ftVItOUWy
KARIN WIL NIET VALLEN
,Ik ben een beetje bang van
dat plotselinge succes..."
Kanker, mits vroeg ontdekt,
vaak geen doodvonnis meer
Jaarlijks onderzoek van alle vrouwen
boven 25 jaar is praktisch onmogelijk
17
ililiilii
-
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1966
Erbij
Contactlenzen
Cabaret
Voorbeeld
Geen vriend
-1
A
«si
- >Mm
Kfï:
«ami::::!:!-
- ;1 j
(Van onze correspondent)
KARIN KENT heeft moeite om met beide
benen op de grond te blijven. In de Thérèse
Steinmetz-show verstuikte zij haar enkel,
juist nu haar „Dans je de hele nacht met mij" de
bovenste sport van de hitparade heeft gehaald.
De röntgenfoto toonde een scheurtje in het hot.
Lopen gaat nog, maar dansen is er de eerste we
ken niet meer bij, laat staan de hele nacht. Ze
zegt: „Als ik optreed, dans ik met mijn boven
lichaam, m(jn voeten blijven staan".
KARIN LEEFT in een roes. Ze weet
nog niet goed wat ze met dit plotse
linge succes aan moet. Tijd voor ster
allures is er niet. „Misschien komt dat
nog", zegt ze lachend. Haar antwoor
den komen aarzelend. „Ik moet echt
wennen. Vooral een interview voor
de microfoon, dat direct wordt uitge
zonden. Je moet maar meteen met een
antwoord klaar staan, anders hoort
iedereen, dat je stottert en niet uit je
woorden kan komen. Het is een grieze
lige ervaring, al die belangstelling.
Als ik ergens iets zit te drinken, zitten
er mensen met open mond naar me te
Tijdens een repetitie verzwikte
Karin haar enkel. De toneelmeester
verleende eerste hulp. De repetitie
ging door.
staren. Dan denk ik aldoor nog: heb
ik iets van jullie aan. Maar het is ook
wel weer leuk. Laatst was er iemand
die me zo maar op straat feliciteerde
met Knokke. Gek is dat".
KARIN IS 21 en een ras-Amster
damse. Het is nog te horen, maar
spraaklessen hebben haar lage wat
hese stem gepolijst. Ze heet Janneke
Kanteman. „Dat Kent is van Kante
man afgeleid. Maar geschikt voor in
ternationaal gebruik. Je kunt nooit
weten."
Ze is steviger gebouwd dan het
scherm doet vermoeden. Geen knap
gezicht. Wel sprekend met een grote,
goedlachse mond. Haar ogen zijn moei
lijk te peilen. Ze kijkt alsof ze bar
stende hoofdpijn heeft. Dat komt door
de contactlenzen, die ze sinds een
maand draagt. „Soms gaan ze jeuken,
dan moet ik me bedwingen om ze er
niet uit te wrijven".
Als zij, ondersteund door haar mana
ger Cees van Maandag, compagnon
van Herman Stok, voorzichtig binnen
komt, vallen de make-up en kleren
op: roodgeverfde wilde haren, een
smalle, rechthoekige bril met tomaat
rode glazen, dof-oranje lippenstift,
blote, blanke en sproetige armen uit
een groene jurk met dikke oranje
stroken.
KARIN MAAKT EEN beetje lako-
nieke indruk. Ze steunt stevig met haar
armen op de tafel, handen onder de kin:
„Dat „Dans je de hele nacht met mij"
vind ik niet goed, wel gek. Ik weet nog
niet welke kant ik opga. Ik probeer
alles, ik moet nog ontzettend veel
leren. Ik zou best cabaretwerk willen
doen, maar ik geloof dat ik daar nog
niet aan toe ben. Voorlopig zing ik
alles wat me voor de mond komt. Kan
niet schelen wat: beat, jazz, Engelse
of Franse liedjes".
Karin heeft nergens 'tijd voor.
's Avonds optreden door het hele land.
