Amerikaans „globalisme" eist
omvangrijke transportcapaciteit
SCHRIJVENDELEZERSSCHRIJVENDELEZ
Langere termijn voor leden
van het Amerikaanse Huis
klassiek
iwonen
Met het oog op toekomstige Vietnams
Vereenvoudiging bij
telefoon-afrekening
Geschenk voor
de president
Johnson wenst grondwetswijziging
exclusieve vitrages
VRIJDAG 10 JUNI 1966
9
Gevechtsklaar
Reuzenschepen
Geen adat-rechtspraak
meer in West-Irian
Muggen?
vliegen?
Wachtmeesters pleegden
49 diefstallen
„De aarde draait niet"
LEXINGTON FROM AMERICA'S flfJ/'TOBACCOS
Aardappelprijzen
V oordelen
RGH-EDO
Ons lieve vrije Nederland
Motten?
Emigranten onder elkaar
Overtredingen duurder (1)
Overtredingen duurder (2)
Weg met het
openbaar vervoer
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. In Zuid-Vietnam staan nu ruim 225.000 Amerikaanse
militairen en het einde van de militaire opbouw lijkt nog niet in zicht.
Voorts zyn 100.000 Amerikaanse soldaten betrokken by de strijd, die niet
in Zuid-Vietnam gestationeerd zyn, maar op Amerikaanse luchtmachtbases
te vinden zyn of op de oorlogsbodems van de zevende vloot. Per dag kost
de hele militaire inspanning de schatkist van de Yankees 110 miljoen
gulden. Het is duidelyk dat dit geen kleine operatie meer is en dat hefc
uiterste gevergd wordt aan bijvoorbeeld het organisatievermogen van het
ministerie van Defensie in Washington om deze grootscheepse militaire
inspanning soepel te laten verlopen.
Tot nu toe lykt het minister Robert McNamara en zijn mannen in het
Pentagon gelukt te zyn de zaak goed in de hand te houden. Natuurlijk
hoort men nu en dan klachten dat zekere artikelen schaars zyn in Vietnam
en dat de Amerikaanse troepen zich moeten behelpen. Maar het betreft
dan meestal een speciaal soort kleding of toiletartikelen. Meer essentiële
zaken, zoals munitie en militair materiaal, blijken steeds op tyd in Vietnam
aanwezig te zyn. Het grootste probleem wordt misschien nog gevormd door
schaarste aan reserve-onderdelen van zwaar materiaal, maar van drama
tische tekorten is geen sprake.
DESONDANKS is minister vanDefensie,
McNamara, die door alle drukte en
spanningen nu en dan hoogst geïrriteerd
reageert op critiek, niet het object van al
gemene lof in de Verenigde Staten. Sinds
enige tijd ligt hij zelfs overhoop met de
invloedrijke senator Stennis uit Mississip
pi, die voorzitter is van een subcommis
sie van senatoren, die zich bezighoudt met
de militaire paraatheid van de Ameri
kaanse strijdkrachten in het algemeen.
Stennis is boos omdat volgens hem de mi
nister in augustus vorig jaar niet eerlijk
rapporteerde aan zijn commissie dat vier
divisies, die in de Verenigde Staten ge
stationeerd zijn en die geboekt staan als
„gevechtsklaar", voor de strijd in Viet
nam, nog slechts in een staat van gedeel
telijke paraatheid waren. Dat dit laatste
zo is staat vast.
McNamara gaf zelf dezer dagen toe dat
twee van deze vier divisies negentig da
gen nodig zouden hebben om paraat te
zijn en militaire experts zijn over die ter
mijn zelfs in twijfel.
HET PROBLEEM dat de achtergrond
vormt van deze kwestie van paraatheid
faat diep. De vraag is namenlijk of de
'erenigde Staten militair wel in staat zijn
vergaande inmenging zoals in Zuid-Viet
nam te bedrijven zonder tegelijkertijd de
Amerikaanse capaciteit om in andere de
len van de wereld paraat te zijn te ver
minderen.
Een aantal critici van de Vietnampoli-
tiek, zoals Walter Lippmann en de gepen-
sionneerde generaals Ridgway en Gavin,
beantwoorden die vraag ontkennend, en
het feit van de verminderde gevechts
klaarheid van de bovengenoemde in Ame
rika gestationneerde divisies is koren op
hun molen.
