Ex-bioscoop in Soest nu pension
voor 80 Turken en Marokkanen
Wintersport en
Winterreizen
naar zonnige
en boeiende
bestemmingen
RUYS&CO
I
helpt u nu
nog sneller
van
uw pijn af!
9
Vice-voorzitter van NVV:
„CAO-keuring heeft
averechts gewerkt"
r HOE IS HET ONTSTAAN -s
V.
J
Mannen wanen zich in paradijs
Wonderen
REISAGENTOH
Koningin gaat met
prinses Margriet
naar Londen
^'pSrijke
Mededeling
Wanti'ASPRO'is nu-microfined!
2 ASPRO'5 &i... tttiertuïeebfit:
1 11 - 1 I
Hoofdpijn,
ZATERDAG 1 OKTOBER 1966
7
Paradijs
Vraag de volledige winterprogram-
ma's van Railtour-Holland, Airtour-
Holland, Hotelplan en anderen bij
ons aan.
Meer nog: laat ons adviseren bij Uw
keuze. Eén telefoontje of een be
zoek aan een der volgende Ruys
Co.-kantoren is voldoende.
Zelf koken
In kraambed
Geld naar Turkije
Hfl
Dezelfde zuivere 'ASPRO-tabletjes, maar nu
'microfined'. Door een nieuwe bewerkingsme
thode 30 x fijner samengesteld.
Zie hoeveel sneller fèn microscopisch
fijn)microfined'ASPRO' in water uit
eenvalt
daardoor snellere opname in uw
lichaam
daarom nog sneller herstel
'ASPRO' - nü 'microfined'-
verdrijft uw pijn nóg sneller.
FEBRUARI
Dit woord: TANTE
Dit woord: ALT
Dit woord: AETHER
'n felle (0-80 km in 14 sec.) snelle (125 km/u)
sterke (kooiconstructie) zuinige (1 op 14) mooie
ruime vierdeursauto voor 'n schappelijke prijs
inclusief verwarming, rolhoes, ruitesproeiers, passeerlicht,
parkeerlicht, stuurslot, kindersloten, zonnekleppen, kleer-
haakjes, 3 asbakjes, slaapbanken, laadvloer, radiale banden,
gereedschap, rubber bumperrozetten, gebittacte carrosserie.'
Vraag nadere inlichtingen of gratis proefrit aan bij:
Verbeek N.V., Bloemend.weg 1/9, Bloemenriaal. tel. 52301
Vietnam-resolutie
Humanistisch Verbond
SOEST. De verhalen over Turken in mensenpakhuizen zouden ons
bijna doen geloven dat deze gastarbeiders van alle kanten worden uitgebuit
en onmenswaardig behandeld. Gelukkig is dit niet zo. In honderden pen
sions genieten de buitenlandse arbeiders de zorgzaamheid en de hulp van
vriendelijke mensen. Zo ook in een tehuis in Soest, een vroegere bioscoop,
waarin tachtig Turken en Marokkanen een uitstekend onderdak vinden.
Er zijn daar vol-automatische wasmachines, douches en vaste wastafels.
Zeer tevreden gastarbeiders vinden het een paradijs.
„Patroon goed, vrouw goed, ik schop-
werker, goed. Hard werken, veel geld
Holland goed, Holland mooi. Alles goed.
Ik een vrouw, zes kinderen in Turkei.
Regen jammer. Rolland goed". Een op
geruimde, vrolijke Turk zei dit ons in
het voormalige Soester Citytheater, dat
vorig jaar zijn deuren sloot. Nu wonen
Turken en Marokkanen in de voormalige
bioscoop. De douchecellen, de warmwa
tergeisers en de fauteuils in de recreatie
zaal zijn wonderen voor hen. De orde,
tucht en regelmaat, waaraan de pen
sionhouder, de heer Rasch en zijn vrouw
streng de hand houden, aanvaarden zij
als behorend bij dit paradijs.
