1
Picasso-expositie is een trekpleister
amma s
11
de Pantolux
specialist
Geforceerd modernisme bij de Haagsche Comedie
Acteur Jean Hervé
overleden
Werk van Dutilleux|
uitgevoerd
Twee winnaars van
Bach-concours
MAANDAG 28 NOVEMBER 1966
PUBERTEITSTRAGEDIE VAN FRANK WEDEKIND
Arena speelt sprookje De
kleine en de grote koning
N ieuwe jaarsvoorstelling
van Centrum
Nieuwjaarsvoorstelling
van de Haagsche Comedie
De radio geeft dinsdag
Televisieprogramma
Ensemble bracht De wacht
bij het Bofors-kanon
Haagsche Comedie brengt
„School voor vrouwen"
Josephine Baker verzoend
met Jo Bouillon
Werk van Dürer gestolen
EXAMENS
WARME
GESCHENKEN
OCHTENDUREN
GROTE COLLECTIE
EREN PANTOFFELS
Gr. Houtstraat 153
Haarlem
„VOORJAARSONTWAKEN"
DE HONDERDSTE verjaardag van
de geboorte van de Duitse schrijver,
dichter, acteur, regisseur en cabare
tier Frank Wedekind in 1964 is in de
meeste landen, waaronder Nederland,
ongemerkt voorbijgegaan. Dat is
eigenlijk wel vreemd want Wedekind
was (afgezien van het vroege uit
zonderingsgeval Georg Büchner) de
eerste toneelschrijver wiens werk
men expressionistisch kan noemen.
En aan dat expressionisme hebben de
hedendaagse nieuwe stromingen op
toneelgebied ontzaglijk veel te dan
ken. Maar Wedekind heeft buiten
het Duitse taalgebied nooit de aan
dacht gekregen waarop hij vooral als
toneelschrijver recht had, en in ons
land is alleen zijn dramatische eerste
ling, „Frühlings Erwachen", in 1919
onder de titel „Lente" door Cor van
der Lugt Meiserts Hofstad-Toneel op
gevoerd met Annie en Jan van Ees in
de hoofdrollen, een succes geworden.
GESCHREVEN in 1890-91, toen Wede
kind zevenentwintig jaar was en nog geen
enkele toneelervaring had thij was voor
dien journalist, propagandist voor Mag-
gi's bouillonblokjes en directie-assistent
van een circus geweest), wekte „Früh
lings Erwachen'.' in de huichelachtige,
quasi braaf burgerlijke samenleving van
het wilhelminische Duitsland de grootste
verontwaardiging. Want in dat stuk ont
hulde Wedekind met schokkende open
hartigheid het domme onbegrip van ouders
en opvoeders wier morele oogklep
pen hen verhinderden, voorlichting en
steun te geven aan jonge mensen in de
puberteitsperiode die met hun sexuele
problemen geen raad wisten. Wedekind
had daarmee een kankergezwel van die
schijnheilige samenleving blootgelegd (het
was een tijd van zelfmoordepidemieën on
der jongeren tussen de vijftien en twin
tig jaar) en dat maakte toen het stuk
na veel strijd met de censuur in 1906
eindelijk door Max Reinhardt kon wor
den opgevoed, een zo diepe indruk dat
de Duitse opvoedingsprincipes er een
flinke schok door kregen.
DE HANDELING van het stuk is ge
baseerd op werkelijke ervaringen, door
Wedekind en zijn schoolkameraden tij
dens hun gymnasiumtijd opgedaan. Mel-
chior, die zijn sexuele voorlichting uit
ADVERTENTIE
Geef surprises die beklijven
platenbonnen
zwarte schijven.
Jean Hervé, de bejaarde acteur van het
Franse klassieke theater, is te Parijs in
de ouderdom van 82 jaar overleden.
Hervé, een geboren Parij zenaar, be
gon zijn toneelloopbaan in 1911 toen hij
veertien jaar oud was. Bij het gezelschap
van de Odéon. Later ging hij over naar
de Comédie Frangaise.
