Voorzitter van NKV neemt minister
Veldkamp in bescherming
Critiek op nota raad van
bestuur in arbeidszaken
Regering
loonstop
wil verplichte
voor Britten
OESO
daling van
verwacht lichte
de expansie
De Beurs
Brazilië kiest vandaag zijn
geprefabriceerde" president
Castello Branco blijft in
ieder geval de sterke man
Sterke economische
groei in OESO
Pensioenfracties
Z.-Afr. Handelshuis
hoopt dividend te
kunnen handhaven
Samengaan Hoesch-
DHHU van kracht
Zwanenberg op
beurs in Genève
Weinig verschil in
stoken bij
gashaarden
Bod op Verenigde
Bankbedrijven
gaat door
Daggeld rente
weer hoger
SCHEEPVAARTBERICHTEN
PCB-wegvervoer
protesteert
POSTSPAARBANK
RENTE TOT
MAANDAG 3 OKTOBER 1966
8
Demonstraties tegen
Wilson tijdens
een kerkdienst
Geen samenwerking
Blaauwhoed-
Thomsen
Opnieuw fusie van
uitgeverijen
Indonesië opnieuw in
IMF en Wereldbank
Beroepsmilitair
De voorzitter van het Nederlands Ka
tholiek Vakverbond, de heer P. J. J.
Mertens, heeft op de bondsvergadering
van de Nederlandse katholieke bond van
leidinggevend en toezichthoudend perso
neel in Utrecht felle critiek geuit op de
nota van de raad van bestuur in arbeids
zaken over de kostenstijging voor de so
ciale verzekeringen. De raad, waarin de
centrale werkgevers-, middenstands- en
landbouworganisaties samenwerken, heeft
deze nota zoals bekend is enkele dagen
geleden toegezonden aan de leden van de
Tweede Kamer.
De heer Mertens zei dat de raad door
de wijze van presentatie van de nota en
de bewust gewilde suggesties die ervan
uitgaan het gehele Nederlandse volk in
paniek schijnt te willen brengen voor een
rampsituatie die ons allen boven het
hoofd zou hangen.
Het is niet zo moeilijk om met cijfer -
gegoochel ten aanzien van de ingewikkel
de materie der sociale zekerheid vrijwel
iedereen in onzekerheid te brengen, aldus
de N.K.V.-voorzitter, die de nota „een
frontale aanval" op het kabinet noemde.
Bijzonder grof vindt hij het, dat de raad
Vijf jaar geleden besloten de leden-
landen van de organisatie voor economi
sche samenwerking en ontwikkeling
(OESO) hun nationale produktie tussen
1960 en 1970 met vijftig percent te ver
groten. Halverwege die periode rechtvaar
digt de tot dusverre bereikte algemeen
economische expansie in de OESO de ver
onderstelling dat aan het eind van de pe
riode van tien jaar het gestelde doel niet
alleen zal zijn bereikt, maar zelfs over
schreden, zo luidt de conclusie van het
rapport dat de tweede werkgroep van de
OESO-commissie voor de economische
politiek heeft opgesteld.
In 1965 is het bruto nationaal produkt
van alle leden-landen te zamen ruim 1250
miljard dollar groot geweest, wat inhoudt
dat het' BNP uitgaande van constante
prijzen in de periode van 1960 tot 1965
met 27 percent is toegenomen, overeen
komende met een gemiddelde groei van
4.9 percent per jaar tegen 3.5 percent per
jaar in de voorafgaande vijf jaar en 5.2
percent in de periode 1950-1955. In Neder
land was de gemiddelde groei in 1960-
1965 4.8 percent per jaar vergeleken met
4.2 percent in de vijf jaren daarvoor en
5.5. percent in 1950-1955.
De vereniging „Pensioen-risico", levens
verzekeringsinstelling uitsluitend voor
pensioenverzekering (jaarlijks premie-in
komen f 60 mnl. belegd vermogen f 600
min) heeft in een buitengewone algeme
ne ledenvergadering besloten met ingang
van 10 oktober 1966 over te gaan tot het
invoeren van fractieverzekeringen.
