Grand Gala met
beroemdheden
„Superhelden" komen tegemoet
aan verlangens van de massa
Wie is Napoleon?
Ilbs
BUENO DE MESQUITA: „BIJ BLIJVEN, ANDERS ROEST JE VAST
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1966
Erbij
21
..-u -
.-,, ,r<.
Regisseur Paul Cammermans geeft taxichauffeur Freek (Rien van Nunen) aan
wijzingen voor een scène bij de Amsterdamse Stadsschouwburg.
De Belgische toneelspeler en regisseur Paul Cammermans rs
op het ogenblik druk aan het werk in de Amsterdamse binnen
stad. Hij filmt het verhaal over de ras-echte Amsterdamse taxi
chauffeur Freek, wiens belevenissen vanaf februari als nieuwe
televisie-serie op het scherm zullen worden gebracht. Stief been
is dan afgelopen, maar Rien van Nunen blijft, want hij speelt ook
in deze serie de hoofdrol.
„Eerste Man", zoals de titel luidt, is geschreven door Rita
BoasKoopman en wordt helemaal en uitsluitend in Amster
dam gefilmd. Er komt geen studio aan te pas. Ook de achter
grond-geluiden zijn authentiek. Dat is iets bijzonders, waarover
wij Paul Cammermans, duidelijk Belg van geboorte, maar al
enige jaren wonende in Nederland, tussen de bedrijven door op
het Leidseplein even aanschoten.
M
BUENO DE MESQUITA komt in
het nieuwe televisieseizoen van de
NCRV elke maand op het scherm
met een halfuur-film, gemaakt naar
zijn ideeën en gespeeld door hem
zelf. De titel van deze serie luidt:
Twaalf ambachten, dertien Bue-
no's. De eerste aflevering wordt
13 september uitgezonden. Het be
tekent een geheel nieuwe richting
voor deze artiest, die zichzelf be
slist geen ster wil noemen en die
tussen de besprekingen met regis
seur Bob Löwenstein en producer
Toon Gispen best even tijd wilde
maken voor een kort gesprekje.
Voor de mensen
Nachten wakker
waMflj
Realist
Levens kunstnaar
Doodgewoon
Vinkeveen
Strip op televisie
Vrees voor oorlog
Baarden
Film
Schok
A
'v
y\£
A y
«W
y.v^-^ -":.
4» V" V -*v v
Paul Cammermans
filmt voor de t.v.
„Je moet je vernieuwen. Doodeen
voudig. Als je te lang in hetzelfde stra
mien blijft lopen £an is het pats af
gelopen. Dat nemén de mensen niet
meer. Dat moeten ze niet. En voor
wie ben je nou bezig, daar voor die
camera's? Voor de mensen toch! Me
neer, zeggen ze wel eens tegen me,
meneer, dat van gisteravond: zo
hoor! Gelachen dat we hebben. Nee
eerlijk, u was heus niet slecht. „Heus
niet slecht" heet dat.Wat een uit
drukking hè. Toch heerlijk! Wat de
mensen willen, daar let ik op. En 't
ligt gewoon op straat. De gekke din
gen, je hoeft maar om je heen te kij
ken en je ziet 't. Overal.
Maar dan moet je 't gaan maken.
Ik bedoel een idee, daar is niks aan.
Ik hoef maar te kijken en ik doe het.
Een balletdanser, hup daar gaat-ie.
Een loodgieter meheer effe opzij 'k
mot on dat luikie wezen een vio
list: tatataaaa! Kijk eens, als ik dat
doe, dan bèn ik het ook. Als ik een
timmerman speel, dan hamer ik ook,
hoewel ik d'r niks van kan hoor. Maar
al die dingen bij elkaar, voor ze 'n
film zijn, ah dat is een hoop werk.
Punt voor punt alles doornemen en
nagaan. Met de regisseur, met de pro
ducer, alle lokaties controleren hè, be
grijpt u, bijvoorbeeld van: mevrouw
de barones mogen we even de voor
gevel van uw huis nemen? Want dat
Over een kleine drie weken namelijk
op 1 oktober is het weer zover. Heel
muziekminnend Nederland zal weer
een avond lang aan het tv-toestel ge
kluisterd zitten om te kijken naar het
Grand Gala du Disque 1966. Enkele
beroemdheden die onder anderen aan
het festijn zullen deelnemen zijn Dion-
ne Warwick, Robert Stolz en Al Hirt.
Dionne Warwick treedt al van haar
zesde jaar af op. Als kind zong ze in
kerkkoren en diverse gospelgroepen.
Zij bekwaamde zich op het gebied van
rhythm blues en verfijnde Ameri
kaanse muziek.