McNamara aan de andere kant be
strijdt dat de interventie in Vietnam
Amerika's globale militaire positie ver
zwakt of uit haar evenwicht brengt. En
hij kan als verdediging aanvoeren dat de
enige reden waarom de gewraakte divi
sies niet zo paraat zijn als zij zouden moe
ten zijn, is dat president Johnson om po
litieke redenen vorig jaar zomer weiger
de toe te staan reservisten op te roepen.
DAT HET McNAMARA en zijn mannen
ernst is met hun opinie dat de Verenigde
Staten in staat zijn een wereldwijde mili
taire rol te spelen, blijkt ook uit een
nieuw scheepsbouwprogramma dat is op
gesteld.
Voor de oorlog in Vietnam heeft het
Amerikaanse ministerie van Defensie
nog zijn toevlucht moeten nemen tot al
lerlei lapmiddelen om aan de nodige
scheepsruimte te komen voor vervoer van
troepen en materiaal, zoals het charteren
van ruim honderd vrachtschepen (waar
onder 87 oude libertyschepen uit de twee
de wereldoorlog), bijna de helft van het
totale aantal schepen dat nu voor mili
taire doeleinden van en naar Vietnam
vaart en dat 230 bedraagt.
Maar in de toekomst hoopt men beter
voorbereid te zijn op het blussen van po
litieke en militaire branden aan de ande
re kant van de wereld door het in ge
bruik nemen van reusachtige vrachtsche
pen, die volgestouwd met militair mate
riaal verankerd zullen worden in verschil
lende delen van de wereld, zodat men
steeds een drijvende voorraadschuur
klaar zal hebben liggen wanneer op welk
deel van de aardbol ook maar troebelen
uitbreken. Manschappen wil men in de
toekomst voornamelijk per vliegtuig blij
ven vervoeren en wel met de kort gele
den gebouwde monstertoestellen C-5 A, die
trouwens ook tanks kunnen transporteren.
Die reuzenschepen zullen dus vooral
Amerika's militaire beweeglijkheid moe
ten vergroten, die in het afgelopen jaar
zowel in Vietnam als in de Dominicaanse
republiek van essentieel belang is geble
ken voor het efficiënt uitvoeren van het
politieke oogmerk: bliksemsnel reageren
op communistische dreiging waar dan
ook. De enorme vrachtschepen zullen voor
de strijd in Vietnam, als deze tenminste
niet nog vele jaren gaat duren, geen rol
meer kunnen spelen, want zij hebben het
stadium van de tekentafel nog niet ach
ter zich gelaten. Maar de bedoeling is het
om een twintigtal van deze vaartuigen
(kosten: rond 3,5 miljard gulden) te laten
bouwen met het oog op toekomstige
Vietnams".
Deze schepen en de genoemde C-5 A
transportvliegtuigen kan men dan ook
zien als de resultaten van de omstreden,
maar door McNamara voor militair al
leszins mogelijk gehouden theorie van
Amerika's wereldwijde politieke rol, kort
weg genoemd Amerik's „globalisme".
(Van onze correspondent)
DJAKARTA De Indonesische rege
ring heeft een eind gemaakt aan de in
heemse adat- of zelfbestuursrechtspraak
in West-Irian, het voormalige Nederlands
Nieuw-Guinea. Na de overdracht van het
gebied aan Indonesië op 1 mei 1963 wer
den in Soekarnopoera (Hollandia) een
rechtbank voor appel-zaken en in diezelf
de stad, in Manokwari en in Merauke ge
wone rechtbanken ingesteld. Maar naast
deze zogenaamde „gouvernementsrecht
spraak" bleef de zelïbestuurs- en inheem
se rechtspraak bestaan.
Het gevolg was dat de autochtone bevol
king door haar eigen rechtbanken werd
berecht, nieuwkomers echter door andere
rechtbanken. Hieraan is nu een eind ge
maakt. De nieuwe verordening van Dja
karta voorziet tevens in de vestiging van
gewone rechtbanken in Biak, Sorong, Fak-
Fak en Wamena. De rechtbank in Merau
ke beschikt nog niet over een eigen ge
bouw en de lopende zaken worden voor
lopig door de rechtbank van Soekarnopoe
ra behandeld.
