waarom
naar
beverwijk
'tis
ANDERS bij
BON
hatéma
tapijt
Een speciale
't jaar over
Drie onkruidbestrijders gaan
acht weken boemelen
door het hele land
trein rijdt eens in
alle baanvakken
Universitaire commissie wenst
schoolmaatschappelijke dienst
r
HOE IS HET ONTSTAAN? -\
v_
J
gaten^H
EN SCHEUREN
VOORGOED!
DICHT MET
Veluwse bosbrand weer
is dag en nacht paraat
n
8
r
ALABASTINE
r
J
met dubbele pool
Rapport over jeugdbaldadigheid
KAMERJASSEN
van 19.75 tot 49.75
Moderne jeugd vraagt
een moderne
Verlovingsring
SHELL
BIEDT
MÉÉR!
VRIJDAG 20 MEI 1966
17
Wanneer U onderstaande bon
invult en opstuurt krijgt U
onze kleurige folder, die U
een prachtige indruk geeft
van onze zaak. Wanneer U dit
boekje heeft doorgekeken
weet U waarom ook U naar
Beverwijk zult komen als het
om woninginrichting gaat.
I'
I
I
I
I
I
Dat betekent: een tapijt met een
dubbel leven. Uniek! Bovendien:
veerkrachtig, geluiddempend, licht
en kleurecht, gemakkelijk te onder
houden. Keus uit 10 briljante kleu
ren. Kamerbreed (3,90 meter) en
1,30 meter, 39,85 per m2.
Zelfs na 1 jaar nog extra service!
Ga nü naar uw woninginrichter of
vraag kleurenfolder plus echt staal
aan hatéma, postbus 12, Helmond.
Per dag 120 km
Examens
Dit woordt
MELAATS
Dit woord: GESCHIL
Dit woord: DROL
MANUSJE
VAN ALLES
ALABASTINE ZET IETS UIT EN KLEMT ZICH
DAARDOOR MUURVAST IN GATEN. SCHEU
REN, BARSTEN, NADEN ENZ. BOVENDIEN
WERKT FIJN VERMENGD ALABASTINE MOOI
STRAK AF. GEEN WONDER DAT ALABASTINE
T MEEST GEKOCHT.'T MEEST
GEBRUIKT WORDT.
HAAL VOOR ZATERDAG ZO'N
I PAK IN HUIS
lskjt-3
M m
OPGELET ALLEEN BIJ DE ORIGINELE
ALABASTINE STAAT DE NAAM
GROOT OP HET PAK
454 GR. F 1.20
Kerkelijk nieuws
In de bres voor behoud van de natuur
Over olie wordt niet gerept. Hoeft ook niet. Het
laatste woord over motorolie is al gezegd. Er is nu één olie voor
a|le typen auto's... voor alle temperaturen... voor alle rijstijlen,
voor alle rij-omstandigheden. Alleen Shell Super Motorolie geeft
permanent de maximale bescherming. Dat is ook een stuk zeker
heid voor mensen die geen verstand van autotechniek hebben.
Shell Super Motorolie - voor smering in veelvoudl
Advertentie
^^^stoutenbeek
WONINGINRICHTING BEVERWIJK
Wilt u mij gratis uw Hl
veelkleurige foto-folder
„Waarom naar Beverwijk"
toezenden?
NAAM
STRAAT
PLAATS
Advertentie
m
Advertentie
a
Wat een verrukkelijk weefsel!
Super-elastisch in lengte en
breedte, en toch zo wonderbaar-
lijk zacht en soepel. Het knelt
niet, spant niet.
De hele kous zit daardoor veel
mooier en gladder. f 2,95
3 Sterren Nylons f 2,95 en f 1,95
mm-
3 STERREN
NYLONS
UTRECHT. De Nederlandse Spoorwegen moeten 3000 kilometer
dubbelspoor en 1500 kilometer enkelspoor vrij houden van onkruid. Dat
kost jaarlijks zo'n achthonderdduizend gulden, maar het is feitelijk goed
koop: anderhalve cent per vierkante meter. Een tuinman met een schoffel
rekent meer. Hij zou er bovendien een levensfunctie aan hebben. De spoor
wegen passen een snellere manier toe: de sproeitrein, die al vjjftien jaar
over alle baanvakken rijdt. Sinds kort is de zaak zo geperfectioneerd, dat
één keer sproeien per jaar voldoende is om die lijnen vrij van onkruid te
houden. Dit jaar heeft de trein drie splinternieuwe tankwagens gekregen
voor de spuitvloeistof
Acht weken lang boemelt de NS-sproei-
trein over alle mogelijke baanvakken. De
drie spoorsproeiers die de «trein, bedienen
komen op hun reizen langs stations waar
vrijwel geen spoorman ooit komt: bijvoor
beeld in Stiens en Vrouwbuurstermolen
in het Friese noorden, maar ook in Raams-
donk en Waspik aan het lijntje tussen Den
Bosch en Lage Zwaluwe.
