ELEZERSSCHR
M
Uw kennissen
noemen u evenwichtig.
U steekt er graag een
pijp bij op.
Zijn we er dus
vèr naast als we denken
dat u Coopvaett
rookt?
Coopvaetf
r HOE IS HET ONTSTAAN?
mmm
Een bouwende
belegging
ipg pp|jp
ZATERDAG 18 JUNI 1966
7
Lages 1
Lages 2
Lages 3
Lages 4
Publiek en PTT
Intermenselijk contact
Frans Hals
Defaitistisch
Parkeergarages en
financiën
Het borstelt en zuigt
Carillonwanklank
Kennedy in Zuid-Afrika
m
Het Zilveren Kruis
Vietnam
Vakantieperikelen
Terreur
Dit woord:
SPLIJTZWAM
Dit woord: JACHT
Dit woord:
ISOLEREN
Dit woord: POP
Het Nederlands Auschwitz Comit' heeft
het voornemen op maandag 20 juni
's avonds om half acht een tocht door Am
sterdam te organiseren tegen de invrij
heidstelling van Lages en voor het on
verkort handhaven van de staf van de an
dere oorlogsmisdadigers. De toch zal be
ginnen voor Lages voormalig hoofdkwar
tier in de Euterpestraat, de M.M.S. in de
Gerrit van der Veenstraat en zal eindi
gen bij de dokwerker op het J. D. Meyer-
plein.
NEDERLANDS Auschwitz Comité
J. SLAGTER (voorzitter)
Met grote verontwaardiging protesteer
ik met klem tegen de vrijlating van de
SD-er en sadist Willy Lages. Zijn naam
was in die donkere oorlogstijd al voldoen
de om de zachtzinnigen onder ons tot
brakens toe van walging en haat te ver
vullen! Ik herinner me nog dat jonge
joodse moedertje met haar kindertjes.
Eén aan de rokken, één op de arm. Voort
gedreven door de „Grüne polizei"
schreeuwde ze haar angst en smart uit
tegen de gevels van de „schoongeveeg
de" straten. Om de dribbelvoetjes van
haar kleine jongen te ontzien wachtte ze
soms even. „Genoeg" vond de mof en
sloeg met de kolf van zijn geweer in haar
knieholte. Ze kwakte tegen de grond en
het hoofdje van de baby sloeg tegen de
stoeprand. Lang, heel lang is haar nood
kreet me bijgebleven.
De opdrachtgever van deze mensont
erende pogroms was Lages.
In onze verzetsgroep was een jonge stu
dent, Henk de Ronde. Zijn ideaal was: als
de oorlog over zou zijn, z'n vader, die als
kapitein op een koopvaardijschip in geal
lieerd konvooi voer, te bewijzen dat hij
een gelijkwaardige moed had getoond.
Samen hadden ze gestaan in de strijd te
gen de nazihorden. Zonder vorm van pro
ces is Henk de Ronde in opdracht van
Lages gefusilleerd. Henk as 19 jaar oud.
Alleen, slechts omringd door haar beu
len betrad Hannie Schaft (studente in de
rechten, 23 jaar oud) het duinterrein van
Bloemendaal op 17 april 1945. Voor het
laatst zag ze de zon, vóór deze uiteen
spatte in vuur en pijn toen ze doorzeefd
met de moordende kogels neerviel. Lages
was er zelf bij.
Ik protesteer tegen dit onrechtmatige
regeringsbesluit dat een aanfluiting is
voor alle rechtsgevoel. Geen bloed van
deze misdadiger was voldoende geweest
om het leed wat hij veroorzaakte uit te
wissen. Een prachtige aanleiding tot de
monstratie voor zijn rotgenoten en exna-
zi's zal zijn dood in Duitsland zijn. Dit
had niet moeten gebeuren.
Wij oud-verzetsmensen, oud-kampmen
sen en nabestaanden, voelen ons diep, diep
gekwetst!