De meesten van de tachtig gasten ko
men uit het achtergebleven gebied van
Turkije. Zij schrokken van het water, dat
zomaar uit een kraan kwam en van een
gasfornuis, dat zomaar brandde zonder
zichtbare brandstof. Iedere dag schoon
ondergoed aantrekken en iedere week je
bed van schone lakens voorzien, dat wa
ren enorme ervaringen voor deze man
nen, die bij hun komst van de ene verba
zing in de andere vielen.
Zij hebben een diep ontzag voor de heer
Rasch, die zij patroon noemen. Dat je
niet een kip op bed kan slachten en de
lakens kan gebruiken om de gevolgen
van de slacht te verdonkeremanen, is
hun met vaste hand bijgebracht. Een
geslachte kip in de winkel kopen, dat
nooit. Kip eten is goed, maar zelf slach
ten. Zaterdags trekken de Turken en Ma
rokkanen naar een boerderij. Daar zoe
ken ze hun kippen uit en slachten ze daar
zelf. Dat er dan een machine aan te pas
komt om de kippen van hun veren te ont
doen, hebben zij aanvaard als één van
die vele wonderen van het Hollandse
paradijs.
Waar een op het witte doek Brigitte
Bardot de Soestenaren vermaakte en
waar zondags de tieners gretig keken
naar de revolvergevechten in het wtlde
westen, huizen nu Turken. De voormali-
ADVERTENTIE
AMSTERDAM
DEN HAAG
EINDHOVEN
HAARLEM
HELMOND
ROTTERDAM-C
ROTTERDAM-Z
TILBURG
UTRECHT
VLAARDINGEN
ZWOLLE
van Baerle8traat 56 tel. 73 77 55
Korte Vijverberg 5 tel. 18 40 70
Dommelstraat 34 tel. 2 8913
Kruisstraat 43 tel. 1 53 04
Veestraat 59 tel. 5131
Veerhaven 4 tel. 1148 00
Zuidplein 114 tel. 17 37 61
Spoorlaan 126 tel. 31070
Lange Jansstraat 16 tel. 1 90 09
Liesveld 143 lel. 95 22
Emmawijk 14 tel. 1 57 99
Koningin Juliana zal van 19 tot 22 ok
tober een onofficieel bezoek aan Londen
brengen, waar zij een aantal instellingen
zal bezoeken, waartoe in juni van dit
jaar, toen zij eveneens in Londen was,
geen gelegenheid bestond. Op 1 9 oktober
gaat de koningin naar het Nederlandse
Koopvaardij centrum, op 20 oktober zal
de vorstin aanzitten aan een lunch van
het Carpenter's Guild, waarvan zij ere
lid is.
Op het programma staat verder een
bezoek aan het Netherlands House, een
tehuis voor werkende meisjes. De ko
ningin zal vergezeld worden door prinses
Margriet. Zij zullen de gast zijn van
prinses Alice, gravin van Athlone.
ge bioscoopzaal is na verdeeld in afde
lingen voor telkens zes of acht Turken
die uit dezelfde landstreek komen. De
heer Rasch heeft ondervonden, dat streek-
bij-streek een goede gang van zaken
waarborgt. De afdelingen hebben geen
plafonds. De vele meters ruimte boven
deze slaapzaaltjes waarborgen een goede
luchtverversing via luchtkokers in het
dak. Anderen slapen boven in vier ka
mers van het gebouw, waar ook douches
en keukens Zijn.
De tachtig gasten betalen voor het wo
nen en voor de bewassing. Voor hun
maaltijden zorgen zij zelf. In vier keu
kens koken zij hun eigen potje. Behalve
tijdens het weekeinde zijn zij nooit alle
maal tegelijk thuis, want zij werken
meestal in ploegendiensten.