De heer J. van Dijk, Hilversum, die de
leiding heeft van deze onkruidbestrjjding,
noemt dat een van de aantrekkelijk kan
ten van dit werk. Zelf rijdt hij maar af en
toe mee. Maar de spoormannen G. Bijlsma
uit Utrecht, A. Groenesteijn uit Soest en
A. Everts delen acht weken lang vijf
dagen en nachten per week trein, werk
en eten.
In het voorjaar begint de sproeitrein in
het hoge noorden te rijden. Eind mei of
begin juni eindigt hij diep in het zuiden.
Al die tijd wonen de drie sproeiers van
maandagochtend tot vrijdagavond „aan
boord". Zij zorgen zelf voor hun maal
tijden, zij slapen in stapelbedden in een
keurig ingericht kamertje naast hun huis
kamer-keuken.
Hun sproeitrein bestaat uit een bruine
diesel-elektrische locomotief, waarvan er
maar één rondrijdt in Nederland, drie ke
telwagens met samen 78.000 liter sproei-
vloeistof, de eigenlijke sproeiwagen, die
half bedrijfsruimte half woonruimte is.
Tenslotte is er nog een goederenwagen
met chemische bestrijdingsmiddelen.
De eerste vier weken van de rondrit
wordt een bestrijdingsmiddel verspoten
dat hoofdzakelijk via de plantenwortels
werkt. Als de trein de noordelijke helft
van Nederland afgewerkt heeft is het on
kruid op de nog niet bewerkte baanvak
ken echter zo ver doorgegroeid dat de be
strijders een ander middel toepassen, dat
afstandsbesturing de toevoer. Speciaal de
buitenkanten van de baan krijgen een
beurt om opdringen van begroeiing tegen
te gaan. De meeste baanvakken zijn bin
nen de sporen tamelijk onkruidvrij. Maar
waar een groene plek aantoont dat paar-
destaart of kweekgras de kop wil gaan
opsteken volgt een „sproeistoot" tussen
de rails. „Vooral de paardestaart is hard
nekkig", zegt de heer Van Dijk. „Als je
die zijn gang laat gaan zitten de wortels
al gauw meters diep. Krijg ze er dan maar
weer eens uit".
Afgescheiden van het werk op de baan
vakken doen de spoorwegen ook heel wat
aan onkruidbestrijding op de emplace
menten. Daarvoor worden vier gehuurde
sproeiwagens gebruikt, die elk twee keer
per jaar een aantal emplacementen onder
handen nemen.
zowel de wortels als de bladeren aantast.
Drastische uitroeiing van het onkruid
op en langs de spoorbaan is noodzakelijk.
Plantenwortels in het ballastbed ?ouden
de ballast sneller doen verweren en de
dwarsliggers doen rotten. Waterafvoer zou
belemmerd worden door plantenresten
tussen de ballast. De elasticiteit van het
ballastbed zou verloren gaan, vooral bij
bevriezing, zodat er grote krachten op de
rails zouden gaan inwerken. Onkruid zou
ook de controle van de baan belemmeren.
En laaggeplaatste seinen zouden door hoog
opgeschoten planten niet te zien zijn.
De uitgave van driekwart miljoen is
hard nodig om nog hogere uitgaven te
voorkomen, om nog maar te zwijgen over
de moeilijkheden van rangeerders en
ander personeel als zij op emplacementen
met kniehoog onkruid te worstelen
hebben.
Per dag bewerkt de sproeitrein gemid
deld 120 kilometer, soms aanzienlijk meer,
zoals bijvoorbeeld op de dag waarop hij
de route Utrecht - Arnhem - Nijmegen -
Zutphen - Apeldoorn - Amersfoort -
Utrecht aflegt.