De fractie heeft de naam pensioenfrac
tie. Hiermede wordt tot uitdrukking ge
bracht dat uitsluitend pensioenen wor
den verzekerd. In het voor de pensioen-
fractieverzekering te vormen beleggings
depot wordt een aandelenpakket ter waar
de van één miljoen gulden ingebracht.
De vereniging „Pensioen-risico" is aan
gesloten bij centraal beheer.
De resultaten van de n.v. Zuid-Afri-
kaansch Handelshuis over de eerste acht
maanden van dit jaar zijn beter dan die
in dezelfde periode van 1965. De direc
teur, de heer K. Ratelband, zei in de
jaarvergadering geen onderbreking in de
lijn der uitgekeerde dividenden te ver
wachten, als er zich in de laatste maan
den van dit jaar geen teleurstellingen
voordoen en de onderneming in staat is
ongestoord en normaal te blijven door
werken. Dan zal het dividend over 1966
ook weer geheel uit de winst komen.
Zoals bekend is betaalt het Zuid-Afri-
kaansch Handelshuis over 1965 een onver
anderd dividend van acht percent. De uit
kering over het afgelopen jaar is echter
voor een belangrijk deel niet verdiend:
vier percent moest uit de dividendreser
ve worden geput.
In tegenstelling tot wat de naam van de
vennootschap aangeeft, werkt het ZAH
voornamelijk in de Portugese Afrikaanse
gebieden.
Het samengaan van de Duitse ijzer- en
staalbedrijven Dortmund-Hörder Hütten-
union A.G. en Hoesch A.G. in Dortmund
is thans voltooid, zo delen de beide direc
ties mede. Intussen is meer dan 95 per
cent van het uitstaande aandelenkapitaal
van de D.H.H.U. door omwisseling in han
den van het Hoeschconcern gekomen.
Zoals bekend is hadden de Koninklijke
Nederlandsche Hoogovens en Staalfabrie
ken in IJmuiden een belang van ca. 43
percent bij D.H.H.U. Hoogovens zal een
rol blijven spelen in de combinatie
D. H.H.U.-Hoesch.
Van 1 oktober af zijn de ijzer- en staal
fabrieken van de fusiepartners samenge
voegd onder de firmanaam Hoesch A.G.
Hüttenwerke, welke combinatie 31.000
personeelsleden in dienst heeft. Door deze
fusie wordt het gezamenlijke produktie-
programma van de verenigde ijzer- en
staalfabrieken afgerond.
De jaarlijkse omzet van de Hoesch-
groep bedraagt na de fusie vijf miljard
mark.
minister Veldkamp in de schoenen pro
beert te schuiven dat hij bewust onjuiste
en onvolledige voorlichting heeft gege
ven. Dit is zelfs zo grof, dat het een dui
delijke onderschatting inhoudt van het
bevattingsvermogen van de leden der
volksvertegenwoordiging, zo voegde de
heer Mertens hieraan toe.
Volgens hem hoeven de Tweede Ka
merleden van de regeringspartijen maar
een vergelijking te maken tussen de so
ciale zekerheidspunten uit hun verkie
zingsprogramma's en datgene wat minis
ter Veldkamp heeft doen realiseren en op
stapel heeft staan, om hem dankbaar te
zijn. Minister Veldkamp heeft in naam
van de economisch zwakken niet verdiend
zo bejegend te worden, aldus de heer Mer
tens.
De raad van bestuur in arbeidszaken
vreest dat de politiek die de afgelopen
jaren ten aanzien van de sociale verzeke
ringen is gevoerd op korte termijn moet
vastlopen. Als motief voert hij daarvoor
aan dat van de bevolking thans heffingen
worden gevraagd van meer dan tien mil
jard gulden, hetgeen overeenkomt met de
helft van de rijksbegroting.
