K
Boeken voor kinderen en over kinderen
JEUGDBOEKENSCHOUW
VANAVOND
Gefascineerd door het
spel met de dood
'eestelijk mens
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1966
7
Omstreden biograSie door zijn boezemvriend A. E. Hotchner
Veertien veroordelingen
wegens handel in
pornografische lectuur
Rijksmuseum in Amsterdam
3 weken 's avonds open
Sjostakovitsj naar Londen
voor een onderscheiding
Bomans behandelt nozem-
vraagstuk via radio
Herhaling tv-programma
over geriatrie
Radio
ZATERDAG
ZONDAG
MAANDAG
Televisie
ZATERDAG
ZONDAG
Miep Diékmann
PAPA HEMINGWAY
ENKELE MAANDEN GELEDEN verscheen een bericht in de Ameri
kaanse pers dat de aandacht trok van allen voor wie de naam Hemingway
iets betekende. Mary Hemingway, aldus het bericht, had een proces aan
gespannen tegen Hemingways boezemvriend en schrijver A. E. Hotchner.
Hotchner stond op het punt een boek, „Papa Hemingway", te publiceren
waarvan Mary Hemingway vond dat het inbreuk maakte op het privéleven
van haar en wijlen haar echtgenoot. Een rechtbank in New York stelde
mevrouw Hemingway in het ongelijk en kort daarop verscheen „I apa
Hemingway" (Random House, New York, f 21,50) in de boekwinkels.
Het nu ook in Nederland verkrijgbare boek is een intrigerend en boeiend
persoonlijk verslag van een vriendschap die in 1948 begon en met Heming
ways opzienbarende dood in 1961 eindigde. Hotchner liet zich bij deze ont
boezeming leiden door het antwoord dat Hemingway hem eens gaf, toen
hij vroeg of „papa" er wel goed aan deed zo openhartig te schrijven over
Scott Fitzgerald, die Hemingway in de jaren twintig op intieme voet in
Parijs had gekend. Hemingway had toen geantwoord: „Ieders leven eindigt
op dezelfde manier, en het zijn alleen de details van hoe hij leefde en hoe
hij stierf die de een van de ander onderscheiden".
bruik wordt gemaakt van authentieke
dialogen die op de band werden opgeno
men, en die vaak de sfeer hebben van
de gesprekken in Hemingway's boeken.
Er blijkt ook uit dat Hemingway de ge
woonte had zich in telegramstijl uit te
drukken.
HOTCHNER windt er dan ook geen
doekjes om waar anderen misschien uit
misplaatste piëteit de tragische feiten
rondom Hemingway's dood zouden heb
ben verzacht of verzwegen. Deze feiten
zijn dat Hemingway gedurende de laat
ste jaren van zijn leven aan toenemende
hallucinaties leed. zich bedreigd voelde
door denkbeeldige komplotten, en zijn op
timisme en zelfverzekerdheid gaandeweg
verloor. Hotchner geeft hiervan onthut
sende voorbeelden, die hem even pijnlijk
troffen als het de Hemingway-bewonde-
raar moeite kost ze in te passen in het
door de publiciteit vertekende beeld van
de stoere, romantisch-realistische auteur
van „A farewell to arms".
Bij een schrijver die zo geobsedeerd
was door de dood en voor wie de manier
waarop men stierf zo belangrijk was, zou
het achterhouden van juist deze bijzon
derheden op zijn minst van een valse
ironie zijn geweest. Psychologen en psy
chiaters zullen ongetwijfeld aandacht be
steden aan het feit dat ook Hemingways
vader, een arts, door zelfmoord om het
leven kwam, en dat zijn moeder met
wie Hemingway het niet kon vinden hem
na de dood van zijn vader het geweer
toezond waarmee de zelfmoord werd ge
pleegd. Welke „boodschap" behelsde dit
gebaar? Voor Hemingway werden deze
omstandigheden een „leitmotiv", dat als
een spoor in bijna al zijn werken is te
volgen en te herkennen.
HEMINGWAY'S persoonlijk leven
stond in het teken van de ontkenning van
de dood. In de eerste wereldoorlog ris
keerde hij zijn leven aan het Italiaanse
front, zoals hij dat later zou doen in de
Spaanse burgeroorlog en de tweede we
reldoorlog. Hij was gefascineerd door het
spef"met de dood in de Spaanse stieren
gevechten. Hij had tweemaal achterel
kaar een vliegtuig-ongeluk in Afrika, en
ontdekte bij zijn terugkeer in de bewoon
de wereld dat de wereldpers hem al
dood waande, zodat hij zijn eigen over
lijdensbericht kon lezen. Hotchner be
schrijft hoe deze bezigheid hem in be
slag nam.
