J. C. Bloem, dichter van het verlangen
IHHMflll
PROVO'S ALS DECOR
IN SPEELFILM
Tennisjeugd al uit de strijd
om Nederlands kampioenschap
Prof. dr. ïr. F. A. Vemng
Meinesz geleerde van
internationale faam
Films van Vrijman
voor VARA-t.v.
Eerste prijs voor
Leids Zoldercabaret
in Loosdrecht
Deze keer geen verrassende uitslagen
Vier doelpunten van
Geels in Suriname
Stöve op tournee
door Australië
Beeld van prinses
Wilhelmina naar
Apeldoorn
Wim Verstappen streefde naar een
Nederlandse „A bout de souffle"
DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1966 K
11
■v - '**-
Kort nieuws
De radio geeft vrijdag
T elevisieprogramma
Albert Vogel terug uit de
Nederlandse Antillen
Marta Molnar overleden
Nederland heeft in J. C. Bloem een
groot dichter verloren. De dichter Bloem,
die na zijn rechtenstudie in Utrecht een
groot deel van zijn leven op zijn ver
strooide manier aan verscheidene kan
tongerechten werkzaam was, heeft de
Nederlandse letterkunde verrijkt met een
oeuvre dat daaruit niet meer weg is te
denken.
Prof. dr. ir. F. A. Vening Meinesz
Prof. dr. ir. F. A. Vening Meinesz
heeft vooral grote internationale be
kendheid gekregen door zijn onder
zoekingen op het gebied van de geo
fysica. Het meest tot de verbeelding
sprekend zijn de reizen geweest, die
hij maakte aan boord van Nederland
se onderzeeërs voor het doen van
zwaartekrachtmetingen. Behalve een
groot aantal onderscheidingen uit
binnen- en buitenland ontving prof.
Vening Meinesz het eredoctoraat van
verscheidene buitenlandse universi
teiten en hogescholen.
Prof. Vening Meinesz werd in 1887 in
Den Haag geboren. Na zijn studie aan
de Technische Hogeschool te Delft werd
hij in 1910 civiel ingenieur. Vijf jaar la
ter promoveerde hij tot doctor in de tech
nische wetenschappen. Toen hij in 1957
afscheid nam als hoogleraar in Delft her
innerde de toenmalige rector magnificus
prof. dr. O. Bottema er onder grote hila
riteit aan, dat prof. Vening Meinesz des
tijds in zijn dissertatie had geschreven,
dat de slingertoestellen op zee niet konden
worden gebruikt. Binnen acht j"aar zou hij
op overtuigende wijze het tegendeel be
wijzen.
Prof. Vening Meinesz, die ook gestu
deerd heeft aan het Geodetisch instituut
van Potsdam en aan de Sterrenwacht van
Utrecht, heeft jaren deel uitgemaakt van
de Rijkscommissie voor Graadmeting en
Waterpassing, in welke commissie hij zich
bijzonder toelegde op het onderzoek van
de zwaartekracht. In die jaren maakte hij
reizen met verschillende onderzeeërs van
de Koninklijke Marine. Nog in 1945 ver
richtte hij zwaartekrachtonderzoekingen
aan boord van het Marinefregat „Vos".
In 1927 werd hij benoemd tot buitenge
woon hoogleraar in de geodesie, kartogra-
fie en geofysica aan de Utrechtse univer
siteit. Elf jaar later volgde zijn benoe
ming tot buitengewoon hoogleraar aan de
Technische Hogeschool van Delft. Van
1945 tot 1951 was hij hoofddirecteur van
het KNMI in De Bilt. Daarna was hij pre
sident-curator van dit instituut.
Prof. Vening Meinesz heeft in vele in
stituten en verenigingen op het terrein
van zijn vak belangrijke bestuursfuncties
bekleed. Zo is hij onder meer voorzitter ge
weest van de „Assemblée internationale
de Géodésie" en eveneens voorzitter van
de Internationale Geodetische en Geofy
sische Unie. Voor zijn grote wetenschappe
lijke verdiensten werd prof. Vening Mei
nesz vele mfcen onderscheiden. De konin
gin eerde hem een jaar geleden met een
zeldzame onderscheiding: de gouden ere
medaille voor Voortvarendheid en Ver
nuft van de Huisorde van Oranje, een ges
te die het Koninklijk Huis tot dan toe nog
maar vier keer jegens wetenschappelijk-
verdienstelijke Nederlanders had bewezen.