..Alsof," zo zei de heer Mertens „deze
cijfers in een bepaalde afgebakende re
latie met elkaar zouden moeten staan."
De nota suggereert volgens hem dat de
bevolking een grote bestedingsdwang
wordt opgelegd. Nog erger vindt hij het
dat in de nota in negatieve zin wordt ge
sproken over een groei van het nationale
inkomen in de periode Veldkamp (1961-
1967) met 85 percent en van de sociale
verzekeringen met 190 percent.
In wezen, aldus de heer Mertens, is het
constateren van het percentuele verschil
een duidelijke pluim voor het gevoerde
sociale beleid: uit de stijging van het na
tionaal inkomen hebben we aan de so
ciaal zwakken een extra verhoogde uit
kering gegeven en gegarandeerd dank zij
minister Veldkamp.
Vandaag worden op de beurs te Gêneve
de gewone aandelen geïntroduceerd van
de N.V. koninklijke Zwanenberg-Organon
te Oss.
Het totaal thans uitstaande aandelen-
60.602.740 nominaal, zal tot de officiële
notering ter beurze van Genève worden
toegelaten. Met de introductie is belast
de firma Pictet et Cie., bankiers te
Genève.
Aandelen van het Zwanenberg-Organon
concern werden in 1947 voor het eerst aan
de Amsterdamse beurs genoteerd.
In december vorig jaar vond de intro
ductie plaats op de beurzen te Brussel en
Antwerpen.
(Van onze correspondent)
BRIGHTON. Sterke geruchten doen
in Brighton de ronde dat de loonstop, die
nog steeds niet kan worden afgedwongen,
deze dagen wettig zal worden verplicht.
De regering, die ter gelegenheid van het
Labour partijcongres in Brighton is, heeft
in een speciale kabinetszitting in haar ho
tel de vertegenwoorditers van de vakbon
den en werkgevers hierover geraad
pleegd.
Zaterdag hebben de dagbladeigenaren
besloten zich niet aan de loonstop te hou
den en een rechter heeft vorige week uit
gemaakt dat de loonstop een werkgever
niet ontslaat van zijn plicht de overeen
komsten over een loonsverhoging na te
komen. Ook de leiding van de Labour-
partij heeft zich nu officieel achter een
verplichte loonstop gesteld, als de rege-
ring dit noodzakelijk zou vinden. Maar
meerdere vakbonden, die de loonstop op
vrijwillige basis al nauwelijks accepteer
den, zullen een verplichte loonstop niet
wensen te aanvaarden. De vakbonden
zijn in de Labour-partij zeer machtig.
Men is het er echter algemeen over
eens dat nu ook de dagbladeigenaren zich
niet aan de loonstop houden de regering
wel verplichtzal zijn om in te grijpen om
dat er anders van de loonstop niets meer
terecht zou komen.
Na een onderzoek van tien gashaarden
concludeert de Nederlandse Consumenten
bond dat er maar weinig verschil is in
stookkwaliteit („met alle haarden viel
behoorlijk te stoken"), maar dat er wel
verschil is in afwerking en bediening.
Deze verschillen zijn niet altijd terug te
vinden in de prijs.
De Consumentgids noemt drie haarden
in verband met zuinigheid. Eén haard is
wat de prijs en kwaliteit tezamen betreft
niet aan te bevelen.
Uit metingen van de netto-capaciteit
blijkt, aldus de Consumentengids, dat het
rendement gemiddeld niet veel hoger ligt
dan 75 percent. Op de lagere standen was
het rendement ongunstiger dan op maxi
mum. De globale stookkosten per seizoen
lopen ook niet zoveel uiteen: van 167 gul
den tot 196 gulden. Uitgangspunt bij de
berekening was een prijs per m3 van tien
cent, vastrecht buiten beschouwing ge
laten. Het onderzoek betreft alleen de
gasconvectors.
