Erhard zoekt wanhopig naar
leen parlementaire meerderheid
Eind van het CDU-tijdperk
lijkt duidelijk in zicht
7
Spion Blake
misschien in
Oost-Berlijn
Geen tafeltje-dek-je voor de wereld
KROONGETUIGE
Van dag tot dag
Ook onderzeeërs
bij Noorwegen
amfn
W. BOESER
ZATERDAG 29 OKTOBER 1966
Cadeautje na 27 jaar
aangekomen
Speculaties
Hij droeg altijd maat! Konfektie kon voortreffelijk zijn maar was
nooit „volmaakt". Tot hij een vriend vroeg waar hij zijn pakken
liet maken. Ik laat ze niet maken, zei zijn vriend, ik koop ze op
de Kroonafdeling van C&A. Hij was verbaasd, nam de proef op
de som met dit Zwitserse kostuum in SchotsAamgaren (Reid Welsh)
modern, slank, superklasse voor 275. - Hij is zo laaiend enthousiast
dat hij een vurige promotor werd van de Kroonafdeling van G&A:
promotor en...kroongetuige.
HYPOTHEKEN
Verdubbeld
Schaduwen
Geen tafeltje-dek-je
DE SITUATIE OVER 15 JAAR
43oSl ïïl 390
Iftpm ArTienkg
Guerrillastrijd bij
Rhodesische grens
De gemeente Amsterdam heeft een stuk
van het Vondelpark beschikbaar gesteld
voor „happenings" van de provo's, of wie
daarvoor doorgaan. Een half jaar geleden
is men van vele zijden begonnen aan te
dringen op het beschikbaar stellen van
ruimte voor jongeren, die energie kwijt
willen in de buitenlucht. Men repte toen
van de wenselijkheid van een soort Hyde-
park, zoals in Londen bestaat. Het nieuwe
bestuur van de hoofdstad heeft aan die
wens voldaan. Het zoekt zelfs naar zalen,
die eveneens aan de (al ietwat verouder
de) jeugd ten goede moeten komen.
Een „happening" wordt omschreven als
een collectief gebeuren, waaraan ieder
deelnemer creatief kan deelnemen. Men
verbaast zich wellicht dat romantische
individualisten zo'n behoefte hebben aan
massaal optreden. Maar zij zijn kinderen
van onze tijd. En van de welvaartstaat.
Want 's winters is het te koud buiten en
verlangen zij beschutting. Het is goed aan
die behoeften tegemoet te komen, want de
grote steden worden anders te verstikkend
door de opeenhoping van massa's binnen
beperkte ruimte. Natuurlijk zal een aantal
provo's zich niet willen schikken in "door
de overheid gesanctioneerde omheiningen.
Maar de grootste golf van onrust schijnt
voorlopig voorbij.
Een andere vraag is, of het verschijnsel
als zodanig ook al niet weer een beetje
uit de mode raakt. Men kan constateren,
dat heel wat jongeren hun creativiteit op
andere terreinen ontplooien. Het gebeurt
in de talloze „beatclubs", waar.muziek,
zang en dans (en verliefdheid natuurlijk)
de gewenste afleiding bezorgen. En als
van ouds op de sportvelden. Dit is geen
politieke activiteit, zal men zeggen. Maar
ook die wordt al vaak gekanaliseerd in de
vele protest-comité's, de clubs van „nieuw
links" en .in de Amsterdamse gemeen
teraad. Het is normaal, dat in een bewe
ging geleidelijk een selectie plaats vindt.
Zo'n gemeenteraadslid wordt door zijn
geestverwanten al gauw een „salon-provo
genoemd, maar hij vertegenwoordigt een
bepaalde evolutie.
Verkeerd zou het echter zijn, de' rustig
ste vorm van creativiteit over het hoofd
te zien: de werkzaamheid van hen, die
werkelijk individueel iets willen scheppen.
En die zich op een hobby werpen. Naar
mate de vrije tijd toeneemt behoort men
de kinderen vertrouwd te maken met de
voldoening, die er kan schuilen in de
•zelfwerkzaamheid. Dat het onderwijs en
de opvoeding niet tot "doel mogen' Hebben,
gedweeë onderdanen te kweken, daarvan
is elke oprechte democraat overtuigd.