In 1962 werd hem in New York de Vet-
lesenprijs toegekend, een onderscheiding
die men kan vergelijken met de Nobel
prijs voor één vak.
De universiteit van Luik benoemde
prof. Vening Meinesz in 1946 tot doctor
honoris causa. Datzelfde deden later de
Technische Hogeschool van Helsinki, de
universiteit van Straatsburg, de Vrije Uni
versiteit van Brussel en de Columbia-Uni-
versiteit van New York.
Maandag 15 augustus wordt prof. Ve
ning Meinesz ter aarde besteld. In Amers
foort wordt op die dag om elf uur 's mid
dags een rouwdienst gehouden.
Morgenavond 12 augustus zendt de
VARA-televisie een herhaling uit van de
film „Dagjesmensen" van Jan Vrijman.
Het is een filmdocumentaire die de vrije
tijdsbesteding van de „gewone man" in
beeld brengt. Jan Vrijman maakte hiervoor
opnamen in druk bezochte vakantiecentra,
vooral in Zandvoort, om een zo levensecht
mogelijk beeld van de dagjesmensen te
krijgen.
De VARA zal van dezelfde cineast de
films „Jan Vrijman ontmoet kinderen" en
„Eilandbewoners" ook uitzenden.
Zijn plaats in de Nederlandse littera
tuur is uniek, mede door zijn onafhanke
lijkheid. Hij voelde zich niet verbonden
met, of gebonden aan een litteraire "groep.
Hij was een poëtische en aristocratische
zwerver, een minnaar der teleurstelling,
die van tijd tot tijd enkele gedichten
schreef waarin elke illusie door een des
illusie werd uitgewist, zodat alleen het
verlangen overbleef.
Hij debuteerde in 1921 met de bundel
„Het Verlangen", waarin hij de misluk
king van het bestaan als een voorbeschik
king zag, waaruit hij echter een vorm
van levensgeluk wist op te roepen. De
kunst om het negatieve te kunnen zien
als een positief element in het menselijk
bestaan, waaruit men in eenzaamheid
schoonheid en berusting kan oproepen,
heeft Bloem tot een aparte figuur ge
maakt. Zijn gedichten behoren tot de
mooiste die in het Nederlands zijn ge
schreven.
Hij ontworstelde zich bij zijn debuut
aan de invloed van Verwey en ontkwam
door zijn beteugelde humor, die kenmer
kend was voor zijn gehele persoonlijk
heid, aan de kunst om de kunst. Hij was
ondanks alles een realist en kan be
schouwd worden als een nuchtere dichter
die, wat zijn levensgevoel betrof, zijn tijd
vooruit was.
Zijn belangrijkste bundel: „De neder
laag" verscheen toen Bloem vijftig jaar
oud was. In 1947 werden zijn verzamelde
gedichten uitgegeven, gevolgd door een
bundel litteraire beschouwingen (1950).
Jac. Bloem, zoals hij door zijn vrien
den werd genoemd, heeft weinig gepubli
ceerd; „betekenis-poëzie" ontstaat nu
eenmaal langzaam. Bovendien kende hij
geen eerzucht. De schaarse gedichten
moesten uit zijn handen worden getrok
ken. Zijn plaats onder de dichters was
al even vaag als zijn plaats in de maat
schappij. Hij was onder zijn vrienden
zeer gezien, en ook zijn grootste tegen
standers hebben zich met alle waar
dering en bewondering geamuseerd en
niet geërgerd aan zijn anti-democratische
uitspraken („Anderhalve eeuw van steeds
voortschrijdende democratie hebben de
wereld gemaakt tot het zootje, dat zij nu
is", schreef hij aan Menno ter Braak).
Bloem heeft nooit overbodige gedichten
geschreven. Alles wat hij op papier bracht
en na lang aarzelen aan de drukpers toe
vertrouwde, was zorgvuldig overdacht en
diep doorleefd.