De directie van de Nederlandsche Mid-
denstandsbank n.v. deelt mede dat de
overgrote meerderheid van de aandelen
Verenigde Bankbedrijven n.v. ter omwis
seling in aandelen Middenstandsbank is
aangemeld. De NMB zal dientengevolge
haar aanbod tot omwisseling in de ver
houding 1/1 gestand doen.
Nog niet ter verwisseling aangemelde
aandelen zullen tot nader order alsnog ter
omwisseling kunnen worden aangeboden.
Zoals reeds in het bericht over het aan
bod is gepubliceerd zullen de kantoren in
Rotterdam, Den Haag en Amsterdam van
de VBB, nadat hiertoe de nodige voorbe
reidingen zijn getroffen, worden omgezet
in kantoren van de NMB. Het kantoor
Utrecht van de WB. de vroegere Crediet-
en Effectenbank. zal onder haar oude
naam optreden als een binnen het kader
van het geheel van de NMB zelfstandig
opererende bank.
De directies van Blaauhoed in Amster
dam en Thomsens verenigde bedrijven
in Rotterdam berichten dat de in april
overeengekomen en gepubliceerde bedoe
ling tot uitwisseling van belangen niet
uitvoerbaar zijn gebleken wegens het
daaruit voortvloeiende bezwaar van mo
gelijke eenzijdige overheersing. De onder
handelingen zijn beëindigd.
De Britse premier Harold Wilson
neemt er zijn gemak van tijdens
een gesprekje met de Labour-
minister Ray Gunter (boven links),
Sir Frederick Elwyn Jones, de pro
cureur-generaal en zijn vader Her-
bert Wilson (rechts). Naast deze de
zoon van de premier, Giles Wilson.
Vandaag is het tarief van call money
(daggeld) opnieuw met een half percent
verhoogd en gebracht op vier percent.
Aanleiding hiertoe was een verdere ver-
krapping van de geldmarkt ingevolge
zware belastingbetalingen. Op 30 septem
ber was het tarief verhoogd van drie op
3>/« percent.
(Van onze correspondent)
PARIJS. De secretaris-generaal van
de organisstie van economische samen
werking en ontwikkeling Thorkil Kristen-
sen heeft ter gelegenheid van de vijfde
verjaardag van dit instituut in Parijs
een redelijk optimistisch beeld opgehan
gen van de huidige toestand en de ko
mende perspectieven vanuit zijn hoge
post beschouwd.
De OESO nam vijf jaar geleden de er
fenis over van de organisatie voor Euro
pese economische samenwerking en ont
wikkeling. die na de oorlog de Marshall
hulp in Europa had verdeeld. Bij die
transformatie werd de familie van Euro
pese landen met de Verenigde Staten,
Canada en Japan als gelijkberechtigde
leden uitgebreid om zo een gezelschap
van 21 merendeels welvarende landen te
vormen. Onderlinge coördinatie der na
tionale economieën en gezamenlijke hulp
aan de ex-koloniale en achtergebleven
landen waren wel de twee voornaamste
doelstellingen die OESO op haar pro
gramma van actie schreef.
Ten aanzien van die onderlinge coördi
natie zijn de vorderingen aanzienlijk ge
weest en ook het doel de economische ex
pansie der 21 landen binnen tien jaren
met vijftig percent te verhogen is tot dus
ver wel bereikt. Niettemin zal in de ko
mende vijf jaren vermoedelijk een klei
ne teruggang worden geregistreerd. Tot
de landen die tot dusver de sterkste eco
nomische groei vertoonden behoren Ja
pan, Spanje en Griekenland.
ADVERTENTIE
De uitgeversmaatschappijen „De Boe
kerij" n.v. en „De n.v. Uitgeverij De Ver
kenner" te Baarn alsmede „G. B. van
Goor Zn" te Den Haag hebben besloten
tot een toekomstige zeer nauwe samen
werking.
Het aandelenkapitaal van de Baarnse
Maatschappijen wordt geheel door Van
Goor Zn. overgenomen, deels door ruil
van aandelen. De overname wordt geëffec
tueerd op 1 oktober.