T. MENGER-OVERSTEEGEN, IJmuiden.
Toen ik via de radionieuwsdienst ver
nam dat Willy Lages zich weer vrij be
weegt in het land dat grenst aan onze
Oostgrens was het alsof ze met een
scheermes door mijn lichaam gingen. Als
oud zeeman die op bijna alle wereldzeeën
kennis heeft gemaakt met dat nazituig
gaat er dan wat in je om. Wat een vre
selijk leed ondergaan die mensen weer die
aan de hel van Willy Lages ontkomen
zijn. Onze regering wist precies wat er
aan de hand was in 1939, ze wisten don
ders goed dat Hitler met zijn handlangers
ons land zouden leegroven en de voor
uitstrevende mensen zoveel mogelijk zou
den „opruimen". Wat nu is gebeurd door
het vrijlaten van Willy Lages is precies
hetzelfde: toegeven aan de druk van
Bonn.
Julius Fucik heeft in de Gestapo-gevan-
genis van Pankrac onder de vreselijkste
omstandigheden opgeschreven wat hij van
dat „Herrenvolk" allemaal ondervonden
had. Hij is door de Gestapo vermoord,
maar de laatste woorden in dat boek wat
na die vreselijke slachtpartij is versche
nen onder de naam „Met de strop om de
nek" waren: „Weest waakzaam".
J. VAN DEN BERG, IJmuiden.
Met afschuw lees ik dat Lages wordt
vrijgelaten. Dit sujet dat direct verant
woordelijk is voor de deportatie van 70.000
joden uit Amsterdam, onder wiens leiding
de beruchte razzia's op de joodse bevol
king zijn gehouden, wordt weer op de ge
meenschap losgelaten. Hier protesteer ik
tegen!
Maar ja, in een wereld waarin het anti
semitisme weer welig tiert (Bamberg!)
waarin negers achtergesteld, verontrecht
en vernederd worden (Noord-Amerika.
Zuid-Afrika!) waarin het Vietnamese volk
door de Amerikaanse koloniale troepen
uitgemoord dreigt te worden, kan men de
vrijlating van dergelijke boeven verwach
ten!
B. KERKHOVEN, Haarlem
In de pers in een pleidooi verschenen
van de christelijke bond van P.T.T.-ers
voor invoering van vrije zaterdagen. Als
dat gebeurt dan komt 't publiek nog meer
te kort daar men op weekavonden ook
sl niet op de postkantoren terecht kan.
Het publiek (vooral de werkenden )moe-
ten al te veel vrij vragen of verzuimen
om bij de P.T.T. hun zaken af te handelen.
Ook bij andere instanties, zoals bijvoor
beeld bij gemeentelijke diensten, is een
andere regeling gewenst. Waarom kunnen
de loketten van de Nederlandse Spoorwe
gen wel twintig uur per dag open zijn?
Waarom stelt P.T.T. niet een tweeploe-
genstelsel in. Bijvoorbeeld zes ochtenden
van 7 tot kwart over één en vijf middagen
van één uur tot half negen. Dan is de
dagtaak goed verdeeld en de werkweek
87^4 uur.
W. ROLA, Haarlem.
Mogen wij even uw aandacht vragen
voor IMC? Intermenselijk Contact betoogt
een werkelijk band tot stand te brengen
tussen mensen die door omstandigheden
vrijwel alleen zijn komen te staan in het
leven. Wat dit betekent in deze tijd zal
iedere alleenstaande ongetwijfeld maar
al te goed begrijpen. Wij leven immers
in een maatschappij waarin de mens door
gaans geheel opgaat in de massa. Vooral
de ouderen kunnen dit slecht verwerken.
Op een dag komt de mens die niet of niet
meer in een gezinsverband woont tot de
ontdekking dat hij zijn vroegere vrienden
en kennissen nog maar zo weinig ziet.
Vaak wordt dit aanvaard als behorende
bij de status van de alleenstaande. Ook
dit is moeilijk te verwerken en er ontstaat
soms een verongelijkt gevoel. Kerke
lijk aangeslotenen zullen niet zo snel „al
leen" komen te staan omdat in de kerk
veel aan verenigingsleven wordt gedaan.
IMC streeft er naar alleen-staande men
sen te binden, met inachtneming van hun
persoonlijkheid, terwijl daarbij naar ver
mogen getracht wordt elkaar ook te kun
nen bijstaan en wel met de bedoeling het
gevoel van eenzaamheid zoveel mogelijk
te ondervangen.
