In Djakarta groeit vrees voor communistische actie gestadig Campagne tegen Soekarno neemt in hevigheid toe Zweden kiezen zondag voor of tegen de socialisten Uneemt de tijdvoor belangrijke beslissingen. In het verkeer let u meer op veiligheid dan op snelheid. Uw pijp hebt u altijd bjju. vèr mast als we denken datuCoopvwct méi'r - mËm Israel droomt van eigen „Suezkanaal" Mm mm Van dag tot dag Nieuw rechtsgeding voor dr. Otto John Meer autonomie voor Zuid-Tirol Samenwerking bij ruimte-onderzoek telegrammen ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1966 3 THE MOKUM BEATS Culturele revolutie ook in Tibet KAMI en KA SI wM/m Vi. WMÊMmÊÊm. WWWmmm m (Van onze correspondent) JERUZALEM. Sinds jaar en dag hebben ingenieurs, politici en stra tegen hun gedachten laten gaan over de aanleg van een kanaal door het vroegere Palestina, dat de Middellandse Zee met de Rode Zee en dus met de Indische Oceaan zou verbinden. Lord Kitchener, de Britse generaal en staatsman uit het einde van de vorige eeuw en de begin jaren van de eerste wereldoorlog, was een van hen. De stichter van het politieke zionisme, de Hongaarse journalist dr. Theodor Herzl, nam in zijn werk „Altneuland" het idee over en ook de Amerikaanse professor Walter C. Lowdermilk, de vader van het veelomstreden irrigatie-net werk in Israel, dat Jordaanwater naar de barre Negev brengt, voelde zich tot het project aangetrokken. Driehonderd kilometer Pleidooi van Pools geleerde Politiek aspect ^o/ ftU <v - >*r c 2. c<| Aanstaande dinsdag wordt het parle mentaire jaar geopend met de gebruike lijke plechtigheden en verklaringen. De Troonrede, uit te spreken door Koningin Juliana, zal in haar te verwachten be knoptheid weinig gedetailleerd ingaan op de veelheid van problemen, die in de binnenlandse verhoudingen en op het ge bied van de buitenlandse politiek de zorg en de handelingen van de regering vragen. De miljoenennota, 's lands begroting, vormt die dag de in cijfers gevatte hoofd schotel, waarvan de ingrediënten vooral ditmaal niet alle gemakkelijk te verteren zullen zijn. Op zo'n dag krijgt de buiten landse politiek weinig aandacht. En het ziet ernaar uit dat in het komende par lementaire jaar die buitenlandse politiek vaak op het tweede plan zal blijven, zo als bij ons helaas gebruikelijk lijkt te worden. Toch zijn er, afgezien van de ernst die de binnenlandse situatie omgeeft, rede nen genoeg om grote aandacht te wijden aan de woorden, die in de regeringsver klaring aan de buitenlandse politiek gul len worden gewijd. Er zijn namelijk en kele internationale aangelegenheden die langzamerhand in een zodanig stadium van ontwikkeling zijn gekomen, dat een buitenlands beleid er niet stilzwijgend en werkeloos aan kan voorbijgaan. Op 20 september begint de 21ste ver gadering van de Verenigde Naties, die in het bestaan van deze volkenorganisatie zeker niet tot de onbelangrijkste zal be horen. Een zeer gewichtige aangelegen heid komt op de agenda van deze verga dering voor, niet voor het eerst trouwens, namelijk de vraag van toelating van Peking-China tot de UNO. Nederland heeft zich over deze vraag tot dusver nooit vierkant en uitdrukkelijk uitge laten, ofschoon het wel duidelijk is ge worden dat met een eenvoudige referen tie aan de Amerikaanse opvatting een plicht tot bevordering van de wereldvrede niet meer kan worden gehonoreerd. Zal Nederland zich voorstander van de Chi nese toelating verklaren? Veel zal afhan gen van de vraag of Washington bereid zal zal zijn, zijn satelliet Formosa te doen capituleren voor het idee, twee China's toe te laten tot het lidmaatschap. Het is trouwens niet zeker of Peking-China dat zal accepteren. De meest reële oplossing zou zijn, een lid China en een lid Formo sa te doen inschrijven, maar daarmee zouden alle aanspraken van Tsjang Kai Tsjek op de