Gemini-12 cirkelt om de aarde
gekoppeld aan Agena-raket
Diplomaten uit 22 landen
woonden de lancering bij
stereo
versterkers
bandrecorders
STEREO HIGH FIDELITY SHOW
Alphenaar
Harriman, reizend diplomaat van VS
VEZENO
r
Van dag tot dag
Spoorwegongeluk
in India
Amnestie in Spanje
Indonesisch blad
beschuldigt
Soekarno
W. B0ESER
Wêèêêü
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1966
33 seconden
Geen hoge baan
Uitstapje in ruimte
Maandag- en dinsdagavond
Vergelijking
Eerste schreden
Onderhandelaar
Rechtuit
Vietnam
VERZEKERT
ZIEKENHUISKOSTEN
amm
De Partij van de Arbeid maakt een
bijzondere studie van het nieuwe basis
programma, dat tegelijk ten grondslag
moet liggen aan het verkiezingsprogram
ma. Het ontwerp is tamelijk radicaal en
beoogt de verschillen in inkomens kleiner
te maken. Voorgesteld worden onder an
dere: een wettelijk vastgesteld minimum
loon voor werknemers, die de leeftijd heb
ben van 21 jaar; zwaardere belasting op
erfenissen; hogere studiebeurzen. Voorts
zouden staatkundige hervormingen moe
ten worden doorgevoerd, waardoor jonge
ren van achttien jaar reeds het kiesrecht
verkrijgen; en de Eerste Kamer zou moe
ten worden afgeschaft. Bezuiniging op de
uitgaven voor de vloot, erkenning van de
Poolse westgrens (de Oder-Neisse-lijn)
en het weren van Portugal uit de NAVO
(in 1969) staan eveneens op de verlang
lijst.
Het is natuurlijk de vraag, welke wen
selijkheden daarvan straks in het verkie
zingsprogramma komen. En in hoe
verre deze punten dan weer voorwaarden
zijn voor het eventueel deelnemen aan een
nieuwe regeringsvorming. Verleden week
waren de kopstukken van de P.v.d.A. aan
wezig op de conferentie over het partij
wezen, die was georganiseerd door de
Volkskrant, en verscheidene van hen ble
ken niet geestdriftig over het bij voorbaat
vaststellen van een minimumprogramma.
Er zou dan bij de vorming van een
kabinet onvoldoende speelruimte zijn om
te onderhandelen. Het viel echter op, dat
do heer Nederhorst aan het einde van de
discussies wel de Anti-Revolutionaire Par
tij wilde binden. Hij vroeg haar, of zij
zich al vóór de verkiezingen kon uitspre
ken over de partijen, waarmee zij even
tueel een kabinet wilde vormen. Maar de
A.R.P. zal dat stellig niet doen, want dan
zou zij niet vrij zijn in haar onderhande
lingen. En die hangen natuurlijk af van
de uitslag der verkiezingen. Kent men de
machtsverhoudingen nog niet, dan is het
moeilijk al plannen te maken over een
toekomstige coalitie.
Bij de P.v.d.A. heerst optimisme over
het resultaat der verkiezingen, doordat de
Katholieke Volkspartij nog altijd innerlijk
verdeeld is. Gehoopt wordt, dat veel
werknemers uit christelijke kringen dit
maal voor de P.v.d.A. zullen stemmen. Of
dit dan de verliezen goed maakt, die gele
den zijn bij de provinciale en de gemeen
teraadsverkiezingen, moet echter nog wor-
ddh afgewacht. De kans is groot, dat er
nog meer kleine partijen of groepen naar
de gunst der kiezers dingen dan in het
verleden. In de Kamer zijn nu tien partijen
vertegenwoordigd en verwacht wordt dat
er in het voorjaar twintig zullen meedoen
aan de politieke wedloop. Dit jaar heb
ben tal van stemgerechtigden de P.v.d.A.
de rug toegekeerd uit ontevredenheid over
haar beleid als regeringspartij. Men moet
afwachten, hoevele van hen terugkeren
en bereid zijn te vergeten en te vergeven.
Wanneer de P.v.d.A. als oppositie-partij
in het strijdperk treedt zijn haar kansen
natuurlijk het best.