Maar wie hebben geleerd, hun vrije tijd
zinvol te gebruiken? Wat aan ons onder
wijs ontbreekt is de beperking van het
(onvermijdelijke) gedwongen aanleren van
bepaalde vaardigneden, om meer tijd te
besteden aan de mogelijkheid dat jongeren
uit zichzelf van allerlei doen en maken.
Soms schijnt het, of men de namen van
Maria Montessori en Jan Ligthart wenst
te vergeten. Dat is jammer. Tallozen hou
den van de tijd van de lagere school niet
veel meer over dan de kunde van schrij
ven, lezen en rekenen. Als zij geen be
langstelling hebben voor andere vakken,
verleren zij wat daarvan onderwezen is.
Maar hebben zij belangstelling, dan leren
zij hun hele leven op allerlei terreinen
verder, voor plezier. En dit genoegen in
de eigen vorming moet worden aange
wakkerd.
Het is de verdienste van de provo's dat
zij ons allen met de neus gedrukt hebben
op dit probleem: wat moeten energieke
wezens doen met hun vrije tijd? In welke
mate provoceert een maatschappij, die al
leen tucht vraagt, zelf het hinderlijke pro
test? Hoe kan frisse vernieuwingsdrang
tot uiting komen? Wij zijn van dit pro
bleem niet af met het beschikbaar stellen
van een park of een zaal. Een belangrijke
taak is nog onvervuld: de opvoeding tot
vrijheid.
.«n/WVWWVMWWVVWWWVVWWWIA/WWWVWVOTWWW
luuuliimiiirmnrinn ■■.....«iiiiiiimninw»
BOSTON (AP). Een cadeau voor
kardinaal Richard Cushing, de r.-k. aarts
bisschop van Boston, yan een groep mis
siepriesters in China, is deze week na
27 jaar ontdekt in een pandjeshuis in
Noord-Italië.
In 1939 besloten de priesters de kardi
naal een hostiekelk te sturen. Zij deden
dit om hem te bedanken voor zijn hulp.
Maar de kelk verdween. Hij werd kort
geleden ontdekt in een pandjeshuis. Kar
dinaal Giacomo Lercaro uit Bologna heeft
de kelk aan kardinaal Cushing gezonden.
(Van onze correspondent)
BONN Bondskanselier Erhard wil
proberen weer zo snel mogelijk een par
lementaire meerderheid voor zijn kabi
net te vinden. Het bestaat op liet ogen
blik alleen uit CDU/CSU-ministers. De
grote vraag in Bonn is echter niet alleen
waar de kanselier deze parlementaire
meerderheid dan vandaan wil halen,
maar sterker nog: hoelang Ludwig Er
hard zich zelf nog kanselier van de
Bondsrepubliek zal kunnen noemen.
In de absolute chaos, die op het ogen
blik in de bondshoofdstad heerst, nadat
de vier liberale ministers donderdagmor
gen plotseling toch nog aftraden en na
dat ze eerst de indruk hadden gewekt als
zou de breuk met de CDU/CSU weer
zijn gelijmd, is maar één besluit opge
vallen. Dit kwam toen kanselier Erhard
liet blijken dat hij er geen prijs op stelde
ook nog maar één ogenblik langer de
vier liberalen om zich heen te hebben.
Zo werden vice-kanselier Mende, minister
van Financiën Dahlgrün, en de minis
ters voor Woningbouw en Ontwikkelings
hulp Bücher en Scheel, meteen door
Erhard ontslagen. Vrijdag om negen
uur ontvingen ze al uit handen van
bondspresident Liibke hun ontslagbrief.
Oud-vicekanselier Mende werd vandaag
vijftig jaar. Grote moeilijkheden zijn ont
staan rond het feestgeschenk van kanse
lier Erhard voor zijn liberale rechterhand
van zo veel jaren: een kostbaar uitge
voerd boekwerk met daarin een met de
hand geschreven woord van de kanse
lier: „voor Erich Mende, mijn getrouwe
vriend en medewerker". Ambtenaren wa
ren gisteren druk bezig het boek nog te
achterhalen dat „langs de ambtelijke weg"
al naar de jarige op weg was.