Elke avond moeten de sproeiers zorgen
voor voldoende water in de ketels en dat
is sinds het verdwijnen van de stoom-
tractie met de bijbehorende waterslurven
op de stations niet altijd eenvoudig. Soms
pompen ze water uit een haven of een
vaart, dikwijls betrekken zij hun water uit
brandweerkranen of standpijpen.
In dat water worden de bestrijdingsmid
delen opgelost. Per jaar gebruiken de
spoorwegen daarvan totaal 12.000 kilo
gram. Via de buizen onder de sproeiwagen
wordt de oplossing over de baan gespoten.
In een bedieningshuisje voorop de loko-
motief regelt één van de sproeiers door
UTRECHT Een onderzoekop
dracht van de gemeente Utrecht aan
een werkgroep van de universiteit
leeft een thans verschenen rapport
„Jeugdbaldadigheid en jeugdcrimina
liteit" opgeleverd. Aan de hand van
een bewerking van de gegevens van
de kinderpolitie en veldonderzoek in
vier wijken, enkele clubhuizen en een
groepje „moeilijke jongens" wordt
een doorlichting van de jeugdproble
men gegeven, die onder meer tot de
volgende conclusies leiden:
De preventieve functie van de school
komt nog te weinig tot zijn recht, mede
omdat de leiding vaak niet weet tot wie
zij zich moet wenden met lastige geval
len. Oprichting van een schoolmaatschap
pelijke dienst wordt aangebolen.
Voor de moeilijk opvoedbare en ont
spoorde jeugd moet er een speciaal te
huis komen, voor observatie, groepswerk
en leiding geven bij de verdere opvoe
ding.
Het clubhuiswerk is thans niet attrac
tief genoeg voor de oudere jeugd die
overigens veel behoefte heeft aan trefpun
ten. Het is daarom wenselijk dat open
jeugdsociëteiten worden gesticht.
Het verhoor door de kinderpolitie
dient bij voorkeur door een vrouw (die
dan de beschikking heeft over een band
recorder en spelmateriaal) te geschieden
en het tijdsverloop tussen dit verhoor en
eventueel verdere justitiële behandeling
dient te worden bekort.
B. en W. hebben indertijd de onderzoek-
Amsterdam (Gem. Un.). De heer A. E.
Becker uit Amsterdam is gepromoveerd
tot doctor in de geneeskunde op een
proefschrift getiteld „The glomera in the
region of the heart and great vessels. A
microscopic-anatomical and histochemical
study". Promotor was prof. dr. C. A. Wa-
genboort.
Voorts promoveerde tot doctor in de
geneeskunde de heer H. de Ruiter uit
Haarlem op een proefschrift getiteld
„Traumatic fat embolism., a clinical sur
vey and an experimental investigation".
Promotor was prof, dr, J. Th. F. Boeles,
co-promotor prof. dr. W. van Enst.
Utrecht. De heer M. A. M. Franken uit
Apeldoorn promoveerde op een proef
schrift getiteld „Coenraad van Beunin-
gen's politieke en diplomatieke aktivitei-
ten in de jaren 1667-1684" tot doctor in de
letteren. Promotor was prof. dr. J. C.
Boogman, gewoon hoogleraar in de alge
mene en vaderlandse geschiedenis van de
nieuwere tijd.
Amsterdam (Gem. Un.). Doctoraal Ne
derlands E. W. Stieglis (Amstelveen).
Doctoraal soc. wetenschappen mej. M.
E. Beck (Amsterdam^
Advertentie
ook voor jongens
GEN. CRONJESTRAAT40-44 HAARLEM
Gen. Cronjéstraat 40-44, Haarlem
Telefoon 54679
De ziekte waaraan zij die men me
laats noemt, lijden, heet lepra, een
aan het Grieks ontleend woord, dat be
hoort bij het bijvoeglijk naamwoord
lepros: schilferig, ruw, oneffen. De
huid van de lijder aan lepra wordt na
melijk schubachtig en ruw.
Dat men, vooral in vroeger tijd, lie
ver van melaatsen sprak dan van le
prozen, vindt zijn oorzaak in de vrees
dat men, de naam ener gevreesde
ziekte noemend, zich daaraan blootstel
de. Om dezelfde reden vermeed men
ook de naam van de duivel in de
mond te nemen. Liever sprak men
van: de zieke, in het Frans le malade
uit het Italiaans malato. Men maakte
hier melaats van en bedoelde er dan
de lijder aan de gevreesde ziekte, de
lepra, mede.