Nederland 1: Om vier uur brengt de
N.T.S. een reportage .van het Bloemen
corso van Aalsmeer. Hierna „Koning
Klant", een programma voor en over
de consument. Om half vijf het kinderpro
gramma „Ieder diertje z'n pleziertje' en
„Ja zuster, nee zuster", een kinder-mu-
sical van Annie M. G. Schmidt. In „Ge
heim agent 66" geeft Maxwell Smart
weer eens blijk van zijn kwaliteiten als
fanatiek speurder en enorm blunderaar.
Na net eerste journaal en „Achter het
nieuws" de show „Wereldvariété" waar
in vele Aerikaanse artiesten zullen op
treden. In „Rawhide" gaat het weer
hard toe; spanning op z'n best voor de
liefhebbers van het Wild-West-genre. Aan
het tweede journaal gaat „Maigret in Ne
derland" vooraf, een programma over de
beroemde commissaris Maigret, de onster
felijke schepping van de schrijver, George
Simenon, die momenteel in Nederland
verblijft.
Het Zwitserse sterretje Mathé Al-
tery treedt op in het programma
„Zomercarrousel 1966", dat de KRO
zondagavond via Nederland 1 uit
zendt.
Nederland 2: Van tien voor vijf tot
tien over half zeven reportages van de
Europese kampioenschappen atletiek en
van de Wereldkampioenschappen wiel
rennen. Na Nieuws in het kort „Holly
wood en de sterren", ditmaal over Stepha
nie Powers, een opkomende actrice in de
V.S. In „Blackmail" beweert een welge
steld zakenman dat iedereen gechanteerd
kan worden .Een weddenschap loopt uit
in een afschuwelijke gebeurtenis.
ZONDAG
Nederland 1: 's Morgens om elf uur
een eucharistieviering vanuit de kapel
van het Vitrus-college in Bussum. De hele
zondagmiddag kan men reportages zien
van de atletiek en wielerkampioenschap
pen. Na het eerste journaal en „Sport in
beeld" een aflevering van „Zomercar
rousel 1966" in het Casino in Knokke
Om tien over negen „Vrouwenlevens'
een monoloog voor de vrouw met Jose
phine van Gasteren. Hierna speelt het
Amsterdams Kunstmaandorkest o.l.v. An
ton Kersjes delen uit het „Coppélia-bal
let" van Delibes. De avond wordt besla
ten met een epiloog door pater
Meijers.
Nederland 2. Van zeven tot acht sport
en kinderprogramma. Na het eerste
journaal een aflevering van „De Zweed
se gouvernante", waarna Katy en Glen in
het huwelijk treden. „Encore Paris is
een documentaire over de Franse hoofd
stad van Frédéric Rossif. In „Zwendel
opereert de super-detective Oldenshaw
vanuit kamer 17. De avond eindigt met
„Sport in beeld" en het tweede journaal,
Daarnaast, en vermoedelijk ten nauw
ste verband houdend met deze obsessie,
was Hemingway een feestelijk mens. Als
geen ander wist hij zijn leven zo in te
richten, dat ook gewone gebeurtenissen
de glans van het ongewone kregen. Hot
chners boek laten zien hoe „Papa" voor
iedere vrije dag een nauwgezeet plan de
campagne uitwerkte, hoe zijn vakanties
in Parijs, Venetië en Pamplona een aan
eenschakeling waren van uitgekiende be
zigheden die desondanks spontaan bleven,
.Hemingway hielp de dingen bij het ge
beuren", schrijft Hotchner.
BIJ DE PAARDENRACES in Auteuil
wordt een uitvoerige studie gemaakt van
paarden en jockeys, in een Lancia door
het landschap van de Provence rijdend
weet Hemingway allerlei onverwachte
bijzonderheden op te dissen, in Venetië
wordt de „noviet" Hotchner ingewijd in
de Italiaanse cultuur, in Spanje stort He
mingway zich in een séizoen van stieren
gevechten omdat het ernaar uitziet dat
het een historische reeks van uitdagin
gen zal worden tussen de matadors Do
minguin en Ordonez. Waar hij zich ook
ophoudt, er is altijd een grote entoura
ge van vrienden en kennissen.
Hotchners boek is leesbaar omdat ge
OVER NORMAN MAILERS „The na
ked and the dead" tekent Hotchner uit
de mond van Hemingway op: „Het hele
boek is alleen maar schrijfmachinediar-
ee. Het enige werkelijk goede, misschien
grote boek, dat uit de wereldoorlog twee
is gekomen is „The Gallery". Ik zeg
misschien groot", want wie kan dat
voorspellen? Grootheid is de langste hin-
dernissenloop die ooit gehouden is. Velen
doen eraan mee. Weinigen overleven.
Behalve anekdoten bevat „Papa He
mingway" verhelderende gegevens, die
onmisbaar zullen zijn voor het werk van
toekomstige biografen (een hunner, pro
fessor Carlos Baker, verwacht dit jaar
met mevrouw Hemingway naar Cuba te
reizen voor het verzamelen van bijzon
derheden).