Wie kunnen als lid toetreden? Zij, die
het voorrecht hebben te mogen beschik
ken over gezonde, normale geestelijke
vermogens, die belangstelling kunnen op
brengen voor die zaken, welke ertoe bij
dragen de geest te verrijken en die daar
mede de eenzaamheid al ten dele door
breken. Dit doel proberen wij te verwe
zenlijken door het houden van bijeen
komsten, het gezamenlijk bezoeken van
concerten, lezingen en voordrachten op
het terrein van de kunst, litteratuur en
historie, het organiseren van instructieve
excursies op cultureel peil zonder daarbij
naar een bepaalde religieuze of maat
schappelijke levenshouding te vragen.
Een ieder is welkom, die door opvoeding
en vorming naar een vrij, doch beschaafd
levenspeil streeft.
In verschillende plaatsen in het Gooi, in
Eindhoven, Den Haag en Utrecht zijn goe
de resultaten bereikt, in eerstgenoemde
gemeenten worden ook door jongere men
sen sporten en diverse spelen beoefend.
Wij zouden gaarne in Haarlem en omge
ving de alleenstaanden willen verenigen,
die met ons het hierboven vermeld doel
zouden willen nastreven.
Inlichtingen worden u gaarne telefonisch
verstrekt door:
MEVROUW C. M. POT-HARDEBOL.
P. C. Boutensstraat 134 hs, Haarlem.
telefoon (02500) 52892.
In uw blad las ik dat er plannen be
staan voor het verplaatsen van het stand
beeld van onze grote Haarlemmer Frans
Hals. In het Florapark, waar het nu staat,
hoort het niet thuis; evenmin op het Frans
Halsplein. Er zijn over het leven van
Frans Hals veel minder bijzonderheden
bekend dan bijvoorbeeld van Rembrandt.
Een ding is echter zeker. Frans Hals
heeft gewoond in de toen bestaande stads
kern van Haarlem. Noch het Florapark
noch het Frans Halsplein bestond toen.
Volgens oude geschriften is Frans Hals
dertien keer verhuisd. Het schijnt vast te
staan dat hij ondermeer gewoond heeft op
de Voldersgracht en in de Peuzelaarsteeg.
Zijn standbeeld hoort dus in de binnen
stad thuis, dan kunnen de toeristen het
ook zien. Is het niet mogelijk een plaats
te vinden op het te ontwerpen Raaks-
plein?
Er schijnen bezwaren te zijn ten op
zichte van het vervoer van het stand
beeld. In deze tijd, waarin men huizen
verrolt alsof het lucifersdoosjes zijn, kun
nen de heren van Openbare Werken mij
niet wijsmaken dat het beeld met mo
dern materieel niet te vervoeren is.
Stop het standbeeld van Frans Hals in
elk geval niet weg zoals de prachtige
schepping van Bronner in de Hout. Dat
had toch voor het Paviljoen moeten staan.
In de Hout komen geen toeristen. Laat
het moois van Haarlem zien.
HERM. BAKKENHOVEN, Haarlem
Al enige keren heb ik me flink geër
gerd aan de defaitistische ingehouden
stukken (onder andere van de heer Sue-
rink) over de slechte voorlichting aan en
de vele mislukkingen van emi-immigran-
ten. Naar mijn mening komen deze stuk
ken alleen van de mislukkingen en per
centsgewijze zijn dat er niet zo heel
veel. Ik heb de indruk dat dezen hebben
gedacht, een paradijs te zullen vinden.
Maar dat is toch wel heel erg naïef. Zelf
ben ik ruim een jaar in Australië ge
weest, heb daar ruim 14.000 km. afgelegd
en ben zeer onder de indruk gekomen
van dat prachtige land. Wij mijn
vrouw en ik hebben vele immigranten
gesproken en de indruk gekregen dat de
enkele, die daar nog niet is geslaagd, het
voor negentig percent van de gevallen
aan zichzelf te wijten heeft. Wij hebben
een opvangcentrum bezocht en immi
granten, die daar hebben verbleven en
die nog niet geslaagd waren gesproken
en deze hadden over de verblijven en de
verzorging niets dan lof.