Om twaalf uur 's nachts gaat de heer
Rasch naar zijn eigen huis tot de volgen
de morgen acht uur. „Dat gaat best. Zij
weten, dat er niets moet gebeuren wat
niet in de haak is. Wie tegen de draad
wil ingaan, gaat eruit. Dat weten ze. Het
is één keer gebeurd en dat maakte veel
indruk op de anderen".
Na hun Werk, ook in de weekeinden,
blijven de Turken thuis. Wandelen en
fietsen en de omtrek verkènnen is er
niet bij. De heer Rasch beschouwen zij
als een vader, zoals zij in Turkije ge
wend zijn. Al deze mensen zijn inge-
trouwd bij vader en moeder, het geld
dat zij meestal wekelijks overmaken,
gaat naar hun vader. Een hele familie
wordt ermee onderhouden, want ook hun
broers wonen met hun vrouwen bij vader
en moeder. In Turkije is 30 per week
een hoog loon. Een postwissel van 100.-
is voor deze mensen een enorme som.
Zij geven hun geld aan de heer Rasch,
die het voor hen naar de bank brengt of
het met een postwissel naar Turkije
stuurt. De patroon is overal goed voor.
Hij geeft ze een aspirientje als ze zich
ziek voelen. Onlangs bleef een Turk, die
uit een zeer achtergebleven gebied af
komstig was, 's morgens in- bed liggen.
Hij klaagde over pijn in zijn buik. Hij
had een brief van zijn vrouw gehad: er
was een zoon geboren. Volgens de zeden
van zijn landstreek moest hij in het
kraambed liggen. Maar de patroon zei
kort en bondig: „Naar je werk!" En de
Turk ging, niets begrijpend van zo'n bar
baarse behandeling in het paradijselijke
Holland.
Het heeft veel moeite gekost de Turken
en Marokkanen aan hun verstand te bren
gen, dat een vrouw in Holland geen lijf
eigene of een voetveeg is. Zoals thuis
leegden de pas-aangekomenen volle as
bakken op de vloer. „Vrouw moet vegen"
zeiden zij. Dat is hun afgeleerd. Eén van
de werksters heeft hun ook duidelijk ge
maakt dat zij zelf de afvalemmers uit de
keukens naar beneden moeten sjouwen.
Zij beklaagden zich bij de heer Rasch.
Grote ogen zetten zij op toen zij hoorden
dat zwaar werk door de mannen en niet
door de vrouwen gedaan moet worden.
Met vijf werkkrachten wordt iedere
morgen het gehele gebouw schoonge
maakt, gestoft en gedweild. Ieder ver
trek krijgt per week een extra-beurt. Zo
leren deze vreemdelingen properheid, die
zij van huis uit niet hebben meegekregen,
en ook zorg voor hun lichamelijke rein
heid. De douches en vaste wastafels ge
bruiken zij iedere dag, nadat zij eerst
hadden geleerd, dat een gasgeiser geen
kacheltje is w*aarin je kranten moet ver
branden.
Ter bescherming van eventuele heet
hoofdigen zijn zakmessen en stiletto's
verboden in dit pension.
Het is geen gemakkelijk karwei voor
het echtpaar Rasch een pension voor
tachtig man goed te exploiteren. De ad
ministratie met de vele vreemde namen
(zij staan te boek met pasfoto) is iets
waaraan de politie grote waarde hecht.
De heer Rasch heeft zijn gasten verder
allemaal' in één ziekenfonds onderge
bracht met één huisarts, één apotheek en
één tandarts- Zijn pensiongasten dragen
hem op de handen. „Ik sta achter hen,
dat weten ze. Er kwam er een hier uit
een Baarns pension. Hij zei, dat hij
400 had gegeven aan de pensionhoud
ster om naar Turkije over te maken.