Hotchner geeft ook zijn visie op het
mysterie van de idetiteit van Renata, de
vrouwelijke hoofdpersoon in „Across the
river and into the trees" waaran een
Nederlandse vertaling in een boekenkast
van z'n villa buiten Havana staat. Volgens
Hotchner kan slechts gedeeltelijk geloof
worden gehecht aan de destijds in het
Italiaanse tijdschrift „Epoca" gepubli
ceerde verklaring van Adriana Ivancich
dat zij model had gestaan voor de Renata
van het boek. Adriana en Hemingway
kenden elkaar inderdaad goed. „Ernest
introduceerde in zijn entourage vaak een
opvallend mooi meisje", schrijft Hotch
ner, „die hij verheerlijkte zoals hij dat
met de heldinnen van zijn boeken deed
Dit romantische meisje was nooit een
clandestiene affaire maar altijd een open
lijke metgezel, iemand voor wie Ernest
zich kon uitsloven". Hotchner wijst erop
dat de hoofdfiguren in Hemingway's boe
ken, hoewel op bestaande personen geïn
spireerd, altijd een samensmelting wa
ren van meer mensen. Hij is van mening
dat Adriana „e e n-vierde" van Renata
vertegenwoordigt.
Het naderende einde van Hemingway
kondigt zich aan met een onverklaarba
re onzekerheid die geen van zijn vrien
den kan duiden. Hemingway maakt zich
nodeloze zorgen over belastingkwesties
is bang dat zijn vrouw een voor haar ge
kocht sieraad niet mooi zal vinden, kan
geen beslissingen nemen over honoraria
Ten slotte weet ook Hotchner dat „Pa
pa" ernstig ziek is.
Van zijn laatste jaar in Amerika ver
telt Hotchner details die veel duidelijk
maken en die de lezer alleen met deer
nis kan lezen, met bewondering ook voor
de trouw van Mary Hemingway en van
de vrienden die zich tot het laatste toe
bleven inzetten om Papa voor zichzelf te
behoeden.
„Papa Hemingway" is een ontroerend
document dat niets afdoeet aan de man
die zijn leven lang geloofde dat men wel
vernietigd kan worden, maar niet versla
gen, en daarvan getuigenis aflegde
zijn werk.
Mr. H. L. Lejjelaar
Twaaf Haagse boekhandelaren en twee
grossiers stonden gisteren voor de poli
tierechter in Den Haag terecht omdat zij
aanstootgevende lectuur in voorraad
hadden of hadden verkocht. De boekhan
delaren werden allen overeenkomstig de
eis van de officier van Justitie, veroor
deeld tot een geldboete van 400 en een
maand gevangenisstraf voorwaardelijk
met een proeftijd van drie jaar. Een
grossier uit Amstelveen werd, eveneens
overeenkomstig de eis, veroordeeld tot
750 boete en ook een maand voorwaar
delijke gevangenisstraf. Een grossier uit
Utrecht werd veroordeeld tot 500 boete
en een maand voorwaardelijke gevange
nisstraf. Beiden hadden de lectuur aan
de boekhandelaren geleverd.
Rekening werd gehouden met het feit,
dat volgens verdachten ze de relaties met
een Antwerpse firma hadden verbroken,
omdat deze bekend staat vanwege de le
vering van pornografische lectuur. Zowel
de winkeliers als de importeurs verklaar
den niet te hebben geweten dat de ver
koop en het in voorraad hebben van de
onderhavige werken niet was toegestaan
„Literatoernaja Gazeta", het blad van de
bond van Russische schrijvers, zal vol
gend jaar een keer per week verschi;
nen in plaats van drie keer zoals nu
het geval is. De krant zal dan zestien
pagina's tellen nu heeft ze er vier
en meer ruimte besteden aan de in
ternationale situatie, polemieken met
tegenstanders op ideologisch gebied en
letterkundig nieuws uit het buitenland
Met het oog op de belangstelling van
het publiek voor avondopenstelling van
de musea zal de tentoonstelling Papoea
kunst in het Rijksmuseum, die op 25
september gesloten wordt, de laatste drie
weken ook 's avonds toegankelijk zijn.
Van 5 september af kan de expositie el
ke avond, behalve op zaterdag en zon
dag, van half acht tot half elf tegen de
normale toegangsprijzen worden bezichtigd.
De afgelopen maand hebben 124.661 per
sonen het Rijksmuseum bezocht, een
maandcijfer dat slechts bij de Rem-
brandttentoonstelling van 1956, overtrof
fen is.