Wij hebben een buurman, die, wegens
familieomstandigheden niet terug kan
maar die liever vandaag dan morgen
terug zou willen gaan. Hoe kan iemand
in de randstad Holland, waar je bijna
bij elkaar op schoot zit de ruimte en
wat voor een prachtige ruimte in Aus
tralië vergeten terwijl de bouw van de
huizen en de grond daar aanmerkelijk
goedkoper is.
Tracht u eens een ingezonden stuk te
krijgen van een geslaagd immigrant, die
hier met vakantie is.
Als niet nog twee van onze drie kinde
ren in Nederland woonden, waren we
vrij zeker niet teruggekeerd. Advies aan
Suerink, Veelbehr en anderen. Lees eens
Prisma no 898. Daar staan ook een paar
mislukkingen in. De titel is „Australië
het nieuwe vaderland". Het behandelt
de lotgevallen van een paar Nederlandse
emigranten-gezinnen.
W. HERDER, Haarlem.
Onlangs is de Haarlemse bevolking ver
rast met de nadrukkelijke aankondiging
van een ondernemend verkeersproject;
de tunnel onder het Verwulft met de bouw
van twee ondergrondse parkeergarages.
Een persconferentie met twee verant
woordelijke wethouders, discussie in de
Ondernemerscentrale en grote stukken in
de krant. Maar er is nog een wethouder
bij dit plan betrokken, wiens stem niet
werd gehoord; de wethouder van finan
ciën. Bij dit plan rijzen nog tal van
onopgeloste vragen, bijvoorbeeld de totale
kosten van de uitvoering, schadevergoe
ding aan de winkeliers, die tijdens de
bouwperiode schade lijden, de mate, waar
in de gemeente bijdraagt in de uitvoe
ring en vooral de mogelijkheid dit plan
financieel in te schakelen in het gemeen
telijk werkplan voor de komende jaren
van openbare werken. Daarover geen
woord.
Wanneer wij bedenken dat tal van uit
gewerkte plannen van de gemeente (on
der meer zwembad Planetenlaan en ver
nieuwing schouwburg) van jaar tot jaar
worden verschoven, riekt dan de publika-
tie van dit plan niet stérk naar verkie
zingsreclame?
H. J. BINDELS, Haarlem.
Naschrift: Desgevraagd heeft de
Haarlemse wethouder van financiën, de
heer D. A. J. Spek ons als reactie op
deze brief meegedeeld dat de grote pro
blemen rondom het toenemende verkeer
en de daarmede gepaard gaande behoefte
aan parkeerruimte van het college van
burgemeester en wethouders aanhoudende
attentie vragen, alsmede het nemen
van beslissingenom tot oplossing van
die problemen te komen.
Het plan dat door de firma Nelissen
aan B. en W. werd voorgelegd en toe
gelicht is naar de mening van het colle
ge acceptabel. Definitief kan pas worden
beslist als het plan is uitgewerkt en de
kosten nader bekend zijn. Daarbij komen
ook de vragen die de heer Bindels stelt
aan de orde. De gemeenteraad zal zich
dan over een en ander hebben uit te spre
ken.
Teneinde echter de Haarlemse bevolking
en met name de ondernemers in de bin
nenstad op de hoogte te houden van de
plannen, waarmede B. en W. serieus be
zig zijn, is dit plan van parkeergarages
en een tunnel onder het Verwulft ter
kennis van het publiek gebracht.
Bij de presentatie was de aanwezigheid
van de wethouder van financiën niet nood
zakelijk, omdat over de financiering,
waarover alleen nog maar globaal zou
kunnen worden gesproken, geen concrete
mededelingen konden worden gedaan, al
dus de heer Spek.
Met veel belangstelling zagen wij de fo
to op pagina 3 in uw blad van 3 juni
jL Wij zouden willen opmerken dat de
man die met het paard bezig is niet elek
trisch borstelt, doch normaal borstelt en
tegelijkertijd afzuigt. Overigens is deze
methode niet nieuw. Wij leveren deze ap
paratuur in Nederland al sinds 1937 voor
het onderhoud van paarden, stamboekvee
e.d.
NILFISK MAATSCHAPPIJ, Diemen
Als men zich zou ergeren aan de klan
ken van ons stadhuiscarillon, dan zou ik
willen vragen: Kunt u bij het lawaai van
de vele knetterende bromfietsen op Plein
en Lange Nieuwstraat, u wel verstaan
baar maken? Of klinkt dit als muziek in
de oren?