Zijn laatste publikatie was een kleine
bloemlezing „De dichter en de dood", van
1958. Daarin vindt men de regels:
Denkend aan de dood kan ik niet
[slapen,
En niet slapend denk ik aan de dood
En het leven vliedt gelijk het vlood,
En elk zijn is tot niet-zijn geschapen.
Jakobus Cornelis Bloem werd op 10 mei
1887 in Oudshoorn geboren. Hij bezocht
J. C. Bloem
(Van onze correspondent)
LOOSDRECHT. Het door Max van
Praag in de botenloods van Jachthaven
Van Dijk te Oud-Loosdrecht georgani
seerde Cabaret der Onbekenden is gewon
nen door het Leids Zoldercabaret uit Lei
den. De tweede prijs was voor Yvonne
Groeneveld uit Utrecht, een klein meisje
met een grote stem en de derde prijs
ging naar The Lightnings uit Rotterdam,
een aanhoorbare beatgroep met Country
en Western-trekjes.
Nederland 1: Het voorprogramma ver
meldt onder andere het internationaal
jeugdjournaal, het gewestelijk journaal
en de show van Lucille Ball. Na het jour
naal wordt een aflevering uitgezonden
van „Young's people concert", waarin de
Amerikaanse componist en dirigent Leo
nard Bernstein iets vertelt over de or
kestratie van een muziekstuk. Hierna
wordt het tv-spel „Vreemde wereld" uit
gezonden waarin onder meer meespelen
Lex Goudsmit, Jeanne Verstraete, Ge
rard Heystee, Elisabeth Versluvs, Rob
Milton en John Soer. Het verhaal gaat
over een gezin dat zich zo met de ruim
tevaart bezighoudt, dat vooral de vader
(Lex Goudsmit) nauwelijks werkelijkheid
en fantasie van elkaar weet te onder
scheiden. Dat brengt hem onvermijdelijk
in conflict met de wereld om hem heen.
Nederland 2: Na een tekenfilmpje met
Mr. Magoo zendt de AVRO een aflevering
uit van de serie „De onbekende wereld".
Men ziet iets van leven liefde en huwe
lijk van de Ahka-stam in Noord-Thailand.
Na een kort intermezzo met Joop Walvis
die het electronische orgel bespeelt,
wordt het tweede deel uitgezonden van
het Jiddische cabaretprogramma „Li-la-
lo". Jossy en Jacques Halland zingen
onder andere „Maupie Schmatt" „Jene
verballade" en „Lechajim". De avond
wordt afgesloten met een aflevering uit
de serie „The long hot summer".
de HBS in Leiden en Amersfoort. Daarna
studeerde hij aan de rijksuniversiteit te
Utrecht rechtswetenschappen. In 1916 be
haalde hij zijn doctorstitel. Na twee jaar
werkzaam te zijn geweest bij de gemeen
teadministratie van Amsterdam en Alme
lo, werd hij in 1920 benoemd tot redac
teur van de Nieuwe Rotterdamse Courant,
welke functie hij tot 1927 vervulde. Van
1928 af was hij achtereenvolgens werk
zaam als griffier bij het kantongerecht te
Lemmer en te Breukelen (1931-1934).
Daarna was hij gedurende acht jaar als
ambtenaar verbonden aan het departe
ment van Sociale Zaken. Hij besloot zijn
maatschappelijke loopbaan als griffier bij
het kantongerecht te Zutphen (1942-
1946).
In 1921 verscheen zijn eerste gedichten
bundel, getiteld „Het Verlangen", dat hij
later heeft omschreven als „De Goddelijke
onvervuldheid," die, wel verre van ons
leven tot een last te maken, ons juist „den
anderen ondulbaren last des levens doet
dragen niet alleen, maar zelfs boven al
beminnen". Zijn kijk op het leven heeft
hij weergegeven in zijn verzen „Gestal
ten". In 1931 verscheen zijn tweede bundel,
getiteld „Media Vita", gevolgd door „De
Nederlaag" in 1937 en in 1942 „Enkele
gedichten".