Onder een geschil verstaan wij een
onenigheid tussen twee partijen over
een bepaald punt. Het is wel duidelijk
dat er verwantschap bestaat met ver
schil. Vondel gebruikt de beide woor
den door elkaar, maar reeds in de 17e
eeuw begon de betekenis: strijd te
overheersen. Ook in de zin van: la
waai, rumoer kwam het woord geschil
toen voor. Daarom kan ook worden ge
dacht aan verwantschap met schel in
de betekenis: luid klinkend en de daar
van afgeleide: bel. Geschil zou dan
oorspronkelijk hebbpn betekend: luid
rumoer en vandaar: ruzie. Dat zowel
verschil als schel de betekenis heeft
beïnvloed is wel zeker; daardoor is
echter moeilijk vast te stellen welke
de oorspronkelijke betekenis is ge
weest.
Er bestaat een werkwoord drillen
dat eigenlijk: draaien betekent (dril
boor) en dat ook wordt gebruikt voor
het africhten van soldaten. Drol bete
kent dus: rond, ineengedraaid voor
werp, keutel, en ook: klein, dik man
netje. Misschien doordat zo'n mannetje
gauw een komische indruk maakt,
gaat drol dan ook betekenen: snaak,
zot, schelm. Het bijvoeglijk naam
woord luidt drollig. Daaruit ontstond
het Franse dróle en dat leverde weer
het Engelse droll: grappig op. In de
Middeleeuwen was drol de naam van
de kabouter, in de Scandinavische ta
len is de troll de boze geest.
Het werkwoord drillen is hetzelfde
als het Engelse to thrill, doordringen
en vandaar: doen trillen. Een thriller
is een verhaal dat doet rillen.
In verschillende delen van ons land
en in het bijzonder op het platteland
verstond men nog in deze eeuw onder
een Manusje van alles een marskra
mer, een leurder met allerlei koop-
waar.In meer uitgebreide zin verstaan
wij er onder: iemand die dan deze dan
gene bezigheid bij de hand heeft, ie
mand die van alle markten thuis is.
Naar de vorm lijken wij hier te doen
te hebben met de vroeger gewone
persoonsnaam Manus, maar er zijn
ook andere verklaringen geopperd.
Sommigen menen dat wij te maken
hebben met het Zigeunerwoord manus
dat: mens betekent. Anderen denken
aan het Latijnse manus: hand. Een
Manusje van alles zou dan iemand zijn
die van alles aan de hand heeft, een
factotum of doe-alles.
Advertentie
opdracht gegeven, omdat zij verontrust
waren over de vernielingen door de jeugd
aangericht en zich afvroegen of de ge
meentelijke subsidies voor het jeugdwerk
voldoende nut afwierpen. Op deze vraag
heeft het rapport het antwoord schuldig
moeten blijven, al komen de voorstellen
voor een andere aanpak van het jeugd
werk neer op een verhoging van de ge
meentelijke steun.
Ook werd geen duidelijke relatie gecon
stateerd tussen baldadigheid en gebrek
aan speelplaatsen. Wel menen de onder
zoekers dat er te weinig speelgelegenheid
is, vooral in de nieuwe wijken. Zij stel
len vast, dat de straat de speelplaats bij
uitstek blijft.
Verschillende van de aanbevelingen val
len buiten de competentie van de gemeen
te, of moeten nog nader worden bestu
deerd, zeggen B. en W. in een nota aan
de gemeenteraad, die op 2 juni over deze
materie beraadslaagt. Er zijn naar aan
leiding van een bespreking van een ver
trouwelijke versie van het rapport door
insiders al enkele praktische verbeterin
gen bereikt, onder meer in de coördinatie
van het beleid van justitie en politie.
Het enige wat daarom thans aan de
raad wordt voorgesteld is het samenstel
len van een „platform" van alle instan
ties die bij deze problemen betrokken zijn
(inclusief de jeugd zelf), dat als overleg-
en adviesorgaan moet dienen. In dit ka
der kan dan ook meteen de aanbevolen
wetenschappelijke begeleiding van nieu
we maatregelen plaats vinden.