Dr Erich Mende langrijke beslissingen zullen vanen voor onmogenjKneuen.
minnr-
Bij de speculaties over de toekomst
worden de cijfers over de samenstelling
van de bondsdag magische getallen. De
CDU/CSU bezit 245 zetels, de sociaal
democratische oppositie 202 zetels en de
liberale FDP 49 zetels. Het zou moge
lijk zijn dat de liberalen die nu ook
tot de oppositie behoren tot een coa
litie met de SPD besluiten. De sociaal
democraten houden voorlopig echter de
boot aan alle kanten af.
Zij verklaren bij monde van hun vice-
president, Herbert Wehner die ook hun
fractievoorzitter in de Bondsdag is dat
ze geen sluitstuk in enig regeringscombi
natie zullen zijn, maar alleen in zee gaan
met een partij, die in staat is duidelijk te
vertellen wat haar politieke concepties
zijn. Herbert Wehner merkte in dit ver
band naar aanleiding van een eventuele
„grote coalitie" tussen SPD en CDU/
CSU op: „voorlopig heeft men in de
christen-democratische partij nog hele
maal geen politieke concepties".
Het hardnekkigste gerucht blijft nog
steeds, dat de liberalen geneigd zijn tot
een coalitie met de CDU/CSU terug te
keren. Ook kanselier Erhard schijnt er
rekening mee te houden in zijn zoeken
naar een parlementaire meerderheid
dat hij de FDP nog kan overhalen. Voor
lopig worden dan ook op de opengevallen
plaatsen geen nieuwe ministers benoemd.
Vrijdag maakte Erhard bekend dat de
onbeheerd achtergebleven ministeries zul
len worden „waargenomen" door de mi
nisters van Economische Zaken Schmiic
ker (op Financiën), minister voor Gezins
zaken Heek (op Woningbouw) minister
voor Verdrevenen Gradl (voor Zaken be
treffende de beide Duitslanden) en minis
ter voor het Bondsvermogen Dollinger
(op Ontwikkelingshulp).
De liberalen speculeren echter op de
periode na de val van de kanselier. Geen
der kenners van het politieke leven in
Bonn gelooft nog, dat Erhard zijn zetel
kan redden. Vrijdag kwam in de Bonds
raad de vertegenwoordiging van de
Lander de begroting voor 1967 ter
sprake, waarover het kabinet zojuist in
elkaar is gevallen. Het tekort is vier en
half miljard mark. De deelstaten voelen
er om allerlei redenen niets voor deze be
groting goed te keuren. Als de begroting
wordt afgewezen en bij het afgebrokkel
de kabinet is teruggekeerd, begint de
strijd van voren af aan. Niemand ziet ook
hoe het stuk nog veilig door de Bondsdag
kan worden gebracht, waar zich nu een
parlementaire meerderheid heeft gefor
meerd die tegen zal stemmen
Er wordt op gespeculeerd, dat geen be
langrijke beslissingen zullen vallen voor
Walter Scheel
de uitslag van de verkiezingen in de deel
staten Hessen en Beieren op 26 novem
ber. Vooral de uitslag in Beieren, waar
de CSU van oud-minister van Verdediging
Strauss het niet zo goed zou maken, ter
wijl de SPD stemmenwinst zou boeken,
wordt een belangrijke mijlpaal in Ludwig
Erhards kanselierschap.
Men hoopt dat de kanselier dan na een
duidelijke vingerwijzing van de kiezers,
eindelijk uit zichzelf zal aftreden. Doet hij
dat niet, dan wordt de situatie moeilijker.
De Westduitse grondwet schrijft voor
met het oog op andere parlementaire de
mocratieën die te lichtvaardig van rege
ring wisselen dat een regeringsleider
slechts dan door het parlement tot heen
gaan kan worden gedwongen wanneer in
een zogenaamd „constructieve motie van
wantrouwen" tegelijkertijd door dit parle
ment met meerderheid van stemmen een
nieuwe kanselier wordt aangewezen.