Na de tweede wereldoorlog verscheen
„Sintels" (1954) en „Quiet though sad"
(1946). Van zijn hand verscheen voorts
onder meer de bundels „Avond", „Apho-
rismen" en „Terugblik op de afgelegde
weg". In 1947 werd zijn gehele poëtische
oeuvre nogmaals verzameld. Bloem
schreef eveneens enige litteraire essay's.
De gemeente Den Haag kende Bloem in
1949 de Constantijn Huygensprijs toe. In
1953 ontving hij de P. C. Hooftprijs voor
zijn bundel „Avond". Een jaar geleden
werd hem de prijs der Nederlandse Lette
ren toegekend. Deze in 1956 ingestelde
driejaarlijkse P. C. Hooftprijs werd tot
dusver achtereenvolgens toegekend aan
Herman Terilinrk (1956) A. Roland
Holst (1959) en Stijn Streuvels (1962). De
heer Bloem was officier in de Orde van
Oranje Nassau.
- >7
Trudy Groenman (l.) en Els Spruyt
in actie.
Op de dag dat de dames de heren alle
eer gunden de kwarteindstrijden van
het damesenkelspel worden donderdag
gespeeld maakte de oudere generatie
van het Nederlandse tennis een einde aan
de illusies van de newcomers. Primus in
ter pares Tom Okker ontzegde eigenhan
dig Fred Hemmes, de kampioen van de
jongere jeugd, een plaats bij de laatste
acht (6-1, 6-4, 6-2), Jan Hajer nam Wim
Pufkus voor zijn rekening (6-1, 6-4, 6-3)
en Peter Scholtz moest weliswaar de
baan drie uur bezet houden, maar ook
hij won (3-6 6-8, 7-5, 8-6, 6-3) van de
deze maand negentien wordende Richard
Kasten. De algemene tendens: oud wint
van jong werd zelfs zover voortgezet, dat
de enige jeugdspeler, die geplaatst was:
Peter Soeters door de 23-jarige .lust
Barth met 9-7, 6-4, 6-4 werd uitgeschakeld.
Dit alles brengt zes van de acht ge
plaatste spelers in de kwartfinales van
donderdag, waarbij Okker aantreedt te
gen de niet-geplaatste Just Barth en Ed
die Knol tegen de eveneens niet-geplaats
te Dick Stradmeyer. Verder komen uit
Niek Fleury tegen Piet van Eysden en
Jan Hajer tegen Peter Scholtz.
Op de winderige banen is de jeugd don
derdag niet eerloos ten onder gegaan.
Fred Hemmes, zoon van Wim Hemmes,
één van de vier broers, die allen het
oefenmeestersvak als beroep kozen,
kreeg van Tom Okker ruimschoots gele
genheid te laten zien dat het tennis hem
niet alleen met de paplepel is ingegoten,
maar dat hij ook over enige natuurlijke
aanleg beschikt. Okker was er niet op uit
zijn tegenstander zo snel mogelijk uit te
HOCKEY. Het Nederlandse dames
hockeyteam, dat een trip door Zuid-Afri-
ka maakt, heeft woensdag in Port Eliza
beth met 0-0 gelijk gespeeld tegen een
elftal van de oostelijke provincies.
schakelen, anders had hij wel direct ge
scoord uit de return op de typisch aan
geleerde oefenmeester-service van Hem
mes, die de jonge Rotterdammer belette
op tijd zijn plaats aan het net in te ne
men. Was hij daar echter eenmaal gear
riveerd dan bleken volley en smash rede
lijk betrouwbaar, vooral als men zijn
leeftijd (zeventien jaar) in ogenschouw
neemt.
De één jaar jongere Jan Hordijk, zoon
van de oud-voetballer van Xerxes, kon
zijn uitschieter van dinsdag de over
winning op Ron van Gelder niet geheel
waar maken. Traag startend stond hij fe-
gen Dick Stradmeyer in korte tijd twee
sets achter. Het werd tenslotte 6-1, 6-2,
5-7, 3-6 en 6-0 voor Stradmeyer.