Toneelgroep „Arena" heeft zaterdag in
Dilligentia in Den Haag een sprookje in
twee bedrijven voor kinderen. „De kleine
en de grote koning" van Ben Minoli, voor
het eerst opgevoerd. Het stuk werd ge
regisseerd door Bert Dijkstra. De muziek
was van Joop Stokkermans. De teksten
van de liedjes waren van Chris van
Hoorn. Het stuk werd uitgevoerd door
Wieteke van Dort, Anja Jansen Schuiling,
Anneke Korterink, Tatiane Radier, Donald
Berger, Ed Bollmann, Wim de Meijer
en Willem Wageter.
Ook het komende jaar begint de To
neelgroep „Centrum" met een première
in de Haarlemse Stadsschouwburg. Op
nieuwjaarsdag zal „De reis om de we
reld in 80 dagen" van Pavel Kohout ten
tonele worden gebracht. Het is een werk
van de jonge Tsjechische schrijver. De
vertaling is van Hans Roduin.
Na de voorstelling volgt zoals ge
bruikelijk - de nieuwjaarswens. De voor
stelling wordt op maandag 2 januari her
haald.
wetenschappelijke boeken heeft vergaard,
verleidt tijdens een onweer op een hooi
zolder het veertienjarige meisje Wendla,
dat door haar moeder, die „de waarheid"
niet over haar lippen kan krijgen, wil
lens en wetens onjuist is voorgelicht. Het
meisje sterft aan de gevolgen van een
abortus ondeskundig uitgevoerd door een
buurvrouw; de jongen wordt van school
en naar een verbeteringsgesticht gestuurd,
waaruit hij weet te ontsnappen en gaat
aan de hand van een „gemaskerde heer"
(de onzekere toekomst) zwerven. Een
andere jongen, Moritz, wiens school
werk lijdt onder zijn pre-occupatie met
het seksprobleem en die daardoor als
examinandus zakt pleegt zelfmoord.
Twee van hun vrienden vinden een uit
weg in de homoseksualiteit. Maar de ouders
en opvoeders, op een heel enkele uit
zondering na, slaan zich vol zelfingeno
menheid op de borst, in de diepste over
tuiging dat hun geen schuld^ treft maar
dat de jongeren „verdierlijkt" zijn.
DE OPVATTINGEN omtrent puberteit
en seksuele voorlichting zijn in de drie
kwart eeuw sedert Wedekind dit schreef
zo radicaal veranderd dat men het stuk,
zo men het nog wil spelen, uiteraard in
een heel andere stijl moet opvoeren dan
waarin de schrijver het heeft gedacht.
Maar dan toch stellig niet in de stijl
waarin de Duitse gastregisseur Peter
Zadek het nu bij de Haagsche Comedie
heeft gedaan. Moderniteit is toe te jui
chen; geforceerd modernisme valt nooit te
verontschuldigen. En de Haagse opvoe
ring is een toonbeeld van geforceerd mo
dernisme, dat bovendien niet eens conse
quent is doorgevoerd, want terwijl over
alle plaatsaanduiding en over alle sfeer
de banvloek is uitgesproken (zelfs nach
telijke scènes worden gespeeld onder het
onbarmhartige licht als van een opera
tietafel), lopen de jongens toch wél rond
met Duitse gymnasiastenpetten en de
mannen met komisch werkende baarden
uit 1900, dragen de vrouwen de kostuums
van onze overgrootmoeders maar hanteert
Wendla's moeder weer wél een moderne
elektrische stofzuiger.
Als Wedekind het belangrijke laatste ta
fereel op een nachtelijk kerkhof laat spe
len, hoeft een hedendaags publiek natuur
lijk geen namaak echt kerkhof meer te
zien, maar het hele tafereel wordt toch
wel grondig bedorven door het dan maar
op een schelverlicht toneel tegen de ach
tergrond van een reusachtige foto van een
Duitse filmactrice te laten spelen. En nog
storender dan deze uiterlijkheden is het
feit dat de regisseur Zadek zijn zogenaam
de „klinische" behandeling ook op de speel
stijl heeft toegepast, zodat deze een bij
Wedekind volstrekt niet passend karak
ter van nuchtere zakelijkheid kreeg.