Dit kan men stellig niet zeggen van de
K.V.P., die wel erg ongelukkig heeft ge
manoeuvreerd, toen zij de val van het
kabinet-Cals bewerkte. Wat zij ook doet
zij zal in de komende maanden geen be
leid kunnen voeren, dat zowel haar linker-
als haar rechtervleugel bevredigt. Aller
lei theorieën over een nieuw partijwezen
waaraan de Volkskrant-conferentie was
gewijd hebben nu geen zin. Men zou
natuurlijk kunnen streven naar de vor
ming van twee partijen in het centrum:
één ter linkerzijde en een andere ter rech
terzijde. Met aan de vleugels de socialis
tische radicalen en de uitgesproken con
servatieven. Maar zo'n hergroepering zou
lange onderhandelingen eisen en veel on
derling vertrouwen, terwijl de partijen nu
juist in een gevechtshouding tegenover
elkaar staan. In vergelijking met de ver
wachte krachtmeting is de vorming van
het zeer tijdelijke overgangskabinet eigen
lijk bijzaak. Aller belangstelling richt zich
op de nabije toekomst.
tf^VWVVVWVVVWWWWVVWVWIWHArMVWWWyWVVVW
(Van onze ruimtevaartmedewerker)
Zonder enige hapering begon vrijdag
avond op Kaap Kennedy de finale van
het Amerikaanse programma voor twee-
mans-ruimtevluchten. Nadat om 20.08
uur, Nederlandse tijd, een Agena doelra-
ket de ruimte was ingejaagd door een At
lasraket, startte om 21.46 een Titan-ra
ket, die na zes minuten de Gemini-12 met
aan boord de astronauten James A. Lo-
vell en Edwin E. Aldrin, in een baan
om de aarde bracht. Zij moeten een vlucht
maken van 94 uur, waarin de Gemini 58
maal om de aarde cirkelt en 2,3 miljoen
kilometer aflegt.
Aanvankelijk verliep alles naar wens.
Na een jacht over 102.500 kilometer kon
de doelraket, binnen vier uur na de start,
worden geenterd. Daarna traden echter
moeilijkheden op, vermoedelijk door het
niet goed functioneren van een turbine-
pomp. Op grond daarvan heeft men een
baanverandering naar 740 kilometer hoog
te laten vervallen. Daardoor kan alsnog
een ander experiment worden uitgevoerd,
namelijk het waarnemen van de zonsver
duistering vandaag boven Zuid-Amerika.
De lancering van de doelraket en de Ge
mini was tweemaal een etmaal uitge
steld, wegens moeilijkheden met de Titan
raket. Gisteren verliep bij deze dubbele
operatie alles even vlot. Dat moest ook
wel, want de Gemini diende zonder man
keren 98 minuten na de Agena de ruimte
te kiezen om een ontmoeting tot stand te
kunnen brengen. Er was slechts 33 se
conden speling. Het liep gesmeerd. Op de
seconde nauwkeurig verliet de Titan met
Gemini en ruimtevaarders het startplat
form, terwijl de Agena de voltooiing van
het eerste rondje om de aarde vrijwel
over de lanceerbasis schoot op een hoog
te van 297 kilometer.
Aanvankelijk lag de baan van de Gemi
ni op een hoogte van 161 tot 281 kilome
ter. Laatsgenoemde afstand was slechts
13 kilometer meer dan in de bedoeling
hadg elegen. Na enige corecties werd
de baan ongeveer gelijk gemaakt aan die
van de Agena, waarna de jacht kon be
ginnen. Daarbij bleek de boordradar niet
ideaal te werken, zodat voor een deel de
manoeuvres op zicht moesten worden
uitgevoerd. Na drie en half uur was de
Agena, boven de Indische Oceaan, inge
haald en even later kwam de eerste kop
peling tot stand, doordat de ruimtevaar
ders de neus van hun cabine in een kraag
aan de voorzijde van de Agenaraket
stuurden. Enige malen werd ontkoppeld en
Een tekenaar in de Verenigde Staten
heeft zijn fantasie de vrije loop
gelaten, toen hij opdracht kreeg uit
te beelden, hoe de astronaut Edwin
Aldrin tijdens zijn wandeling in de
ruimte de Gemini-12 vastbindt aan
de Agena-raket.
varen ruimtevaarders, van wie er zevenleven waren geroepen.