Peter Soeters, de nummer acht van de
plaatsing, was woensdag nauwelijks in
staat om te spelen. Een blessure aan de
spee'.hand hinderde hem bij het serve
ren en smashen. Just Barth een spe
ler van hetzelfde lichtvoetige type als
Okker, maar zonder diens aspiraties („ik
wil wel zo nu en dan als sparringpartner
optreden, maar wel onafhankelijk van de
bond blijven") had de zege echter niet ge
heel aan het falen van zijn tegenstander
te danken.
De uitslagen van donderdag waren:
Tom OkkerFred Hemmes 6-1, 6-4, 6-2. Just
BarthPeter Soeters 9-7, 6-4, 6-4 Niek Fleury
Bert van Slooten 6-0. 6-1, 6-3. Piet van Eysden
Hans Haks 6-1, 7-5, 6-3. Jan HajerWim Pufkus
6-1, 6-4, 6-3. Peter ScholtzRichard Kasten 3-6,
6-8, 7-5, 8-6, 6-3. Eddie KnolJaap Arends 6-3,
6-3, 4-6. 6-4.
Kwartfinales heren dubbelspel: Van Eysden/
OkkerHerok/Lucassen 6-1, 6-1, 6-2. Arends/
BarthBeukers/Scholtz 6-2, 6-3, 2-6, 6-2. Fleury/
Van GelderGeurts/Wittekamp 6-4, 8-6, 6-2.
Haks/KnolKasten/Soesters 7-5, 6-3, 6-3.
Dames dubbelspel, kwartfinales: Trudy Groen
man/Els SpruytMarijke Jansen/Tine Zwaan
6-3, 6-2. Ada Bakker/Astrid Suurbeek—Made
leine Kieboom/Fredy Marinkelle 6-1, 3-6, 6-1.
Elly Krocke/Betty StöveAnnemieke Blom/
Hilda van Loon 6-2, 6-2. Lidy Jansen Venne-
boer/Jenny RidderhofGerda Westhof/Dita IJs-
paard 6-0, 6-1.
Gemengd dubbelspel, tweede rondeLidy
Jansen Venneboer/Nik FleuryTine Zwaan/
Hans Hartog 6-1, 7-5.
Het Nederlandse jeugdelftal voetbal
heeft gisteravond in Paramaribo met 5-
3 van de Nederlandse Antillen gewonnen.
De ruststand van de ontmoeting, ge
speeld in het kader van de sportontmoe-
ting Suriname-Nederlandse Antillen-Ne-
derland, was 4-1.
Voor de rust beheersten de Nederlan
ders de ontmoeting. Mede door fouten
van doelman Arion konden zij een beslis
sende voorsprong nemen. De Nederlan
ders, die kennelijk last van de hitte had
den, raakten vermoeid. Geels goed
voor vier treffers bracht weliswaar de
.stand nog op 5-1, doch Martina verklein
de met twee doelpunten de achterstand
tot 5-3. Helaas kreeg de ontmoeting een
onprettig slót waarëan ^oornamêlTj'k de
Nederlandse jeugdspelers schuld hadden.
Het score verloop was als volgt: 15
Geurtsen 0-1, Geels 0-2, 28 Geels 0-3, 40
Bernabela 1-3, 44 Geels 1-4, 50 Geels 1-
5, 65 Martina 2-5, 80 Martina 3-5.
Evenals dit jaar zijn Trudy Groenman
en Elly Krocke uitgenodigd om in de len
te van 1967 een tennistrip door Zuid-
Afrika te maken. De NLTB hoopt tijdens
de kerstvacantie van de koninklijke mili
taire academie in Breda ook Tom Okker
naar Zuid Afrika te kunnen sturen. Ver
der heeft Betty Stöve een uitnodiging ont
vangen om deel te nemen aan het Austra
lische toernooiencircuit. De KNLTB zal
trachten Betty Stöve te doen vergezellen
door een tweede speelster.
SKIËN. De 27-jarige Guy Perillat heeft
Frankrijk bij de wereldkampioenschappen
skiën te Portillo de derde wereldtitel ge
schonken, namelijk die in de reuzen
slalom. Reeds eerder werd Perillat als
wereldkampioen gekroond in 1960, toen
hij te Squaw Valley de titel behaalde in
de Alpine-combinatie.