Overdag uitslapen, zangles, de kapper,
platenopnamen en journalisten. De
autorfjlessen zijn uitgesteld vanwege
de voet. „Langzamerhand kan ik niet
meer zonder een auto. Nu rijden Her
man of Cees me overal heen. Maar dat
gaat niet meer. Je krijgt ook meer af
spraken overdag en dat kost zo te veel
tijd."
KARIN VERDIENT „hooguit" 150
gulden per avond, het honorarium voor
een Nederlandse tienertopartiest. Maar
dank zij de platenomzet begint zij er
nu toch uit te springen. Ze is wel een
beetje benauwd voor dit onverwachte
succes. „Ik had het nooit gedacht. Ten
slotte ging het in de finale in Knokke
niet heel goed. Wat was ik zenuwach
tig. We hadden er trouwens allemaal
last van. Er hing een verlammende
spanning over ons. Heb je het niet ge
merkt? Die Engelse ploeg heeft zich
er overheen kunnen zetten. Daarom
hebben ze, geloof ik. ook gewonnen.
Leuke lui waren dat. We konden goed
met elkaar opschieten. Volgende week
ga ik naar Londen, wat praten. Kijken
wat de mogelijkheden zijn". Ook voor
België zijn er plannen. Frankrijk en
Duitsland staan nog op het verlang
lijstje.
Volgende week komt er een lang
speelplaat van haar uit. Afwisselend
Nederlandse en Engelse liedjes. Zal
het een topper worden? Karin is nuch
ter. Ze is de eerste sinds Anneke Grön-
loh het monopolie van de Beatles en
Rollin' Stones doorbrak. Haar start
lijkt angstig veel op die van Anneke.
Het begon voor allebei in Knokke.
Karin wil nu „consolideren". Zij
heeft het voorbeeld van Anneke. Het
is nog niet lang geleden, dat Janneke
Kanteman onderwijzeres wilde wor
den. „Ik zong al op school. Op de HBS
kreeg ik steeds meer belangstelling
voor feestjes. Ik ging naar de school
voor de détailhandel. Haalde een di
ploma mijn enige werkte een
tijd op een kantoor, tot Herman mij
eens voorrekende, dat ik als zangeres
evenveel kon verdienen, mits ik zuinig
leefde. Ik nam spraaklessen en ging
naar de cabaretschool."
Karin lacht het gerucht weg. dat ze
getrouwd zou zijn. „Ik weet het. Dat
heeft in een boel kranten gestaan. Ik
ben nog vrij. Geen verloofde en zelfs
geen vaste vriend. Wel iemand waar
ik de hele nacht mee zou willen
dansen'.'
Ze neemt afscheid. De studio wacht.
Maar Karin loopt nog langzaam en
héél voorzichtig. Ze wil niet nog eens
vallen.
NOG STEEDS bestaat het bij
geloof dat kanker een on
geneeslijke ziekte is en dit
verklaart misschien de grote angst
die zovele mensen voor kanker
hebben. De angst is zelfs zo groot
dat sommigen het woord nauwe
lijks durven uitspreken. Die angst
berust voornamelijk op de ver
keerde beoordeling van het gevaar
dat het hebben van kanker met
zich meebrengt, waardoor men
zich tegenover deze ziekte geheel
anders gedraagt dan bijvoorbeeld
tegenover hartziekten en verkeers-
ongevallen die beide toch ook
bovenaan op de ranglijst van
doodsoorzaken staan. We moeten
leren anders en normaler over
kanker te denken en te praten dan
tot nu toe. Daar is alle reden voor,
omdat kanker, die in een vroeg
tijdig stadium gevonden wordt, in
de meeste gevallen zeker geen
doodvonnis meer hoeft te beteke
nen.
DE MODERNE geneeskunde is in
staat om kanker tijdig te ontdekken,
te behandelen en in vele gevallen ook
te genezen. Dat ontdekken kan ten
dele uitsluitend door medisch onder
zoek gebeuren, maar daarnaast en ze
ker niet minder belangrijk is het
feit, dat elk mens zelf in staat is om
de allereerste verschijnselen die bij
kanker kunnen optreden bij zich zelf
waar te nemen. Wanneer men dan
niet aarzelt deze verschijnselen dade
lijk aan zijn huisarts te vertellen,
grijpt men de allerbeste kans op het
vroeg ontdekken van de ziekte door
verder specialistisch onderzoek, of op
de mededeling dat er van kanker spra
ke is.