titel „vertegenwoordiger van geheel China" vervallen. De situatie in Vietnam is niet geschikt om Washington in dit ogenblik tot grotere soepelheid in zake China's lidmaatschap te bewegen, maar dat behoeft het Nederlandse stand punt niet te doorkruisen. Over Vietnam gesproken: het zou een goed tijdstip zijn voor een krachtig initia tief van kleinere landen, ook Nederland, om de V.N. te brengen tot een bemidde lingsprocedure in deze ongelukkige oor log. Temeer waar de onvolprezen secre taris-generaal Oe Thant, wiens heengaan ook door Nederland ten zeerste betreurd zal worden, slechts door een succesvol vredesinitiatief misschien nog zou kunnen worden gebracht tot herziening van zijn besluit om weg te gaan. Nederland is nog tot januari lid van de Veiligheidsraad en het is uiteraard dit college, dat inzake Vietnam tot enige actie zou kunnen wor den gebracht. Een ander belangrijk punt op de V.N.- agenda zal de kwestie Zuidwest-Afrika zijn, het mandaatgebied van de Unie van Zuid-Afrika, waarin vele landen een steen des aanstoots zien, vooral na de teleurstellende uitspraak van het Inter nationale Gerechtshof, dat Zuid-Afrika in het gelijk stelde. Men wil nu dit man daatgebied onder de V.N. brengen on der het motief dat Zuid-Afrika zijn Vol kenbondsmandaat niet behoorlijk heeft nageleefd. Nederland zal weinig anders willen doen dan zich refereren aan de standpunten van Amerika en Engeland, en zich mede laten leiden door zijn han delsbelangen in Zuid-Afrika. Ook hier kan nauwelijks een positiever en oor spronkelijker Nederlands beleid worden verwacht. VWWWVWWVWWWWWVWVWWW^ft/WVWVWVVWVVVVW MUVUWWWWWVWWMAMIAAMWtAAMtfyWWM/tAAAAAMAAAA/UI SOC. LA FONTANELLA CONCERTGEBOUW DANSEN ZONDAG A.S. 20.00 UUR PEKING Reuter) Het persbureau Nieuw China meldt dat de culturele revo lutie ook in Tibet is begonnen. „Waar het vuil van de oude wereld wordt wegge veegd". In de hoofdstad Lhasa krijgen straten en pleinen een andere naam, wor den portretten van Mao Tse-Toeng opge hangen en bestudeert meer dan de helft van de bevolking de werken van Mao. Het persbureau zegt dat een oude vrouw tien portretten van Mao heeft gekocht om ze in haar huis op te hangen, in elk vertrek één. (Van onze correspondent) DJAKARTA. De campagne tegen president Soekarno neemt in hevigheid toe. Vreesaanjagende geruchten spelen er een grote rol in. De laatste dagen kan men in Djakarta horen dat in de stad en omgeving zo'n 500.000 gewapende com munisten zouden zijn geconcentreerd, die het op maar liefst 300.000 politieke tegen standers zouden hebben gemunt. Al en kele maanden geleden heeft generaal Na- soetion gezegd dat Djakarta een ideaal centrum zou zijn voor communistische infiltranten, die vooral in de randkam- pongs zouden kunnen onderduiken. Het katholieke dagblad „Kompas" pu bliceerde dezer dagen de inhoud van een in een van Djakarta's voorsteden, Keba- joran, verspreid pamflet. De aanhef er van luidt: „Leve de drie-eenheid boeng- Karno-soldaten-volk." De illustratie toont een sikkel en een hamer vastgehouden door twee handen. Op de tweede pagina las men, onder meer: „boeren, arbeiders, soldaten en andere revolutionairen, ver enigt u tegen de raad van de generaals. Wacht op het commando van vader. Werpt de fascistische dictatuur van de raad van generaals omver." Op de derde pagina wordt vermeld dat september een historische maand zal zijn. Men moet afwachten in hoeverre die voorspelling uitkomt. Al blijkt uit geruch ten en publikaties, als hierboven aange haald, de steun voor president Soekarno, vooral de campagne tegen hem heeft toch aller aandacht. Met spanning wordt tegemoetgezien welk nieuws de komende processen tegen Omar Dhani en Soeban- drio zullen brengen. Op acht september heeft president Soekarno plechtig een ereraad voor ministers en oud-minis ters" geïnstalleerd. Er