Advertentie
OMYL
f3.85- f4.95 EEN ORGANON PRODUKT
Amerikaanse minister van Defensie,
Robert McNamara.
DEN HAAG De PTT gaat aparte
briefjes, die zij als afrekening van inter
nationale telefoongesprekken voegt bij de
normale door de computer samengestelde
telefoonrekening, afschaffen. Men denkt
deze nieuwe maatregel te doen ingaan op
1 november of 1 januari.
De computer zal voor de afrekening van
de internationale gesprekken een aparte
staat invullen, waarbij elk gesprek één re
gel druks krijgt. De klant ontvangt dan
twee rekeningen, één voor abonnement,
binnenlandse en buitenlandse automati
sche gesprekken en één voor de met de
hand tot stand gekomen gesprekken.
Advertentie
f3.65- f4.95 EEN ORGANON PRODUKT
De leiders van het Boeddhistische
Instituut in Saigon hebben de Ameri
kaanse ambassadeur in Zuid-Vietnam,
Henry Cabot Lodge, uitgenodigd naar
het Instituut te komen om een pakje in
ontvangst te nemen voor president
Johnson. In het pakje zitten drie niet
ontplofte traangasgranaten „made in
U.S.A." en een paar wapenstokken van
Amerikaanse makelij die de Zuidviet-
namese politie gebruikte tegen beto
gers.
De krijgsraad te Arnhem heeft twee
wachtmeesters van de artillerie uit de le
gerplaats 't Harde conform de eis veroor
deeld tot drie jaar gevangenisstraf wegens
het plegen van een zeer groot aantal in
braken en diefstallen van februari 1965 tot
januari 1966 hoofdzakelijk op de noord-
Veluwe. Een totaal van 49 gevallen is ge
registreerd, hiervan werden er 22 ten las
te gelegd.
BEIROET (DPA). Iedere moham
medaan die gelooft dat de aarde om de
zon draait, zou met de dood bestraft moe
ten worden." Dat is de mening van de
vooraanstaande Zuidarabische geleerde
in het godsdienstrecht, sjeik Abdelasis
Ben Baz. Hij is in zijn hoedanigheid van
plaatsvervangend-rector aan de islami
tische universiteit van Medina ruim
400 jaar na Copernicus en zo'n 300 jaar
na Galilei ten strijde getrokken tegen
het „bijgeloof" waarvan de gehele mens
heid, met inbegrip van de ruimtevaarders,
het slachtoffer is.
De geleerde zet zijn theorieën uiteen in
de kranten van Mekka, het grootste hei
ligdom van de islam. Hij vraagt o.a.
„kan men zich iets voorstellen dat misda
diger is dan mensen die beweren dat de
aarde om de zon draait, ofschoon zij kun
nen zien dat de zon op- en ondergaat, ter
wijl de aarde vaststaat en elke stad en
elke berg op hun plaats blijven? Hoe kun
nen de zeeën op hun plaats blijven, als de
aarde draait?" Ook het idee dat de aarde
rond is noemt hij'misdadig.
Wie die mening huldigt, moet met de
dood worden bestraft. Op al zijn bezit
tingen moet beslag worden gelegd", aldus
Abdelasis Ben Baz.
Advertentie
In uw blad heb ik al twee keer op ver
schillende data gelezen dat minister Bies
heuvel en zijn ambtgenoot Den Uyl rege
lingen zouden treffen om de aardappel
prijzen voor de consument op een nor
maal peil te houden. Doch ik vermoed
dat ze meer het oog hadden op de produ
cent, want ze hebben net zo lang geregeld
tot wij als consument 55 a 60 cent voor
een kilo aardappelen moeten betalen en
dit kan men toch geen normale prijs
noemen.
J. v. HAM, IJmuiden.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. President John
son heeft het parlement voorgesteld
een amendement op de Amerikaanse
grondwet aan te nemen, waardoor de
zittingstermijnen van de 435 leden
van het Huis van Afgevaardigden van
twee op vier jaar gebracht zouden
worden. Na 1972 zou het Huis dan
steeds tegelijk met de president en de
vice-president voor eenzelfde periode
van vier jaar gekozen worden. Het
amendement is nodig, aldus minister
van Justitie Katzenbach, omdat in de
huidige situatie de leden van het Huis
geen tyd hebben zich behoorlijk in te
werken en op de hoogte te komen van
de gang van zaken in dit deel van het
parlement.