HILVERSUM I 402 m.
7.00 Nws, ochtendgymnastiek en soc. lied.
7.23 Gram. muziek. (7.30 Van de voorpagina:
persoverzicht.) 8.00 Nws. 8.10 Gram. muziek.
9.00 Te land en te water. 9.35 Waterstanden.
Unesco's gram. platenseries en kunstpoc
kets. 11.40 Orgelconcert. 12.00 Instr. ensem
ble. 12.27 Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.30 Overheidsvoorlichting. 13.00 Nws.
13.10 Actualiteiten. 13.30 Coupe classique
(Van onze correspondent)
APELDOORN Het Apeldoorns ge
meentemuseum heeft van het provinciaal
bestuur van Gelderland in eeuwigdurend
bruikleen een bronzen beeld van prinses
Wilhelmina ontvangen. Het beeld, dat in
1940 door de beeldhouwer Peter Roovers
werd gemaakt, is opgenomen in de zoge
naamde Oranjecollectie van het museum
en heeft jarenlang in de Statenzaal van
het Gelderse provinciehuis in Arnhem
gestaan.
Men vond Apeldoorn de meest geschik
te plaats, omdat de prinses haar laatste
levensjaren in deze stad heeft doorge
bracht.
spéciale: vakantieprogr. 14.15 Gram. mu
ziek. 15.15 Liedjesprogr. 15.45 Instr. ensem
ble. 16.00 Nws. 16.05 Thuis. 16.30 Radiophil-
harmonisch orkest. 17.15 Fluit en piano.
17.30 Voor de jeugd. 17.50 Actualiteiten. 18.00
Nws. 18.15 Muz 18.30 Jazz. 18.50 Naar onze
mening: 19.00 Voor de jeugd. 19.30 Muzika
le aanwinsten. 20.00 Nws. 20.05 Gram. mu
ziek. 20.10 Arme Gimlet, wat nu?, hoor
spel. 21.00 Wiener Festwochen 1966. 22.30
Nws. 22.45 Actualiteiten. 23.00 Gram. mu
ziek. 23.45 Soc. nws in Esperanto. 23.55 Nws.
HILVERSUM II. 298 m.
7.00 Nws. 7.10 Meditatie. 7.15 Gram. mu
ziek. (7.30 Nws.) 7.55 Overweging. 8.00 Nws.
8.10 Voor de jeugd.'8.30 Nws. 8.32 Gram.
muziek. 10.00 In de platensoos: gram. muz.
11.00 Voor de zieken. 11.40 Mandolinekwar
tet. 12.00 Angelus. 12.03 Wereldmuziekcon
cours Kerkrade 1966. 12.27 Mededelingen
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.40
Actualiteiten. 12.50 Instr. ensemble. 13.10
Metropole orkest. 13.35 Iets voor U mis
schien. 13.45 Gram. muziek. 15.00 De deur
ging op slot. 15.30 Voor de zieken. 16.30 In
str. ensemble. 16.50 Pianorecital. 17.00 Voor
de jeugd. 17.30 Gram. muziek. 19.00 Nws.
19.10 Actualiteiten. 19.30 De Springplank:
progr. met jonge artiesten. 20.00 Limburgs
symphonie orkest. 20.45 Tenor en piano. 21.00
Inhoud: rubriek over publicaties op geestelijk
gebied. 21.50 Gram. muziek. 22.20 De Haar
lemse Honkbalweek. 22.25 Boekbespreking.
22.30 Nws. 22.40 Epiloog. 22.45 Gram. mu
ziek. 23.55-24.00 Nws
HILVERSUM II. 240m. en FM-kanalen
9.00 Nws. 9.02 Zet 'm op: ochtendprogr.
(10.00 en 11.00 Nws.) 12.00 Nws. 12.02 Operet
tefragmenten. 13.00 Nws. 13.02 Gevar. gram-
muziek. 15.00 Nws. 15.02 Gram. platenpro-
gr. 16.00 Nws. 16.02 Sorbet: gevar. muziek-
progr. 17.00 Nws. 17.02 Gevar. platenprogr.
voor automobilisten.