Wie deze kanselier van de CDU/CSU-
zijde zou zijn, blijft een vraag, die even
ver van de beantwoording als altijd. Be
halve de fractievoorzitter Barzel en mi
nister van Buitenlandse Zaken Schroder,
bondsdagvoorzitter Gerstenmaier of Franz
Josef Strauss, wordt nu ook met enige
nadruk de naam van de vroegere zakelij
ke leider van het CDU-hoofdkwartier,
Hermann Dufhüss, genoemd, een be
kwaam jurist en politicus.
Moeilijker zou het worden wanneer de
FDP toch tot een samenwerking zou kun
nen komen met de SPD. Haar enige kan
didaat is burgemeester Willie Brandt,
maar die is geen lid van de Bondsdag.
De Bondsdag kiest de kanselier „uit haar
midden".
De huidige kabinetscrisis in Bonn kan
het begin betekenen van een geheel nieu
we ontwikkeling in de Westduitse politiek.
Na het bankroet van het tijdperk Aden-
auer/Erhard zal realistischer op de wer
kelijkheid in de wereldpolitiek moeten
worden gereageerd, niet het minst ten
aanzien van de Duitse hereniging. Dat dit
zal gebeuren, behoort niet meer tot de
onmogelijkheden.
De politie heeft in de wijk Kilburn in
noordwest-Londen een auto gevonden die
zo goed als zeker vorige week zaterdag
gebruikt is bij de ontsnapping van de spion
George Blake, die tot 42 jaar gevange
nisstraf was veroordeeld.
Een van de theorieën is, dat Blake
nog zaterdagavond naar Berlijn is ge
vlogen en vandaar naar Oost-Berlijn is
gesmokkeld. Blake zou een van twee lijn—
vliegtuigen van Londen naar respectieve
lijk Hamburg of Frankfort hebben kun
nen halen, voordat hij vermist werd. Dat
W.as om, zev.en uur. Het eerste alarm van
Scotland Yard volgde om vijf minuten
over half negen, hoewel rechercheurs van
Londen Airport eerder .telefonisch warén
gewaarschuwd. Blake kon reeds om 21.20
uur in Berlijn zijn aangekomen. De af
stand van de gevangenis naar de Londen-
se luchthaven is slechts twintig minuten.
ADVERTENTIE
BEDRIJFSADMINISTRATIE
BOEKHOUDING
BELASTINGZAKEN
FINANCIERINGEN
VERZEKERINGEN
VOOR AL UW ZAKEN
Administratie- en Assurantiekantoor
RIJKSSTRAATWEG 240 - TEL. 65104
HAARLEM
(Van onze redactie buitenland)
In de Verenigde Staten van Noord-Amerika waren in de afgelopen
jaren belangrijke graanvoorraden gevormd. Deze voorraden zijn lang
zaamaan echter voor een groot deel geslonken, met als gevolg dat de
wereldvoedselsituatie nu meer precair is dan ooit sinds de periode vlak
na de tweede wereldoorlog. Bovendien is in vele delen van de wereld
de honger nog steeds een urgent probleem. Deze onheilspellende mede
delingen staan in het jaarrapport van de FAO, de Voedsel- en Landbouw
organisatie van de Verenigde Naties.
onwettig op het eiland in de Atlanti
sche Oceaan.
Tweede is Zweden met 13,1 onwetti
ge geboorten op de honderd. De Portu
gese eilanden Sao Tomé en Principe in
de Golf van Guinee ten westen van de
Westafrikaanse staat Gabon, gaan in
de wereld aan de kop met van de hon
derd slechts 7,6 wettige geboorten.
Het opteren van de graanreserves,
aldus het rapport, betekent dat de we
reld letterlijk leeft van de hand in de
tand. Hoewel de landbouwtechniek is
vooruitgegaan, hangt het vermijden
van een ramp in de komende jaren
af van het weer. Volgen een aantal
goede oogsten, dan is het misschien
mogelijk de reserves weer wat aan te
vullen. Maar als het weer niet overal
meewerkt zullen honger en ondervoe
ding stellig toenemen.
De FAO waarschuwt dat één jaar
van goede oogsten niet voldoende zal
zijn om de voorraadschuren voldoende
aan te vullen. De ontwikkelingslanden
zullen bovendien omdat de bevol
kingsaanwas sneller toeneemt dan de
voedselproduktie voorlopig in de ge
varenzone blijven, totdat de eigen voed
selproduktie voldoende zal zijn ver
hoogd.
