en
privé^leven der Amerikanen
PK
POLLE, PELLI EN PINGO
DAVY JONES
KRAMMETJE FOK
PANDA EN DE MEESTER KRISTAL-KIJKER
WOENSDAG 24 AUGUSTUS 1966
9
Ons vervolgverhaal
Een oorspronkelijke
Nederlandse roman
door Willy Corsarl
Zelfs op damestoilet
Erger dan Orwell
W.C. onveilig
Van hand tot hand
Ruime keus
Spaarzame spion
Als een olievlek
Bedrijfssp ion nage
Juridische puzzel
S trafbaarh eid
Einde der beschaving
hfWUMMVtAAAAAAAA/W
94)
„Maar dat is niet zo. Ik heb voort
durend aan je gedacht, maar ik was
dronken. En toen ik de volgende dag
wakker werd bij die kennissen, het
was al middag, voelde ik me zo be
labberd, dat ik weer een paar glazen
heb gedronken om bij te komen en
toen kwamen er lui oplopen en het is
weer begonnen, het is daar altijd zo.
Wees niet boos. Ik heb van die
buien, dan denk ik opeens: och, het
wordt nooit iets met jou, geen mens
zal ooit iets van je kopen. Je kunt
ook niets, je bent maar een stakker
die met verf kladdert En dan
moet ik drinken, omdat ik me zo
down voel. Als ik genoeg drink ge
loof ik weer in mezelf. En zo draai
ik dan rond. Charlie, liefste, het spijt
me zo, het zal nooit meer gebeuren.
Ik wil niet, dat jij je ongerust
maakt. Ik zal niet meer drinken. Ik
ga hard aan het werk. Ik maak je
portret af, dat wordt goed, ik voel
het, maar dat verkoop ik nooit, al
zouden alle kunsthandelaren van de
wereld op hun knieën erom bedelen,
dat portret houd ik zelf, als ik je dan
zie kijken naar me, zal ik denken:
zij is zo sterk en flink, met haar sa
men kun je alles, zul je alles berei
ken, wat je hebt gedroomd."
Drie maanden werkte hij hard. Het
portret was het beste werk, dat hij
nog ooit gemaakt had, al zijn vrien
den verzekerden dat. Toen verkocht
zij het stilleven. Hij vond, dat hij een
fuifje moest geven.
„Je moet mijn vrienden ontmoeten,
ze kennen je nog helemaal niet."
Zij had geen behoefte aan andere
mensen. Deze maanden van samen
zijn, van beiden hard werken en ieder
vrij uur voor elkander leven waren
voor haar het volkomen geluk. Maar
zij gaf toe.
De avond werd voor haar een vol
komen mislukking. Zij zat in een
hoekje en keek naar al die mensen,
voor het merendeel kunstenaars;
schilders, beeldhouwers, schrijvers,
toneelartiesten, die dansten en dron
ken, hoogdravende gesprekken hiel
den, of ongegeneerd zaten te vrijen in
hoekjes. Zij voelde zich weer als een
vreemde, verdwaald in een land,
waarvan zij de taal niet kende.
Daarna werd hun verhouding een
serie episodes:, weken -van geluk-,
waarin hij werkte en geen behoefte
scheen te voelen aan iemand buiten
haar en dan bruuske onderbrekingen
als hij dagenlang verdween. Tijdens
een van die perioden kwam hij laat
in de nacht bij haar, dronken. Zij
zette hem op straat, terwijl hij klaag
de:
„Nu ben ik gekomen, ik voelde me
zo prettig, maar ik dacht, neen Char
lie maakt zich ongerust, ik moet naar
haar toe, en jij jaagt me weg."
„Ga, waar je je zo prettig voelt."
Zij duwde hem naar buiten en sloot
de deur. Toen leunde zij daartegen,
wee van allende. Het was alles ka
pot, alles verloren.
Hij kwam twee dagen later, vol be
rouw, zwerende dat het niet weer zou
gebeuren.
„Je moet niet zo hard zijn. Niet
iedereen is zo sterk als jij."
„Ik haat dronken mensen," zei ze,
Charles
Charlotte
„en ik wil jou niet gaan haten. Als
je het drinken niet kunt laten, is het
beter dat we van elkaar gaan."
„Meen je dat?"
„Ja, ik meen het."
Hij ging, maar hij kwam terug.
„Ik zal niet meer drinken," zei
hij, „ik kan je niet missen".
Ditmaal hield hij maandenlang zijn
belofte. Maar een van zijn vrienden,
een jonge beeldhouwer, kreeg een
prijs en gaf een feest.
