Spanning in Duitsland FBÏ!MII;r 11 I VRAGEN OVER OORLOC EN VREDE Verzet tegen het modernisme Solidair zijn met de provo's T Kerkedagen in Noord-Holland NIEUWE UITGAVEN Conferenties mmmm In de Duitse Evangelische Kerk is een protestbeweging op gang geko men, die onder de naam „Kein anderes Evangelium" een grote samen komst heeft gehouden in Dortmund. Deze beweging bestrijdt de nieuwe stroming in het protestantisme, die onder andere verbonden is met de naam van de anglicaanse bisschop Robinson, de bekende schrijver van onder meer „Honest to God". Uitvoerig ging de Duitse evangelische bisschop dr. Hanns Lilje uit Han nover op het ontstaan en karakter van deze „Bekenntnisbewegung" in, toen hij na een kerkdienst in de Amsterdamse Westerkerk nog een ge sprek had met persvertegenwoordigers. Het was de eerste maal sinds de oorlog, dat de bisschop gevolg gaf aan een uitnodiging om in het kader van de interkerkelijke zondagavonddiensten in de Westerkerk te komen preken. Uitgaande van de 117e psalm riep de bisschop de gemeente (er waren in de kerk opvallend veel jonge mensen) op om ook in deze mo derne tijd, die gekenmerkt wordt door veel scepticisme, te vertrouwen op het werk van de levende God. Niet alleen fundamentalisten Bijbelwoord li Kirchentag Cursussen „Tussen School en Leven" Nederlands protestants pastoraat in Spanje? Geen politiek Ds. Boland naar Indonesië Tienerdienst Ds. D. ter Steege Koningin schenkt gift voor kerkorgel „Met politiegeweld wordt vaak allerlei gedekt dat met politioneel geweldgebruik niets of niet veel meer te maken heeft. Men kan hier denken aan de acties in Indonesië, het optreden van de Parijse politie tegen demonstrerende Algerijnen, die in de Seine werden ge gooid en het optreden van de Amsterdamse politie te gen anti-kernbombetogingen en tegen demonstranten bij de NAVO-taptoe". Deze beschouwingen kan men vinden in een nieuwe Carillon-pocket1), waarin ds. Krijn Strijd vragen van oorlog en vrede behandelt. In het gesprek na de dienst noemde dr. Lilje de beweging „Kein anderes Evangelium" een reactie, die te ver wachten was en die serieus genomen dient te worden. We behoeven niet bang te zijn voor een scheuring in de kerk, maar wel moet er rekening mee gehouden worden, dat deze nieuwe be weging in vele Duitse gemeenten op treedt als een afweer tegen de vervlak king en humanisering tengevolge van de moderne theologische uitleg van de Bijbel. Men moet niet over het hoofd zien (dat dient enerzijds gezegd te wor den), dat vele waardevolle nieuwe ont wikkelingen in de hedendaagse theolo gie nog misverstaan worden. Dr. Lilje doelde daarbij onder meer op de gedachten van Bonhoeïfer. Aan de andere kant echter is een groot deel der christenen in Duitsland bang, dat door de moderne vervlakkende bijbel uitleg de kern van het geloof in de gekruisigde en opgestane Heer zal ver vagen en dat daarmee belangrijke be standdelen van het geloof zoals het ge bed en de belofte van genade en ver geving hun zin zullen veriiezen. In de synode der Duitse landkerken wordt al druk gedicussieerd over de moder ne theologie. Het gesprek tussen de vertegenwoordigers daarvan, die Christus slechts als mens willen zien, en de aanhangers van de nieuwe be lijdenisbeweging zal naar alle waar schijnlijkheid even heftig van karak ter worden als de strijd in het begin van deze eeuw met de vrijzinnige stro ming. De mensen die vooraan willen staan in de strijd tegen dit modemisme, zijn niet alleen de zogenaamde fundamen talisten, die theologisch ver bij alle ontwikkelingen zijn achter gebleven. Er zijn piëtisten van de oude stempel bij, die hun Bijbel goed kennen en er bij leven. En er zijn mensen bij, die geen bezwaar hebben tegen kritisch onderzoek van de