De Russische componist Dmitri Sjostako
vitsj, zal de gouden medaille van het Britse
Koninklijk Philharmonisch Genootschap
op 5 oktober in ontvangst nemen bij de
opening van de 155ste zitting van het Ge
nootschap in de Royal Festival Hall. Sir
Arthur Bliss, dirigent van h,et hoforkest,
zal de medaille uitreiken. Het programma
omvat de vijfde symfonie van Sjostako
vitsj en de première voor het westen van
het cello concert nummer 2.
Maandag 5 september zal de auteur
Godfried Bomans via de radio het ver
schijnsel „Nozem" nader toelichten. Hij
doet dat in de AVRO-rubriek „Ernst en
humor in mijmeringen van Godfried Bo
mans" van 20.30 tot 20.40 uur via Hil
versum 2.
Vandaag 3 september zendt de VPRO
via Nederland 2 een herhaling uit van het
programma „Het eeuwige leven?" Het is
een film gemaakt in het Geriatisch Insti
tuut in de Roemeense hoofdstad Boeka
rest, waar het hoofd, de vrouwelijke arts
prof- dr. Ana Asian het verjongingsmid
del „Gerovital H3" heeft uitgevonden- Zij
ontdekte dat bepaalde anti-reumamidde-
len de gehele constitutie van de patiënt
verbeterde.
Dick Verkijk laat zien, dat er in Roe
menië inderdaad opmerkelijke resultaten
op het gebied van de geriatrie zijn be
reikt.
Hij was acht en nog geen jongetje dat een snobbistisch ontzag had voor schrijvers.
En hij zei er tegen eentje: „Die boeken van u, die zijn voor kinderen. Maar je hebt
ook boeken óver kinderen. Die heb ik liever". Geef hem eens ongelijk. We staan
allemaal graag in het middelpunt, en zeker van een boek. Maar voor de schrijvers
blijft het moeilijk vooral voor de kinderen tussen de 6 en 10 jaar een verhaal over
kinderen te maken, waarin de beleefde avonturen spannend zijn, logisch bij de
leeftijd van het hoofdpersoontje horen en tegelijk een zekere diepgang hebben.
Men moet een meester zijn in kinderen observeren, voldoende afstand weten te
bewaren om niet sentimenteel of pedagogisch van leer te trekken, en een grote
taalgevoeligheid hebben om levensechte dialogen bij ieder karakter te vinden. En
waarschijnlijk is het tot het grote publiek nog niet doorgedrongen dat wij in de
Rotterdamse schrijver Jan Louwman zo'n exceptionele schrijver hebben.
W Wf LA*/ A
De wijze koning en zijn baard, teke
ning van Reintje Venema.
Lang lefve Meester Bikkel
door Jan Louwman
illustraties Ton Hoogendoorn
uitgever Van Goor, Den Haag
persoontjes kinderen van deze tijd ^e la
ten zijn. Zij zijn de tieners-in-de- grond
verf en hebben ook alle kenmerken voor
de jeugd van rond de tien/elf jaar. Zoals
ook in de andere boeken zijn de rake
illustraties van Ton Hoogendoorn op zich
al een bron van vermaak.
Dit zesde deel van de Meester Bikkel
serie begint met een kostelijke, zeer beel
dende uiteenzetting over de warmte.
Maar wat de meester daarbij uit te staan
heeft met zijn klas, die hem een „vroe
gertje" wil afzetten, is niets vergeleken
bij de beproevingen, welke hij moet door
staan wanneer ze zijn verjaarsfeest voor
bereiden. In vrijwel uitsluitend dialoog
vorm leren we alle menselijke en kin
derlijke hebbelijkheden en onhebbelijkhe
den kennen. Het is een wereldje van el
lebogenwerk, vleien, dreinen, dreigen, en
ontroerende aanhankelijkheid. Een tref
fende passage is die over Jantje Groen,
die zo graag een speelgoeddrumstel voor
z'n verjaardag wil hebben, en de op
schepperige Henkie, die net doet of hij
het krijgen zal. Dit drumstel treedt ook
op tijdens het verjaarsfeest, en de band
leden worden smalend door de anderen
„tienezels" genoemd. Het verhaal is in
zo'n hoog tempo geschreven, dat we na
lezing met meester Bikkel bekaf zijn!
Naast dit zuiver op elkaar afstemmen
van inhoud en vorm; naast het ritmisch
knap weergeven van het hoge tempo,
waarin kinderen leven heeft Louwman
ook niet vergeten de 10/11-jarige boek-
HILVERSUM I.
18.20 Wereldkampioenschappen wielrennen
op de baan. 18.30 Europese atletiekkam-
pioenschappen in Boedapest. 18-35 Jazzru-
briek 18.50 Grammuziek. 19.00 Nws. 19.10
Actualiteiten. 19.30 Koffie met Kees. 20.25
Zwerftochten door gedroomde en werkelijke
werelden. 20.45 Licht platenprogramma. 21.45
Er was eens.variaties op het thema
Show. 22.25 Boekbespreking. 22.30 Nws. 22.40
Tussen licht en donker: overweging. 22.55
Gram. muziek. 23.55 Nws.