Maar vandaar kwam later het bericht,
dat er slechts 100 was ontvangen. Ik
vroeg de huilende Turk zijn vrouw te
vragen het reguutje van de postwissel op
te zenden. Daarmee ging ik naar de poli
tie. De Baarnse pensionhoudster viel door
de mand. Zij had 100.- gestort en later
het stortingsbewijs veranderd in ƒ400."
De Turk kreeg zijn 300 terug.
De heer Rasch hielp ook een Turk, die
door een Nederlandse collega was bedro
gen. De Turk werkte in de bouw en
kreeg vakantiebonnen. Wist hij veel, wat
dat voor papiertjes waren? Een Holland
se arbeider zei hem, dat deze vakantie
bonnen alleen voor Hollanders waren. De
Turk gaf ze weg in ruil voor een pakje
sigaretten. De heer Rasch haalde de bon
nen terug en zo kreeg Abidin zijn vakan
tiegeld. Daarmee kon hij een groot deel
van zijn reis naar huis betalen, meer dan
vijfduizend kilometer van Soest. Drie da
gen in de trein en dan twee dagen per
ezel
De voormalige bioscoopzaal in Soest
is slaapzaal geworden voor Turkse
arbeiders. De ruimte is door schot
ten verdeeld in een aantal slaap
kamertjes voor zes personen.
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
ROTTERDAM. Na het aantrekken
van de noodrem in juni door de regering,
die verontrust was door de loonkosten
stijging, die tot dan toe in de CAO's
gemiddeld 7.5 percent had bedragen, is
de gemiddelde loonkostenstijging onder
het wakend oog van het college van
rijksbemiddelaars niet gedaald maar in
tegendeel omhoog gegaan. Volgens twee
de voorzitter De Boon van het NVV be
droeg de stijging in de daarna goedge
keurde CAO's gemiddeld negen percent,
ADVERTENTIE
In vroegere tijden begon het jaar
niet op 1 januari, maar op 1 maart.
Dat blijkt nog duidelijk uit de namen
der maanden oktober, november en
december, die immers betekenen: de
achtste, de negende en de tiende, ter
wijl ze voor ons de tiende, de elfde
en de twaalfde maand zijn. Oudtijds
was februari dus de laatste maand van
het jaar. Zij was menen sommigen,
gewijd aan de oud-Italische god der
lijkoffers Februus en in deze maand
herdacht men de in het voorbije jaar
gestorvenen. Anderen brengen de naam
van de maand in verband met woord
februa dat: reinigingsmiddel beteken
de en in het bijzonder: geselriem,
waarmee men op 15 februari elkaar tij
dens het reinigings- en verzoeningsfeest
placht te slaan. Rein ging men dan
het nieuwe jaar in. (Herplaatsing).
In vroeger tijd noemde men de zuster
van vader of moeder: moei. Later werd
dit ook de naam die men aan de vrouw
van de oom gaf. Het was een woord uit
de kindertaal dat niets anders betekent
dan: moedertje. In de volkstaal komt
moei nog wel eens voor, maar verder is
het geheel en al verdrongen door tante.
Een aantal talen, bijvoorbeeld het
Deens, het Zweeds, het Duits en het
Nederlands hebben dit woord tante aan
het Frans ontleend. Daar luidde het
echter vroeger: ante, een vorm die het
Engelse aunt verklaart. Het Franse
ante vindt zijn oorsprong in het Latijnse
amita: vaders zuster, dat verwant is
met het werkwoord amare: liefhebben.
Amita is dus eigenlijk: de beminde, de
geliefde.
Een alt is een lage vrouwestem. Dit
is wat eigenaardig, want het Italiaanse
woord alto, waaraan ons woord alt
evenals vele andere muziektermen is
ontleend, stamt van het Latijnse altus
dat: hoog betekent en dat verwant is
met het werkwoord alere: opvoeden,
grootbrengen. Maar in vroeger tijd be
zigde men het woord alt voor: hoge
mannestem. De betekenisovergang van
hoge mannestem naar lage vrouwestem
was pas mogelijk, toen vrouwen in
kerkelijke muziek en in opera's als zan
geres optraden en de voordien door
mannen gezongen, tnaar voor de nor
male mannestem te hoog liggende par
tijen overnamen.