Doordat elke twee jaren weer verkie
zingen worden gehouden zit elk lid van
het Huis te vergelijken met de Tweede
Kamer, dat niet uit een „honderd per
cent zeker" district komt, min of meer
permanent op de wip en een groot deel
van de tijd die een parlementariër zou
moeten besteden aan werk voor zijn kie
zers in Washington gaat nu zitten in po
Advertentie
HAARLEM
Raamsingel 42
(bij Houtpleinbrug)
Tel. 15549
litieke campagnes, geld inzamelen voor
verkiezingsdoeleinden, enz. Ala de ter
mijn echter vier jaar zou zijn, aldus nog
steeds de argumentatie van Katzenbach,
zouden de leden van het Huis veel effec
tiever kunnen werken, hetgeen het rege
ringsprogramma van de tegelijk met het
Huis gekozen president ten goede zou ko
men.
Met stomm e verwondering las ik het
relaas van de heer J. Peters. Hij schrijft:
Van een supporter had ik dat genomen,
maar niet van een bestuurslid", Verder
schrijft hij dat EDO het veld is ingestuurd
om kost wat het kost van RCH te win
nen.
Ik kan de heer Peters meedelen dat
EDO het veld is ingestuurd met de op
dracht zijn sportieve plicht te vervullen
en daarin is EDO ook zeker geslaagd.
Maar RCH kon dat niet hebben en ver
schillende RCH-spelers gingen hun boekje
te buiten. Ik zal geen namen noemen,
daarvoor ben ik nog te sportief wat de
heer Peters niet is. Die geeft namelijk
Koek de schuld van alles. Ik geef toe:
Koek is terecht het veld uitgestuurd,
maar als ik de leiding had gehad was er
ook een speler van de zijde van RCH
uit gegaan. Voor mij heeft EDO meer
dan zijn sportieve plicht gedaan. En
daarmee basta. Ik maak me maar
kwaad, hoe meer ik erover schrijf. Maar
houd dit voor ogen: EDO is EDO en wat
EDO doet is nooit goed, maar wat Haar
lem en RCH doen is: wat je noemt.
Nogmaals, meer dan zijn plicht deed
EDO. En daarop ben ik trots. Want zo
hoort het te zijn en niet anders.
B. J. v.d. LINDEN, Haarlem.
(Discussie gesloten, re-
In deze redenering zit een heleboel
waars, en leden van het huis zouden ze
ker een gat in de lucht springen als zij
zich rustig vier jaar aan wetgevende za
ken zouden kunnen overgeven zonder
steeds het pistool van de tweejaarlijkse
verkiezingen op de borst te voelen.
En er kan ook geen twijfel aan zijn dat
het amendement voor presidenten een
voordeel is. Het betekent toch dat de
435 leden van het Huis, die vaak het
Congres binnenrijden op de zegekar van
een winnende president, vier jaar lang
eraan zouden kunnen werken het presi
dentiële programma in wetten om te zet
ten, zonder daarbij gehinderd te worden
door de nu gebruikelijke tussentijdse ver
kiezingen, die maar al te vaak, (in 1910,
1946, 1954) de meerderheid in het Huis
toespeelden aan de partij, die niet het
Witte Huis bezet hield.
Het belangrijkste argument tegen het
amendement is wellicht da de presiden
tiële macht, die sinds 1933 toch al zo is
toegenomen door dè grotere rol die de
federale regering is gaan spelen in de
economie, het onderwijs, de volksgezond
heid, de sociale voorzieningen en de
rechtspraak nog meer toe zou nemen
door een met de presidentiële ambtster
mijn samenvallende termijn van leden
van het Huis van Afgevaardigden.