Advertentie
BEDRIJFSADMINISTRATIE
BOEKHOUDING
BELASTINGZAKEN
FINANCIERINGEN
HYPOTHEKEN
VERZEKERINGEN
VOOR AL UW ZAKEN
Administratie- en Assurantiekantoor
RIJKSSTRAATWEG 240 - TEL. 65104
HAARLEM
NEW DELHI (AFP) Bij een spoor
wegongeluk in de omgeving van Siligoeri
aan de grens met Sikkim in het noordoos
ten van India zijn vrijdag veertien men
sen omgekomen en 35 gewond. Volgens
de autoriteiten, die geen bijzonderheden
over de toedracht van het ongeluk wilden
bekendmaken, is er sabotage gepleegd.
opnieuw geënterd, teneinde ervaring op
te doen met dit soort operaties, die men
volledig moet beheersen om mettertijd een
bemande vlucht naar de maan te kunnen
maken.
Het had in de bedoeling gelegen dat de
ruimtevaarders de motor van de Agena-
raket zouden ontsteken en de gekoppelde
ruimtevaartuigen naar een hoogte van
740 kilometer zouden sturen om dan te
gaan slapen. Er waren al wat moeilijkhe
den met de radioverbinding met 'n grond
station en met de boordradar opgetreden
maar die waren niet van ernstige aard.
Pijnlijker werd het na de koppelingsma
noeuvres. Wat er precies is mis gegaan
werd niet meteen duidelijk. Er zijn ech
ter aanwijzingen dat een turbine-pomp
niet juist functioneerde. In verband met
die problemen, waarmee de ruimtevaar
ders zich enkele uren hebben bezig gehou
den, werd besloten de Agena-motor niet
in te schakelen voor de sprong naar
740 kilometer hoogte.
In plaats daarvan gaat men nu een an
der experiment ondernemen, namelijk voor
het eerst uit de ruimte waarnemen van
een zonsverduistering, die vandaag boven
Zuid-Amerika plaats vindt. Aanvankelijk
had dit experiment op het programma ge
staan, maar het moest worden geschrapt
toen de lancering van de Gemini twee
maal werd uitgesteld. Door het vervallen
van de vlucht op grote hoogte hebben de
ruimtevaarders opnieuw gelegenheid dit
verduisteringsexperiment uit te voeren.
Met behulp van de Agena-motor werd de
capsule iets afgeremd, om vandaag in de
juiste positie boven Zuid-Amerika te ko-
1 men. Vervolgens zijn de ruimtevaarders
om half zes vanochtend hun eerste nacht
rust van zeven uur begonnen.
Het is niet bekend in hoeverre de op
getreden moeilijkheden het verdere
vluchtprogramma zullen beïnvloeden.
Het ligt in de bedoeling dat Aldrin van
daag, staande in het geopende luik van
de Gemini, gedurende ongeveer twee en
half uur foto's maakt, onder meer van
de zonsverduistering en andere experi
menten uitvoert. Morgen maakt hij een
ruimtewandeling om een dertig meter
lange kabel tussen Gemini en Agena te
bevestigen en lichte werkzaamheden uit te
voeren. Het plan is, dat hij een uur en
drie kwartier buiten de cabine blijft. In
de loop van de komende dagen zullen nog
veel experimenten worden uitgevoerd,
waarna de capsule dinsdagavond in de
Atlantische Oceaan moet landen.
ADVERTENTIE
vanaf half acht doorlopend demonstraties
BRINKMANN - Grote Markt - Haarlem - Kroonzaal
KRUISWEG 47-49 HAARLEM TEL (02500)-11532
De huidige vlucht is de tiende en laat
ste van het Amerikaanse tweemans-pro
gramma en de dertiende Amerikaanse be
mande ruimtevlucht. De Sovjet-Unie heeft
11 bemande vluchten gemaakt. De laatste
in maart vorig jaar, voordat de Amen
kaanse Gemini-vluchten begonen. In to
taal heeft Amerika thans 22 keer een man
in de ruimte gebracht. De Russen elf.
De Amerikanen hebben nu negentien er-
1 —1 am n/WTAn
tweemaal een ruimtevlucht maakten. De
elf Russische ruimtevaarders hebben allen
slechts één vlucht gemaakt. Wanneer de
Gemini-vlucht volgens plan voltooid wordt
zullen de Amerikanen ruim 1993 man
uren ruimte-ervaring hebben. De Russen
slechts 507.