„Daar moeten we heengaan," zei
hij, „dat begrijp je toch?" Hij be
delde als een kleine jongen, die
naar het circus wil.
Ze zei moe:
„Ik begrijp niet wat je hebt aan
die mensen. Ze doen niet anders dan
kletsen over kunst, drinken en vrijen
met de vrouw van een ander. Ze kla
gen steen en been, dat een kunste
naar in dit land zijn brood niet kan
verdienen, maar wie verdient iets, als
hij niet werkt? En driekwart van de
tijd hangen ze rond bij elkaar of in
cafeetjes en praten, praten, praten
en drinken, drinken, drinken. Echte
kunstenaars hebben altijd hard ge
werkt."
„Niet allen," zei hij. „Verlaine was
een groot dichter, maar hij leefde als
een zwijn."
Zij zweeg, maar zij dacht aan Tho
mas die haar ten slotte had willen
overtuigen dat alle grote mannen ab
normaal waren. Zij was toegevend
geweest, had medelijden met zijn ver
driet en schaamte en het gevolg was,
dat hij zich niet meer schaamde en
steeds meer toegaf aan zijn neigin
gen, tot hij ten gronde was gegaan.
Zo zal het ook met Frans aflopen, als
ik hem toegeef, dacht zij. Geen van
zijn vrienden heeft een goede invloed
op hem. Zij zijn allen zo op hem
gesteld, maar ze laten hem rustig
naar de bliksem gaan.
Zij ging niet mee naar de fuif en
was dagenlang koel en terughoudend.
Hij kon dat niet verdragen en zij wist
hem op die manier dikwijls te weer
houden. als hij was uitgenodigd of zelf
lust had om vrienden bij zich te vra
gen.
„Het is toch gewellig, wat te pra
ten met goede bekenden," zei hij.
„Doe wat je wilt."
Als zij zo koel sprak en hem aan
keek met harde ogejl, ,ggf Uj tflft..,,
Alleen op Oudejaarsavond ging zij
mee naar een feest bij een van zijn
vrienden. Zij zag er een meisje dan
sen, gehuld in doorschijnende sluiers.
Het was een schildersmodel en ze
werd Maya genoemd. Haar werkelij
ke naam was Maria Verhoeven, maar
iemand had haar in het hoofd ge
praat dat zij talent had voor dansen
en nu droomde zij van een grote
loopbaan en had zich alvast een to
neelnaam aangeschaft. Maya Madou.
Zij was twintig jaar, had een vol
maakt gebouwd lichaam, een rond,
onbeduidend gezichtje met grote, wat
uitpuilende ogen en een domme zin
nelijke mond. Haar blonde haren
droeg zij los en bijna tot op haar
middel en ze kleedde zich in kleurige
pakjes en slordige rokjes. Zij was
de enige, van al deze mensen, aan
wie Charlotte zich hechtte.
(Wordt vervolgd.)
Robot spiommetj ss bedreigen
(Door Jules Loh, Associated Press)
NEW YORK (AP). „Het recht dat de beschaafde
mens het hoogst schat is het recht om met rust te wor
den gelaten", heeft wijlen Louis D. Brandeis, lid van
het Opperste Gerechtshof der Verenigde Staten gezegd.
Het klinkt in onze tijd als een misplaatste grap, nu een
steeds groeiende horde van slinkse snuffelaars aan het
particuliere leven van de Amerikaanse burgers knaagt.
Terreinen van het leven waarvan de meeste beschaaf
de mensen vinden dat zij niemand anders iets aangaan,
zijn een markt geworden voor een profitabele „big
business". Een subcommissie van de Amerikaanse Se
naat stelt een onderzoek in naar de inbreuken op het
particuliere leven. Bernard Fensterwald jr., juridisch
adviseur van die commissie, concludeert dat er geen
dag voorbijgaat in het leven van de gemiddelde stede
ling, of hij wordt bespioneerd, afgeluisterd of verstolen
bekeken.
DIT SOMBERE BEELD mag dan
overtrokken zijn, het is niettemin inte
ressant kennis te nemen van een paar
actuele voorbeelden. „Een Newyorks
warenhuis heeft kleine microfoons ver
borgen, geïnstalleerd bij de toonban
ken, zodat alles wat de klanten zeggen
wordt opgevangen. Een empolyé luis
tert naar al die gesprekken om daar
uit conclusies te trekken voor de in-
kooppolitiek. Andere zaken hebben z.g.
halftransparante spiegels in de dames
paskamers, natuurlijk om diefstallen te
voorkomen. Televisiecamera's controle
ren de gangen, de laad- en losplaatsen
en de kantines van het personeel in su
permarkten en andere grote zaken en
een grote maatschappij die geen verbor
gen camera heeft om foto's te nemen
van degenen die chèques innen, is op
haar tijd achter.
