Brits documentair boek over geheime diensten in oorlog Twee hoofdstukken over het verzet in Nederland Panamees vergaar POSTSPAARBANK RENTE TOT O Rajakowitsch beschuldigt nu instituut oorlogsdocumentatie Zoeken naar landingsplaats op maan Egypte en Syrië sluiten militair akkoord Van dag dag Verkiezingen in de Verenigde Staten Griekenland wijst Bulgaar uit Sekou Touré niet naar Addis Abeba „Luchtaanvallen op Vietnam worden niet stopgezet" ,Niet op reageren vindt drDe Jong Ie MONTEURS 2e MONTEURS HULP-MONTEURS ZATERDAG 5 NOVEMBER 1966 3 KINDERS Warmte-techniek Omvangrijk A rchieven President Johnson (Van onze ruimtevaartmedewerker) LEIDEN. De Verenigde Staten hebben voor de komende week twee belangrijke ruimte-experimenten op het programma staan. De tweede Lunar Orbiter wordt morgen van Kaap Kennedy gelanceerd naar een baan om de maan om opnieuw te proberen foto's te maken van mogelijke landingsterreinen op de maan voor ruimtevaarders. Drie dagen later, op 9 november, moet de laatste bemande Gemini-capsule voor een vlucht van vier dagen in de ruimte worden gebracht met aan boord de astro nauten James Lovell en Edwin Aldrin. HOE GROOT IS DE MAAN Vr Wachten op foto's Onwillig amm Dinsdag vinden in de Verenigde Staten „tussentijdse" verkiezingen plaats. Het gaat niet om het presidentschap, want Johnson blijft aan het bewind tot januari 1969 en pas in november 1968 kan worden beslist over zijn herkiezing of opvolging. Ditmaal moeten alle 435 mandaten voor het Huis van Afgevaardigden worden vernieuwd, 35 van de 100 senatoren wor den aangewezen en het merendeel van de gouverneurs der vijftig staten. Toch zal men geneigd zijn in de uitslag een oordeel te zien over het Vietnam-beleid van de president, een blijk van goed- of afkeu ring. Dit zou echter niet juist zijn. Vrijwel alle waarnemers zijn het er over eens, dat de oorlog in Vietnam (al kost die 2000 miljoen dollar per maand!) bij deze verkiezingen van geringe invloed is op de uitslag. De president is juist terug gekeerd uit het Verre Oosten, hij heeft even „te midden van onze jongens" ver toefd in Zuid-Vietnam, risico's aanvaard terwille van het prestige van Amerika, kortom: hij heeft een heldenrol vervuld. Foto's, films en televisie hebben een ont zaglijke propaganda voor hem gemaakt. Weinigen vallen hem aan wegens de oor log in Zuidoost-Azië, althans weinig politici. De oppositie (de Republikeinse partij) kan hem ook niets verwijten, want John son voert de politiek uit, die de Republi keinse kandidaat Goldwater twee jaar geleden heeft aanbevolen. En als iemand van zijn eigen partij (die der Democraten) uit teleurstelling zijn vertrouwen zou op zeggen in Johnson, zou dat de Republikei nen ten goede komen. Zulks zou echter de zaak nog erger maken! Was er een keuze tussen bijvoorbeeld Robert Kennedy en Johnson, dan zou de kwestie-Vietnam een rol spelen. Dan ging het om twee zeer verschillende persoonlijkheden. Nu bieden de twee grote partijen geen alter natief inzake Vietnam. Welke twistpunten staan er dan wel op de voorgrond? Daar is allereerst het ne- gervraagstuk. Volgens het opinie-onder zoek vindt meer dan de helft der blanke kiezers, dat de Democratische regering te hard van stapel is gelopen, om aan de negers dezelfde rechten en levensvoor waarden te bieden als aan de blanken. Zodoende zou de federale regering de negers hebben aangemoedigd „integratie en emancipatie" te eisen. Die bevrijdings drang heeft echter tot onlusten geleid, waarvan vele blanken zijn geschrokken. Deze zullen daarom misschien op ultra conservatieve Republikeinen stemmen. In het