Bijbel, maar niet mee kunnen gaan in een dusdanige vervlakking van de bijbelse boodschap als de moderne theologen willen. Zij zijn toegetreden tot deze beweging om de waarden, die zij bezitten, te verde digen. De gemeenten willen de moder ne leer meestal niet. Onder de studen ten is er veel aanhang van de nieuwe zienswijze (in Engeland trouwens nog meer dan in Duitsland), maar de prak tijk in de gemeente is anders. Bisschop De Westberlijnse pastoor Heinrich zoekt nieuwe middelen om Gods woord onder de aandacht te bren gen. Op de drukke Kurfürstendamm liet hij op een muur in zeer opval, lende letters een bijbeltekst aan brengen. Lilje vertelde van een gesprek met een paar studenten in Göttingen, die zich afvroegen hoe ze met de daar ge leerde theologie ooit zouden kunnen preken en dus reeds inzagen dat de praktijk anders is dan de theorie. Kirchentag Op de Kirchentag van het vorige jaar in Keulen waren de aanhangers van de nieuwe theologie reeds duide lijk aanwezig en wekten toen al grote verontrusting. Stellig zal er op de vol gende Kirchentag in 1967 te Hannover nog veel meer over de bovengenoem de materie gediscussieerd worden. Tal van mensen zijn zich hierop reeds aan het voorbereiden. Wat deze komende dertiende Duitse Evangelische Kirchentag betreft, er is aangekondigd dat deze bijeenkomst zich in het bijzonder zal bezighouden met het thema „Vrede". De directeur van de Kirchentagleiding in Fulda heeft er de nadruk op gelegd dat „wij ons als christenen moeten inspannen onze bijdrage voor de vrede tegen over de bedreiging van de wereldbe volking te leveren". Al is er dan nog geen motto gekozen voor deze 13e Kirchentag, wel kan reeds gezegd wor den, dat naast de vredesgedachte ook de rechtvaardigheid in Hannover aan de orde gesteld worden. Tenslotte zal ook de herdenking van 450 jaar refor matie in 1967 in de thema-formulering een plaats vinden. Er is critiek geleverd op de Kirchen tag in 1965 in die zin, dat men in Keulen te weinig geestelijk bezig ge weest zou zijn maar de leiding brengt daar tegen in, dat de Kirchentag niet gezien moet worden als een soort kerk. „De Kirchentag is niet een kerk en Het vormingscentrum „De Vink" te Noordwijkerhout organiseert cursussen „Tussen School en Leven" voor meis jes in de leeftijd van 14 t/m 16 jaar. Het doel van deze cursussen is sti muleren van de persoonlijkheidsont plooiing en het helpen bij keuze van beroep of opleiding. Deze cursus, die negen weken duurt en in intemaatsverband gehouden wordt, is vooral bestemd voor meis jes, die het vanuit hun leeftijd (puber teit) gezien soms moeilijk hebben. Zij weten niet wat ze willen worden, ver anderen telken van werkkring, blijven zitten of willen hun schoolopleiding vroegtijdig beëindigen. In het deelnemen aan lesgesprek- ken over de verzorging van haar eigen uiterlijk, de opvoeding en maatschap pelijke oriëntatie, in kreatief bezig zijn, bij vrije expressie, handenarbeid, sport en spel, volksdans en dergelijke, bij het gezamenlijk schoon- en gezellig houden van het huis, worden de meis jes zich wat bewuster van zichzelf; „wie ben ik en wat kan ik?" In de gesprekken met hen wordt ook aan dacht besteed aan vragen, die de ach tergrond van het leven raken. Aan het einde van de cursus wordt, zo mogelijk, mede op grond van een psychologisch onderzoek, een beroeps- en/of schoolkeuze-advies gegeven. De zomercursus wordt gehouden van 31 mei-30 juli 1966. De najaarscursus van 17 oktober-17 december 1966. Na dere inlichtingen kunt u krijgen bij: Vormingscentrum „De Vonk" te Noordwijkerhout, tel. 01719-2414. Op het ogenblik wordt onderzocht of het mogelijk is een Nederlands pro testants pastoraat te vestigen in Span je. Uit recente gegevens blijkt dat vrij veel Nederlanders