Robert Stolz, de grote operettecom
ponist uit Wenen, schreef behalve ope
rettes ook musicals, filmmuziek en
liederen. Hij legde zich eveneens toe
op het schrijven van ijsrevues en
kreeg vererende opdrachten, onder an
dere om de mars van de Verenigde
Naties te schrijven.
Al Hirt is een grote, omvangrijke,
bijna 300 pond wegende trompettist
showman uit New Orleans. In 1965 was
Al Hirt de bestbetaalde artiest in
Amerika, waar hij enorme triomfen
vierde met zijn shows.
hebben we nodig om alleen maar even
uit 't raam te roepen: nee melkboer
niks nodig. Begrijpt u? En als je dat
allemaal hebt afgesproken ga je opne
men. Maar eerst moet het tien keer
gerepeteerd en tien keer overnieuw en
dan komt er nog iemand tussendoor
■om een handtekening voor zijn doch
tertje, want die vindt u altijd zo leuk
op de teevee begrijpt u wel? en
dan eindelijk heb je kilometers film
geschoten en moet je gaan schiften.
Gewoon gaan zitten kijken: dit eruit,
dat aan elkaar, daar iets inkorten,
noem maar op. Dan moet het geluid
Bueno de Mesquita (rechts)
bespreekt een paar scènes
uit een van zijn films met
regisseur Bob Löwenstein
(midden) en producer Toon
Gispen.
erbij, van verschillende banden die te
gelijk lopen. Dan gaat het naar Cine-
tone, komt weer terug, nog eens een
keer en nog eens een keer en dan ten
lange leste komt dat idee dan einde
lijk op die buis daar. En de mensen
zitten ernaar te kijken en zeggen:
Daar heb je die Bueno weer. Nou hm,
jongens, is er niet wat op het tweede
net? En daar heb ik me dan kapot aan
gewerkt. Nachten wakker van gele
gen!
KIJK ES, als ik zo praat denken de
mensen dat ik een pessimist ben.
Maar dat is niet zo. Ik ben een heel
vrolijk mens. Realist. Dat is wat ik
ben. Want zo is het toch, zoals ik het
beschrijf? Ach meneer, dat vak van
mij is net als van een zakenman. Die
ligt ook nachten wakker: zou dit wel
gaan, kan ik dat voor elkaar krijgen7
Ga maar door. En ook een zakenman
moet het hebben van de nieuwe ideeën.
Als je die niet hebt, als je 't bijvoor
beeld in mijn vak op één typetje
houdt, dan roest je vast. Onherroepe
lijk. Vandaar: twaalf ambachten, der
tien Bueno's.
BUENO DE MESQUITA is in wezen
een doodernstig mens. Hij heeft te
veel meegemaakt in zijn leven om
oppervlakkig te kunnen zijn. Hij is de
typische levenskunstenaar die geniet
van de dingen zonder ze tegelijkertijd
te willen vasthouden de betrekke
lijkheid van alles, zichzelf incluis, en
de zijden draad waar alles aan hangt
betekenen voor hem de realiteit die je
voor ogen moet hebben inplaats van
wegdrukken. Daardoor is hij zo open
en ontvankelijk dat bijna elk facet
van het leven zich aan hem voordoet
als een wonder.
„Soms als ik na de voorstelling
thuiskom, 's nachts, loop ik wel eens
even achterom naar het grasveld en
voel met m'n blote handen, zo in de
sprieten. Dauw ligt daarop. Koele
dauw. Fantastisch! U mag best den
ken: nou ja, die vent is gek..."
„Echtheid van de stad is het uit
gangspunt van deze serie. Je moet het
niet te mooi gaan maken, dan verliest
het zijn karakter. Daarom nemen we
het ook direkt met geluid op. Trams,
auto's, geschreeuw, gelach, bromfiet
sen en wat al meer, het vormt alle
maal de achtergrond zoals het toeval
lig klinkt tijdens onze opnamen. We
gebruiken ook een doodgewone taxi.
Hij is hier en daar wel een beetje om
gebouwd want er moet een camara
op gemonteerd kunnen worden, maar
dat is ook alles. Rien moet er ook mee
door de stad rijden af en toe zelfs
op het spitsuur met op de motor
kap een stellage voor de filmer.
Maar het werken hier in Amster
dam is bijzonder leuk. Bij elke opna
me is er natuurlijk het nodige bekijks,
maar we hebben nog geen onvertogen
woord gehoord als het publiek opzij
moest of wat dan ook. Ik kan me geen
schitterender stad voorstellen dan Am
sterdam voor een stuk als dit. We fil
men wel op ongeveer dertig verschil
lende plaatsen.