zuiden, met name in de vroegere sla venstaten, zijn de Democraten gewoonlijk even reactionair. Maar de rassenkwestie kan Johnson toch stemmen kosten. Dan wordt er geklaagd over de stijgen de prijzen en de belastingen. De inflatie (de waardevermindering van het geld) is voor de verbruikers en spaarders een tegenslag. Ten dele zullen zij instemming betuigen met Republikeinen die bezuini ging op de staatsuitgaven en verlaging der belastingen beloven. Maar aan de an dere kant zijn de uitgaven der regering een bron van werkgelegenheid. Het be staan van miljoenen is afhankelijk van de staatsmachine. Tenslotte zijn er vele plaatselijke en gewestelijke tegenstellingen, die een rol spelen. Om te zwijgen van de onzekerheid van dertig percent der kiezers, die onder vraagd zijn. Wel neemt men aan, dat de Democraten tenslotte stemmen en zetels zullen verliezen, omdat zij aan het be wind zijn. Het is een normaal verschijnsel dat een regerende partij in de V.S. (en daar niet alleen) bij tussentijdse verkie zingen „een lesje krijgt" van ontevreden en teleurgestelde burgers. In 1964 ontnam de zegevierende Democratische partij vier miljoen aanhangers aan de Republi keinen. Een deel daarvan zal wel opnieuw overlopen, hoewel niemand gelooft dat Johnson zijn volstrekte meerderheid zal verliezen. Waarschijnlijk zal men ervaren, dat er in de Verenigde Staten een meer „rechtse" wind waait dan twee jaar geleden, bij voorbeeld inzake het negervraagstuk. Maar wat de openbare mening met be trekking tot de oorlog in Vietnam betreft zal men niet veel wijzer worden. (Van onze correspondent) LONDEN. S.O.E. (Special Opera tion Executive), het Engelse „bureau bijzondere opdrachten" was de na de val van Frankrijk op initiatief van Winston Churchill gestichte organi satie om de strijd voor de vrijheid in het hart van Europa voort te zetten. S.O.E. was verantwoordelijk voor het uitzetten van geheime agenten in be zet Europa en voor sabotageacties tegen de Duitsers in nauwe samen werking met de nationale verzetsbe wegingen. Tot de taak van het bureau behoorde eveneens militaire spionage. De in Oostenrijk geboren en gedurende de oorlog in Engeland genaturaliseerde .ournalist E. H. Cookridge, heeft onder de titel „Inside S.O.E.*) het „eerste volledige verhaal" geschreven over het helfhaftige werk van deze onofficiële geheime dienst, die voor het merendeel uit amateurs be stond, uit de vrije wereld en uit de be zette gebieden gerecruteerd, mannen en vrouwen die een grondige commandotrai ning ontvingen alvorens zich bij het verzet te voegen. HELAAS vormt Nederland, waaraan twee grote hoofdstukken zijn gewijd, de zwarte bladzijde in dit documentaire werk omdat er daar zoveel is misgelopen. Het schokkende incident van Venlo (het kid nappen door de Duitse contra-spionage van twee belangrijke Britse spionnen nog vóórdat ons land was bezet) en het ramp zalige „England-spiel" worden uitvoerig behandeld, evenals de door de nazi's in ons land gepleegde oorlogsmisdaden. Maar de auteur zwaait de Nederlandse verzetsbeweging, die zich nooit uit het ADVERTENTIE AMSTELLAAN 12 - HEEMSTEDE vraagt met spoed Hoog loon, goede soc. voorz. Reiskostenvergoeding. Aanmelden telefonisch nr. 02500 - 81114 ATHENE (AP) De Griekse regering heeft de marine-attaché van Bulgarije in Athene tot ongewenst persoon verklaard. Verklaart is dat hij is betrapt op het in ontvangst nemen van „zekere gegevens" van een niet met name genoemde Griekse burger. In de bekendmaking van de regering werd de militaire attaché niet bij de naam genoemd, maar een officiële woordvoer der heeft hem