is in de pers open lijk gespeculeerd over de mogelijkheid dat Soekarno door die raad mannen als Soebandrio zou willen redden. Anderzijds zou het nieuwe lichaam ook kunnen functioneren als een soort „zui veringsraad", die de verantwoordelijk heid voor een veroordeling van Soeban drio zou afwentelen van Soekarno's schouders. Merkwaardig is dat het de Indonesische pers is ontgaan dat de pre sident al op twaalf mei openlijk de com munistenleider Aidit posthuum heeft ver oordeeld. Hij tekende toen namelijk een besluit dat Aidit's eervolle ontslag inhield als lid van het adviescollege voor het natio nale plan, omdat de PKI-leider betrok ken was geweest bij de contra-revolutio naire 30-september-beweging. Volgens pa leiskringen heeft het besluit tussen een stapeltje te tekenen stukken gelegen en is het zodoende aan Soekarno's aandacht ontsnapt. Mogelijk heeft een aardige se cretaresse het stapeltje binnengebracht, een manier van werken die Soekarno in zijn autobiografie „As told to Cindy Adams" zelf heeft aanbevolen. In de campagne tegen het staatshoofd loopt het studentenblad KAMI afkor ting van de naam studenten-actiefront voorop, maar ook andere bladen brengen op hun voorpagina's de verklaringen van KAMI en KASI het actiefront der aca demici. De Kasi's van Djakarta en Bandoeng hebben onlangs in een geza menlijke verklaring uiteengezet waarom zij Soekarno niet meer als president wen sen en hem voor de Mahmilloeb gedaagd willen zien. De Mahmilloeb is het buitengewone mi litaire gerechtshof waarvoor binnenkort Dhani en Soebandrio zullen verschijnen. Naar verluidt zullen beide processen dit maal voor de pers toegankelijk zijn. Men rekent bij het proces tegen luchtmaar- schalk Omar Dhani op interessante ont hullingen. Dhani zou namelijk hebben la ten weten duidelijk te willen vertellen in opdracht van de president te hebben ge handeld, toen hij via een dagorder de kant van de 30-september-beweging koos. Dat president Soekarno ook voor zijn vroegere grote vrienden in het buitenland niet meer de Indonesische leider is, blijkt uit een speciale afvaardiging van Egyp- te's president Nasser die in Djakarta op bezoek is geweest. Delegatieleider Mo hammed Fayek werd door de president ten paleize ontvangen, maar blee.k alleen voor Soeharto en Nasoetion geschenken te hebben meegebracht. Nasser had hem opdracht gegeven te onderhandelen met de nieuwe Indonesi sche leiders en hun terug te voeren naar het kamp der niet-gebonden landen. In een onderhoud met Nasoetion heeft Fayek de generaal gewezen op de slechte ervaringen die men in zijn land heeft ge had met de politieke partijen. De gene raal zou hebben geantwoord dat men het in Indonesië niettemin wil proberen met een combinatie van strijdkrachten, poli tieke partijen en „functionele groepe ringen". STOCKHOLM (AP) Ongeveer vieren eenhalf miljoen Zweden gaan zondag naar de stembus voor provinciale en ge meentelijke verkiezingen. Het is de eer- sitie, die ijverig probeert een eenheids- ste grote krachtmeting tussen socialisten en een „nieuwe" niet-socialistische oppo sitie, die ijverig probeert een eenheids partij te vormen. Deze verkiezingen voor 1500 provincia le afgevaardigden en meer dan 30.000 ze tels in de gemeenteraden is een voorspel voor de grote algemene verkiezingsstrijd tussen de socialistische regering en de niet-socialistische oppositie in 1968. Gesterkt door het voorbeeld van Noor wegen waar de socialistische regering verleden jaar na tientallen jaren aan het bewind te zijn geweest ten val werd ge bracht, is de Zweedse oppositie druk be zig geweest nieuwe formaties te probe ren. Voor de eerste keer krijgen de Zweden gelegenheid te stemmen op een coalitie van het midden. Deze coalities zijn in al lerlei delen van het land anders, varië rend van het samengaan tussen liberalen en het