decem
ber gingen er o.m. 500 flessen naar Ne
derland). Maar défaitisten zijn er zeker
van dat de schatkist kans zal zien ook
het Schotse water te belasten met accijns.
Men zegt dat de whisky 300 jaar gele
den in Ierland werd uitgevonden, en dat
Schotland zich er pas later dankzij zijn
bijzondere water een reputatie mee ver
wierf. Ik heb het genoegen de Schotten
hierbij een primeur aan te bieden, die in
De glazen „schatkist" van de whisky
distilleerderij. In de kist komen drie
kranen uit het eind van het lange
distillatieproces. De glazen wand maakt
het mogelijk het vocht te controleren.
Deze man is bezig met zojuist „gehuw
de' whisky. De vaten worden gevuld
met de twee whisky-soorten die het
eindprodukt opleveren. Na het „huwe
lijk" wordt de whisky nog enkele jaren
opgeslagen, voor zij op weg gaat naar
de consument.
Hk
a
ieder geval iets van de Engelse accijns-
pil kan vergulden.
Op onbetwistbaar Schots gebied, halver
wege Dunfermlin en Crieff, staat het vijf-
tiende-eeuwse kapelletje Tullibardine. Óp
de eeuwenoude begraafplaats erbij be-
vindt.zich een zerk uit omstreeks 1650. Er
op staat: „Ter herinnering aan William
Bannerman, boer en distilleerder". Er is
alle reden om aan te nemen dat de heer
Bannerman op zijn minst een schaduw
werpt op de Ierse „uitvinding". Laten al
le Schotten daar, een weliswaar prijzig,
glaasje Scotch op drinken. Cheers, Ban
nerman.'
LONDEN. Een Brits bureau voor vi
suele research heeft zeshonderd huis
vrouwen in Nederland, Engeland, Frank
rijk, Italië, Zweden, Zwitserland en de
Verenigde Staten ondervraagd om haar
reacties op kleuren te leren kennen, spe
ciaal met het oog op verpakkingen voor
de export.
Geel kreeg veel reacties; de associa
ties varieerden van jeugdig tot „zwak".
Deze kleur heeft een humoristisch effect
voor de meeste vrouwen, maar niet
voor de Amerikaanse. Er bestaan veel
associaties tussen geel en zindelijkheid.
De Nederlandse vrouw meent dat geel
goedkoopte suggereert.
Rood wordt allereerst als stimulerend en
warm gekarakteriseerd. Ook deze kleur
geeft de meeste vrouwen associaties met
humor. Andere associaties waren: mo
dern, interessant, duur en vuil.
Blauw kreeg serieus, kalmerend en man
lijk toebedeeld naast ouderwets, saai en
kil. Groen blijkt een neutrale kleur,
zonder speciale eigenschappen.
De tweede vraag was, welke kleuren
verbindingen met bepaalde artikelen op
wekken. Hier liepen de meningen zeer uit
een. Frankrijk en Nederland zagen ver
bindingen tussen rood, speelgoed en juwe
len. De Zwitserse vrouw denkt bij rood
aan suikerwaren, de Amerikaanse aan
cosmetica en toiletartikelen.
Blauw werd met uitzondering van Zwit
serland verbonden met schoonmaakmid
delen. Die zagen de Zwitsers groen, ter
wijl blauw voor hen de kleur van de tex
tiel was. De Amerikaanse denkt bij groen
aan suikerwaren, andere landen aan cos
metica en toiletartikelen, terwijl Zwit
serland de cosmetica geel ziet. Andere
landen associëren geel met levensmidde
len.
8. „Wat een onaardige vrachtauto-bestuurder was
dat!" riep Panda verontwaardigd. „En hij reed nog
gevaarlijk ook!" „Hij zal er voor boeten!" sprak de
heer Geldmaker grimmig. „En dat bedoel ik letter
lijk!" Met die woorden trok hij een microfoon te
voorschijn en sprak daar enkele getallen in. Nu kwam
het gepantserde poertuig in aktie, dat hun al die tijd
had gevolgd. De wagen kwam naast hem rijden, de
koepel van de bestuurdersplaats werd opengeklapt en
de robot greep een gevaarlijk uitziend wapen dat hij
op de achterkant van de vrachtauto richtte. Daarop
schoot hij enkele spijkertjes af en trok zich weer te
rug. De gevolgen waren verschrikkelijk. De beide ach
terwielen werden doorboord en liepen zo snel leeg dat
de chauffeur alle macht over het stuur verloor en niet
kon voorkomen dat zijn wagen tegen een muur tot stil
stand kwam. „Wel alle donderapen!" riep de bestuur
der, woest uit zijn vernielde voertuig springend. „Twee
knalbanden! Daar gaat mijn koffie-pauze! En geen ga-
razie in de buurt!" „Goedendag! goedendag!" riep
op dat moment de heer Geldmaker. „Moeilijkheden?"
WAAROM TREKT MEN AAM MUN STA ART 4 IK
WAT 6EBEURT ER ALS
JE AAM DIT SNOER
TREKT?
OF DE AUTOSTART,
OF ER ZE6T EEN
KLOK "8AM"
SCHRIK ME DOOD
HO - EEN
MONSTER
OWA-OWA!
2086-D.
r IK HEB EEN
REUZEHONGER,
LIEFJE. KOOK WAT
LEKKERS VOOR ME
IK? IK SEN EEN
SHOWGIRL DIE NOG
GEEN WATER KAN KOKEN
SCHIET DAN OP, VOOR
MIJN VRIEND, DOC,
VAN HONGER OW!
KOMT
WAT DOEN DIE REVOLVER
WE, DAVY? ZEbT: HELEMAAL
NIETS I
MET UW
PERMISSIE, E'H
MENEER...IK VER- Y
ZORGDE CULINAIRE L-
ZAKEN'
SAM LEFF
l/Ulfflum)
sL© PIB
-X'"
„VfjA -ij.-:
517. Ergens aan de rand van het stad
je lag het bos, waarheen de boeienkoning
zijn schreden richtte.
„Ik ben hier met mijn woonwagen heen
getrokken", zei hij, „en ik zou al weg zijn
geweest als de baby niet ziek was gewor
den. We hebben schulden gemaakt en de
wagen als onderpand gegeven.als er
niet gauw een oplossing komt, zijn we de
wagen ook nog kwijt. En u ziet zelf, wat
voor een pracht van een wagen het is."
„Wagen? Welke wagen?", vroeg Bram
en nu keek ook de boeienkoning ver
baasd op.
„M-m-m-maar.hoe kan dat nu? De
wagen is weg w-w-w-wweg"stotterde
hij.
„Weet je zeker, dat die wagen hier
stond?" vroeg Bram.
„Abs-s-s-s-soluut", zei de boeienkoning
zelfs in de lucht kijkend alsof de woonwa
gen vleugeltjes had gekregen.
Even keek Bram vol verdenking naar
het teertouwtje, maar hij begreep wel,
dat in dit geval het touwtje zo iets niet
gedaan kon hebben. Voordat hij een ver
dere maag kon stellen, kwam de vrouw
van de boeienkoning wenend de struiken
uit.
„O, man.o, man.o, man.o, o,
o", was alles wat zij met verstikte stem
kon uitbrengen.
Al wenend duwde zij een kinderbedje
voort.