HET ANGSTWEKKENDE van dit al
les is, zegt het democratische Congres
lid Gallagher, dat de mensen gewend
beginnen te raken aan dit soort potten
kijkers en het als een normaal ver
schijnsel gaan beschouwen. We komen
gevaarlijk dicht bij Orwells wereld van
1984.
Met de modernste apparaten is het
afluisteren van de telefoon kinderspel.
Ambtenaren van het F.B.I. (federale
recherche) hebben gesprekken die in
openbare telefooncellen gevoerd wer
den afgeluisterd. Van de 3588 aftappin
gen die de Newyorkse politie in één
jaar toepaste betroffen er 1617 publie
ke telefoons.
Een Congrescommissie heeft onlangs
ontdekt dat op zijn minst 5000 telefoons
van federale bureaus in Washington
werden afgeluisterd, niet door agenten
van de vijand maar door mede-ambte
naren. De directeur van een telefoon
maatschappij in San Francisco schat,
dat tienduizend zaken in Noord-Calfor-
nië in het geheim de gesprekken van
hun employees afluisteren.
DE TEGENWOORDIGE aanval op
de „privacy" kent blijkbaar geen gren
zen. Zelfs het drinken van ijswater aan
de koeler op kantoor kan risico inhou
den. Er kan een afluisterapparaat in
aangebracht zijn. De directeur van een
grote maatschappij die met alle ge
weld wilde weten waarover zijn perso
neel spreekt, is zo ver gegaan dat hij
miniatuur-microfoons liet aanbrengen
in een papieren-handdoekenhouder in
het damestoilet. Een andere maat
schappij deed hetzelfde met de bureau
kalenders.
Persoonlijke feiten die op zichzelf on
belangrijk lijken, kunnen, als zij gelijk
een legpuzzel in elkaar worden gepast,
iemands particuliere leven geheel bloot
leggen.
Vele dossiers bevatten persoonlijke
inlichtingen van de intiemste aard, ver
kregen uit psychologische tests die op
sollicitanten werden toegepast. In een
van die tests wordt van de proefperso
nen geëist dat zij zonder nadenken on
middellijk reageren op een spervuur
van verklaringen zoals „Ik ben er zeker
van, dat er maar één ware godsdienst
is," of „Vele van mijn dromen gaan
over sexuele zaken."
Genoemd congreslid Callagher heeft
de leiding van een der vijf subcommis
sies in het Congres, die zo bezorgd zijn
over de gestage indamming van de
„privacy" in de V.S. dat zij de ver
schillende aspecten van het probleem
zijn gaan bestuderen.
HET ASPECT dat de commissies de
meeste zorgen baart is het kennelijke
gemak waarmee alle soorten lijsten
met particuliere gegevens over allerlei
mensen van hand tot hand gaan. Een
der commissies vernam van een affai
re waarin een leraar aan een middel
bare school werd ontslagen als gevolg
van een campagne van een groep
ouders, die aan zijn „mannelijkheid"
twijfelden. Het bleek dat een leerling
bij wijze van grap een abonnement had
genomen op een tijdschrift van twijfel
achtig allooi, op naam van de leraar.
De handel in vragenlijsten, naamlijs
ten enz., hoewel bloeiend als nooit te
voren, verbleekt bij de privacyschen-
ders die een nieuwe industrie, micro-
electronica genaamd, aanbiedt. De dui
velskunsten van de huidige spionnage-
apparatuur evenaren de verbeeldings
kracht van een Orwell.
Het instrumentje dat de hartslag van
een astronaut registreert kan met even
veel gemak de gesprekken in een confe
rentiekamer vastleggen. De zender met
een tandestoker als antenne was in zijn
tijd dat is één jaar geleden al
een knappe vinding. Maar de nieuw
ste zenders kunnen vermomd zijn als
een hemdsknoop, vulpen, suikerklontje
polshorloge,vingernagel of ze zijn, van
metaaldraad gemaakt, in een jasje ge
weven.
De 32-jarige Ben Jamil, wiens etala
ges in New York vol zijn van dit soort
speelgoed zei: „Vraag me niet wat het
nieuwste is, vertel me alleen maar wat
u wilt hebben."