VOOR DONDERDAG
NEDERLAND I
14.30 Aantrekkelijk voor toeristen, een film
over het Nederlandse meisje. 19.00 Nws.
19.01 Klaas Vaak. 19.05 De Verrekijker.
19.15 Van gewest tot gewest. 19.35 Lucy
Show, TV-film. 20.00 Journaal. 20.20 Concert
voor jonge mensen. 21.15 Vreemde wereld,
TV-spel. 22.20 Verkenning en herkenning, ge
sprek. 22.40 Journaal.
NEDERLAND II
20.00 Nws. 20.01 Mr. Magoo. 20.05 De on
bekende wereld, documentaire over Thailand
20.30 Licht orgelspel. 20.40 Li-la-lo, cabaret
programma. 21.15 The long hot summer, TV-
film. 22.05 Journaal.
VOOR VRIJDAG
NEDERLAND I
19.00 Nws. 19.01 Klaas Vaak. 19.05 Sta
tion Petticoat, TV-film. 19.30 Zangduo: Ame
rikaanse volksmuziek. 20.00 Journaal. 20.20
Show zonder poespas. 21.20 Zomaar een dag
in vredestijd, korte film. 21.45 Die Ameri
kaan in Nederland, Don Paulin. 22.10 At
tentie: actualiteitenrubriek. 22.35 Dagslui
ting. 22.45 ANVV-Spot. 22.50 Journaal.
NEDERLAND II
20.00 Nws. 20.01 Dagjesmensen, TV-film.
20.30 Achter het Nws. 20.55 Het duel, Tv-
spel. 22.10 Journaal.
BRUSSEL 324
12.00 Nws. 12.03 Muz. 12.40 Weerbericht en
SOS-berichten. 12.48 Gram. muz. 12.55 Bui
tenlands peroverzicht. 13.00 Nws. 13.20 Klas
sieke muziek. 14.00 Nws. 16.00 Nws. 16.03
Beursberichten. 16.09 Muz. 17.00 Nws. 17.15
Gram. muz. 17.30 Volksmuziek. 18.00 Nws.
18.03 Voor de soldaten 18.28 Paardensport
uitslagen. 18.30 Wegwijzers voor automobi
listen. 18.45 Pianomuziek. 19.00 Nws. 19.40
Cabaretprogr. 20.00 Gevar. progr. 22.00 Nws.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG Met weinig fanfares
en tamtam is in Cinétol, Amsterdam,
een nieuwe Nederlandse speelfilm in
première gegaan. De film met waar
schijnlijk het kleinste budget gedraaid
maar daartegenover met de langste
titel: „De minder gelukkige terugkeer
van Joszef Katus naar het land van
Rembrandt". Bij het onafscheidelijke
duo Pim de la Parra en Wim Verstap
pen weet men het nooit helemaal. De
toeschouwer wordt immer heen en
weer geslingerd tussen sympathie
voor het onblusbaar enthousiasme,
waarmee elke kans wordt aangegre
pen om het Nederlandse filmen een
duw in de goede richting van activi
teit te geven, ook in situaties waarin
anderen al lang de moed hebben op
gegeven, en tussen scepsis voor de
weinig volwassen manier waarop zij
hun soms al dubieuze gegevens uit
werken.
Na enkele films, die door De la Parra
werden geregisseerd heeft het tweetal nu
de rollen eens omgekeerd. Wim Verstap
pen is de spelleider en Pim de la Parra
de producent en daaruit is dan ook weer
hun duidelijke verbondenheid tot uitdruk
king gekomen: er is een grote stijlover
eenkomst met „Ah Tamara" en „Jon
gens, jongens wat een meid". Daarbij
dient dan gezegd dat er echter van een
ontwikkeling in de goede richting sprake
is. De film van ruim anderhalf uur heeft
een onmiskenbaar voldragener allure,
vooral door de sterker geworden spelre-
gie. De film is op 16 mm gemaakt. Dat
is met de moderne projectiemogelijkhe
den nauwelijks een bezwaar. Wat de ca
meramogelijkheden betreft zelfs een
voordeel, want er kan nu onder allerlei
omstandigheden worden gedraaid, wat
bij 35 mm zeker niet zou kunnen.