geïdentificeerd als kolonel Zahari Christankow. Verwacht wordt dat deze Griekenland binnen drie dagen zal verlaten. veld liet slaan en voor wie de tegensla gen juist een prikkel waren om zich nog krachtiger te weren, de grootste lof toe. Het resultaat van het onderzoek van de Nederlandse parlementaire enquête-com missie wordt uitvoerig vermeld en ook de weerlegging door de Britse regering van valse aantijgingen aan het adres van de Britse en Nederlandse autoriteiten in verband met het „England-Spiel". In deze door het ministerie van Buiten landse Zaken tegenover de enquête-com missie afgelegde verklaring wordt ronduit toegegeven dat het een fout is geweest dat men te lang is doorgegaan met het droppen van agenten, toen men begrijpen kon dat zij in de val liepen. „ZET EUROPE in brand!" was Ghur- chills leuze na Hitiers overrompeling van het Westen. Dit was de taak van het S.O.E., welke toepasselijk genoeg haar hoofdkwartier had opgeslagen in Baker- street, onverbrekelijk verbonden met Sherlock Holmes. Alle vooraanstaande en beroemde figu ren in de organisatie en in het Europese verzet passeren de revue. Het werk be vat een portrettengalerij welke op zichzelf al boekdelen spreekt. Want het onder schrift van de meeste gepubliceerde foto's eindigt met het huiveringwekkende woord „geëxecuteerd". Het materiaal is zó overstelpend, dat bij alle uitvoerigheid van volledigheid onmo gelijk sprake kan zijn. Bovendien moest de schrijver optornen tegen het feit dat onmiddellijk na de oorlog de meeste ar chieven van het S.O.E. werden vernietigd en dat hij zeer weinig hulp van de Brit se autoriteiten ontving. Maar hij kon zijn doel toch be reiken door een zekere mate van onoffi ciële hulp die hij in Engeland kreeg en CAIRO, (AP) President Sekou Touré van Guinee zal de topconferentie van de Organisatie voor Afrikaanse eenheid, die vandaag in de Ethiopische hoofdstad Ad dis Abeba wordt geopend, niet bijwonen Ghana heeft tot dusverre geweigerd de Guinezen vrij te laten, die verleden week zaterdag werden gearresteerd, toen zij op weg waren naar Addis Abeba. Ghana eist, dat Guinee eerst honderd Ghanezen vrij laat, die nog in Guinee zouden worden vast gehouden. door het ondervragen van ongeveer 600 personen, o.a. in Duitsland, en het op sporen van S.O.E.-materiaal in officiële archieven in het buitenland. De schrijver kreeg ook de beschikking over Duitse do cumenten en sprak met een aantal Duit sers die een rol in de bezetting hebben gespeeld. Hij kreeg wat ons land betreft veel hulp van dr. L. de Jong, directeur van het rijksinstituut voor oorlogsdocumenta tie in Amsterdam, maar onthult in zijn voorwoord dat deze het met de inter pretatie van sommige feiten, speciaal in zake de februari-staking, niet eens is. Het geschrift is een knappe fascinerende samenvatting van, zeker wat Nederland aangaat, in grote lijden reeds bekende feiten. (Donderdag 3 november uitgegeven door Arthur Barker Ltd. Londen.) WASHINGTON (Reuter en AP). President Johnson heeft op een perscon ferentie gezegd dat op de conferentie van Manilla is gebleken dat de geallieerden die in Vietnam vechten, verenigd zijn in de strijd en bereid zijn op elk gewenst moment aan de conferentietafel te gaan zitten om over vrede te praten. Johnson maakte nogmaals duidelijk dat de Verenigde Staten de bombardementen op Noord-Vietnam niet zullen staken, ten zij dit zou worden beantwoord door een soortgelijke maatregel van de tegenstan der. Hij gaf te kennen dat hij zijn stand punt niet zou wijzigen, zelfs niet als paus Paulus om een bombardementspauze zou vragen als deel