Verzamel eens handtekeningen, om de
ze ergenis, waardoor het onmogelijk is
een gesprek te voeren ongedaan te ma
ken. En bovendien geachte winkeliers:
Houdt uw straatje voor uw mooie win
kels alstublieft „schoon".
Want bij het lawaai van de bromno-
zems, vooral op zaterdagen, komt dan
nog het spitsroedelopen om de „honden-
uitwerpselen, de kleverige ijs- en vette
patatpapiertjes" te ontwijken. De tegels
voor uw zaken zijn vies en stinken. Wij
willen graag rustig en schoon winkelen.
C. GRAVEMAKER, IJmuiden.
Dat het rassenprobleem in Zuid-Afrika
hetzelfde zou zij-n als in Amerika „Van
Dag Tot Dag" 6 juni, lijkt me niet ge
heel juist.
Het grote verschil tussen Amerika en
Zuid-Afrika is volgens het redactionele
artikel, dat Amerika wettelijk de rassen
discriminatie verwerpt en in Zuid-Afrika
de apartheidspolitiek de basis van het re
geringsbeleid vormt.
Akkoord. Maar er zijn wel degelijk ver
schillen.
Ie. De nummerieke verhoudingen tussen
zwart en blank zijn in beide landen el-
kaars tegengestelden. Amerika heeft een
klein deel negers tegen een overgrote
meerderheid blanken. In Zuid-Afrika is
het juist andersom.
2e. In Zuid-Afrika leven de Bantoes in
stamverband. Voor zover mij bekend de
negers in Amerika niet. De naam Bantoe
is een verzamelnaam van een groot aan
tal inheemse stammen, die hun eigen cul
tuur en levenswijze hebben en tegenover
elkaar vaak een strenge wijze van discri
minatie, ja zelfs van minachting toepas
sen. Bij mijn recent bezoek aan Zuid-Afri
ka, na veertien jaar is mij dit weer dui
delijk gebleken.
Ik kan me heel goed voorstellen, dat de
mensen in Zuid-Afrika er niets voor voe
len van dit land een tweede Kongo, Gha
na of Nigeria te maken.
In hoofdzaak gaat het er om;
le als de Bantoe in eigen gebied zover
ontwikkeld is, dat hij zijn gebied zelf kan
besturen is het dan de oprechte bedoeling
van dr. Ver woerd om voor zulk gebied
de „blanke baasskap" op te heffen, (vol
gens zijn politieke tegenstander, beter de
leider van de oppositiepartij, „ja");
2e krijgt de regering van Zuid-Afrika nog
de tijd dit plan uit te voeren.
Voor de goede orde zijn er veel dingen,
onder meer de zogeheten kleine apartheid
die beslist gewijzigd dienen te worden.
Ook voor mij geldt, dat voor God ieder
mens, ongeacht huidskleur gelijk is. Dit
geldt ook voor de naasten.
Nog een verschil. In Zuid-Afrika be
steedt de regering enorme bedragen aan
de opvoeding van de Bantoe, opleiding
van doktoren en verplegenden, stichten
van hospitalen enzovoort. De Amerikanen
in Zuid-Vietnam besteden geld en levens
aan vernietiging.
A. VAN LUIN, Heemstede.
Advertentie
A DOl.'WE F.GBF.RTS
f.1,2.1
hte geurige pijptabak f*||'
i(Wun^'n.^urVH>il>|<l iavr - 'iimit
In 4«z« rubriek worden eenmaal per
week brieven opgenomen, die met uit
drukkelijk verzoek tot publikatle aan de
redactie worden toegezonden; voorwaar
den tot publikatle zijn:
Het onderwerp dient van genoegzaam
algemeen belang te zijn en uit het oog
punt van dat algemeen belang te zijn
beschouwd.
L>e Inzender moet de brief met zijn
volle naam en adree ondertekenen en
instemmen met de vermelding van zijn
naam en woonplaats. (Dus geen pseudo
niem of Initialen).
De brief moet gesteld zijn ln behoorlijk
Nederlands en in begrijpelijke, beknopte
vorm.