Voor deze uitgeverijen speelt bij de fu
sies de gebruikelijke overweging ds ver
groting van het potentieel, verder scha
kering van mogelijkheden en risico's,
grotere doelmatigheid bij produktie, ver
koop en administratie een belangrijke rol.
Aan de hulpverlening aan de arme lan
den kan internationaal echter veel meer
worden gedaan, want gemiddeld besteden
ook de OESO-landen niet meer dan een
percent van hun nationale inkomen aan
die bijstand, waaraan natuurlijk ook poli
tiek een bijzonder hoog gewicht moet
worden toegekend.
Van de zijde van de Nederlandse dele
gatie bij de OESO heeft men ons nog eens
gewezen op het hoge aandeel dat ons land
bijdraagt aan de interne werkzaamheden
van de organisutie. Meer dan een kwart
van de ongeveer honderd commissies en
werkgroepen wordt door Nederlanders
gepresideerd, waarbij mensen als jhr. mr.
E. van Lennep en de professoren Van
den Tempel, Tinbergen, De Wolff en oud
minister Zijlstra internationale reputaties
genieten of in die functies hebben opge
bouwd.
Achilles 1 v. La Libertad n. Cutuco.
Alcor 30 te Rotterdam.
Algorab 1 v. Santos n. Salvador.
Alkmaar 2 te Porta Cardon.
Almkerk 2 te Hamburg. 1 v. Rotterdam.
Alnati 1 v. Rotterdam n. Hamburg.
Aludra 1 v. Vitoria n. Las Palmas.
Ammon 1 v. La Guaira n. Port of Spain.
Anco Spray 1 v. Port Arthur n. New Orleans.
Archimedes 1 te Nickerie.
Argos 3 te Rotterdam.
Aristoteles 2 te Curagao.
Barendrecht 3 te Wilhelmshaven.
Boissevain 1 v. Mauritius n. Penang.
Caltex Amsterdam 2 te Bahrein.
Caltex Pernis 2 te Dumai.
Camphuys 4 te Abadan verw.
Celebes 1 v. Marseille n. Casablanca.
Ceres 1 v. Buena Ventura n. Balboa.
Colytto 1 te Belfast.
Congokust 1 te Rotterdam.
Crania 2 v. Rotterdam n. Houston.
Daphnis 1 v. Hamburg n. Antwerpen.
Delft 3 te Paramaribo.
De Hoop 1 te Cork.
Diemerdijk 1 v. San Francisco n. Portland.
Doel wijk 1 te Genua.
Dorestad 2 v. Stanlow n. Old Kilpatrick.
Eemland 2 te Santos.
Eos 1 v. Volos n. Catania.
Esso Amsterdam 29 te Rotterdam.
Forest HUI 4 te Auckland verw.
Geeststar 2 te Barbados.
Grebbedijk 30 v. Rotterdam n. New Orleans.
Hagno 2 te Rotterdam.
Hector 1 te Tripoli.
Hermes 1 v. Talcahuano n. Antofagasta.
Hilversum 2 te Bremen.
Ilias 1 v. Rotterdam n. Cadiz.
Ivoorkust 1 v. Takoradi n. Freetown.
James Benedict 2 v. Port Arthur n. Bahamas.
Kaap Hoorn I v. Danang n. Nhratrang.
Kabylia 1 v. Durban n. Walvisbaai.
Kalydon 1 v. PortaCardon n. Curagao.
Kamperdijk 1 te Antwerpen.
Karachi 1 v. Penang n. Port Swettenham.
Katelysia 3 te Hamburg.
Kennemerland 1 v. Paranagua n. Cabedelo.
Kinderdijk 1 v. Rotterdam n. Los Angeles.
Koningswaard 1 te Point Fortin.
Korenia 1 v. Rotterdam n. Berre.
Koudekerk 1 te Antwerpen.
Loosdrecht 2 v. Calcahuano n. Balboa.
Maas Lloyd 1 v. Port Tahsis n. Kittimat.
Main Lloyd 1 v. Rotterdam n. Port Said.