HILVERSUM II.
18 00 Nws. 18.20 Tijd voor teenagers.
19.05 Boekbespreking. 19.25 Henry Wood
Promenade Concert. 22.30-20.35 Nws. 20.35-
20.50 Voordracht. 22.00 Musette-ensemble.
2210 Programma met muzikale berichten
uit Israël. 22.30 Nws. 22.40 Gram. muziek.
22.50 Nederlandse amusementsmuziek. 23.30
Amusementsmuziek. 23.55 Nws.
BRUSSEL 324 m.
18 00 Nws. 18.03 Voor de soldaten. 18.30
Kurconcert. 18.45 Sport. 18.52 Gram. platen.
19.00 Nws. 19.30 Operette van Arthur Sulli
van. 21.50 Lichte muziek. 22.00 Nws. 22.10
Dansmuziek. 23.00 Frank Sinatra. 23.30 De
Nachtvlinders. 23.55 Nws.
HILVERSUM I
8.00 Nws. 8.15 Orgelconcert. 8.30 Morgen
wijding. 9.00 Klassieke gram. muziek. 9.45
Nws. 10.05 Hoogmis. 11.15 Klassiek verzoek-
platenprogramma. 12.30 Nieuws. 12.37 Bui
tenlands commentaar. 12.30 Gevarieerd mu
ziekprogramma. 14.00 Operafragmenten. 15.00
Sportreportages en beschouwingen. 16.30 Ne
derland zendt zijn missionarissen uit 17.00
Geref. kerkdienst. 18.00 Jeugdkoor: geeste
lijke liederen. 18.25 Kerk Overzee werk
overzee. 18.40 Kerkorgelconcert. 19.15 De
kerk in een nieuwe wereld. 19.30 Gewijde
muziek. 20.00 Nws. 20.07 Reflex, meditatie.
20.15 Verzoekplaten. 21.05 Voordracht. 21.20
Muzikaal vakantie memorandum. 22.25 Boek
bespreking. 22.30 Nws. 22.40 Epiloog. 22.45
Licht instrumentaal en vocaal trio. 23.00
Kruispunt: programma over actuele vraag
stukken op religieus gebied. 23.45 Orkestmu
ziek. 23.55 Nws
HILVERSUM II.
8.00 Nws, sportmededelingen, postduiven-
berichten en socialistisch strijdlied. 8.18 Weer
of geen weer. (Om 9.00 Sportmededelingen
en postduivenberichten). 9.45 Geestelijk le
ven. 10.00 Kinderliederen. 10.30 Herv. kerk
dienst. 11.30 Vraag en antwoord. 11.40 Gram.
muziek. 11.45 De kerk in de spiegel van de
pers. 12.00 Het Geladen Schip: de rubriek
in het raakvlak van kerk en cultuur. 12.30
Orkestmuziek. 13.00 Nws. 13.07 De toestand
in de wereld. 13.20 Gram. muziek. 14.20 Boe
ken met plaatjes. 15.00 Wiener Festwochen
gramma. 17.30 Heksen en zo.... 17.50 Nws.
en sportuitslagen. 18.05 Sportjournaal. 18.30
Walsorkest. 19.00 Bij nader inzien. 19.35 Lied
jesprogramma. 20.00 Nws. 20.05 Ein Wal-
zertraum. 21.15 De Stem. 22.00 Klassiek
vioolconcert. 22.30 Nws. 22.40 Actualiteiten.
22.55 Moderne orkestwerken. 23.50 Koorliede
ren. 23.55 Nws
HILVERSUM III 240 m. en FM-kanalen.
9.00 Nws. 9.02 Muziekprogramma. 10.00
Nws. 10.02 Variando. 10.30 Gevarieerd pla
tenprogramma. 11.00 Nws. 11.02 Gevarieerd
platenprogramma. 12.00 Nws. 12.02 Gram.
muziek. 12.30 Ankara-Madrid: Platenpro
gramma buitenlandse arbeiders. 13.00 Nws.
13.07 Beat- en Popfestival. 14.00 Nws. 13.00
Platenprogramma buitenlandse arbeiders.
14.32 Gram. muziek. 15.00 Nws. 16.00 Nws.
16.02 Platenprogramma. 17.00 Nws. 17.02
Country en Western muziek. 17.30-18.00 Pla-
tenrprogramma.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nws. 12.03 Lichte muziek. 13.00 Nws.
13.20 Voor de soldaten. 14.00 Nws. 14.03 Ope
ra- en Belcanto-concert. 14.47 Klassieke mu
ziek. 15.00 Sport en gevarieerde muziek.