in dit land wo nen. Men schat hun aantal op ruim tweeduizend. In zuidelijk Spanje, in El Atabal bij Malaga, hebben zich bo vendien grote groepen Indische Ne derlanders gevestigd. Dit is ook het geval op de Canarische eilanden. De gereformeerde predikant ds. H. van den Brink heeft zich thans bij de Indische Nederlanders in El Ata bal gevestigd. Ds. van den Brink is sinds 1964 emeritus-predikant. Van 1933 tot 1962 was hij in dienst van de gereformeerde zending werkzaam te Makassar in Indonesië. Over de moge lijkheden voor de opbouw van een definitief pastoraat voor de protes tantse Nederlanders in Spanje zal hij te zijner tijd rapporteren aan de ge reformeerde kerken en aan de her vormde kerk in ons land. kan dat ook niet zijn". Zij heeft veel eer tot taak voor christenen en ge meenten een bron van „heilzame on rust te zijn. (Voor het eerst zal de Kirchentag in 1967 niet in de vakantie plaats vin den. Waarschijnlijk moeten de voorlo pig gekozen data van 28 juni tot 2 juli nog een week vervroegd worden in ver band met een schuttersfeest, dat al voor die periode voorbereid werd). Van nog een ander protest hebben wij kennis genomen. In Stuttgart heeft een groep geestelijken en gemeentele den een „noodgemeenschap van evan gelische Duitsers" opgericht om te protesteren tegen een publikatie van de Raad der Evangelische Kerk in verband met de verhouding tot de Oosterse buurvolken. In Stuttgart heeft men de indruk dat de betrekkingen van de Evangelische Kerk met de staat en het volk steeds slechter wor den. Zelfs wordt in de oproep van de „noodgemeenschap" een vergelijking gemaakt met de houding van de „Deutsche Christen" in de laatste we reldoorlog. Werd toen de opkomst van het nationaal-socialisme als van God gegeven beschouwd, nu wordt blijk baar, aldus de oproep, de ineenstor ting van Duitsland in 1945 als een nieu we aanwijzing van Godswege gezien, die politieke consequenties heeft. En juist daartegen hebben de onderteke naars van dit stuk bezwaar: de kerk moet terughoudend zijn in alle uit spraken met betrekking tot wereldse aangelegenheden. Met andere woor den: geen politiek in de kerk of op de kansel! In de Berlijnse congreshal heeft de 85-jarige bisschop dr. Otto Dibelius of ficieel afscheid genomen als de kerk leider van de Evangelische kerk in Berlijn-Brandenburg. Veel eer werd hem gebracht voor al hetgeen hij in de afgelopen jaren in zijn ambt heeft gedaan ten dienste van de kerk. Er werd aan herinnerd hoe hij zich in 1921 voor het godsdienstonderwijs en in 1928 voor de principiële dienstwei geraars inzette. Hoe hij door velen ge hoond werd wegens zijn in 1926 ver schenen boek „Das Jahrhundert der Kirche", terwijl thans blijkt toe waar zijn visie was: de 20e eeuw, waarin de angst voor het leven en de wens er van te genieten de boventoon voeren, kent in toenemende mate het verlan gen naar een woord van de kerk, een woord dat niemand anders kan en durft zeggen. Bisschop Dibelius dankte voor de uitgesproken genegenheid. „Ik leg mijn ambt niet zonder hoop neer", zei hij, „niet alleen omdat ik het over draag in handen van dr. Scharf, maar vooral omdat ik er vast van overtuigd ben dat wij een levende Heer hebben, Jezus Christus, die niet alle moeilijk heden van ons wegneemt, maar die voor ons de Heer is en blijft, in wiens handen wij de toekomst van onze kerk mogen leggen". De volgende dag, op paasmaandag, is in een feestelijke kerkdienst in de plaatsen in Noord-Holland - noorden ker- De hervormde zendingsarbeider ds. B. J. Boland is naar Djakarta ver trokken voor bestudering van nieuwe godsdienstige ontwikkelingen, met na me binnen de Islam, in Indonesië. De Nederlandse Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek heeft een subsidie