van een kerstbestand. Een voorstel van de paus zou echter zeer ern stig worden overwogen. „Maar", zo voeg de Johnson eraan toe: „Ik kan mij niet indenken dat iemand meent dat één partij de bombardementen zou moeten staken terwijl de andere partij doorgaat MADRAS (Reuter) Voor de haven van Madras (Zuid-Oost India) is het ruim zevenduizend ton metende Panamese schip „Progress" in een vliegende storm vergaan. Het schip liep op de kust en brak in tweeën. Gevreesd wordt dat zes entwintig leden van de veertig koppen tellende Chinese bemanning zijn omge komen. ft i bi*n .blSftL >fo to* ne* Ontvoerd. De secretaris-generaal van de oppositiebeweging „Volksunie van Ke nia", Christopher Makokha, is door vier mannen ontvoerd, van wie er drie gewa pend waren en politieuniformen droe gen. ADVERTENTIE 9 (Van onze correspondent) DEN HAAG De Oostenrijkse oorlogs misdadiger dr. Erich Rajakowitsch. die een belangrijk aandeel heeft gehad in de deportatie van de Nederlandse joden tij dens de oorlog, heeft in een boek het rijksinstituut voor oorlogsdocumentatie» beschuldigd van malversaties met betrek king tot bewijsstukken. Hij werd op 2 maart 1965 veroordeeld tot twee-en-een half jaar zware kerkerstraf, vrijwel uit sluitend op basis van bewijsmateriaal dat door het Amsterdamse instituut en in het bijzonder door de heer B. A. Sijes was aangedragen. Onder de titel „Klopfjagd auf Rajako witsch" heeft de inmiddels weer in vrij heid gestelde ex-SS-er nu zijn visie gege ven op de gang van zaken tijdens het pro ces. Hij is daarbij met een aantal aan tijgingen voor de dag gekomen. Hij beweert, dat er bewijsstukken die hem konden ontlasten zijn achtergehouden dat de commissaris der rijks recherche Y. Taconis en de historicus Sijes in Parijs met valse voorspiegelingen hebben ge poogd documenten in handen te krijgen. Hij komt zelfs tot een beschuldiging van meineed tegen de heer Sijes naar aan leiding van diens optreden als getuige- deskundige en uit voorts aantijgingen te- innnnnnnn nnnmwinnniwwwww.........w^.^^^^MMMMMWiiWMWWMWWMWwMMWWMWMWWWMWWMWtwtwwwwwvWMWWwwwwwuuuumnnnruuuirauinnruuuuu^ ^DE OPPERVLAKTE VAN DIV LANDEN OP DE MAAN GEPROJECTEERD Er staan in totaal vijf Lunar-Orbi- ter-vluchten op het Amerikaanse ruim tevaartprogramma. Zij vullen de ver kenningen aan, die door de Ranger-te- levisie werden verricht en hun foto's uit een baan om de maan moeten te zamen met die van de Surveyors, die zachte landingen op de maan (moeten) uitvoeren, een keuze mogelijk maken van de plaats, waar in 1968 of uiter- Langs de om de maan getekende baan van de Lunar Orbiter ziet men een aantal zwarte vakjes. Deze negen ge bieden zullen door de camera's van de maanv er spieder onder de loep worden genomen als mogelijke landingsterrei nen voor de Apollo-ruimtevaarders, die in 1968 of 1969 de eerste (Ameri kaanse) voet op de maan zullen zetten. lijk 1969 twee Amerikanen op de maan zullen landen. Behalve de primaire foto-taken heb ben de Lunar Orbiters ook andere op drachten uit te voeren, voornamelijk wetenschappelijk belangrijke metingen in de omgeving van de maan over magnetische velden, stralingen en in terplanetair stof. De eerste Lunar Orbiter werd op 10 augustus gelanceerd om 81 dagen la ter (waarvan hij 78 dagen in een baan om de maan draaide) te worden ver nietigd door een kosmische zelfmoord. De Orbiter gehoorzaamde vorige week namelijk aan een radiografisch bevel van de aarde om de raketten in wer king te stellen waardoor de baan ver anderde. De maansatelliet stortte ver volgens aan de „achterzijde" van de maan te pletter. Deze eerste Orbiter