centrum (landbouwers) en conser vatieven en het centrum. Er zijn zelfs de len van het land waar de drie grote niet- socialistische partijen samenwerken. Deze ontwikkeling volgt op de pogingen zonder de steun van de hoofdbesturen der partijen in de algemene verkiezingen van 1904. Toen nam een niet-socialisti sche „Alliantie Voor Vooruitgang" met succes deel met een gemeenschappelijk KARLSRUHE (DPA) De zaak van de voormalige leider van het Westduitse bu- grondwet, dr. Otto John, die in decem ber 1956 voor een „landsverraderlij ke samenzwering" tot vier jaar tuchthuis straf veroordeeld werd, zal vermoedelijk opnieuw in behandeling komen. Het hoogste Westduitse Hof in Karlsruhe heeft vrijdag het verzoek van John daar toe ontvankelijk verklaard. program aan de verkiezingen in Zuid- Zweden. Een ander element dat het moeilijker maakt de verkiezings-uitslag te voorspel len is de deelneming van een „herboren" moderne communistische partij volgens „nationaal onafhankelijke" lijnen en ge leid door een nieuwe partijleider, K. E. Hermansson. De „nieuwe" communistische partij, die zelfs overweegt om haar naam te wijzigen, is in 1964 met succes opgetre den en behaalde toen meer winst dan enige andere partij. De stemgerechtigde leeftijd is ver laagd. Voor het eerst mogen twintigjari gen zondag stemmen. Het aantal nieuwe stemgerechtigden bedraagt 440.000. Deze groep, in het totaal van vierenhalf mil joen stemgerechtigden, vormt ook een element van onzekerheid. De verwachte opkomst van de kie zers ligt tussen 75 en tachtig percent. Er zijn 185 kiesdistricten en 6240 stemloka len. Ook een aantal zetels in de senaat staat op het spel. De socialisten en de gecombineerde niet-socialistische oppositie liggen in de meeste gebieden, zoals in de hoofdstad Stockholm bijvoorbeeld, zozeer gelijk, dat zelfs kleine verschuivingen van belang kunnen zijn. Grote verschuivingen komen in het politiek stabiele Zweden vrijwel niet voor. In de plaatselijke verkiezingen van 1962 kregen de socialisten van premier Tage Erlander 50.4 percent (47.8) van de stemmen. De nieuwe pensioenregeling was daaraan niet vreemd. In de verkie zingen van 1964 vielen zij echter terug op 47.3 percent. De communisten kwamen van 3.8 op 5.2 percent. De socialisten mo gen het niet slechter doen dan in 1964, om aan de macht te blijven. In de weinig levendige verkiezings campagne die steeds meer werd gevoerd via de moderne massamedia, zijn de pro blemen dezelfde geweest als die welke in algemene verkiezingen een rol spelen: de belastingdruk, de inflatie-spiraal, huisvesting, ziekenverzorgingen en ver zorging der ouden van dagen. Naast de communist Hermansson is de jonge conservatieve leider. Yngve Holm- berg, een nieuw gezicht in de verkie zingsstrijd geweest. f. 1,25 ROME (Reuter) De Italiaanse minis ter van Binnenlandse Zaken, Paolo Tavia- ni, heeft in het parlement meegedeeld dat de Italiaanse veiligheidskrachten in Alto Adige (Zuid-Tirol) bevel hebben di rect te schieten als zij bekende terroris ten zien. Ook mogen zij op iedereen schie ten, die bij een grenspost komt in het „Sta of ik schiet" negeert. De Italiaanse militaire leiders hebben nagegaan, of het mogelijk is de grens met Oostenrijk te sluiten. Zij zijn echter tot de conclusie gekomen dat dit niet uit voerbaar is. De Italiaanse autoriteiten zijn van mening, dat de aanslagen van de terroristen in Oostenrijk worden voor bereid. De Italiaanse regering kreeg de steun van het parlement voor haar plan om Alto Adige meer autonomie te verlenen. Het parlement ging ook akkoord met de pogingen van de regering om de steun van Oostenrijk en West-Duitsland te krij gen bij het uitschakelen van de terroris tische bases in het omstreden gebied. Toch bleef de aanleg van een der gelijke waterweg niet meer dan een wensdroom. De constructie van het