Geref. Gemeenten
Tweetal te Klaaswaal C. Harinck te
Utrecht en C Molenaar te Moerkapelle;
te Oostkapelle C. Molenaar te Moer
kapelle en A. Hofman te Zeist.
Advertentie
Maar CONSTANT maakt
ringen, die niet alleen vandaag,
maar ook morgen, overmorgen
en over jaren nog gewild en
modern zijn.
Voor jongelui met plannen een
goede rede om eerst even
CONSTANT-RINGEN te pas
sen bij
het huis met het carillon
GROTE HOUTSTRAAT 49
TELEFOON 2 00 49.
(Van onze correspondent)
ARNHEM. Juist op het moment dat ik de controle- en commando
kamer van de centrale meldingspost van de Veluwse bosbrandweer te
Apeldoorn binnenstap is er alarm gegeven. Toren 5 meldt rookontwikke
ling in de richting van Teriet. Rustig worden instructies gegeven, telefo
nisch en door middel van een mobilofoon, onder meer aan de dichtst
bijzijnde meldingspost in dit geval Arnhem. Dan flitsen op een enorme
kaart van de Veluwe een aantal verschillend gekleurde lampjes aan. De
brandweer is al onderweg en de verbinding met de commandowagen is
goed, al eist dit laatste wel een getraind gehoor.
Enkele minuten later komt de gerust
stellende mededeling dat de brand weinig
te betekenen heeft.
Enkele lampjes worden weer gedoofd,
één rood lichtje blijft branden. Dat is de
brandweer van Arnhem, die voorlopig
nog even de zaak in de gaten houdt.
Constant blijven echter zeventien witte
lampjes aan. „Dat zijn onze ogen" zegt
adjunct-hoofdbrandmeester A. Heinen, na
melijk de zeventien brandtorens, die over
de gehele Veluwe verspreid staan".
Brandwachten speuren doorlopend over
een enorm gebied. Wordt ergens rook
waargenomen, dan doet de brandwacht
met behulp van een kompasrooster, dat
boven op het dak van de koepel is vast-
Advertentie
gemaakt, een peiling. In combinatie met
de peiling van een tweede toren kan men
op de kaart de positie bepalen.
Vliegtuigen
Meestal kunnen de geroutineerde
brandwachten aan de kleur van de rook
al zien of men te maken heeft met een
ruigte-, bos- of heidebrand. Afhankelijk
van de melding en de geschatte omvang
van de brand worden waarnemers uitge
stuurd of zet men onmiddellijk groot ma
terieel in. Indien noodzakelijk worden
meer korpsen opgeroepen en even
tueel vraagt men assistentie van het le
ger. Militaire vliegtuigen kunnen uit de
lucht waarnemen.
Sinds zich in 1929 bij Kootwijk een gro
te ramp voltrok het Loobos (duizend
hectare) ging toen geheel door brand ver
loren is veel ten goede veranderd.
Over de gehele Veluwe telt de bosbrand-
weer nu veertig materiaaldepots, zeven
tig bosbrandweergroepen en dertig ge
meentelijke brandweerkorpsen. Ook de
brandgangen, die overal zijn aangelegd,
en andere voorzieningen hebben veel tot
het voorkomen of het verder uitbreiden
van branden bijgedragen.
Piek
Sinds de eerste melding van dit jaar bij
de centrale post te Apeldoorn binnen
kwam hebben zich al weer meer dan
tien branden voorgedaan. Dat is in deze
tijd van het jaar niet zo opzienbarend.
De piek ligt vrijwel ieder jaar in april-
mei.
Door de vorst van de voorgaande win
termaanden is het vocht uit de heide en
geboomte getrokken en alles is dan kurk
droog. Ook het vaak hoge buntgras, dat
veel op de Veluwe voorkomt, is gemak
kelijk ontvlambaar. Men doet er dan ook
goed aan hieraan te denken want de
meeste bos- en heidebranden ontstaan
door grove onachtzaamheid.
Niet alleen door roken maar ook door
koken en bakken in de openlucht. Dat
men de lust in een gebraden kippetje
soms met een ramp moet bekopen is de
zer dagen weer gebleken, toen een pick
nickende familie niet alleen de kip zag
aanbranden, maar ook de auto, waarmee
zij naar het bos in Elspeet was gekomen.
Ook een tent en andere bezittingen gin
gen verloren.