Marathon 30 v. Charleston n. Baltimore.
Mataram 2 te Penang.
Mentor 1 v. Rotterdam n. Piraeus.
Montferland 1 v. Savannah n. Le Havre.
Musi Lloyd 3 v. Rasalkafji n. Kuwait.
Naess Tiger 3 v. Bahrein n. La Plata.
Neder Eems 1 v. Bremerhaven n. Antwerpen.
Neder Rhone 1 v. Rotterdam n. Bremen
Palamedes 3 te Santander.
Peperkust 1 te Lobito.
Prins Philips Willem 1 v. Antwerpen n. Ham
burg.
Prins Willem-5 1 te Glasgow.
Roggeveen 1 v. Mogadiscio n. Zanzibar.
Sabang 3 te Bangkok.
Siberoet 3 te Singapore
Sinoutskerk 1 v. Bremerhaven n. Antwerpen.
Slamat 1 v. Aqaba n. Suez.
Soestdijk 2 te Hamburg.
Solon 30 v. Rotterdam n Amsterdam
Stad Kampen 30 v. Rotterdam n. Napels
Straat Frazer 2 v. Kaapstad n. Port Elizabeth.
Straat Johore 3 te Sydney.
Straat Magelhaen 4 te Yokohama verw.
Straat Mozambique 1 v. Luanda n. Pointe Noire.
Straat Van Diemen 4 te Bumie verw.
Telamon 2 v. Kingston n. Porto Cortez.
Tero 1 v. New York n. Cristobal.
Theano 1 v. Rotterdam n. Dublin.
De gouverneurs van het Internationale
Monetaire Fonds (IMF) hebben op de
jaarvergadering van dit fonds in Was
hington een besluit genomen tot herope-
ming van Indonesië in het IMF en tot een
nieuwe regeling van de schuld van het
land aan het fonds van 64 miljoen dollar.
De aflossing van deze schuld, in goud of
converteerbare deviezen, is als volgt ge
regeld. Voor 17 februari 1967 moet een
bedrag gelijk aan 6,4 miljoen dollar wor
den afgelost, voor 17 augustus 1967 nog
eenzelfde bedrag. Een bedrag van 50,7
miljoen dollar zal moeten worden afgelost
op nog nader door het fonds vast te stellen
data. Het besluit hiertoe moet genomen
worden na 17 augustus 1967, maar binnen
twaalf maanden na de heropneming van
Indonesië in het fonds.
Bovendien zal Indonesië als verplichte
bijdrage 207 miljoen dollar in het fonds
moeten storten en in goud of devie
zen moeten betalen al hetgeen het
land tussen 17 augustus 1965, toen Indo
nesië uit het IMF trad, en de datum van
heropneming in het fonds verschuldigd is
geworden uit hoofde van zijn schuld.
Verder is op de vergadering een be
sluit genomen om Indonesië opnieuw toe
te laten als lid van de wereldbank.
Theron 30 v. New York n. Oranjestad.
Tjipanas 3 v. Shanghai n. Hongkong.
Tjitarum 3 te Hongkong.
Tjiwangi 3 te Brisbane.
Triton 2 v. Port of Spain n. Charleston.
Ulysses 2 te Pisco.
Van Linschoten 1 v. Hongkong n. Singapore.
Waterland 1 v. Recife n. Hamburg.
SLEEPVAART
Cycloop. 3 oktober werkzaam te Marsa el Brega
Libye
Friesland, 3 oktober bij gestrande tanker Mare
Nostrum in Kuria Muria Archipel voor kust
van Oman.
Gelderland. 2 oktober aangekomen te IJmuiden.
Groningen 14 sept. vertrokken van Manilla.
Jacob van Heemskerck, 3 oktober gestationeerd
nabij Landsend.
Noord-Holland, 2 oktober vertrokken van Port
of Spain met sleep naar Atchafalaya Rivier.
Sepiola, 3 oktober werkzaam op Noordzee.