verleend voor dit studieproject. De opzet van de studie kwam tot stand in samenwerking met prof. Hidding, hoogleraar te Leiden. Ds. Boland zal zich speciaal bezig houden met de ontwikkelingen in het godsdienstonderwijs en de verschij ning van godsdienstige literatuur in de Indonesische taal. Ds. Boland stelt zich voor enkele maanden in Indonesië te blijven. Hij zal ook contact opnemen met de chris telijke uitgeverij van de Raad van Kerken te Djakarta over de Indonesi sche uitgave van zijn commentaren op de bijbelboeken Amos en Lucas die hij gedurende zijn verblijf in Nederland schreef. Jongeren dansen de „Trug en Wa- tusi" tijdens een eigentijdse kerk dienst in de historische Old South Church in Boston. De dienst was georganiseerd door een afgestu deerde student aan de Harvard- school voor godgeleerdheid. Hij zei dat hij zocht naar wegen om de traditionele christelijke vormen in het teenager-idioom over te bren gen. genwoordigers hadden gezonden, kon den de gemeenteleden uit Oost-Duits- land alleen een groet overbrengen, waarin met spijt vastgesteld werd dat zelfs geen enkele vertegenwoordiger van hun kerkleiding deze dienst bij kon wonen. Aan de gelukwens voor gis- schop Scharf verbond de Oostberlijn se kerkeraad echter de uitspraak: „We weten dat wij onverbrekelijk met u verbonden zijn". Bisschop Dibelius zei bij de uitreiking van zijn ambtskruis aan zijn opvolger: „Scharf meent een ambt over vol grote ver antwoordelijkheid, vol grote mogelijk heden, „echter ook met veel moeilijk heden. Hij voegde hieraan toe: „We kunnen niets anders doen dan hem met onze gebeden te ondersteunen." Op tweede pinksterdag zullen op drie Westberlijnse Kaiser-Wilhelm Ge- dachtniskirche dr. Scharf officieel ingewijd als Dibelius' opvolger. Per soonlijk leidde Dibelius zijn opvolger, die gekozen werd door de Berlijnse kerk van Oost en West, in het ambt in. Terwijl alle westelijke lid-kerken van de Evangelische Kerk Duitsland verte- kedagen worden gehouden, namelijk in Alkmaar, Schagen en Den Helder. Het thema van de bijeenkomsten is „Kerk voor de wereld". Dit onderwerp wordt belicht door ds. Albert van den Heuvel, secretaris van het jeugddepartement van de Wereld raad van Kerken in Genève. „Het zou jammer zijn wanneer met name de christelijke gemeente uit rechte solidariteit met het gezag en terecht begrip voor de problemen van recht en orde geen enkele solidariteit met deze jongeren zou opbrengen", zo De koningin heeft een gift geschon ken voor het nieuwe orgel voor de Hervormde Julianakerk aan de Kemp straat in Den Haag. Deze kerk is veertig jaar geleden ge bouwd. Ze wordt thans gerestaureerd. Daarbij wordt het orgel vernieuwd. De Julianakerk kreeg haar naam toen de toenmalige prinses Juliana de eerste steen voor het bouwwerk legde. De koningin heeft, als eerste telg van het huis van Oranje in het openbaar, in deze kerk haar geloof beleden. De Julianakerk wordt gebruikt door drie wijkgemeenten van de Neder landse hervormde kerk in Den Haag. Hij betoogt dat de pacifisten in Kerk en Vrede geloven dat er waarden zijn die meer waard zijn dan het leven. Echter alleen die waarden, die door het evangelie zijn ge louterd en gezuiverd. „Wij willen ons leven niet geven voor de verdediging van een klasse-bepaalde gerechtigheid, een nationalistisch-beperkte barmhartigheid, een imperialistisch verdraaide waarheid of een verabsoluteerde beknotte vrij heid". Ds. Strijd heeft in zijn boekje het vraag-antwoord-schema aangehouden. Een der vragen handelt uiteraard kan men zeggen over de oorlog 1940—1945 met als climax de klas sieke opmerking: „Was u niet blij dat u bevrijd werd?" Ds. Strijd betoogt dat er een andere oplossing was ge weest. Kerk en Vrede heeft reeds lang voor