De Amerikanen hebben zoveel vertrou
wen in het slagen van de bemande vluch
ten, dat zij ditmaal 33 V.N.-diplomaten uit
22 landen, waaronder Polen en Roe
menië, tot de lanceerbasis hadden toe
gelaten om de start van de Gemini ga
de te slaan. De Sovjet-Unie had de uitno
diging afgeslagen. Aanneming zou ver
plichtingen geschapen hebben en de Rus
sen zijn nu eenmaal niet zo erg happig
op buitenlandse belangstelling bij ruim
te-lanceringen, zeker niet van Amerikaan
se zijde.
Het vertrouwen van de Amerikanen
sprak ook uit grapjes die de ruimtevaar
ders zich voor de start moesten laten
welgevallen. Zo kregen zij bordjes op hun
rug gehangen met de wooden „the end",
waarmee niet hun toekomst voorspeld
werd, maar alleen werd gezinspeeld op
het einde van het grandioos uitgevoerde
Gemini-programma. Amerika staat na de
huidige vlucht klaar voor de experimen
ten met de driemans Apollo-capsule, die
in 1968 of 1969 een vlucht naar de maan
moet maken voor de landing van twee
astronauten.
MADRID (AFP) De Spaanse regering
heeft besloten volledige en algemene arn-
nestie te verlenen aan politieke delin-
quenten uit de tijd van de burgeroorlog.
Dat heeft de minister van Voorlichting,
Fraga Iribarne, meegedeeld. Bovendien
is een wet goedgekeurd over de ophef
fing van de rechterlijke instanties die
onder de uitzonderingstoestand in het
(Van onze redactie buitenland)
William Averell Harriman „onverwoestbare Ave" voor zijn vrien
den wordt dinsdag 75 jaar. De altijd reizende diplomaat, adviseur van
vier presidenten Roosevelt, Truman, Kennedy en Johnson is een
uitzonderlijke figuur, een persoonlijkheid die waarschijnlijk meei dan
enig ander modern Amerikaans diplomaat de richting heeft bepaald
van de buitenlandse politiek van zijn land. Hij doet dat reeds een
kwart eeuw.
Hij is daarmee laat begonnen. Tot
zijn veertigste jaar zat hij „in zaken.
Dat wil zeggen hij beheerde en ver
meerderde het vermogen dat hij van
zijn vader had geërfd. Die had dat
als spoorwegmagnaat en bankier ver
diend. Harriman had een financiële
neus. Hij maakte geld met zijn geld
en heeft nu een vermogen dat op veer
tig miljoen dollar wordt geschat, zo'n
150 miljoen gulden dus. En dat bete
kent dat hij financieel onafhankelijk is
en zich geen zier hoeft aan te trekken
van wie dan ook. Hij is geen car
rière-diplomaat en hoeft tegen geen en
kele president een blad voor de mond
te nemen.
Dat, en zijn onmiskenbaar talent om
te onderhandelen, heeft hem waar
schijnlijk gemaakt tot een diplomaat
die op het wereldtoneel voor zijn land
vrijwel onafgebroken zijn onmisbaar
heid heeft bewezen. Hij sprak met
staatslieden als Churchill, Stalin, De
Gaulle, Tito, Kroesjtsjev, Tsjombe,
Nasser, Mossadegh, Ayoeb Khan en
Nehroe. Zijn talent als onderhandelaar
wordt door Sulzberger van de New
York Times als volgt gehonoreerd.
„Harriman is een goede onderhande
laar, omdat hij geduldig, hardnekkig
en pragmatisch is. Hij weet dat bui
tenlandse politiek minder een zaak
van abstracte feiten is dan van een
wijze van benadering."
Toen hij onlangs in Tokio was pre
sident Johnson had hem op een we
reldreis gestuurd om regeringen te pol
sen over de situatie in Vietnam
noemde een vooraanstaand Japanner
hem „de betrouwbare man die bran
den blust."
Het was Eleanor Roosevelt, echtge
note van Franklin, die Harriman op
zijn veertigste jaar ertoe bracht zich
met politiek in te laten. Hij bekende
zich tot de beginselen van de Demo
cratische Partij en werd een vurig
voorvechter van de New Deal, het
programma waarmee president Roose
velt de crisis in zijn land te lijf ging.