In het oogstjaar 1965-'66 kwamen
er bijvoorbeeld 65 miljoen mensen bij
op de wereld. De wereldproduktie van
voedsel daarentegen bleef ongeveer ge
lijk. In Latijns Amerika en Azië daal
de de voortbrenging per hoofd van de
bevolking zelfs met vier tot vijf
percent.
De Voedsel- en Landbouworganisatie
van de volkenorganisatie heeft nu een
programma gelanceerd tot verhoging
van de voedselproduktie in de ontwik
kelingslanden. Ook wordt er op gere
kend dat het landbouwareaal van de
Verenigde Staten zal woren uitge
breid. Maar zelfs als de plannen van
de FAO nauwlettend zouden worden
uitgevoerd en het weer in de komende
jaren gunstig zou zijn, zullen de arme
landen geen blijvende verbetering be
reiken, tenzij iets wordt gedaan om het
geboortecijfer te verlagen. Achter het
rapport van de FAO tekenen zich scha
duwen af van het Malthusiaanse vi
sioen: de dreiging van de honger
vraagt, volgens het FAO-rapport dui
delijk óók om geboortebeperking.
In dit licht gezien biedt een ander
rapport van de Verenigde Naties, de de
mografische studie „World Population
Propects" enkele sombere aspecten.
Dit zijn enkele cijfers gelicht uit de
statistieken van de samenstelling van
de wereldbevolking:
De wereldbevolking kwam in het
midden van 1965 op 3.285.000.000 zie
len.
In één jaar steeg de bevolking
van de aarde met 65 miljoen mensen.
Met andere worden, per dag wor
den ongeveer 180.000 baby's geboren,
oftewel meer dan twee baby's per se
conde.
De vrouwen in Frankrijk, Zwe
den en Noorwegen hebben een nieuw
record gevestigd op het gebied van de
gemiddelde levensduur: in die landen
worden vrouwen gemiddeld 75 jaar, te
gen een ouderdom van 71 jaar voor de
mannen.
In Europa liggen de levenskansen
trouwens het meest gunstig. In vrij
wel alle Aziatische landen leeft de mens
45 jaar korter dan in Europa. In Afri
ka leeft men gemiddeld weer vijf jaar
langer dan in Azië.
Het sterftecijfer in de wereld is
opnieuw omlaaggegaan: zestien sterf
gevallen op de duizend mensen, tegen
achttien op de duizend, tien jaar gele
den.
De stadsbevolking is aanzienlijk
toegenomen. Tokio is nog steeds de
grootste stad met 8.901.341 inwoners.
Daarna volgt New York met 7.989.000
inwoners vergeleken met twee jaar
tevoren betekent dat een afname van
ongeveer honderdduizend zielen.
Voor de eerste maal staan in het
V.N.-rapport ook gegevens over onwet
tig geboren kinderen. IJsland voert in
dit opzicht de Europese ranglijst aan.
Van de honderd geboorten zijn er 27,3
Uit het demografisch rapport van de
Verenigde Naties blijkt ook dat in
vierendertig jaar tijd de bevolking van
de wereld is verdubbeld. Rekening hou
dend met deze groei, die door een aan
tal factoren in de toekomst gecorri
geerd zou kunnen worden, komt men
tot de berekening dat in het jaar twee
duizend mogelijk 5.449 tot 6.994 men
sen de aarde zullen bevolken. Hoe moei
lijk zo'n voorspelling is kan worden
geconcludeerd uit een eerdere voor
spelling voor het jaar 2000. Het blijkt
inmiddels dat als hetzelfde groeitem
po zou voortduren er nu 160 miljoen
mensen méér zullen zijn dan twee jaar
geleden werd voorspeld door de des
kundigen van de Verenigde Naties.
Deze onvoorspelbaarheid moet zeker
ook vooropgesteld worden bij het af
lezen van een grafiek, zoals hiernaast
staat afgedrukt.