Het is nu al sedert een jaar, dat ik
alleen regie doe. Ik prefereer het bo
ven toneelspelen. En juist omdat de
ze serie helemaal film is, werk ik er
zo graag aan. Ik heb juist een uur
film voltooid, samen met de Franse
cineast Yves Ciampi. Het is er een
in de serie over spionage, „De paral
lelle wereld", internationaal gemaakt.
Elke aflevering in een ander land: Ja
pan, Italië, Frankrijk, Duitsland, Ne
derland, in totaal dertien. De Neder
landse aflevering heb ik geregisseerd.
De montage is juist gereed gekomen.
Rond Nieuwjaar beginnen de verto
ningen.
Ik woon nu definitief in Nederland.
Op 't ogenblik in Amsterdam, maar
ik ga verhuizen naar Vinkeveen want
dat trekt me toch nog meer omdat het
buiten is en aan de plassen. Ik vis
graag.
Ja, er wordt een huis gebouwd aan
DE IN OKTOBER OOK OP DE NEDERLANDSE BEELDBUIS uit te brengen
nieuwe Amerikaanse televisieserie met de vleermuisachtige superheld „Batman"
als hoofdpersoon (zie „Erbij" van 6 augustus) is in de Verenigde Staten het
symbool en de meest rendabele verwezenlijking van de typisch „kapitalistische"
Big Pop Business, een soort happening die door de media televisie en film in
Amerika gemeengoed is geworden. Was James Bond in zijn 007-films een soort
sensationele en overigens zeer reële spiegel, waarin de fantaserende jeugd een
schijn-imago wist te ontdekken, Batman is een extract van de „een-ander-wïllen-
zijn"-mentaliteit, waar de Amerikaanse handel in luxe-artikelen zéér wel bij
vaart. Ook in Nederland worden in afwachting van de t.v.-serie in fabrieken
Batman-capes en Batman-speelgoed in grote hoeveelheden vervaardigd. Platen
maatschappij Barclay brengt een single uit met een tune uit de Batman t.v.-
produktie.
In de V.S. is de 58-jarige William
Dozier de grote man achter deze door
ABC-televisie van National Periodical
Publications aangekochte stripfiguur.
Batman wordt gespeeld door Adam
West, die zijn baan als directeur van
zeven televisiestations opgaf om zich
geheel aan zijn nieuwe super-functie te
kunnen wijden. Batman is waarschijn
lijk de eerste zuivere stripfiguur, die
op de televisie tot leven komt.
Supermannen zijn actueel en popu
lair in Amerika. Op Broadway doet
de musical „It's a bird.it's a pla
neit's Superman" het op het ogen
blik uitstekend. Superman wordt hier
in vertolkt door de van zichtbare bi
ceps voorziene Bob Holiday. Stripolo-
gisch is Superman het alter-ego van
Clark Kent, een verslaggever van
„The Daily Planet", in het dagelijkse
leven een vrij slome kerel, maar die
na zijn vermomming als Superman
onfeilbaar aan het werk gaat met zijn
onmetelijke spierkracht, waarmee trei
nen in volle vaart worden gestopt.
Zijn X-straalogen kijken dwars door
een wand van staal en beton heen en
befaamd is zijn vliegsnelheid, waar
mee hij zich in razend tempo naar
de plaats des onheils kan bewegen.
Experts op het gebied van massa-
en individuele beïnvloeding zien in de
herleving van deze fictieve geweldena
ren zoals Batman en Superman een
vlucht van de oorlogsmoede massa uit
de beklemmende werkelijkheid van
gewapende conflicten. In 1939, toen
Batman ontstond was het de dreiging
van de Tweede Wereldoorlog, thans
zou aan de rage de oorlog in Vietnam
ten grondslag liggen. De geleerden
gaan van het standpunt uit, dat een
superfiguur aan de verlangens van
miljarden tegemoet komt door een ein
de te maken aan alle schier onoplos
bare problemen.
Men kan het veel en nog meer na
men geven, het blijft „pop-art", vaak
genoemd een commerciële Dada (een
kunststroming in de jaren twintig, la
ter parallellopend aan het surrealis
me), verdacht gemaakt door intellec
tuelen, een overdrijving van het banale
en het clichématige. Onder de sinds
1961 nimmer afkoelende activiteiten
van pop-artiest Andy Warhol, die de
pop-art in Amerika tot een ware cul
tus verhief, hebben de pop-manifesta
ties zich aanzienlijk uitgebreid. Hij
weet alles aan te slepen, dat naar zijn
maatstaven tot de pop-cultuur kan bij
dragen. Elke opleving van een kunst
uiting is pop, ook de zogenoemde „Ju
gendstil", een kunstuiting kort na de
eeuwwisseling, die momenteel bij veel
popart-kunstenaars bijzonder in zwang
is. Ook sterren van het witte doek en
televisie worden pop; Humphrey Bo-
Batman en zijn helper Robin
staan klaar om over te gaan tot
actie. Wéé hen, op wie zij het
gemunt hebben.