EEN VAN zijn klanten, een werkge
ver, wilde toen hij met vakantie ging.
zijn plaatsvervanger niet onbespied la
ten. Voor 1000 dollar leverde Jamil hem
een „oneindigheidszender": een zakmi-
krofoon en een zender die achter een
muur was verborgen en verbonden met
de telefoonlijn. Uit elke plaats in de
V.S. kon de werkgever het telefoon
nummer van zijn zaak draaien en de
zender activeren door aan zijn kant
van de lijn even op een soort harmonica
blazen. Zonder dat iemand het wist kon
hij dan op zijn gemak alle gesprekken
die op zijn kantoor gevoerd werden af
luisteren.
Vele goedkope instrumenten kunnen
voor even kwalijke doeleinden worden
gebruikt. Deze kleine „kevers" zenden
gegapte gesprekken uit over een
fm-frequentie die door elke goed inge
stelde radio kan worden opgevangen.
De meeste werken echter in combina
tie met een kleine tape-recorder, die
één, twee of tien straten verder is op
gesteld. De recorder stelt zichzelf in
werking als de stemmen beginnen te
spreken en sluit zich zelf als de stem
men ophouden. Er is dus geen verspil
ling van banden.
Zendertjes met transistors, die zo
klein zijn dat er 50.000 in een vinger
hoed gaan, of z.g. geïntegreerde mi-
crocircuits, die nog kleiner zijn en hun
energie aan de zon ontlenen, aan een
gloeilamp, of aan een nabij radiostation
zijn andere specialiteiten in de catalo
gi van de moderne verklikkerappara
ten.
ER ZIJN ook buizen waardoor je in
het donker kunt kijken (in de wereld
van Orwell gaf de duisternis nog enig
respijt), onzichtbare laserstralen die je
op een raam richt om de gesprekken
te horen die in een op grote afstand
gelegen gebouw worden gevoerd, gehei
me seiners om bij het bridgen je part
ner door zachte elektrische schokken te
vertellen, dat je drie azen hebt. Dit
laatste zal geen of weinig toepassing
vinden maar zij die het spioneren op
andere terreinen toepassen zien dit on
der- bepaalde omstandigheden als mo
reel toelaatbaar of op zijn minst „he
laas onvermijdelijk," omdat de concur
rentie het ook doet en men zichzelf be
schermen moet. Reden waarom dit „ge
bruik" zich als een olievlek uitbreidt.
Zo redeneert men althans in de twee
sectoren waar electronische instrumen
ten het meest worden gebruikt: bij het
bespioneren van concurrenten in het
zakenleven en bij de politie.
De politie komt met sterke argumen
ten voor het „monitoren" zoals het
luistervinkje spelen wordt genoemd:
het verijdelen van staatsgevaarlijke
complotten en gewone misdaden.
FABRIEKSSPIONAGE is al zo alge
meen geworden dat zakenlieden er een
afkorting voor gebruiken: „I.E." (in
dustrial espionageGeen enkele direc
teur zal natuurlijk openlijk toegeven
dat zijn maatschappij zo iets onethisch
zal doen. Maar velen menen dat zij
niet slechts redenen hebben om de con
currentie te wantrouwen, maar ook het
personeel en de klanten. Grote maat
schappijen zijn een vruchtbare arbeids
markt geworden voor gewezen agenten
van de P'.B.I. Er is een maatschappij,
die er niet minder dan 32 in dienst
heeft. Kleinere maatschappijen maken
dikwijls gebruik van particuliere de
tectivebureaus.
WAT IS er tegen dit alles te doen?
Senator Long concludeerde onlang
„Dit hele terrein is juridisch een woes
tenij. Wettelijke bepalingen zijn er vrij
wel niet en wat er is werkt verwar
rend." Een paar jaren geleden werden
drie particuliere detectives op heter
daad betrapt bij het aanbrengen van
afluisterapparatuur in een kamer van
het Mayflower Hotel in Washington,
waar vergaderd werd over contracten
waarmee 160 miljoen dollar gemoeid
waren. Twee jaar later werden zij ver
oordeeld. Voor wat? Schending van
privacy of huisvredebreuk? Zo eenvou
dig was het niet. Zij konden alleen wor
den veroordeeld wegens het zenden zon
der vergunning op een luchtvaartgolf
lengte.