het uitbreken van de oorlog geprotesteerd tegen het nationaal-socialisme, maar heeft ook na de oorlog 19141918 gewaarschuwd tegen de heilloze gevolgen van het verdrag van Versailles. Het verdrag van München 1938, alom toegejuicht, werd door Kerk en Vrede verworpen, zegt ds. Strijd, die er op wijst dat men de Duitse joden in de steek heeft gelaten in de jaren voor de oorlog. „Dan moet men niet ineens in 1940 de pacifisten verwijten dat zij geen andere oplossing hebben". Hij zegt blij te zijn geweest toen de bezetter verdween. Maar tegelijk paste schaamte dat het zo moest gaan. Als gevraagd wordt of een christen zich niet tegen- het communisme mag verdedigen antwoordt de schrijver dat hij moet streven naar een radicale maatschappijverandering. Het gaat er om te tonen wat werkerlijk kerk zijn is, en daarbij mag de kerk niet aan de kant van de reactie staan. „Kijk eens naar de rol van zogenaamde christelijke partijen als AR en CHU in zaken van kolonialisatie en dekoloni satie", zegt ds. Strijd. Hij vindt het ook onjuist dat men indertijd wel veel ge praat heeft over de onderdrukking van de Hongaarse opstand, maar het optreden van Frankrijk in Algerije heeft laten passeren zonder discussie. „Het merkwaardige dat het officiële christendom steeds met het gelaat naar het verleden gekeerd is geweest" stelt de schrijver. Hij wijst met Barth op het gevaar van absolute ethische uitspraken. Er zijn steeds grensgevallen. Abortus, zelfmoord, noodweer, het doden van een aanvaller, het zijn alle begrippen die tegenwoordig in discussie zijn. Zo treft men in dit boekje tal van vragen aan, sommige belangrijk, andere clichématig. Uit de antwoorden van ds. Strijd stippen we nog aan, dat hij er op wijst dat het oor logsgeweld geen aanvaardbaar compromis is, maar een vol ledige nederlaag voor het evangelie en dat men solidair in de schuld met de medemens kan zijn zonder solidariteit in de zondige daad te betrachten. Dat de Romeinse hoofdman in Kapernaum om zijn geloof werd geprezen betekent niet, dat zijn beroep werd goed gekeurd, stelt ds. Strijd ook nog ergens. „Hoe moeten we anders aan met de lof voor de hoer Rachab?" REKENSCHAP Rekenschap, driemaandelijks tijdschrift voor wetenschap en cultuur, heeft een speciaal nummer gewijd aan de mening over het humanisme. 2) Prof. H. Berkhof schrijft over de beperktheid van het humanisme, dr. J. M. M. de Valk over „Waarom ik mij geen zorgen maak over de humanisten", en drs. P. de Jong over „Een randchristen over het Humanistisch Verbond". P. Bordewijk houdt een pleidooi voor een vrijzinnig hu manisme, drs. G. C. de Haas gaat in een artikel over „De derde kracht" nader in op het boek van Friedrich Heer onder deze titel en het artikel van dr. Thoenes over „Ge zapigheid van het Nederlandse humanisme". Bijdragen zijn er verder van dr. A. L. Constandse en P. Spigt. Het Humanistisch Verbond heeft enkel nieuwe uitgaven het licht doen zien. „Invloedrijken" behandelt een aantal bekende humanisten. Het is een bundeling van een aantal radiocauseriën in de rubriek „Het woord van de week". De rij loopt van Confucius tot Sartre. In „Twintig jaar Huma nistisch Verbond" wordt een overzicht gegeven van de lot gevallen van het verbond, een vervolg op Dr. Bonger's „Bouwstenen tot de geschiedenis van het Humanistisch Ver bond" dat na het tienjarig bestaan van de pers kwam. 3) In de serie „Oriëntatie" worden veel onderwerpen belicht, die in de belangstelling staan. In het eerste deel van „Hu welijk en Gezin" bespreekt mr. dr. Rood-De Boer „Verklaring en verloving", de afdeling „De mens en zijn wereld" wordt geopend met „Atoom en kosmos" door dr. W. van Dooren. Een opgave van de tot dusver verkrijgbare delen: „Ver klaring en verloving", „Trouwen", „Gezinsvorming en op voeding", „Het gemengde huwelijk", „Gezin en Maatschap pij", „Atoom en kosmos", Existentie", „Evolutie", „Autono mie", „Relativiteit'. 