Het onderwerp leent zich er goed voor.
De film gaat namelijk over een jonge
man, die allerlei zwerftochten in het bui
tenland heeft gedaan, maar die op 29
april 1966 terug is in Amsterdam. Tegen
de achtergrond van vier bijzondere dagen,
koninginnedag, de dag van de arbeid, de
dodenherdenking en bevrijdingsdag ziet
men Joszef Katus door de hoofdstad dwa
len in een poging het contact met oude
kennissen te hernieuwen. Op 5 mei sterft
hij na een onbetekenende worsteling in
de buurt van de Dam. De beweeglijke
camera van Wim van der Linden heeft
kans gezien partij te trekken van de roe
rige gebeurtenissen van enkele maanden
geleden, die het verhaal van buitenaf een
soort dramatiek meegeven, die de intrige
zelf wat ontbeert. De hoofdpersoon blijft
te leeg. Men ziet veel provo-rellen, maar
de hoofdpersoon daarin geheel te laten
opgaan bleek een overigens begrijpelijk
te zware krachttoer. Dan mag men nog
verschillen in mening over hoeveel in
houd onze provo's hebben, zodat er, wat
dan ook, te vereenzeligen valt. De beide
makers hebben waarschijnlijk een Neder
landse „A bout de souffle" voor ogen
gehad. Er zijn nogal wat parallelen. Al
leen het procédé is omgekeerd. Wat bij
Godard voornamelijk een noodzaak ach
teraf was in de montage is bij de beide
Amsterdammers het uitgangspunt gewor
den. Het moet anders dan anders zijn,
hoe dan ook. Dat vereist diepgaander
denkwerk en wezenlijker originaliteit dan
waartoe zij in staat bleken, hoeveel ver
dienstelijke trekjes deze film ook heeft.
De verliefdheid voor het medium hindert
toch weer het meest. Dat medium is niet
meer dan het middel, het drama is cen
traal, alle bewijzen van het tegendeel
hebben dat nog niet kunnen weerleggen.
De snorkerige Amerikaanse muziek in
deze Nederlandse film is van het boven
staande de beste illustratie. De dialogen
kunnen ook bepaald wel beter. Ze zijn
weliswaar natuurlijk. De gewoonheid is
echter spontaan geboren. De concentra
tie, die de dialoog een treffende inhoud
moet geven mist men daardoor wel.
De jonge Haagse actrice Etha Coster is
in haar film-présence bepaald de ont
dekking onder de medespelenden. Rudolf
Lucieer in de titelrol is zeker ook ver
dienstelijk, maar zijn naturel beperkt
zich in passiviteit.
Er valt nog wel meer te zeggen over
„De minder gelukkige terugkeer van
Joszef Katus naar het land van Rem
brandt". Maar het is dienstig te wach
ten, want de film is om meer dan de
sympathie voor het enthousiasme van de
makers een kennismaking waard.
De voordrachtkunstenaar Albert Vogel
is teruggekeerd van een succesvolle tour
nee door de Antillen. Hij heeft er gedu
rende zes weken op vele plaatsen zijn
voordrachten over Couperus en zijn „dag
boek van Europa" laten horen, alsmede
lezingen gehouden over moderne wereld
literatuur. Voorts heeft hij in „De boog"
in Willemstad een tentoonstelling geopend
van werken van de kunstschilder Willem
Hussem.
De Hongaarse schrijfster Marta Molnar,
dochter van de bekende schrijver Ferenc
Molnar, is in de ouderdom van 59 jaar te
Boedapest overleden. De toneelstukken
van Ferenc Molnar waren voor de tweede
wereldoorlog populair in Amerika en
Europa. Voor de oorlog emigreerde hij
naar de Verenigde Staten, waar hij in
1952 overleed.
Marta huwde de dichter Gyoergy Sar-
koezi, die in de oorlog door de Duitsers
werd vermoord. Haar bekendste werk is
„Het boek van Sofie", dat in geen enkele
Hongaarse kinderbibliotheek ontbreekt.
Van 1946 tot 1949 gaf Marta Molnar een
letterkundig tijdschrift uit.