Ook in de buitenlandse politiek gaat dit
op. De president van de Verenigde Sta
ten beschikt op dit terrein toch al over
enorme macht en de parlementaire con
trole op het buitenlandse beleid kwes
ties zoals Vietnam en de interventie in
de Dominicaanse republiek bewijzen het
maar al te goed is eerder te gering dan
te strikt
Naschrift:
dactie)
Wat zijn wij toch gelukkig, dat wij in
Nederland zijn geboren en hier mogen
wonen, leven en werken. In dit lieve
land waar wij ons van de wieg tot het
graf geborgen weten, waar de politie
goed over ons waakt waar de justitie de
schuldigen die gestraft moeten worden
eerlijk en rechtvaardig behandelt. Lees
maar eens deze twee kranteberichtjes er
op na.
Vrijdag 3 juni: „Officier vraagt boetes
tegen de verdachte in de Tres-zaak. We
gens mishandeling de dood ten gevolge
hebbende eist de officier tegen drie ver
dachten een boete van tweeduizend gul
den".
Zaterdag 4 juni: „De provo, een jongen
van negentien jaar, wordt veroordeeld tot
een week gevangenisstraf onvoorwaarde
lijk. Zijn vergrijp: niet doorlopen nadat
de politie hem dit bevolen had".
Twee kranteberichtjes. Spelen met het
leven van een medemens de dood tenge
volge hebbende kan worden afgekocht
met geld, niet doorlopen wordt veroor
deeld met gevangenisstraf. Resultaat? De
adellijke Tres-heren zullen er niets van
geleerd hebben. En de provo, zal hij na
die week in de maatschappij terugkeren
als een rustig burgermannetje?
J. F. JOLLIE, IJmuiden.
Advertentie
OMYL
f3.65- f4.95 EEN ORGANON PRODUKT
Van een.Australisch^ relatie ontving ik
een uitknipsel uit het dagblad „The Sun"
van 4 mei 1966, waaruit opnieuw blijkt
welke ongelooflijke toestanden er heersen
in de zogenoemde opvangcentra, de mise
rabele woongelegenheden waarin alle emi
granten dadelijk na hun aankomst worden
gehuisvest. Het zijn juist deze opvang
centra, die op de emigranten waarin zij
na een lange en vaak moeilijke zeereis
worden ondergebracht zulk een naargees
tige indruk maken en waaraan van al
les mankeert; het beschimmelde brood
ontbreekt niet!
Alle landen, ook Nederland, die zich
zo druk maken om zoveel mogelijk men
sen naar Australië weg te werken, maken
hier dezelfde fout; elk land behoort voor
een eigen opvangcentrum te zorgen en on
der deskundige, liefst géén ambtelij
ke leiding er voor te zorgen, dat deze
emigranten die nu immigranten gewor
den zijn, zich zo snel mogelijk aanpassen
aan alleszins aanvaardbare Australische
normen die er nog niet al te veel zijn
en desnoods moet de leiding zoveel in
vloed hebben bij de Australische immi
gratie-autoriteiten dat deze een volledige
garantie geven voor de toekomstige
werkgelegenheid van de emigrant die dan
immigrant is. Wanneer Australië inder
daad zo dringend verlegen is om een
snelle toeneming van de blanke bevol
king zal de Australische minister van im
migratie, ex-Nederlander-ex-wereldkam-
pioen wielrennen Opperman, de Austra
lische werkgevers zeer zwaar onder druk
moeten zetten, zodat zij zich volledig hou
den aan de afspraken en dus ook de vak
bekwame immigrant die zijn vak ver
staat en over erkende Nederlandse di
ploma's beschikt het geldige loon uitbe
taalt. Vele regeringen schijnen de opvat
ting te zijn toegedaan dat, wanneer men
met kunst en vliegwerk eindelijk de men
sen in een ander land heeft gebracht,
zij zichzelf maar moeten redden, maar
dat standpunt gaat zich hoelanger hoe
meer wreken. Pas wanneer de emigrant
immigrant volkomen geslaagd is en zijn
gezin datgene kan geven wat het rede
lijkerwijze nodig heeft, houdt mijnes in
ziens deze verantwoordelijkheid op die
echter onmiddellijk weer tot gelding komt
wanneer buitengewone omstandigheden
het bestaan van dit gezin extra moeilijk
maken. Op dit moment schieten ten aan
zien van deze verantwoordelijkheid voor
hun landgenoten in een vreemd landen
alle regeringen tekort.
JAC. J. SUERINK, Heemstede.