Overmatige angst voor een gevaar
is even abnormaal als het miskennen
van dit, of het ontbreken van angst.
Eenvoudig gesteld kan het gevaar
van kanker door de volgende maatre
gelen worden bestreden: in de aller
eerste plaats voor iedereen, door elk
mens, ook al is hij volkomen leek op
medisch gebied. Dit is een gezichts
punt, waarvan men wel even vreemd
opkijkt, maar herinnerd mag worden
aan het gevaar dat roken inhoudt
voor het ontstaan van longkanker,
waarover al zo veel werd geschreven,
maar dat door rokers nog steeds te
weinig wordt onderkend. Toch betekent
het ophouden met roken enorm veel.
Het is de maatregel die elk mens
bij zich zelf kan toepassen om kan
ker te voorkomen, niet alleen longkan
ker maar ook blaaskanker.
Het onderzoek naar de oorzaken van
kanker is nog steeds in volle gang, en
een aantal andere invloeden dat tot
kanker leidt is reeds bekend. Huidkan
ker komt het meest voor bij mensen
die vele jaren zijn blootgesteld aan
zonnestralen of aan radio-actieve be
straling. Contact met sommige chemi
sche verbindingen speelt ook een rol
bij het ontstaan van bepaalde vormen
van kanker. Roken blijft in Nederland
echter het belangrijkste kwaad als
oorzaak van longkanker.
HET AANDEEL dat elk mens zelf
kan hebben in de kankerbestrijding
bestaat verder hoofdzakelijk uit het
raadplegen van een arts, (die meestal
de huisarts zal zijn) wanneer men één
van de hieronder genoemde verschijn
selen bij zich zelf bemerkt, of bij een
van de huisgenoten, een kind of een
bejaarde, daar zij een waarschuwings
teken kunnen zijn van een kankerpro
ces. Het zijn juist deze vroeg-optreden-
de, duidelijke verschijnselen die jam
mer genoeg zo vaak veronachtzaamd
worden, terwijl ze zo duidelijk afwij
ken van de normale. Hoe dikwijls ge
beurt het niet dat een vrouw pas na
maanden bij de dokter komt omdat
zij een knobbel in haar borst heeft be
merkt, waarvoor zij dadelijk had moe
ten komen. Het komt ook voor dat de
dokter die knobbel bij een onderzoek
vindt terwijl de patiënte hem er niets
van heeft durven vertellen. Zo zijn
er andere voorbeelden te over. De ze
ven waarschuwingen zijn:
1. Abnormale bloeding of etterige
afscheiding, bloed bij de urine, of
bloedingen tussen de menstruaties door,
of na de overgangsjaren.
2. Iedere knobbel in. de borst of el
ders in het lichaam.
3. Een zweer, die niet spoedig geneest.
Deze zweer kan onschuldig zijn, maar
ook niet.
4. Blijvende verandering in de stoel
gang, die afwijkt van de normale per
soonlijke gewoonten.
5. Blijvende heesheid of hoest die niet
in enkele weken verdwijnt of zelfs
toeneemt.
6. Blijvende stoornissen van de spijs
vertering of moeilijkheden bij het slik
ken.
7. Veranderingen in een wrat of een
moedervlek, die bij voorbeeld plotse
ling groter wordt.
Als iedere man of vrouw op deze
verschijnselen zou letten en er direct
mee naar de huisdokter gaat, zou de
kans groot zijn dat de helft van alle
kankerpatiënten werkelijk genezen kan
worden. De drempelvrees en de angst
dat het kanker zou kunnen zijn is nog
altijd een te vaak voorkomende oor
zaak van het zo uitermate kostbare
tijdverlies. Het onderzoek door huis
arts en specialist kan immers pas be
ginnen wanneer de patiënt hem raad
pleegt. Ieder mens bepaalt dus in ze
kere zin zelf zijn genezingskans wan
neer kanker aanwezig zou kunnen zijn.