Suezkanaal ontnam er de actualiteit aan en de hoge kosten, die, naar men zich realiseerde, aan het werk waren verbonden, oefenden een remmende in vloed uit op de animo van geldmag naten om er hun goede geld in te in vesteren. Die stemming veranderde, toen pre sident Nasser van Egypte de wereld voor een voldongen feit stelde en de schepping van Ferdinand de Lesseps nationaliseerde. Velen zagen in, dat het gebruik van een belangrijke wa terweg als deze in feite afhankelijk was van één man, die internationale afspraken aan zijn laars kon lappen en zich het recht kon toeëigenen uit te maken wie er wel en wie er niet zou den passeren. Opnieuw werd hier en daar gedacht aan een kanaal door het inmiddels geschapen Israel, dat als alternatief zou moeten dienen voor het Suezkanaal en dat door een inter nationaal lichaam zou kunnen worden beheerd. Aan dit alles kwamen tekentafel, li niaal en rekenlat nauwelijks te pas, totdat een paar weken geleden de Is raëliër Meir Batz, hoofdingenieur van de „Jewish Agency" en directeur van het stedebouwkundig bureau in Beer- sjeba, met de mededeling kwam. dat hij in alle stilte aan een voorlopig plan had gewerkt, waarbij ervan werd uitgegaan, dat de waterweg in kwestie van de nieuwe diepzeehaven Asjdod, een dertig kilometer ten zuiden van Tel-Aviv, naar Eilat aan Israels uiter ste zuidpunt zou lopen. ten worden geboord, dwars door de bergen, die hier om en bij de zeshon derd meter hoog zijn. Een aantrekke lijk aspect van het plan van Batz is ook, dat er met betrekkelijk geringe extra-kosten een hydro-elektrisch krachtstation aan zou kunnen wor den verbonden, dat jaarlijks een mil jard kilowatt aan elektrische stroom zou produceren en dat de Dode Zee bij Sodom met haar enorme verdam ping van water uit de Middellandse Zee zou voorzien. Het spreekt vanzelf, dat met de uit voering van een zo ambitieus plan enorme bedragen gemoeid zijn. Ir. Batz meent, dat men op aanlegkosten van rond drie miljard dollar moet re kenen. Hij schat ook, dat met een nadere uitwerking van het project nog maatschappijen, die als het zo ver is van de nieuwe verbinding ge bruik zouden maken. WARSCHAU (AP) De Poolse ster renkundige en ruimtevaartdeskundige Wilhelm Dichter is van mening dat de ruimtewetenschap in de toekomst „eco nomische grenzen zal moeten overschrij den en een gemeenschappelijk project zal moeten worden, omdat één land, hoe rijk het ook is, de voortdurend stijgende kos ten van het onderzoek niet zal kunnen opbrengen". Dichter schreef in het Poolse dagblad Zycie Warszawy het volgende: „De Ame rikaanse en Russische ruimtevluchten zijn geen plezierreisjes, maar betekenen be langrijke stappen naar het doel dat wij in deze eeuw willen bereiken: geregeld, snel raketvervoer en het bereiken van de maan. Onze generatie bereidt de weg voor, zoals de vlucht van de Gemini-11 met alle geweldige manoevres zo prach tig heeft bewezen. De ruimtevluchten van vandaag over schrijden de grenzen van de technologie maar die van morgen zullen de grenzen van de economie moeten overschrijden. Waarschijnlijk zijn we niet ver meer van de tijd dat het ruimteonderzoek een on derneming van de hele wereld wordt". iCr Het gaat om een kanaal van 287 kilometer lengte en 140 meter breedte, waarin zelfs de grootste schepen elkan der zonder moeite zouden kunnen pas seren. Evenals bij het Suezkanaal zou men het zonder sluizen kunnen stellen, maar wel zou over een afstand van een veertig kilometer een tunnel moe- drie of vier jaar zouden heengaan en dat de eigenlijke bouw van het ka naal tien tot twaalf jaar zal duren. Wat de financiering aangaat, gelooft hij dat het benodigde geld zou moeten worden gefourneerd door de Israëli sche regering, de joodse gemeenschap pen in heel de wereld, en de staten en Het ligt voor de hand, dat ir. Batz als Israëliër