Titan, 2 oktober vertrokken van Plymouth met
sleep naar Terneuzen.
Utrecht, 1 oktober aangekomen te Lissabon met
Prins der Nederlanden.
Willem Barendsz, 2 oktober 40 mijl ten zuiden
van Las Palmas, met 2 walvisjagers naar San
tander van Kaapstad.
In hel zaterdag verschenen nummer van
..De Vrije Vervoerder", het orgaan van de
Nederlandse Bond van Protestants Chris
telijke Beroepsgoederenvervoerders, wordt
met klem stelling genomen tegen de voor
gestelde belastingverzwaring op het ge
motoriseerde wegvervoer.
De PCB-wegvervoer acht het verbijste
rend dat het kabinet geen oog blijkt te
hebben voor de noodzaak om het beroeps
vervoer niet zwaarder te belasten dan
thans reeds het geval is.
De regering wordt verweten bij de keuze
van belastingheffingen op volstrekt wille
keurige wijze te werk te gaan en daarbij
te vergeten dat het motorvoertuig voor de
beroepsvervoerder het onmisbaar en enige
produktiemiddel is om het dagelijks brood
te verdienen.
Uit een opsomming van de sinds 1947 van
kracht geworden verhogingen, blijkt dat
het gemotoriseerde wegverkeer steeds op
nieuw als bijzonder belastingobject wordt
uitgekozen.
Indien deze belastingvoorstellen door het
parlement worden aanvaard, dan wordt,
aldus de PCB-wegvervoer,aan onze par
lementaire geschiedenis een zwarte blad
zijde toegevoegd.
VOORBEURS VAN HEDEN
A.K.U.
Hoogovens
Kon. Olie
Philips
Unilever
K.L.M.
lste tijdv.
65.30
121-121.30
87.70-88
85.70-86.20
478-479
2de tijdv.
120.80
87.60
85.40
777
Castelo Branco
(Van onze correspondent)
MONTEVIDEO Brazilië kiest van
daag een nieuwe president, oud-minister
van Oorlog maarschalk Arthur Costa e
Silva. Een „geprefabriceerd" president is
hij in de Zuidamerikaanse pers genoemd,
want van werkelijk kiezen is geen sprake.
Zelfs de katholieke studenten zijn nu in
het geweer gekomen tegen de gebeurte
nissen in Brasilia. Herhaaldelijk zijn zij
de laatste dagen in botsing gekomen met
de politie, wanneer de leuze „weg met
de dictatuur" door de straten werd ge
dragen. De „provisorische president",
maarschalk Castelo Branko, heeft name
lijk de partijen door een grondwetsdecreet
uitgeschakeld en indirecte verkiezingen
ingevoerd. De zogenaamde „regerings
partij", Arena, stemt op Costa e Silva.
De zogenaamde „oppositiepartij", MDB,
neemt aan de verkiezingen omdat dat
zinloos zou zijn niet deel.
De uitslag van de „verkiezingen" is de
enige zekerheid die in het veranderlijke
klimaat van de Braziliaanse politiek be
staat. Veel waarnemers vragen zich af,
of Castelo Branco werkelijk op de vast
gestelde datum, vijftien maart 1967, de
macht zal overdragen aan zijn volgende
week te kiezen opvolger.
De volgende Braziliaanse president ver
toont in afkomst, type en gezindheid een
verbazingwekkende overeenkomst met
zijn Argentijnse collega, de voormalige
minister van Oorlog en huidige dictator
Ongania. Ook hij is een wat barse, pas
de laatste tijd als een soort „jonge groot
vader" zo nu en dan glimlachende man,
een generaalstype zonder politiek gezicht.
Het blad „O Estade de S. Paulo" schreef
onlangs: „men weet over hem heel wei
nig en over zijn ideeën vrijwel niets. In
derdaad heeft Costa e Silva de laatste
weken wel veel redevoeringen gehouden,
maar weinig gezegd.