De DAC Commissie voor ontwikke
lingshulp van de vijftien rijke landen
van het Westen meldde onlangs dat
de ontwikkelingshulp is toegenomen van
31,9 miljard gulden in 1964 tot 35,4 mil
jard in 1965. De president van de DAC,
Thorp, wijst erop dat deze groei die van
het nationale produkt van de donor-lan
den heeft overtroffen, wat betekent dat
er meer aan ontwikkelingshulp werd
uitgegeven door de „vijftien"
De voorafgaande jaren hadden echter
een stagnatie op afname van deze hulp
laten zien. Een andere reden tot onge
rustheid is dat de schuld van de ont
wikkelingslanden in tien jaar is toege
nomen tot 56 miljard gulden. De aflos
sing van die schulden kost aan de ont
wikkelingslanden nu twee maal zoveel
als drie jaar geleden: een achtste deel
van de nieuw verstrekte hulp.
Die schuldenlast slokt hun exportop
brengsten op voor vijf tot 25 percent.
Als oplossing voor het publiek ziet de
DAC:
1. Verhoging van de financiële en
technische hulp.
2. Beter gebruik van het geld.
3. Meer coördinatie van de donor-lan
den.
H Bevolking in 1965
mm Bevolking in1980
(CijFers in miljoen)
■jtlUL
Azië Scwjet- Europa Afrika NrAmerika Lalijns-
OSLO (Reuter) Otto Grieg Tidemand
de Noorse minister van Defensie, heeft
vrijdag bij het debat over de buitenlandse
politiek in het parlement gezegd dat in de
Noorse territoriale wateren, evenals in de
Zweedse onbekende onderzeeboten opere
ren. Volgens minister Tidemand zijn het
geen onderzeeboten van een bondgenoot
van Noorwegen. De ongeïdentificeerde
vaartuigen zijn vooral in de omgeving
van militaire etablissementen gesigna
leerd.
De Noorse strijdkrachten hebben op
dracht de onderzeeboten zo nodig tot bo
ven water komen te dwingen.
DAR ES SALAAM (Reuter) De Za-
nu, een Afrikaanse notionalistische orga
nisatie die in Rhodesië verboden is, heeft
bekend gemaakt, dat guerilastrijders de
vorige week bij een gevecht met Rho
desische troepen in het grensgebied tus
sen Rhodesië en Zambia zeven helikop
ters hebben neergeschoten. Er zouden ook
een aantal Rhodesische militairen ge
sneuveld zijn.
uumiwiimiiinnnnnnnnnwifwniMvinnrvinn
ADVERTENTIE
van 5.95
tot 16.50
Minerva. Het bronzen hoofd van Miner
va, een afbeelding van de Romeinse
godin, dat voor 20.000 pond sterling is
verzekerd, is vrijdagavond gevonden in
de openbare leeszaal van Bath, in En
geland, nadat het uit het Romeinse mu
seum was verdwenen. De politie in
Bath heeft meegedeeld de diefstal als
een grap te zullen behandelen.
Bezoek. President Novotny van Tsjecho-
slowakije zal van achttien tot 23 no
vember een staatsbezoek aan India
brengen. Hij zal met premier Indira
Gandhi onder meer de internationale
en economische en technische samen
werking tussen India en Tsjechoslowa-
kije bespreken.
Exuses. Twee broers die vorige week in
Melbourne verf op de auto van presi
dent Johnson gooiden, hebben de Ame
rikaanse president een brief geschreven
waarin zij hun verontschuldigingen
aanbieden. Dit is bekend gemaakt voor
de rechtbank, waarvoor zij terecht
staan.
Verbinding. Vier november zal het Rus
sische viermotorige passagiersvliegtuig
van het type TU-114 voor het eerst op
de route Moskou-Montreal worden ge
bruikt. Hiermee zal de regelmatige
luchtverbinding tussen de Sovjet-Unie
en Canada een feit zijn.
Aflossing. Duizenden Rode Wachters,
waarvan de meesten kennelijk uit Zuid-
China afkomstig zijn, stromen Peking
uit, nu de temperatuur snel daalt en
de eerste koude stormen zich doen voe
len.
Slagveld. Twee hoogleraren hebben de
plaats gevonden, waar Romeinse legio
nairs en de Carthagers van Hannibal
meer dan tweeduizend jaar geleden op
de oevers van het Trasimenomeer heb
ben gevochten.