Hij werd spoedig in die partij een van
de topfiguren.
Er is na de zesde president van de
Verenigde Staten, John Quincy Adams,
geen Amerikaan geweest die zoveel be
langrijke overheidsposten heeft be
kleed en zoveel vitale opdrachten op
het gebied van de internationale diplo
matie heeft uitgevoerd. Om er enkele
te noemen:
Directeur van de landelijke organi
satie die in 1933 werd opgericht
om de economische crisis in de
V.S. te bestrijden;
Roosevelts speciale vertegenwoor
diger in Groot-Brittannië;
Ambassadeur in Groot-Brittannië;
Minister van Handel;
Hoofd van de veiligheidsdienst;
Gouverneur van New York;
Onder-minister van Buitenlandse
Zaken.
Harriman is er ondanks zijn vele
bekwaamheden nimmer in geslaagd
een populaire figuur te worden. Hij is
daarvoor waarschijnlijk te zeer de man
van het rustige geheime overleg, te
zeer een aristocraat. Hij spreekt de
massa niet aan. Hij benadert proble
men met een analytische precisie, on-
geëmotioneerd, wetenschappelijk. Dat
is er de oorzaak van geweest dat de
Newyorkers hem in 1958 niet herkozen
als gouverneur van hun staat. Zij gaven
toen de voorkeur aan Nelson Rocke
feller.
Waarschijnlijk speelde zijn gebrek
aan populariteit hem ook parten in de
eigen partij. Twee keer heeft hij ge
poogd de kandidaat van die partij te
worden voor het presidentschap. Twee
keer moest hij de vlag strijken voor
mannen die de massa van de kiezers
meer aanspraken.
Niet als partij-politicus, maar als on
derhandelaar voor zijn land op het ter
rein van de wereldpolitiek, ligt de gro
te betekenis van deze Amerikaan.
Hij had de leiding van de delegatie
van de V.S. die deelnam aan de con
ferentie van Genève die vrede in Laos
bracht.
Hij bracht de Russische regering er
toe met de Verenigde Staten het be
perkte kemstop-verdrag van Moskou
te sluiten.
Hij ging voor president Kennedy naar
Kongo om poolshoogte te nemen.
Hij stelde voor president Kennedy
ter plaatse een onderzoek in naar de
oorzaken en gevolgen van de contro
verse tussen India en Pakistan.
Hij is een van de grondleggers van
de Verenigde Naties.
Harriman neemt nooit een blad voor
zijn mond. Toen hij eens door een
commissie uit de Senaat over een be
paalde zaak werd gehoord, zei hij op
een gegeven ogenblik tegen een belang
rijke senator: „Senator, u weet niet
waarover u praat. Ik wel!"
Hij is een kenner van het internatio
nale communisme en weet waarschijn
lijk beter dan welke Amerikaan ook
wat er in het Kremlin omgaat. De
Russen respecteren hem en steken dat
niet onder stoelen of banken. Zij we
ten dat hij staat voor wat hij zegt.
Hij heeft lak aan de vaak lege gewoon
ten en taboes van het ministerie van
Buitenlandse Zaken. Hij haat vergade
ringen van de staf en lange informa
tieve bijeenkomsten. Het kan hem
geen zier schelen, hoe op het ministe
rie „altijd iets gedaan wordt". „Kana
len" negeert hij rustig en bij voor
keur. Ambtenarij is hem een gruwel.
Over de situatie in Vietnam is zijn
mening bekend. Hij gelooft dat de
communisten daar proberen hoever zij
kunnen gaan met de Verenigde Sta
ten. „Als zij in Vietnam succes heb
ben, zullen zij geloven dat zij hetzelfde
William Averell Harriman 75 jaar.
kunnen doen waar ter wereld ook",
heeft hij gezegd.
Hij meent dat „wij in een gevecht
zijn gewikkeld met de communisten die
proberen hun systeem overal ter we
reld aan de volken op te dringen. Viet
nam is slechts een veldslag in die
strijd". Hij zegt keer op keer dat men
in de VS het doorzettingsvermogen en
het inzicht van de communisten niet
mag onderschatten. „Hun uiteindelijke
doe! is alle vrije landen over te ne
men en tenslotte de Verenigde Staten
te verslaan".
