Wekelijks toegevoegd aan alle edities van
Haarlems Dagblad/Oprechte Haarlemsche Courant
en JJmuider Courant
~Jl*
De Britse uitvinder
Cockerell (links),
pionier van het
Hovercraft-principe
bij een model van de
H overtrain" -
monorail die in de
toekomst de
sneltreinen
vervangen zal.
Zo zal Piccadilly
Circus in Londen er
wellicht in de
toekomst uitzien: op
de eerste „etage" een
groot wandelplein
met fonteinen en
banken, daaronder
het motorisch
verkeer. Het is een
van de vele
ontwerpen voor de
reorganisatie van de
„Circus" die
stadsarchitect Lord
Holford in opdracht
van het stadsbestuur
in studie genomen
heeft.
De eerste
„travolator" (rollend
trottoir) in Londens
centrum. Te zijner
tijd zullen misschien
vele ondergrondse
treinen door
travolators
vervangen worden.
Nog een model voor
een Hovercraft
monorail, ontworpen
door de Hovercraft
Company voor inter
lokaal snelverkeer.
Aangedreven door
elektromotoren die
op lineaire
Induktiestroom
werken, kan deze
tupersneltrein
snelheden van 480-
640 km per uur
bereiken.
EEN BRITS
PROJEKT VOOR
DE STAD VAN
DE TOEKOMST
BEVOLKINGSEXPLOSIE van
1 de laatste 25 jaar heeft een
zware tol geëist van de steden
en het platteland in Groot-Brittannië.
Maar dat is nog niets vergeleken bij
wat er in de komende kwarteeuw zal
moeten geschieden op het gebied van
de woning-, utiliteits- en stedebouw.
Anders gezegd: Groot-Brittannië zal
ieder jaar een nieuwe stad moeten
bouwen van de grootte van Bristol,
een gemeente van een half miljoen in
woners. Dit is zowel een grootse uit
daging als een unieke kans, maar ook
een gecompliceerde opgave. Er zullen
nieuwe en betere verbindingen, we
gen, krachtstations, waterwingebieden
geschapen moeten worden en
enorme ruimtelijke offers gebracht aan
teeltgrond en natuurgebieden.
DRIE DINGEN zijn urgent. Ten
eerste: een nationaal plan voor ruim
telijke herindeling, dat steden en we
gen snelle verbindingen moet geven
met markten, havens en grondstoffen.
Ten tweede: goede nieuwe ideeën op
het gebied van de stedebouw moeten
gerealiseerd kunnen worden zonder
tijdrovende experimenteren op kleine
schaal. Ten derde: de ontwikkeling
van een bouwindustrie die dit alles
waar kan maken.
Totnutoe heeft Engeland zijn be
volkingsaanwas goeddeels toegevoegd
aan de bestaande steden. Dit ging
meestal ten koste van het wooncom
fort en vereiste kostbare uitbreiding
van allerlei openbare diensten die op
zulk een explosieve groei niet inge
richt waren.
Er zijn ook nieuwe steden gebouwd.
■Zij waren veelal te klein om van enig
belang te zijn bij de oplossing van Jaet
bevolkingsprobleem.
IN DE TOEKOMST dient Engeland
zich toe te leggen op het bouwen van
nieuwe grcte steden in een mooie om
geving. Steden als Venetië en Edin-
burg zijn voornamelijk mooi door hun
unieke ligging. Maar als men het oog
laat vallen op een mooie Engelse
heuvelvallei als vestigingsplaats voor
een nieuwe grote stad regent het pro
testen.
Toch moeten de stedenplanners bij
het zoeken naar geschikte vestigings
plaatsen vooral denken om de toe
komstige leefbaarheid van een stad.
Een ruime opbouw, veel groen, een
prettige omgeving zijn daarvoor es
sentieel. De Britse kusten, het Meren-
district, de gebergten en de South
Downs zouden prachtige steden kun
nen herbergen.
Een van de interessantste plannen
voor een nieuwe stad is onlangs door
de architect Frederick Pooley ont
worpen voor het graafschap Bucking
hamshire. Het project omvat vele
nieuwe voorzieningen, waarvan de z.g.
districtverwarming de meest specta
culaire is.
ONDANKS vele nieuwe manieren
van energiewinning moet de consu
ment steeds meer betalen voor b.v.
zijn elektriciteit. Toch is het moge
lijk de kosten van verwarming en ver
lichting met 30 pet terug te brengen,
als de overheid besluiten kan, een
klein aantal nieuwe grote steden te
laten bouwen inplaats van materiaal
en mankracht te verspillen aan de
uitbreiding van bestaande steden. De
energiecentrales in de steden van de
toekomst zullen middenin de city ver
rijzen. De hoge schoorstenen kunnen
een onderdeel worden van prachtige
torenflats met woningen en kantoren,
door
SIR DONALD GIBSON
Staatssecretaris voor research
en ontwikkeling van het Britse
ministerie van Bouwnijverheid
en Openbare Werken.