(17.00 en 18.00 Nws.). 18.30 Katholieke uit
zending. 19.00 Nws. 19.40 Lichte muziek.
20.00 Gevarieerd programma. 21.00 Amuse
mentsmuziek. 22.00 Nws. 22.10 Muziek uit
Amerika. 23.00 Stemmig gemengd avondpro
gramma. 23.55 Nws.
HILVERSUM I.
7.00 Nws. 7.10 Dagopening. 7.20 Gram.
muziek. (Om 7.30 Nws.). 7.45 Radiokrant.
8.00 Nws. 8.13 Gram. muziek. (8.30-8.32 Nws).
9.00 Voor de zieken. 9.40 Voor de huisvrouw.
10.10 Klassieke muziek. 10.30 Theologische
etherleergang. 11.05 Gram. muziek. 12.22
Voor boer en tuinder. 12.27 Mededelingen
land en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.40 Ontspan
ningsprogramma met een touristische in
slag. 14.05 Schoolradio. 14.35 Klassieke en
moderne muziek. 16.15 Moderne orkestmu
ziek. 16.35 Oude muziek. 17.00 Voor de kleu
ters. 17.15 Voor de jeugd. 17.30 Latijns-Ame
rikaanse klanken. 17.50 Overheidsvoorlich
ting.
HILVERSUM II.
7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20
Gram. muziek 8.00 Nws. 8.10 Gram. mu
ziek. (8.30-8.35 De groenteman). 8.50 Morgen
wijding. 9.00 Klassieke en moderne gram.
muziek. 9.40 Kinderkoor. 10.00 Voor de kleu
ters 10.10 Arbeidsvitaminen. (11.00-11.02
Nws) 12.00 Dansorkest. 12.27 Mededelingen
land- en tuinbouw. 12.30 Modern platteland.
12.25 Orkestmuziek. 13.00 Nws. 13.10 Jour
naal en beursberichten. 13.30 Moderne Spaan
se muziek. 15.00 Voor de vrouw. 16.00 Nws.
16.02 Gram. muziek. 17.00 Ons bijna verlo
ren paradijs. 17.15 Jazzmuziek. 18.00 Nws.
HILVERSUM III. 240 m. en FM-kanalen.
9 00 Nws. 9.02 Platenprogramma. 10.00
Nws. 10.02 Actualiteiten. 10.05 Platenpro-
1966. 16.30 Sportrevue. 17.00 Liedjespro- gramma. 11.00 Nws. 11.02 Actualiteiten. 11.05
NEDERLAND I
15.00-15.50 Wereldkampioenschappen wiel
rennen te Frankfurt. 16.00 Bloemencorso
Aalsmeer. 16.30 Koning Klant. 16.50-17.45
Voor de jeugd. 19.00 Nws. 19.01 Klaas Vaak.
19.05 Geheime agent 86. 19.30 Najaarsver
gadering. VARA: 20.00 Journaal. 20.20 Achter
het nieuws. 20.45 Wereldvariété. 21.40 Raw
hide. 22.30 Maigret in Nederland.
NEDERLAND II
16.50 Wereldkampioenschappen wielrennen
te Frankfurt. 17.40 Europese athletiekkam-
pioenschappen te Boedapest. 18.40-19.40 We
reldkampioenschappen wielrennen te Frank
furt. 20.00 Nws. 20.01 Hollywood en de ster
ren. 20.25 Voor drie stuivers Kurt Weill:
20.50 Chantage. 21.35 Reportage over het
geriatrisch instituut van Boekarest. 22.05
Journaal.
NEDERLAND I
11.00-11.45 Eucharistieviering. 15.00 Wereld
kampioenschappen wielrennen Frankfurt.
17.15 Europese atletiekkampioenschappen
Boedapest. 18.20 Wereldkampioenschappen
wielrennen Frankfurt. 19.00 Bijbelvertelling
voor de kinderen. 19.06 Yogi Bear. 19.30
Als een boemerang. 20.00 Journaal. 20.05
Sport in beeld. 20.30 Zomercarrousel 1966
21.10 Vrouwenlevens. 21.45 Amsterdams
Kunstmaandorkest. 22.20 Epiloog. 22.25 Journ.
NEDERLAND II
19.00 Wereldkampioenschappen wielrennen
Frankfurt. 19.30 Voor de jeugd. 19.55 Muzi
kaal intermezzo. 20.00 Journaal. 20.05 De
Zweedse gouvernante. 20.30 Muzikale docu
mentaire. 21.20 Zwendel. 22.05 Sport in
beeld. 22.20 Journaal.