heeft tijdens zijn maan-ommetjes 215 foto's gemaakt, on der meer van de onbekende achterzij de van de maan. Deze foto's hebben veel nieuwe gegevens omtrent het maanoppervlak opgeleverd. Maar één van de lens-systemen van deze Orbi ter heeft niet naar behoren gefunctio neerd, waardoor de verwachte zeer ge detailleerde opnamen van mogelijke landingsplaatsen niet gemaakt konden worden. Voor de Amerikanen is het daarbij een troost, dat de wel ge slaagde foto's van de eerste Orbiter altijd nog veel beter van kwaliteit en veel detailrijker zijn dan de opnamen van de Russische Loena-7, die met hetzelfde oogmerk afgelopen week de maan bespiedde. De eerste Orbiter doorliep een baan, waarvan het laagste punt 57,6 kilome ter boven het maanoppervlak lag, de Loena-7 kwam niet dichter bij dan 96 kilometer en was bovendien, gezien de gepubliceerde resultaten, met een aan zienlijk minder efficiënt camera- en transmissie-systeem uitgerust. De tweede Lunar Orbiter, die morgen met een Atlas-Agena-D-raket zal worden gelanceerd, weegt even veel (ongeveer 380 kg) en is vrijwel gelijk gebouwd als de eerste. De vlucht naar de omgeving van de maan duurt circa negentig uur. In de omge ving van de maan aangekomen wordt het ruimtevaartuig door radiografi sche bevelen vanaf de aarde die de raketmotoren moeten inschakelen in een aan gebracht, waarvan de hoogte varieert van 1840 tot 200 kilometer. Enkele dagen lang zal de Orbiter VER.STATEN NEOERL. FINLAND NOORWEG. FRAOT)j<; ZWEDEN TALE W-DUnSlAND SPANJE -SOVJETUNIE;:. in deze baan nauwkeurig worden ge observeerd om de baan zeer precies te berekenen. Men kan dan beslissen, welke opdrachten de raketmotoren moeten krijgen om de Orbiter in een nieuwe baan te brengen, waarvan het laagste punt 44,8 kilometer boven het maanoppervlak ligt ongeveer boven het midden van de van de aarde af zichtbare helft van de maan, en het hoogste punt aan de „achterzijde" op ongeveer 1900 kilometer. Het is de bedoeling, dat van die nieuwe baan uit zeer detailrijke foto's worden gemaakt van negen mogelijke landingsterreinen langs de maan-eaua- tor aan de zijde, die naar de aarde is toegewend. Op de terreinen, (zie fo to) die er volgens deze foto's het meest- belovend uitzien, zullen later nog Surveyors worden gedeponeerd om op namen ter plaatse te maken. De foto's worden in de Orbiter ont wikkeld en daarna volgens een inge nieus systeem afgetast voor radiogra fische overbrenging naar de volgsta- tions op aarde. Pas 35 dagen na de lancering zal het overseinen van de foto's zijn voltooid. De analyse van de met spanning tegemoetgeziene re sultaten zal dan ook minstens een maand vergen. De foto's zullen waar schijnlijk ook wetenschappelijke waar de hebben, want men hoont er nieuwe gegevens mee te verkrijgen over de ontstaansprocessen van de maan en het maanoppervlak. De Amerikanen beschikken nu al over vele duizenden close-ups van ter reinen op de maan. De Rangers maak ten er 17.259 alvorens te pletter te slaan. De eerste „Surveyor" bracht het tot 11.237 geslaagde foto's die ech ter alle op één beperkt gebied betrek king hadden en voornamelijk van be lang waren voor studies omtrent de bodemstructuur. De eerste Orbiter voegde hier 215 opnamen aan toe. De tweede Lunar-Orbiter moet iets meer materiaal opleveren dan zijn voorganger, die met een onwillige lens te kampen had. Van de Orbiter-2 verwacht men ruim 380 opnamen. De meest detailrijke daarvan moeten voorwerpen op het maanoppervlak to nen van slechts enkele decimeters grootte. gen ir. Simon Wiesentahl, die Rajako witsch in Italië ontdekte. Volgens dr. L. de