Harriman is nu 75 jaar. Hij denkt er
niet aan stil te gaan leven. Hij is kern
gezond en heeft kennelijk geen last van
de vermoeiende reizen die hij moet ma
ken en de inspannende opdrachten die
hij moet uitvoeren. Meer dan een
kwart eeuw is de onverwoestbaarheid
van Harriman voor de Amerikaanse
buitenlandse politiek van onschatbare
waarde geweest. Hoe lang zal deze rei
zende ambassadeur van Amerikaanse
presidenten dit nog volhouden?
DJAKARTA (ANP) Het r.-k. Indo
nesische blad Kompas meldt dat president
Soekarno in de zomer van 1965 150 mil
joen dollar van de toenmalige Ameri
kaanse ambassadeur in Indonesië, Howard
Jones, heeft ontvangen voor het laten
drukken van Engelse leerboeken.
Kompas herinnnert er aan dat Soekarno
in de tweede helft van het vorige jaar
meer dan eens heeft beweerd dat een
Indonesiër 150 miljoen dollar van de Ame
rikaanse inlichtingendienst had ontvangen
om hem en de regering ten val te brengen.
„De bekende verzetsstrijder Bing Tomo
bezit een fotokopie", aldus het blad,
„waaruit blijkt dat Soekarno zelf de ont
vanger van dat bedrag is".
ADVERTENTIE
VEZENO N V -ZAANDAM-STATIONSSTRAAT 83-TEL. 6 74 51
IHiyKyjjygiHIWyWWIRIVWWUWWWWWMUWWWVVWWtflIMIIWWWIIHMI
Vonnis. Een leider van een communis
tische cel op het eiland Majorca is
vandaag tot veertien jaar gevangenis
straf veroordeeld voor ondergrondse
activiteit en het verspreiden van pro
paganda tegen de regering.
Ruimtevaart. Spanje zal met hulp van
Amerika een vijf-jarenplan voor ruim
tevaart uitvoeren.
Bezoek. Premier Kosygin van de Sovjet-
Unie zal begin december een bezoek
aan Frankrijk brengen.
Water. In verscheidene delen van Frank
rijk doen zich overstromingen voor,
waardoor wegen worden afgesloten en
woningen moeten worden ontruimd.
Verlenging. Het Britse Lagerhuis heeft
zich eenstemmig uitgesproken voor
verlenging met één jaar van de tegen
Rhodesië getroffen economische straf
maatregelen.
Akkoord. De VS en de Sovjet-Unie heb
ben overeenstemming bereikt over de
tekst van een ontwerp-verdrag waarin
de internationale en niet-militaire sta
tus van de ruimte wordt vastgelegd.
Geld. De VS heeft drie miljoen dollar
ter beschikking van de Verenigde Na
ties gesteld als bijdrage in de lege-
ringskosten van de vredestroepenmacht
van de VN op Cyprus. De VS heeft
de volkerenorganisatie in totaal 18,2
miljoen dollar voor de VN-troepen op
dat eiland verstrekt.
Chinese Lieverdjes. De Chinese Rode Gar
de heeft beloofd „de lucht te zullen be
zwangeren met de scherpe reuk van
kruitdamp". Het doel van de Rode
Garde is „chaos te scheppen hoe
groter hoe liever". Dit staat in een
nummer van het blad Rode Vlag, the
oretisch orgaan van de Chinese Com
munistische Partij, dat onder hoofdre
dactie staat van Tsjen Po-Ta.
Regering. San Marino, 's werelds oudste
en kleinste republiek, heeft na een
politiek vacuum van vijftien weken
weer een regering gekregen. De Chris
ten-Democraten en de Socialisten heb
ben besloten weer te gaan samenwer
ken. Hun coalitie viel in augustus uit
een.
Dodenherdenking. België herdacht vrij
dag de dag van de wapenstilstand in
1918, zijn doden uit de twee wereldoor
logen. Het centrale punt van de her
denkingsplechtigheden was het graf van
de onbekende soldaat in Brussel, waar
koning Boudewijn, de voorzitters van de
Kamer en de Senaat, leden van de re
gering en vele andere autoriteiten bloe
men legden.