A'dam 66. 12.00 Nws. 12.02 Actualiteiten
13.05 Platenprogramma. 14.00 Nws. 14.02 Ac
tualiteiten. 14.05 Platenprogramma. 15.00
Nws. 15.02 Actualiteiten. 15.05 Klik: mo
mentopname van een stukje Nederland. 16.00
Nws. 16.02 Actualiteiten. 16.05 Tienershow,
17.00 Nws. 17.02 Actualiteiten. 17.05-18.00 Ver
zoekplaten.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nws. 12.03 Lichte muziek. 12.15 Amu
sementsmuziek. 12.48 Hongaarse muziek,
12.55 Buitenlands persoverzicht. 13.00 Nws.
13.20 Kamermuziek. 14.00-14.03 Nws. 16.00
Nws. 16.03 Beursberichten. 16.09 Programma
voor de zieken. 17.00 Nws. 17.15 Jazzmuziek
18.00 Nws.
De koning van de Gouden Rivier
door John Ruskin
vertaling Lidi Luursema
uitgever Van Goor, Den Haag
Meer een verhaal voor kinderen dan
over kinderen, al komt er één jeugdig
hoofdpersoontje in voor: Gluck. Natuur
beschrijvingen, die in de meeste boeken
yoor kinderen tussen de 8-10 jaar uit den
boze zijn, verklaren hier de namen Gou
den Rivier en Geluksdal. Hoe de beide
boze, oudere broers van Gluck aan hun
onzalig eind komen door toedoen van de
Zuidenwind en de Koning van de Gou
den Rivier is een verhaal met alle sprook
jeselementen, en ook de vertelstructuur.
Het onmisbare moraliserende element en
de sterke zwart/wit tekening, die de be
doeling van de verteller extra moet aan
zetten en de toebehoorder/lezer extra
diep moet treffen, zouden in een modern
verhaal iets melodramatisch hebben ge
kregen. Maar hier is het op zijn plaats.
Alleen is Gluck bij alle getreiter zo goed
en vergevensgezind, dat het wel eens ir
ritant wordt. Maar ook dat hoort erbij
Voor niet rooms-katholieke kinderen zal
het even moeilijk zijn zonder uitleg het
verschil te snappen tussen gewijd en niet
gewijd wijwater. En dat ongewijde wij
water speelt een grote rol bij de ontkno
ping. In haar voortreffelijke vertaling had
Lidi Luursema daarover misschien een
kleine verklaring kunnen invoegen. In
haar illustraties heeft Joan Mac Neill de
sterk aangezette sfeer van de volksver
telling goed getroffen.
Even een verhaaltje
door Lubiena de Vries
illustratie Reintje Venema
uitgever Van Goor, Den Haag
Wat in deze korte verhaaltjes voor kin
deren van 6-9 jaar vooral opvalt is, dat
de gevoelsinhoud van veel woorden zo is
afgestemd op wat kinderen zich bij een
bepaald woord indenken. Omdat de ver
halen al eerder voor radio of TV ge
bracht werden, bezitten ze een grote le
vendigheid in verteltrant en situatieteke
ning wat vooral bij de aanzetten belang
rijk is: het kind zit er dan meteen in,
Een heerlijke vondst is het verhaal over
Het Verrekijkeroog, een zachtzinnige per
siflage op het TV-kijken, waarbij alles
echt lijkt tot je de werkelijkheid met ei
gen ogen te zien krijgt, zoals Reinout
van het Kasteel. Hoogtepunten zijn het
relaaS over Tobias, met in zijn zakken
allerlei-je-kunt-het-nooit-weten-dingen,
die achteraf altijd nodig blijken te zijn! Het
dierenverhaal over de groene beer Olle-
kebas heeft een speelsheid en lichtvoetig
heid, die het van de meeste zeurderige
dierenverhalen onderscheidt. In Het Pla
fondkereltje, dat zonder onderscheid kin
deren en ouders betovert, krijgen jonge
lezers de genoegdoening, dat ook oude
ren eens voor schut gezet worden.
De overige verhalen zijn wat zoeter en
gewoner, maar de schrijfster heeft op
zettelijk pretentieloos amusement willen
brengen. Haar malle invallen, zoals bij
voorbeeld, over het bereviltje, waarop
natte beren eerst moeten uitlekken, ma
ken ook die gewone vertelsels prettige
voorlees-, en leesstof. En de illustraties
van Reintje Venema zijn een kijkspul
apart.
Eén ding hebben aankomende auteurs
en oude rotten in het vak gemeen: de
eersten kunnen zich bij het schrijven
moeilijk losmaken van wat zij denken
dat de toon in een kinderboek moet zijn:
iets tussen lievig en dreigend in. en dat
alles dan opgehangen aan aloude bekende
voorbeelden. En de schrijver met routine
vervalt al gauw tot het weer-eens-ophoes
ten van truukjes uit zijn oudere boeken
Hij kan niet loskomen van zijn eigen
toontje.
Dat laatste valt steeds meer op bij da
overigens populaire boeken van A. D.