ONLANGS heeft de federale com
missie voor communicaties (radio en
t.v.) het gebruik van draadloze zen
ders en soortgelijke apparatuur voor
het afluisteren van particuliere gesprek
ken voor ieder ander dan de politie
verboden. De straf is een boete van 500
dollar voor elke overtreding. Slechts
zeven Amerikaanse staten hebben wet
ten betreffende deze materie en in
strijd met de bepaling van de federale
commissie, staan vijf van deze zeven
afluisteren toe als de afluisteraar daar
toe de toestemming heeft van slechts
één der personen wier gesprekken af
geluisterd worden.
WAT HET afluisteren door de politie
betreft, koestert rechter William J.
Brennan jr. van het Opperste Ge
rechtshof een andere vrees. Hij zegt:
„Indien de elektronische controle door
de regering zich uitbreidt is het geen
fantasie om te vrezen dat wij als volk
aan nachtmerries gaan lijden en stie
kemerds worden."
Het Congreslid Gallagher merkte op,
dat sommige Amerikaanse ambassades
in het buitenland zijn voorzien van een
tegen afluisteren beveiligde kamer-in
een kamer voor het houden van ver
trouwelijke besprekingen: eJs het in
ons particuliere leven ook zover komt
zal dit even onafwendbaar het einde
z(jn van de beschaving als een atoom
oorlog.
27. Panda had een van de onderleggers van de op
haalbrug vervangen door de roestige balk en nu liep
hij wat aarzelend terug naar de stad. „Ik hoop dat
die brug het verkeer kan dragen!" mompelde hij on
zeker „Die balk zag er zo oud en verweerd uit! Maar
ik heb precies gedaan wat Joris zei en dan moet
het dus wel goed zijn!" Op dat moment werd hij ge
passeerd door de eigenaar van de Klomp- diamant, die
precies de weg volgde die Joris had voorgeschreven.
„Ik ben bijna de stad uit!" prevelde de automobi
list. „En er is nog niets ergs gebeurd! Misschien heeft
die meneer Puthra zich wel vergist! Of misschien zei
hij maar wat en heeft hij me voor de lap gehouden
met z'n voorspellerij!" Maar juist toen hij ernstig
ging twijfelen aan de waarzeggende vermogens van
Joris Goedbloed, zakte de brugbevloering onder het
gewicht van zijn voertuig in elkaar
DANK JE WEL! 20 N MOOIE BAD-
NU KAN IK EEN HELEBOEL VISSOEP
TE6EWK KOKEN - VOOR. EEN PAAR
DA66N 6EMJK! r:
IK DENK W/EU, DAT ZEEROB BLIJ ZAL ZIJN MET
DIT VERJAARDA6SCADEAU!
KUIP HE8 IK ADTIJD AL WILLEN HE8
8EM'
ALLEEN WEI JAM
IMER, DAT WE HET NIET
- KONDEN INPAKKEN!NU
ZIET HIJ 6ELIJK WAT
HET IS'
o"XVfl
2/88-A.
komt in orde, i oneen.
4i4ar eerst even DE
ZE TORPEDO TERUGSTU
REN naar H6T SCHIP
met rost!
U GAAT MET
MP me MAAR
t>£ PO tl TIB
ACS DE2E TORPEDO
MORFINE bei/at,
ZOET U HIER OOK
niets meerte
MAKEN HEBBEN.
JE HEBT KIER
NIETS TE MAKEN,
DAVY!
DACHT
NARCOTICA
Sw Lfcrr
HMiILUAJK5
PI B
'"''ViI
'UT.Uj'f.- i r:'' A
607. Nog eenmaal bracht de gooche
laar met grote ernst Bram de gevaren
am zijn onderneming voor ogen.
„Zijn er al niet genoeg slachtoffers ge
vallen?" vroeg hij met een stem, alsof
hij de hele Zaal toesprak.
„Kon ik het verantwoorden, als weet
een nuttig zeeman aan de maatschappij
wordt onttrokken? Is het gewenst, zeg ik,
als.
Hoe langer je wacht, hoemeer kans er
is, dat de politie je komt oppakken",
zei Bram nuchter. „Vooral als je er zo'n
grote mond bij opzet".
Plotseling scheen de goochelaar weinig
bezwaren meer te hebben. Hij hief de
goochelstok en sloot de kist. Dikke zweet
druppels parelden op zijn voorhoofd. Van
een afstandje keek Tutu argeloos toe.
„Paratoskrakrakros.vamor!"
riep de goochelaar en hij herhaalde het
voor alle zekerheid nog eens met luide
stem.
..Paratoskrakrakos.vamor 1"
Een rookwolk steeg op uit de kist.