De smook en het roet uit die schoor
stenen zouden de stad zelf niet scha
den; de wind voert hen mee zodat zij
pas op kilometers afstand neerdwar-
relen.
In zo'n city-centrale kan dan een
deel van de stoom (verdampt koel
water van de turbines voor de elektrici
teitsopwekking) worden afgetapt en via
een buizennet plus een aantal „calori-
fiers" (tussenstations) naar de huizen en
kantoren worden vervoerd voor ver
warmingsdoeleinden. Dergelijke dis
trictsverwarmingen bestaan al, maar
daar de centrales meestal ver buiten de
stad gevestigd zijn, wordt het trans
port van stoom of heet water te kost
baar, ook al omdat de buisleidingen
in de grond ingegraven moesten wor
den.
ARCHITECT POOLEY heeft een be
tere oplossing. Zijn stad-van-de-toe-
komst krijgt monorail-ver bindingen
naar "alle stadswijken, enkele meters
boven straatniveau. Tussen de steu
nen van de monorail wil hij de buizen
van de stadsverwarming aanbrengen,
wat veel kostbaar graafwerk zal uit
sparen.
Dat het openbare vervoer in de toe
komst boven- of ondergronds moet, is
een uitgemaakte zaak. Engeland speelt
al lang met het idee van de mono
rail. Glasgow heeft eens een plan voor
een prototype gehad. Manchester heeft
er ook wel zin in. Voor Londen zijn
hele monorailnetten op papier
ontworpen. De hoge kosten hebben
totnogtoe de realisatie verhinderd.
Gemakkelijker en goedkoper zal dat
gaan in een nieuw te bouwen stad.
Het ontwerp voor Buckinghamshire
voorziet in een revolutionair mono-net.
Alle stations zullen op precies gelijke
onderlinge afstanden komen, zodat de
treintjes alle tezelfdertijd bij iedere
tussenhalte zullen stoppen en weer
vertrekken, geleid door een elektro
nisch brein in het centraal station.
Een ingenieus systeem dat niet alleen
ingewikkelde dienstregelingen, maar
ook stationspersoneel, conducteurs en
zelfs mono-rail-bestuurders overbo
dig maakt, terwijl de kans op botsing
en door menselijke fouten nihil is.
DEZE VORM van openbaar ver
voer zou zo goedkoop en snel kunnen
zijn, dat niemand in de stad zijn au
to meer zou hoeven te gebruiken, zo
dat de straten weer fiets- en wandel
straten kunnen worden.
Voor bestaande steden moeten an
dere oplossingen gevonden worden.
Londen zou zijn ondergrondse treinen
kunnen afschaffen, maar niet de tun
nels. Daarin zou men een soort rol
lende trottoirs kunnen aanleggen, die
veel meer mensen kunnen vervoeren
dan de huidige „tubes" die vooral op
de spitsuren veel te weinig capaciteit
hebben. Deze rollende trottoirs of „tra
volators", met zitbanken uitgerust,
zouden tussen de stations zeer snel
kunnen rouleren maar langs de per
rons hun tempo vertragen zodat de
passagiers zonder gevaar kunnen „op
stappen." Ook dit systeem is trein
personeel overbodig.
IN HET JONGSTE verleden heeft
men overal getracht, de fabrieken en
kantoren uit de binnensteden weg t«
krijgen. In de nabije toekomst zal
men hen wellicht weer in de city on
derbrengen om de afstand tussen wo
ning en werk voor de stedelingen te
bekorten en daarmee ook de nood
zaak van de eigen auto. Deze laatste
zal in de toekomst nog slechts voor
plezier en vakantie gebruikt worden.
Alleen industrieën die stank en lawaai
produceren, zullen natuurlijk naar bui
ten verbannen worden.
NOG EEN noodzaak: een nationaal
ideeëncentrum, waar iedereen, leek of
experts, zijn denkbeelden en toekomst
dromen kwijt kan. Vakmensen en spe
cialisten weten vaak niet wat er leeft
onder het grote publiek en wat de
man-in-de-straat nu precies onder be
grippen als b.v. wooncomfort, leefbaar
heid en recreatie verstaat. Een natio
nale ideeënbus is een harde noodzaak,
als men ervan uitgaat, dat een hele
natie aan haar toekomst moet mee
bouwen.
Een bovengronds
verkeersnet voor
Londen, ontworpen
door een groep
architecten en
ingenieurs. Het kan
naar keuze
accomvMdatie
bieden aan een
nonstop-bustrein die
langzaam rijdt aan
de stations, maar
snel op de
tussentrajecten, een
monorailsysteem of
een passagiers-
transportband-met
zitbanken.