Jong, die gisteravond voor de NCRV-televisie in verband met de beschuldigingen werd geïnterviewd, be helst het boek niets anders dan een nieu we versie van Rajakowitsch' verdediging en van de pleitrede die zijn advocaat des tijds heeft gehouden. De historicus B. A. Sijes verklaarde gisteravond: „Rajakowitsch past hier de bekende voor-oorlogse nazi-methode toe van de verdachtmaking, in de veronder stelling dat daarvan altijd wel iets blijft hangen. Hij heeft er opnieuw, zoals tij dens zijn proces, blijk van gegeven, dat hij in de na-oorlogse jaren op dit punt niets heeft geleerd en dat hij nog steeds deze nazi-mentaliteit heeft, die hem tot oorlogs misdadiger heeft gemaakt". De heer Wiesenthal overweegt een pro ces wegens smaad tegen Rajakowitsch. Een dergelijke stap is van Nederlandse zijde niet te verwachten. Dr. de Jong: „het is niet de moeite waard om hierbij lang stil te staan". CAïRO (Reuter) Syrië en Egypte hebben in Cairo een akkoord getekend voor de gemeenschappelijke defensie. Pre mier Zeayen van Syrië die een bezoek aan Egypte brengt, tekende de overeen komst, met premier Soliman. Syrië en Egypte besloten in 1958 sa men te gaan in de Verenigde Arabische Republiek. Drie jaar later trok Syrië zich hieruit terug. De twee premiers zouden bij hun onderhandelingen over het defensie akkoord ook hebben gesproken over plan nen om het hoofd te bieden aan een even tuele aanval van Israel. Alle militaire operaties zullen in geval van oorlog onder leiding staan van de op perbevelhebber van de strijdkrachten van de Verenigde Arabische Republiek. MiwiiiiifiiiiiiiiMiiiwwwiiiiwtniwtitiwiiiniwifwwtiiitfwtfiiiiiiiiiiiiwwwvififwtiwwwwiftiiiwwwviiinMwwwiiv ivuiiinnniiTiiuinnniiniinnnnnnnnfM¥Wwinnnnffnnrr-M-''''*l,",,"'","",,ll,<l*^Jt<>llll**<ll>wllw>ltll<IIIWIIMI,'<l,l,lll<lllltl>,M^^ Luchtvaartakkoord. In Washington is een akkoord getekend voor een rechtstreek se luchtverbinding tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Blanke slavinnen. In de Algerijnse plaat sen Oran en Annaba zullen 34 Fransen terecht staan voor handel in blanke sla vinnen en economische delicten. Tot de beschuldigden behoren twee in Oran ge vestigde consulaire ambtenaren en ze ven Franse technici. Yantar-1. De Sovjet-Unie heeft in oktober een „ionosferisch laboratorium" gelan ceerd dat Yantar-1 wordt genoemd. De Yantar is voorzien van een gasplasma- ionenmotor. De ruimtesatelliet draait in een baan tussen 100 en 400 kilometer hoogte rond de aarde. Beroep. Rwanda heeft Boeroendi beschul digd van het sturen van „benden terro risten over de grens tussen de beide Oostafrikaanse landen. De Organisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAU) is ge vraagd een oorlog tussen de landen te voorkomen. Vrijwilliger. Studenten van de universiteit van Birmingham zijn van plan, hun universiteitsbal luister bij te zetten door het imiteren van een terechtstelling door middel van de galg. Zij zoeken nu een vrijwilliger, die bereid is zich te laten opknopen. Moord. In Ananas in de Braziliaanse staat Goias is de leider van de oppositie de „OBD", Antonio Alves Moreira, door le den van de „Arena"-partij vermoord. Deze politieke misdaad werd gepleegd tijdens de verkiezingscampagne. Tanden. Volgens geruchten zou de Chine se Communistische Partij, Mao Tse- Toeng, een dubbelganger hebben: zijn neeft, Tsjen-Au-Meu. Het enige lichame lijke verschil tussen Mao en zijn neef zou zijn dat Mao, die kettingroker is. le lijke tanden heeft, terwijl zijn neef vol maakt witte tanden bezit.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1966 | | pagina 3