(„Neue Sachlichkeit" was een Duitse
kunstkreet, maar dan een veertig jaar
geleden)!
Onder deze droge, ontnuchterende regie
hebben enige spelers het toch nog tot uit-
L. Borel, Marijke Merckes (midden)
en Ingeborg Elzevier in „Voorjaars-
ontwaken".
Erwachen"), kindertragedie in drie
bedrijven door Frank Wedekind. Ver
taald door Geriit Kouwenaar. Premiè
re bij de Haagsche Comedie op 26 no
vember in de Koninklijke Schouwburg,
Den Haag. Regie: Peter Zadek. Hoofd
rollen: Guido de Moor, Jaap Wierin-
ga, Marijke Merckens, Joop Admiraal.
Decor en kostuums: Wilfried Minks.
stekende prestaties weten te brengen, met
name de nog heel jonge Jaap Wieringa,
die een zeer natuurlijke, gevoelige en
soms aangrijpende Moritz speelde, en
Guido de Moor, die ondanks zijn oudere
leeftijd de gymnasiast Melchior zeer aan
nemelijk en geloofwaardig maakte. Marij
ke Merckens trof de juiste toon van
aarzelend doorbrekende volwassenheid als
Wendla en Joop Admiraal was voortref
felijk als het geëxalteerde Hanschen. An
nie Leenders speelde mooi ingehouden
maar toch treffend Wendla's moeder;
Paul Steenbergen en Annie de Lange
waren de goedgeobserveerde onderling
contrasterende ouders van Melchior. Maar
als het schildersmodel Ilse gaf Paula
Petri aanzienlijk teveel van het goede.
Als geheel een opvoering die zonder het
geforceerde modernisme, het „operatie
zaalachtige" karakter van Peter Zadeks
regie toch heel wat indrukwekkender had
kunnen zijn. Wat de geest van Wedekind
betreft kan de regisseur-chirurg Zadek
misschien beweren dat de operatie is ge
slaagd. Maar mijns inziens is de patiënt
overleden.
Simon Koster
SS».
Onder leiding van dirigent George Szell
heeft het Concertgebouworkest zondag in
het Kurhaus te Scheveningen zijn eerste
uitvoering gegeven van het in 1964 door
Henri Dutilleux geschreven werk: „Cinq
Métaboles". Naar de eigen visie van de
componist op dit werk zijn de vijf samen
stellende stukken „gedachten in verschil
lende volgorde en aspecten die geleidelijk
een volledige verandering van karakter
doormaken". Het talrijke publiek bleek al
leszins open te staan voor deze moderne
compositie en betuigde zijn instemming
met een warm applaus. Het tweede hoog
tepunt in dit concert was het optreden van
de jonge Amerikaanse pianist Peter Ser-
kin, die het tweede concert in bes gr. t.
op. 19 voor piano en orkest van L. van
Beethoven vertolkte. Ook hij mocht een
hartelijk en langdurig applaus ontvangen.
Het programma werd na de pauze be
sloten met drie werken van Richard Wag
ner: „Eine Faust-ouverture" de „Sieg
fried-idyll" en het voorspel tot „Die Meis
tersinger von Nürnberg".
De 22-jarige Paul Posnak uit New
York (city) en de even oude Sontraud
Speidel uit München hebben in Wash
ington tezamen de eerste prijs van het
internationale pianoconcours Johann Se
bastian Bach gewonnen.
Aan het concours werd deelgenomen
door 33 pianisten uit de Verenigde Sta
ten, Zuid-Amerika, Hongkong, Japan, Ca
nada en West-Duitsland.
De eerste prijs werd verdubbeld, om
dat er twee winnaars waren; ieder kreeg
1000 dollar.
Gastregisseur Peter Zadek met Gui
do de Moor en Marijke Merckens
tijdens de repetitie op het toneel van
de Koninklijke Schouwburg in Den
Haag.