De redactie behoudt zich het recht voor
de brief ter publlkatie te bekorten op
niet easentléle punten, of opneming te
weigeren.
Opneming van een bepaalde brief be
tekent allerminst, dat de redactie het
eens is met daarin vervatte meningen of
argumenten.
Onlangs op een vergadering van de
Bond van Gepensioneerden in Haarlem
is mij gebleken dat vele Haarlemmers
van het bestaan van „Het Zilveren Kruis"
aan de Jansstraat 27 in Haarlem niets
wisten. Vroeger was ik in het gewone
ziekenfonds in de Jansstraat. Doordat mijn
pensioen omhoog ging, mocht ik daar niet
langer in blijven. Ik heb mij toen bij
verschillende fondsen aangemeld, maar
kreeg steeds nul op het request, omdat
ik de zeventig was gepasseerd. Bij mijn
vroegere ziekenfonds raadde men mij
Het Zilveren Kruis aan. Ik ben lid ge
worden en heb daar nooit spijt van ge
had. Het is niet de bedoeling van het
fonds winst te maken. De maandpremie
is zeer billijk. Van de gewone dokters-,
apothekers- en specialistenrekeningen ver
goedt het fonds 80 percent. Wordt men
in het ziekenhuis opgenomen, zoals dat
met mij het geval was, dan worden al
le kosten vergoed. Vele fondsen keren
uit, maar doordat de kosten steeds stij
gen, moet de verzekerde voortdurend bij
passen. Dat is echter niet het geval bij
het Zilveren Kruis. Ik ben eerst veertien
dagen onder behandeling van een specia
list geweest en toen in het ziekenhuis op
genomen, waar ik een maagzweer- en een
breukoperatie onderging. Voor het consult
van de specialist heb ik 21 percent der
kosten zelf moeten betalen: de rest werd
betaald door het Zilveren Kruis.
De rekeningen van de chirurg en van
het ziekenfonds waren verbazend hoog.
De totale kosten waren ongeveer 3.000;
daarvan heb Ik slechts 60 betaald.
Ik wil geen propaganda maken voor
Het Zilveren Kruis, maar ik zou wel de
genen die, zoals ik door salaris- of pen
sioenverhoging,niet in het gewone zie
kenfonds kunnen blijven wat hun leef
tijd ook mag zijn willen aanraden bij
dit fonds de voorwaarden op te vragen.
A. HOFSTRA, Zandvoort.
Gij verbrandde niet uw geest
het schrift toch was met bloed
geschreven
gij verbrandde niet uw geest
uw lichaam slechts ging in vlammen op.
Uw woorden waaiden naar alle streken
de taal verstond de mens in het land
uw bloed verdampte in die weken
in harten der verlorenen.
De vlammen die u verteerden
wakkerden de geesten aan
dergenen die leerden
dat menig bloem verloren staat..
Nu is er hoop geboren
het as bracht licht
de vrijheid is niet verloren
omdat uw geest niet te verteren is.
W. C. KUITER, IJmuiden
Vele mensen hebben moeite met het
vinden van een geschikt logeeraders voor
hun dieren in de vakantie en dat heeft
voor honden zowel als katten en gevogel
te soms de rampzaligste gevolgen. Er zijn
nog te weinig écht goede pensionadressen.
Zou hier een uitwisselingssysteem niet
de oplossing zijn? Ik heb mij dit zo voor
gesteld: familie A, die eerst met vakantie
gaat, mag zijn dieren zolang bij familie
B in huis geven en later mogen de die
ren van familie B weer bij familie A lo
geren. Als dit over en weer goed gaat
kan men misschien jaren plezier hebben
van deze samenwerking. Het is dus zaak
één dierenvriend(in) te vinden, die bereid
is de adressen van gegadigden telefonisch
te verzamelen en ze twee aan twee te
combineren, zonder verdere verantwoor
delijkheid natuurlijk: de mensen moeten
zelf verder contact leggen en het andere
gezin beoordelen.
Daar de tijd dringt wil ik wel even een
begin maken met het verzamelen en door
geven van adressen. U kunt mij 's avonds
tussen 8 en 9.30 uur opbellen op 02500-
51413.