De oude Grieken meenden dat de
lucht om de aarde uit twee lagen be
stond: de onderste, die zich kenmerkte
door wolken en nevels en de bovenste,
gevuld met uiterst dunne lucht. Zij
noemden de eerste aër, een woord dat
wij nog kennen in aeroplaan, aërodyna
mica enz. De tweede heette aither. Dit
woord hangt samen met het werkwoord
aithein: in brand steken, dat voortleeft
in het Latijnse aestas, Frans été: zomer,
warm jaargetijde. Aither is dus eigen
lijk: het brandende, het gloeiende. Via
het Latijn wordt dit woord in verschil
lende talen gebruikt voor het firma
ment, de sterrenhemel, de lucht en met
een wat eigenaardige overgang ook voor
vluchtige stoffen. Men spreekt van
aetherische oliën. Deze hebben dus het
ijle, verfijnde met de aether gemeen.
In radiokringen is het woord aether
heel gewoon.
SK0DA1000MB
NU 5695
wat de loonkostenstijging over dit jaar
tot dusver op gemiddeld ongeveer 8 per
cent heeft gebracht.
Het college van rijksbemiddelaars, aldus
de heer De Boon op de in Rotterdam ge
houden hoofdbesturenvergadering van het
NVV, is hoofdzakelijk als „kruideniers
winkel" opgetreden door de CAO-partners
heen en weer te laten lopen met telkens
nieuwe formuleringen van dezelfde loon
stijgingen. Vijfentwintig CAO's keurde
het college af, maar daarvan betrof meer
dan de helft minder dan honderd werkne
mers. De andere schommelden tussen de
honderd en duizend weknemers.
De NVV-hoofdbestuurder acht het uitge
sloten dat er voor volgend jaar een'loon
stijging kan worden gerealiseerd die niet
ten minste een prijsstijging van 4.5 per
cent plus een reële verbetering voor de
werknemers dekt. Hij gelooft overigens
dat de werkgevers die nu zeggen te wach
ten op het SER-rapport over de mogelijk
heden voor volgend jaar, ook na dat rap
port de beslissing aan de regering zullen
overlaten in plaats van te onderhandelen.
NVV-voorzitter Kloos sloot zich in een
toespraak" aan bij de bezwaren van de
bouwvakbonden tegen de beperkingen in
de bouw. Hij sprak van een „Hik en hijg-
stijl" in het bouwbeleid. Voorts vindt hij
voor economische steun het noorden in
dezelfde mate in aanmerking komen als
Limburg.
De recente nota van de werkgeveror-
ganisaties over de sociale verzekerings-
politiek noemde hij een doelbewuste aan
val om de politieke positie van minister
Veldkamp aan het wankelen te brengen.
De vakbeweging zal niet toestaan dat er
stenen worden losgebroken uit het bouw
sel van sociale zekerheden. Wel wil zij de
financiering van de sociale verzekering in
overleg bekijken in het licht van de mo
gelijkheden tot loonsverbetering voor 1967
aldus- de heer Kloos.
Het hoofdbestuur van het Humanistisch
Verbond heeft een resolutie aanvaard,
waarin aangedrongen wordt op een sta
ken van het vuren zowel in Noord- als in
Zuid-Vietnam, onderhandelingen over ge
schilpunten door alle gevechtspartijen on
der internationaal auspiciën, naleving
door alle partijen van de Geneefse Con
ventie van 1949 betreffende krijgsgevan
genen en burgerbevolkingen en de ver
vanging van buitenlandse strijdkrachten,
welke dan ook, door een internationale
politiemacht totdat een door het Vietna
mese volk gekozen regering stevig ge
vestigd is.