ADVERTENTIE
De Haagsche Comedie brengt „The
Thracian Horses", een blijspel van Mau
rice Valency in de vertaling van Bert
Voeten, op 1 januari in première in de
Koninklijke Schouwburg in Den Haag. In
dit blijspel heeft Maurice Valency, in
Amerika bekend als bewerker van Giran-
doux en Anouilj, de Mythe van Alkestis
op ironische wijze benaderd. Het stuk
wordt uitgevoerd onder regie van Joris
Diels. De muziek is van Jurriaan An-
driessen.
ADVERTENTIE
Geef surprises die beklijven
platenbonnen... zwarte schijven.
ADVERTENTIE
Geef surprises die beklijven
platenbonnen zwarte schijven.
HILVERSUM I.
7 00 Nws. 7.10 Meditiatie. 7.15 Gramm.mu-
ziek. (7.30-7.32 Nws). 7.55 Overweging. 8.00
Nws. 8.10 Gramm.muziek 8.30 Nws. 8.32
Voor de huisvrouw. (9.25-9.30 Conciliepost
bus; 9.35 Waterstanden i10.00 Aubade. 11.00
Voor de zieken. 12.00 Musette-orkest. 12.18
Marktberichten voor de schippers. 12.20 Voor
de landbouwers. 12.27 Mededelingen land- en
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.40 Actualiteiten.
12.50 Gramm.muziek. 13.30 Musiësta. 14.20
Schoolradio. 14.40 Licht ensemble. 15.00 Piz
zicato. 17.00 Overheidsvoorlichting. 17.10
Voor de jeugd. 18.00 Country and Western.
18.20 Uitzending van de VVD. 18.30 De
Springplank. 19.00 Nws. 19.10 Actualiteiten.
19.30 Conciliepostbus. 19.35 Geestelijke liede
ren. 19.45 Zoekend geloven. 20.00 Klassieke
en moderne muziek. 21.00 Voordracht. 21.15
Kamermuziek. 21.45 Klassieke gewijde mu
ziek. 22.00 Kunst. 22.30 Nws. 22.40 Overwe
ging. 22.45 De politie (hoorspel). 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM II.
7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20
Gramm.muziek. 7.55 Deze dag. 8.00 Nws.
8.10 Actualiteiten. 8.15 Gramm.muziek. (8.30-
8.35 De groenteman). 8.50 Morgenwijding.
9.00 Gramm.muziek. 10.00 Voor de kleuters.
10.10 Arbeidsvitameninen (11.00-11.02 Nws).
12.00 Dansorkest. 12.27 Mededelingen land
en tuinbouw. 12.30 Overheidsvoorlichting.
12.40 Dansmuziek. 13.00 Nws. 13.10 Journaal.
13.30 't Muzikantenuur. 14.40 Schoolradio.
15.00 Voor de vrouw. 15.40 Klassieke en mo
derne muziek. 16.00 Nws. 16.02 Klassieke
liederen. 16.15 Voor de jeugd. 17.15 New
York calling. 17.20 Gramm.muziek. 18.00
Nws. 18.15 Actualiteiten. 18.25 Amusements
muziek. 18.55 Voor de kinderen. 19.00 Gespro
ken brief uit Parijs. 19.05 Hersengymnastiek.
19.30 Zing met ons mee. 20.00 Nws. 20.05 Hou
je aan je woord. 20.45 Licht instrumentaal
ensemble. 21.15 Het spook van Abercragghie
(hoorspel). 21.45 Gramm.muziek. 22.00 Wie
Waagt, die zingt. 22.30 Nws. 22.40 Actuali
teiten. 22.50 Venster op de hedendaagse mu
ziek 23.30 Lichte orkestmuziek. Nws.
HILVERSUM III.
9.00 Nws. 9.02 Lichte muziek. 10.00 Nws.
10.02 Lichte muziek. (11.00 Nws.). 12.00 Nws.
12 02 Actualiteiten. 12.05 Muziekprogramma.
13.00 Nws. 13.02 Actualiteiten. 13.05 Gast-vrij.
14.00 Nws. 14.02 Actualiteiten. 14.05 Voor de
vrouw. 15.00 Nws. 15.02 Actualiteiten. ±5.05
Electronisch orgelspel. 15.25 Orkèstmuziek.