gart wordt returntrip-pop, „The Marx-
brothers" zijn classic-pop en happe
nings, meestal beleefd door een kleine
(minderheids)groep zijn min-pop. Men
gaat in de VS zelfs zo ver, dat daar in
1963, 1964 en 1965 de verkiezingen van
„Pop-griet van het jaar" zijn gehou
den. Ook pop zijn de strips, waarin
helden als Super LBJ (president John
son), Captain Marvelous (minister Mc-
Namara) en Gaulle-finger (president
De Gaulle) worden afgebeeld. Deze
v.ormen van pop hebben zich van het
Amerikaanse volk meester gemaakt.
Bij ons in Europa is het nog niet zo
ver. Wie weet, wat ons nog allemaal
te wachten staat als Batman op het
beeldscherm is verschenen.
het water daar,' in november of de
cember trek ik er in, maar ik moet u
eerlijk zeggen: of ik tijd zal hebben
om te vissen, dat vraag ik me af. Ik
begin om acht uur 's ochtends aan
mijn werk en ga meestal door tot
's avonds een uur of tien. Ik prefe
reer Holland boven België, ik vind h&t
werken hier aangenamer."
Paul Cammermans werd geboren in
Berlare, een plaatsje in Vlaanderen.
Hij dacht eerst dat hij kunstschilder
zou worden. Maar het toneel trok toch
meer en hij probeerde zijn kansen in
een revue-theater. Hij moest er drie
oude mannetjes spelen, en omdat er
's zondags drie voorstellingen waren,
betekende het 's zondags negen keer
van snor en baard wisselen. Hij hield
er rauwe wangen van over. Het bete
kende echter het begin van een loop
baan die hem op toemees naar de Con
go en Zuid-Afrika bracht, die hem in
de televisie-studio's deed belanden en
hem tenslotte een beurs voor een half
jaar studie in Amerika (New York en
Hollywood) verschafte. Maar tenslotte
is Nederland zijn land geworden.
o
„Neen, ik mis het theater niet. Re
gie, bij de televisie en misschien ook
bij de film, neemt -me volledig in be
slag. Ik heb grote bewondering voor
Rademakers. Door mijn rol,o.a. in
Het Mes, ben ik natuurlijk nauw be
trokken geweest met zijn werkmetho
de bij het maken van een film. Het i»
niet gemakkelijk in Nederland, maar
dat is niet iets dat mij afschrikt.
Ahwel, nu moet u mij excuseren,
wij moeten verder gaan met de op
namen, jawel meneer, zonder dank
meneer".
De taxistandplaats naast de stads
schouwburg is omringd door een groep
je nieuwsgierigen. Het portier van de
voorste taxi staat wagenwijd open, de
chauffeur zit met zijn benen naar bui
ten in het zonnetje te wachten alsof
hij nergens mee te maken heeft. Zo
onopvallend is dit beeld dat men zich
met iets van een schok realiseert dat
die chauffeur Rien van Nunen is. En
wanneer hij even later zit te praten
met een collega, en een oud mannet
je komt ertussen voor een ritje, zou
men als argeloos passant niet op of om
kijken, wanneer niet op enige afstand
een filmcamara ostentatief op het
groepje gericht stond.
„Attentie!" roept Cammermans.
„Opname!"
En terwijl Amsterdam staat toe te
kijken, wordt het op celluloid vastge
legd.
Een van de gekste plaatjes die ooit
gemaakt zijn is het nummer „They're
coming to take me away, ha haa".
Op de plaat probeert een zeer angstig
mannetje, in het dagelijks leven Louie
McGregor, de luisteraars duidelijk te
maken dat ze hem komen weghalen.
Dat gebeurt dan met veel geluidsef
fecten en loeiende sirenes wellicht om
het sinistere van de geheimzinnige
ontvoeringsgeschiedenis nog eens ex
tra te onderstrepen.
Louis McGregor is geluidstechnicus
en dat is op de plaat zeer duidelijk
te merken. Hij vindt zelf zijn stem
niet goed genoeg om te zingen en
daarom is het eigenlijk een „praat
plaatje" geworden. Louis voert de ar
tiestennaam Napoleon XIV, omdat hij
volgens zijn zeggen een heel klein
beetje van Franse afkomst zou zijn. De
plaat wordt goed verkocht en van zijn
eerst verdiende geld heeft hij zich
een hond aangeschaft. Een honderiem
had hij reeds van zijn spaarduitjes ge
kocht. Ondertussen heeft Napoleon
een Nederlandse opvolger gekregen in
de persoon van Hugo de Groot die
zingt „Ze nemen me eindelijk mee ha
haa". Een geruststellende variatie op
het thema.