HET WETENSCHAPPELIJK ON
DERZOEK naar de oorzaak en de ge
nezing van kanker beweegt zich in
velerlei richtingen. De laatste tijd
komt meer en meer de vraag
naar voren of het mogelijk is door
zich regelmatig te laten onderzoeken
kanker in het allervroegste stadium
te ontdekken. Dit is een zeer ingewik
kelde en verstrekkende aangelegen
heid, want dan zouden er dus vele
artsen moeten worden aangesteld die
uitsluitend belast worden met het op
sporen van kanker, tenzij dit door tus
senkomst van de huisartsen zou kun
nen geschieden, die echter al overbe
last zijn. Het betekent ook de aanstel
ling van vele hulpkrachten en analis
ten, die allen eerst voor deze taak
moeten worden opgeleid. Maar ook
zullen alle mensen regelmatig voor
controle moeten komen en moeten be
grijpen dat een dergelijk periodiek on
derzoek geen garantie is dat tot het
volgende onderzoek geen ziekte kan
ontstaan. Bovendien zou de roker niet
moeten gaan denken dat hij, daar
hij onder controle staat, gerust kan
blijven roken.
Voorlopig is uitvoerige voorlichting
noodzakelijk, waarin iedere man en
iedere vrouw duidelijk wordt ge
maakt; dat elk mens de taak heeft
op zijn eigen gezondheid te letten en
waardoor de hierboven vermelde ver
schijnselen algemeen bekend worden.
Wanneer men echter nagaat, hoe moei
lijk het al is om iedereen te overtui
gen van het gevaar van roken, dat
toch zo overduidelijk bewezen is, zal
een dergelijke voorlichting om maar
niet te spreken van regelmatig bevol
kingsonderzoek via de overheid geen
eenvoudige taak zijn.
Intussen neemt een der soorten kan
ker die van de baarmoeder en baar
moederhals, een aparte plaats in door
dat deze aandoeningen vroegtijdig kun
nen worden gediagnostiseerd door mid
del van een vrij eenvoudig onderzoek.
In 1943 beschreef de Griekse Ameri
kaan, dr. Papanicolaou, te zamen met
zijn medewerker, dr. Trant, de naar
hem genoemde methode om door een
eenvoudig en onschuldig onderzoek
baarmoederkanker in een zeer vroeg
stadium te ontdekken. Hiertoe wordt
het vaginaal slijm, dat van elke vrouw
zonder enige pijn verkregen kan wor
den, door middel van een uitstrijkpre-
paraat van celmateriaal onderzocht.
Lang voordat een zich ontwikkelde
baarmoederkanker klachten geeft of
bij het gewone gynaecologisch onder
zoek gevonden wordt, bevinden zich in
dit uitstrijkpreparaat bepaalde cellen
waardoor de geoefende onderzoeker de
vroeg-diagnose kanker kan stellen.
Daardoor kan zo tijdig met de be
handeling worden begonnen, dat de
sterfte aan deze soort kanker tot
een ongekend laag cijfer bij deze
patiënten is teruggebracht. In de Ver
enigde Staten en ook elders laten vele
vrouwen dit onderzoek al regelmatig
bij zich verrichten. Ook in Nederland
gebeurt dit, onder meer aan de uni
versiteitskliniek van Amsterdam sinds
1960-61 bij alle klinische en poliklini
sche patiënten.
Onlangs heeft de Amsterdamse hoog
leraar professor Kloosterman hier
over in het Nederlands Tijdschrift van
Geneeskunde een uitvoerig artikel ge
publiceerd. „Hoe verleidelijk is het, de
ze nieuwe aanwinst op grote schaal in
ons land te gaan Toepassen. Een af
wijking, waaraan jaarlijks in ons land
nog enkele honderden vrouwen over
lijden, dikwijls moeders van grote ge
zinnen in de kracht van hun leven, kan
als sterfteoorzaak vrijwel geëlimi
neerd worden. Bij deze heilzame ar
beid zou de huisarts ingeschakeld kun
nen worden."