De regeling van de transactie in handen
van de verbaliserende agent bij een over
treding strijdt met het rechtvaardigheids
gevoel. Als bijvoorbeeld een arbeider met
een inkomen van 150 wordt bekeurd en
tien gulden moet betalen, dan is dat zeven
percent van zijn inkomen en dat komt ge
voelig aan. Als ministers of directeuren
met een inkomen van duizend gulden per
week met tien gulden worden beboet
lachen zij erom, want het is maar één per
cent van hun inkomen. Als de partijen niet
begrijpen waar hun stemmen blijven moe
ten zij ook zorgdragen voor een eerlijke
verdeling van straf en boete.
P. VAN DER WESTEN, Haarlem.
Dat de boetes met honderd percent om
hoog gaan is een ramp voor de voortkrui-
pende AOW-ers. Breng die arme oudjes
hun AOW liever thuis, als de politie al be
keuringen geeft aan oudjes, die wat suffig
zijn in het verkeer. Ze mochten de AOW
eigenlijk ook wel met honderd percent
verhogen! Het is geen zegen om oud te
worden met zoveel loerende politie-ogen.
Help ons oudjes!
E. CH. LE COMTE, Haarlem.
„Wie gokt op openbaar vervoer om uit
zijn verkeersproblemen te komen gaat de
mist in." Aldus de in helderheid uitmun
tende visie van de Amerikaanse verkeers-
deskundige Hartung in het artikel: „Ver-
keersverkenningen in de V.S."
Volgens hem moet, uitgaande van de
voorkeur van het publiek voor de auto,
wegenbouw voorrang hebben boven open
baar vervoer. Nu is het een gelukkige om
standigheid dat deze frisse gedachte con
creet is verwezenlijkt in Los Angeles;
men doorsneed de stad met een rechthoe
kig, dichtmazig net brede verkeersaders,
met op regelmatige afstanden enorme
parkeerterreinen. Bereikt is nu dat de
stadsbebouwing minder oppervlakte be
slaat dan autowegen plus parkeerterrei
nen! Dat het verkeersplan Los Angeles
geslaagd genoemd mag worden bewijst
vooral de laaghangende nevel van uitlaat
gassen, die zich dikwijls tegen de avond
in al zijn pracht manifesteert.
De heer Hartung maakte een ernstige,
overigens typisch Amerikaanse denkfout
hij stelt bij verkeersproblemen individu
eel belang boven algemeen belang. Zelfs
het individuele belang is er uiteindelijk
niet mee gebaat; niemand is gediend van
autofiles, opstoppingen en uitlaatgassen,
en dat zou juist het resultaat zijn als
iedereen een auto in de stad zou gebrui
ken. Willen we een zo groot mogelijke
leefbaarheid van de city bereiken, dan is
het ruimtebesparende, ordelijke en reine
openbaar vervoer de primaire oplossing.
Welke vorm van openbaar vervoer dit
moet zijn, ook daarover heeft onze inge
wijde al een ongenuanceerde mening;
hij zegt:„Jullie in Nederland zijn veel te
laat met je metroplan." Een andere op
lossing doet hij ons niet aan de hand,
maar hij zal niet geweten hebben dat er
in Europa ook nog trams rijden. Het leu
ke van zo'n tram is dat hij ondergronds
kan rijden net als een echte metro.
Trapsgewijs kan dan een geheel lijnennet
opgebouwd worden, zonder meteen in de
enorme investeringen te vervallen die bij
de opbouw van een volslagen metro nood
zakelijk zouden zijn. Zorgt men er nu voor
dat de tram op straat over zoveel moge
lijk eigen baan beschikt, dan is het resul
taat een betrouwbaar, snel en autonoom
vervoermiddel. Dit wordt in Brussel, Keu
len, Essen, Frankfort. Stuttgart, Neuren
berg, Hannover en Bielefeld verwezen
lijkt. Ook de drie Nederlandse steden die
trams exploiteren zouden niet moeten aar
zelen met de aanleg van zo'n „U-Strassen-
bahn." Mocht er op de lange duur een
echte metro nodig blijken dan kunnen de
(eventueel aangepaste) tramtunnels een
voudig worden ingelast. Zo blijkt dat er
altijd nog wel een middenweg is; de ge
scheiden middenweg van het openbaar
vervoer.
L. S. AARDEMA. Haarlem.