vooral geïnspireerd werd door het politieke aspect van het pro ject. Men kan zeggen, dat zijn werk een sterke impuls heeft gekregen door de weigering van Nasser om het Suez kanaal open te stellen voor schepen, die Israëliërs, of voor Israel bestem de of uit Israel afkomstige waren ver voeren. Het doet dan ook wat zon derling aan, als de Egyptische com missaris voor het Suezkanaal er be halve een utopie ook een Israëlische provocatie in ziet en spreekt van „een nieuwe stap, die de koude oorlog tus sen Israel en Egypte alleen nog maar kan verscherpen". Vooral in Israel heeft men, natuur lijk, oren naar Batz' conceptie, ook al omdat men er zich van bewust is dat zo'n kanaal het land economisch waar schijnlijk geen windeieren zal leggen. De heer Batz heeft berekend, dat bij een jaarlijkse tonnage van zestig mil joen het kanaal zichzelf kan bedrui pen. Bovendien lijken de technische problemen, die zijn plan oproept, wel iswaar moeilijk, maar niet onoverko melijk te zijn. De grootste vraag is hoe aan het astronomisch bedrag te komen, dat uitvoering van de blauw drukken eist. Volgens de ontwerper be staat er goede hoop op interesse in be paalde internationale financiële krin gen. Natuurlijk is het nog te vroeg om uit te maken, of het mogelijk zal zijn die interesse zodanig op te voeren, dat men zonder al te onzekere vooruitzich ten de eerste spade in de grond kan steken. Maar intussen is het idee van een Israëlische parallel voor het Suezka naal in het praktische vlak komen te liggen en heeft het de academische sfeer verlaten. Een dergelijke ontwik keling had het denkbeeld nog niet doorgemaakt. iwwiiiiiWAWHiiiwvwwwMWWiiwwiiiiiiiiwwwiiwwvwiwAwtnnfwwwiiwwAwwwwiftwwwwwiiwiAiinnAftiwwwwwtfinwnwiiiiftiwww^^ Staking. Meer dan 200.000 Argentijnse arbeiders leden van zestien grote vak bonden, zijn in staking gegaan in wat door regeringswoordvoerders „een be wuste politieke beweging" genoemd wordt. Manoeuvres. Ongeveer 3.000 Belgische, Turkse, West-Duitse, Amerikaanse- en Britse troepen van het NAVO-comman- do Europa hebben deelgenomen aan de „Manoeuvre Marmara express" in noord-west Turkije. Bliksem. Donderdagavond zijn drie men sen door de bliksem gedood tijdens een onweer in de omgeving van Lissabon. Echtscheiding. Een dozijn betogers heeft voor het parlementsgebouw in Rome gedemonstreerd haet spandoeken waar op te lezen stond dat drie miljoen Ita lianen een echtscheiding willen. Op dat ogenblik begon de commissie van Jus titie van het Huis van Afgevaardigden het debat over de omstreden echtschei- dingswet. Nuttig. De Russische kosmonauten Pawel Belayew en Alexei Leonov hebben ver klaard dat de Amerikaanse Gemini- vlucht „een nuttige bijdrage aan de ruimtewetenschap" is. Maar de Russen, die op het ogenblik een bezoek aan Syrië brengen, zeiden het te betreuren dat de Amerikaanse ruimtevaartweten schap militair getint begint te raken. Vierling. De vrouw van eep kellner in Zuid-Italië heeft het leven geschonken aan een vierling, drie meisjes en een jongen. Moeder en kinderen maken het goed. Politiechef. De directeur van de staats politie van Venezuela is gewond bij een aanval van terroristen. Een studente kwam om het leven. Bekentenis. Een 39-jarige ambtenaar van een financiële staatsinstelling in Ham burg heeft bekend sinds 1964 door valse handtekeningen meer dan 900.000 mark te hebben verduisterd. Kerk-staat. De hiërarchie van de ortho doxe kerk van Griekenland heeft een regeringsontwerp verworpen dat voor ziet in drastisch bestuurlijke en econo mische wijzigingen in de kerk. Tege lijkertijd leverden de 66 leden van de hiërarchie in een adviesnota aan Stelios Allamanis, de minister voor Eredienst, critiek op de regering omdat zij pro beert de kerk regelingen op te leggen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1966 | | pagina 3