HILDEBRAND. In ,,Belfloor en Bonnevu
en het ezeltje Oelevee" (Uitg. Van Goor
Zn. (Den Haag) willen we de goedige reu
zen bij de zo wisselende omstandigheden
ook wel eens wisselend zien reageren. Per
slot komen ze in dit verhaal in Italië, Tu
nesië en Mexico bij het opsporen van een
sprekend ezeltje. Men moet echter be
wondering hebben voor de geraffineerde
manier waarop de schrijver kinderen van
8-11 jaar iets bij wil brengen zonder dat
hij gaat „leveren". Als bijvoorbeeld de
reus Bonnevu moet leren lezen en schrij
ven wordt er danig een loopje genomen
met de voor kinderen onlogische schrijf
wijze van veel woorden. Jaap Vegter
week in zijn illustraties nu eens af van
de versleten reuzenfiguur, en maakte van
de bovenmatige knapen meer jongens dan
mannen- wat helemaal bij de karakteri
stiek van dit verhaal past.
Het geheim op zolder, door H. OBER-
STADT-WITSEN ELIAS (Uitg. Van Goor
Zn. Den Haag) is in het begin teveel een
aaneenschakeling van korte belevenisjes,
waardoor het lezende kind (8-10 jaar)
moeilijk de draad van het verhaal te pak
ken krijgt. Waar gaat het nu eigenlijk
over? Waar moet hij opletten? Waar
leest hij naar toe? Deze meer chaotische
compositie past eventueel wel in de
jeugdlitteratuur, niet in het kinderboek.
Hooguit krijgen kinderen door die korte
schetsen enige informaties over de ver
schillen tussen de personen. Maar con
sequent in de door haar gekozen con
structie, die afwijkt van het episch-vertel-
lende, laat de schrijfster de boekperso-
nen „doorfantaseren" op een bepaald
woord of voorval, en hen heel ergens an
ders uitkomen. Dit gebeurt ook in werke
lijkheid wel. Maar of jonge kinderen al die
denksprongen mee kunnen maken? Enke
le misschien hoewel ook die op spelden
zullen zitten, wanneer „het verhaal" nu
begint! Want dat komt past de laatste
zeven bladzijden aan bod, en doet erg
mager aan. Een geheim zonder goede
inzet naar de climax toe, met een slappe
afwikkeling, waaraan het emotioneel uit
diepen van de eerste noterende hoofd
stukken, helemaal ontbreekt.
Jammer, want de schrijfster hééft het
wel. Maar schrijven is ook een vak, dat
geleerd moet worden.
Een boek, dat als winnaar uit de prijs
vraag van uitgeverij Callenbach naar La
tent Talent onder onze onderwijzers naar
voren kwam, is ,.Bram, Kareltje en het
eenzame wiel" door HENK DOL. Het
thema van twee jongens die op reis gaan
met een professor, die een ballon-auto
heeft geconstrueerd, zal jongens van 8-10
jaar wel aanspreken. Maar wat is er uit
dit thema gehaald! Een geijkt verhaaltje
van dieven opsporen, en wanneer het zil
ver van kasteel De Dennenburg terug
gebracht wordt „voor hen de feodale be
loning van een bezoek aan het kasteel!!!
De spanning, voor zover die er is, wordt
steeds ook hinderlijk onderbroken door al
te pedagogische opmerkingen. Als jon
gens net de ballon-auto (of omgekeerd)
ontdekt hebben, vegen ze gedachteloos
hun vieze handen aan hun broeken af.
Waarop de schrijver ineens tussen haak
jes de kop opsteekt met „O, als moeder
dat eens zag". Wel echt op zijn plaats in
een spannend verhaal! Net als het toontje
in de volgende passages: (over een ek
ster) „Hij wil dat mooie glinsterende
voorwerp hebben, de kleine rover. Of:
(vader van Bram) „Is dat niet zijn eigen
bengel Bram?" Kenmerkend voor de
geest van dit boekje is ook een zin als:
„Vooral nu in de herfst zijn de bossen
extra mooi met al die herfstkleuren. De
jongens genieten dan ook volop!!! Alsof
jongens op avontuur daar oog voor heb
ben. Hier is de docent aan het woord,
die niet na kan laten te beleren. Jongens
die zoiets lezen vragen zich af, wat voor
zijige sukkels die boekenjongens wel zul
len zijn.
Men kan het een debutant, die denkt
houvast te hebben aan andere kinderboe
ken, niet alleen kwalijk nemen; want er
verschijnt zoveel in deze trant. Maar er
bestaat ook nog zoiets als een lector aan
een uitgeverij, en waarom neemt die
niet, zoals in andere landen vaak ge
beurt, voor de uitgave het manuscript
met de auteur door? Daarbij is iedereen
gebaat, en het geld, dat het kost, komt
er altijd uit.