1 Kr. Strijd „Vragen over Oorlog en Vrede W. ten Have, Amsterdam). 2 „Rekenschap", uitgave humanistische stichting gracht 152, Utrecht). 3 Uitgaven van het Humanistische Verbond, Oudegracht 152, Utrecht. (Carrillonreëks, uitg. Socrates, Oude- schrijft dr. G. van Leeuwen, directeur van de „Heldring-stichtingen" in Zet ten, in „Hervormd Nederland" over de provo's. Dr. van Leeuwen maakt een duide lijk onderscheid tussen het echte pro- votariaat, een klein groepje, en de grotere groep van „interessantdoeners, meelopers, baldadige kwajongens en herrieschoppers, die tuk zijn op een rel". Over dat kleine groepje echte pro vo's schrijft dr. van Leeuwen: „dat we hier te maken hebben met een groepje intelligente jongeren, die of we hun vondsten nu kunnen waarde ren of niet blijk geven van een bij zondere inventiviteit, een verrassende vindingrijkheid". Hij oordeelt dat ze al provocerend bezig zijn de zwakke plek ken van het gedragspatroon van onze samenleving aan te tasten. Vragender wijs voert hij die zwakke plekken in onze samenleving ten tonele. In „Her vormd Nederland" schrijft hij: „Is het zo gek, als zij (de echte pro vo's) zich verontwaardigen om de ter reur van het motorisch verkeer en de luchtverontreiniging? Is hun angst voor de vertechnisering van het leven zo dwaas? Is het zo onbegrijpelijk als ze het leven willen beleven en vermoeden dat het in de samenleving van de ouderen met het persoonlijk creatieve en speel se maar mager is gesteld? Is het alleen maar negatief, als ze zich schrap zetten tegen een leven van geld verdienen en carrière maken? Heeft dat alles niet iets van een uto pische droom, ik zou bijna zeggen mes- siaans verlangen?". Dr. van Leeuwen vraagt zich af, of het conformisme van de ouderen vaak niet even ongenuanceerd is als het non- conformisme van de provo's en hij besluit: „ze lopen wat vreemd onder ons rond. Hun lange haren irriteren velen, maar dat is een kwestie van smaak. Onze gereformeerde vaderen droegen de haren langer. Als het weer mode is om het haar te dragen, zullen de jongeren weer kortgeknipt rondlo pen". In de academie De Horst te Drie bergen wordt van 28-30 mei een pink sterconferentie gehouden over het the ma „De wind blaast waarheen hij wil". Inlichtingen: conferentie secreta riaat Kerk en Wereld „De Horst", Driebergen. De voorjaarslanddag van de huma nistische stichting Socrates wordt op 22 mei in hotel Monopole in Utrecht gehouden. Het thema van de dag is „De organisatie van de vrede". Daar over spreken prof. mr. B. V. A. Röling en mr. J. H. Burgers. De vraag „Wat verkondigt de kerk eigenlijk aan de wereld" vormt het cen trale onderwerp op de grote pinkster conferentie van het Gereformeerde Evangelisatiecentrum, die van 1 tot 3 juni op Woudschoten in Zeist wordt ge houden. Prof. dr. J. Verkuyl uit Am sterdam behandelt de theologische ach tergronden van deze vraag en ds. A. Broek uit Enschede zal er vanuit de praktijk over spreken. Inlichtingen bij het Evangelisatiecen trum, Amsterdamsestraatweg 37 te Baarn. In het centrum „Woudschoten" te Zeist houdt „Kerk en Vrede" op 4 en 5 juni haar landelijke conferentie, waarbij de aandacht in het bijzonder gericht zal zijn op het thema: Gerech- tigheid-revolutie-geweld. Inleiders zijn onder anderen prof. dr. W. F. Wertheim en prof. dr. J. Swom- ley (VS). „Wat moet ik in de kerk?". Over dit thema belegt de Utrechtse theolo gische studentenfaculteit een driedaag se lustrumcongres op 18, 19 en 20 mei aanstaande in „De Blije Werelt" tv Lunteren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1966 | | pagina 14