Nu is in zijn positie enige terughoudend
heid wel aan te bevelen. Begin juli kon
men in een interview met de president
van-straks nog lezen: „ik wil geen mili
tair in het presidentsambt zijn. Voor mi
litarisme is in Brazilië geen plaats. Ik
wens een op de Grondwet steunende pre
sident te zijn, op de hoogste post geko
men door de wil van het volk". Als men
nu, in september, 1966, over „Grondwet"
of „volkswil" spreekt, wordt er geglim
lacht.
Op 1 december zal het parlement een
nieuwe Grondwet worden voorgelegd. Is
die omstreeks 21 januari nog niet aange
nomen, dan zal Castelo Branco hem bij
decreet invoeren. Omdat Branco tot vijf
tien maart met één enkele pennesteek
iedereen voor tien jaar van zijn politieke
rechten ontheffen kan, zullen veel parle
mentariërs er zich wel vopr wachten
„nee" te zeggen tegen de nieuwe
Grondwet.
Overigens is Castelo Branco zelf met
het ontwerp, uitgewerkt door een com
missie van juristen uit zijn omgeving,
niet tevreden. Hij wenst aan het roer van
de staat een „sterke man" met een
„sterke partij". Of hij de hoofdrol heeft
toegedacht aan de president of aan de
partijleider, is nog niet duidelijk. Het
zou echter niemand verbazen, wanneer
hij zichzelf de gelegenheid wil geven de
leiding van de regeringspartij in handen
te nemen. In deze situatie lijkt voor Costa
e Silva slechts de keus te bestaan uit
voerder van de bevelen van zijn voorgan
ger of uitvoerder van de volkswil en dus
„contra-revolutionair" te worden.
Wat de oppositie tegen Branco heeft: da
ultra-rechtse, impulsieve oud-gouverneur
Carlos Lacerda en de oud-presidenten
Kubitschek en Goular thans emigran
ten in Lissabon en Montevideo die
elkaar jarenlang fanatiek hebben bestre
den, zijn door hun gemeenschappelijke af
keer van het huidige regime tot elkaar
gekomen. Nadat Lacerda zijn „oproep tot
geweld" heeft ingetrokken, lijkt het „de
mocratische eenheidsfront" werkelijkheid
te kunnen worden.
Ook namens beide oud-presidenten heeft
Lacerda, Costa e Silva medewerking be
loofd, wanneer deze terugkeert tot het
vroegere economische beleid, weer direc
te verkiezingen mogelijk maakt en de
maatregelen, waarmee Castelo Branco
zijn tegenstanders heeft uitgeschakeld,
opheft
Zou Costa e Silva op dat aanbod in
gaan, dan wordt bij dus „contra-revolu
tionair". Tot dusver heeft hij altijd ver
klaard achter de doeleinden van de revo
lutie te staan en die te zullen verweze-
lijken. Zodra hij dat standpunt naar de
mening van Castelo Branco „verraadt",
zal deze hem ongetwijfeld aan de dijk zet
ten. Het is onbegrijpelijk dat de opposi
tie nog serieus goede hoop heeft voor
de (directe) parlementsverkiezingen die
vijftien november worden gehouden. De
„provisorische president" heeft vaak ge
noeg bewezen dat hij de volkswil slechts
respecteert zolang die zijn eigen plan
nen dekt.
En de huidige president zal, al wordt
volgende week zijn opvolger gekozen, in
ieder geval tot vijftien maart en door een
wettelijke manoeuvre mogelijk zelfs nog
langer, de macht in handen houden. Want
het officierskorps beraamt ondanks
het systematische bruskeren van de be
velvoerende generaals geen nieuwe
putsch. En de oppositie streeft niet naar
een geweldadige verandering, maar naar
een „vreedzame democratisering".
Daar praat ook Costa e Silva over, maar
voor hem betekent het een vereeuwiging
van de revolutie, terwijl de politici juist
aan uitschakeling van die revolutie den
ken. Zo blijft de onzekerheid over Brazi-
liës politieke toekomst bestaan.