Katten kunt u béter in hun eigen huis
laten en ze daar door vrienden, familie
of buren van eten, drinken (vooral ook
vers water) en liefst twee schone bakken
laten voorzien. Er wordt dan meteen voor
de planten gezorgd.
J. C. STREBE-LANGENDONK,
Overveen.
In uw blad las ik het eerste geschreven
bericht over de schanddaden in Amster
dam. Zoals was te verwachten komt de
rode terreur dan duidelijk tot uiting, de
acties van de communisten en hun klei
ne vriendjes, de provo's, spreken de taal
van de dictatuur. Naar voorbeeld van
nazi's en communisten in voorbije jaren
heeft men nu de martelaar om de ter
reur aan op te hangen.
De veelbeproefde politie van Amster
dam wordt door de gechanteerde burge
meester van de straat gehouden en men
kan naar hartelust het spel spelen.
Het is uitermate tragisch, dat dit alles
in ons goede land mogelijk is. De com
munisten spelen hun spel bekwaam, dap
per geholpen door een stupide groep in
de P.v.d.A. en P.S.P.
H. J. BAIDENMANN, Zandvoort.
Advertentie
Als term uit de biologie betekent
splijtzwam: bacterie die zich ver
menigvuldigt door splijting. Maar men
gebruikt het woord in deze zin eigen
lijk niet meer. Wie nu in Nederland
van splijtzwam spreekt bedoelt
daarmee in politieke zin: de neiging tot
splitsing in groepen en partijen, het
element dat verdeeldheid brengt tus
sen verschillende richtingen in onze
maatschappij. In die zin is het voor
het eerst gebruikt in de debatten der
Tweede Kamer. Misschien is Abraham
Kuyper de man die de nieuwe beteke
nis heeft bedacht. Zeker is dat Goe
man Borgesius in 1904 in de Kamer
heeft gesproken over „de splijt
zwam die de volksschool uiteen
scheurt door nog meer kleine school
tjes te stichten voor allerlei secten."
Het woord jacht betekent zowel:
het jagen als: snelzeilend zeeschip. In
het laatste geval is de betekenis zoals
men dat noemt „verdicht", dat wil
zeggen dat het woord oorspronkelijk
luidde: jachtschip, waarvan het twee
de deel is weggelaten, terwijl het eerste
de betekenis van het geheel kreeg. Zo
spreekt men van een buiten voor een
buitenplaats, van port voor portwiin,
van vloei voor vloeipapier enz. Een
jacht of jachtschip is dus eigenlijk een
schip waarmee men jaagt. Het Engelse
vacht, uitgesproken: jot, is aan het
Nederlands ontleend. Van jacht Is
weer een werkwoord jachten afge
leid dat betekent: zich haasten, maar
ook: tot haast aansporen. Men zegt: je
moet me niet zo jachten.
Onder isoleren verstaat men: af
zonderen, buiten verband met de om
geving brengen. Men gebruikt het
woord zowel in verband met besmette
lijke zieken die voor hun omgeving ge
vaar opleveren als in de natuurkunde
voor het afscheiden door niet-geleiden-
de middelen. Zo spreekt men van een
isolerende plaat of van geïsoleerde
metalen voorwerpen. De oorsprong
van het woord ligt in het Latijnse i n-
s u 1 a dat in de betekenis: eiland,
voortleeft in het Italiaanse i s o 1 a het
Duitse I n s e 1 en het Franse ile (uit
isle). De eigenlijke betekenis van i s o-
leren is dus: iets tot een eiland ma
ken. iets van iets anders scheiden,
zoals een eiland van het vasteland ge
scheiden is.
Het schijnt dat het woord p o p in de
betekenis: geldstuk ter waarde van
een gulden aan de studententaal is ont
leend. Zii waren het die de Nederland
se Maagd die op de gulden stond af
gebeeld, oneerbiedig „pop" hebben ge
noemd en het woord is in de algemene
taal opgenomen en in gebruik geble
ven. al is de Nederlandse Maagd ver
dwenen. Dat de naam van een munt
wordt afgeleid van de voorstelling er
op, komt meer voor: de kroon ver
toonde vroeger een kroon, de kreuzer
een kruis, een gouden riider een cava
lerist. Vroeger kende men in Neder
land ook het gouden Willempie, het
gouden tientje met de beeldenaar des
Konings er op.