OOK ELDERS in Nederland zijn
soortgelijke onderzoekingen al enkele
jaren gaande, waarvan een in Arn
hem, dat op initiatief van de toenma
lige provinciale raad voor de volksge
zondheid is verricht. Er werden in to
taal in het verloop van twee jaar 5921
vrouwen onderzocht, van wie minder
dan een derde heel duidelijke klachten
had of bij wie afwijkingen gevonden
waren die aan kanker deden denken.
De vrouwen in de (grootste) andere
groep vertoonden geen enkel verschijn
sel, noch subjectief noch objectief, dat
op het bestaan van kanker wees. Dank
zij dit onderzoek konden vijfenzeventig
nieuwe gevallen van baarmoederkan
ker tijdig worden ontdekt, zevenen
vijftig bij de eerste groep, die dus al
verdachte verschijnselen vertoonde, en
achttien bij die vrouwen die geen en
kel verschijnsel hebben, zodat men dit
(een treffer) noemt.
Vooral deze tweede groep is van het
grootste belang omdat zij door dit on
derzoek in een zeer vroeg stadium der
ziekte behandeld kon worden. In En
schede en Hengelo hebben twee vrou
wenartsen tussen 1962 en 1965 samen
2564 onderzoekingen verricht bij alle pa
tiënten die op hun poliklinieken kwa
men, door middel van de uitstrijkme-
thode.
Terwijl al deze vrouwen bij het ge
wone inwendig onderzoek geen enkele
afwijking vertoonden die enige aanwij
zing opleverde voor het bestaan van
kanker, kon door het celonderzoek ne
gen maal een zich ontwikkelend kan
kerproces worden aangetoond dat dan
aanleiding was voor verder onderzoek
en behandeling.
Het spreekt vanzelf dat de vrouwen
artsen in Nederland, zoals overal ter
wereld de uitstrijkmethode hoog waar
deren en zeer dikwijls gebruiken. „Een
jaarlijks onderzoek van alle vrouwen
boven de 25 jaar lijkt voorlopig onmo
gelijk. Afgezien van de enorme eisen
die dit zou stellen aan deskundig per
Het gunstig resultaat van
vroege
vaststelling en
behandeling van
enkele soorten
kanker:
(genezingskansen
in procenten)
vroeg
stadium
laat
stadium
huid
95%
30%
borstklier
75%
30%
baarmoedermond
75%
10%
mondholte
80%
20%
lip
94%
10%
endeldarm
50%
5%
(Overgenomen uit ..Kankerfeiten" van
Bureau kankervoorlichting).
soneel en laboratoriumruimte, is het
ondenkbaar dat de Nederlandse bevol
king hiervoor te vinden zou zijn", al
dus schreef professor Kloosterman. Hij
vindt het daarom logischer om „voor
lopig een organisatie op te bouwen
voor alle vrouwen die zich tot hun
huisarts en gynaecoloog voor onder
zoek wenden en voor alle zwangeren
van 25 jaar en ouder. Dit onderzoek
.zou dan omf de twee jaar moeten
plaatsvinden,*waardoor de meest be
dreigde groep zonder gevaar voor het
aantasten van de gemoedsrust bereikt
kan worden. Er moeten speciale
streeklaboratoria komen die de uit-
strijkpreparaten onderzoeken, en vele
andere maatregelen om dit plan in de
praktijk uitvoerbaar te maken".
AL IS DE MASSA-„SCREENING"
met het daaraan verbonden celonder
zoek van alle vrouwen voorlopig nog
onuitvoerbaar, het is beslist noodzake
lijk dat abnormale bloedingen tussen
de menstruaties of na de „overgang"
altijd een reden zijn voor een bezoek
aan de huisarts.
Kanker is heus geen bij voorbaat
ongeneeslijke ziekte, noch voor vrou
wen noch voor mannen. Valse schaam
te belet mannen vaak om zich voor
hun prostaatklachten rectaal te laten
onderzoeken, en vele vrouwen wegens
onregelmatige bloedingen voor inwen
dig onderzoek naar de dokter te gaan.
Angst en valse schaamte komen bij
beide seksen onnodig voor, naast on
achtzaamheid en verwaarlozing van
overigens duidelijke klachten, en het
nog steeds niet willen geloven dat ro
ken longkanker helpt veroorzaken.