16.00 Nws. 16.02 Actualiteiten. 16.05 Voor de
tieners. 17.00 Nws. 17.02 Actualiteiten. 17.05-
18.00 Verzoekplaten.
BRUSSEL 324
12.00 Nws. 12.03 Lichte muziek. 12.40 Weer
bericht. 12.48 Lichte muziek. 12.55 Buiten
lands persoverzicht. 13.00 Nws. 13.20 Tafel-
muziek. 14.00 Nws. 14.03 Schoolradio.(15.00
Nws). 15.30 Programma van eigen opnamen.
16.00 Nws. 16.03 Beursberichten. 16.09 Lichte
muziek. 16.30 Voor oudere luisteraars. 17.00
Nws. 17.15 Jazz. 17.45 Kamermuziek. 18.00
Nws. 18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paarde-
sport. 18.30 Taalwenken. 18.32 Amusements
muziek. 18.45 Sport. 18.52 Taalwenken. 18.55
Lichte muziek. 19.00 Nws. 19.40 Romanti
sche walsmuziek. 19.50 Syndicale kroniek.
20.00 Amusememtsprogramma. 20.30 Hoor
spel. 21.50 Kamermuziek. 22.15-22.30 De ze
ven kunsten.
VOOR MAANDAG
NEDERLAND I
19.00 Nws in het kort. 19.01 Pipo. 19.05
Kenmerk. 19.35 't Is zo bij de luchtmacht
(TV-film) 20.00 Journaal. 20.20 Attentie. 20.45
Showprogramma. 21.20 Later is te laat (do
cumentaire). 22.05 Klassieke muziek. 20.20
Avondsluiting. 22.25-22.30 Journaal.
NEDERLAND II
20.00 Nws in het kort. 20.01 Z-Cars. (TV-
film) .20.50 Achter het nws. 21.15 Gitaar en
zang. 21.30 Eilandbewoners (documentaire).
22.05-22.10 Journaal. 22.30-23.00 Teleac.
VOOR DINSDAG
NEDERLAND I
11.10-12.00 Schooltelevisie. 19.00 Nws in het
kort. 19.01 Pipo. 19.05 Journaal voor gehoor
gestoorden. 19.35 Zoo Zoo, (dierenprogram-
ma). 20.00 Journaal. 20.20 Chansons. 20.55
The Fugitive (TV-film). 21.45 AVRO's Te-
levizier. 22.25 Journaal. 23.00-23.30 Teleac
NEDERLAND II
20.00 Nws. in het kort. 20.01 Don Quicnot-
te (TV-film). 20.30 Skylark. 22.05 Levend ver
leden. 22.50-22.55 Journaal.
Nederland 1: Na de rubriek „Kenmerk"
wordt een nieuwe aflevering uitgezonden
van „Het is zó bij de luchtmacht". Na hel
journaal en Attentie volgt de Rita Reys-
show, waarin de Horst Jankovski Singers
te gast zijn. Het tweede deel van de serie
„Later is te laat" is gewijd aan school en
opleiding. Gespreksleider is Jan van Hillo.
Tenslotte speelt het Amsterdams Kamer
orkest het concert voor fluit en strijkers
van Boccherini. Solist is Jan Visser.
Nederland 2: De VARA begint haai
programma met een aflevering van de Z-
cars. Na Achter het Nieuws en een optre
den van de Columbiaanse guitarist Alfonso
Castillo, wordt de dokumentaire film
„Eilandbewoners" uitgezonden van Jan
Vrijman. Het is een film uit de serie
„Ontmoetingen", waarin aandacht be
steed wordt aan het waddeneiland Schier
monnikoog. Men ziet hoe het leven er
reilt en zeilt in een afgesloten gemeen
schap tijdens de wintermaanden. De toe
risten zijn vertrokken en tijdens strenge
koude zijn de verbindingen met het vaste
land volledig verbroken.
ADVERTENTIE
Geef surprises die beklijven
platenbonnen zwarte schijven.
In de Haarlemse Stadsschouwburg is
zaterdagavond een voorstelling gegeven
van het toneelspel in twee bedrijven van
John McGrath „De wacht bij het Bofors-
kanon" in de Nederlandse vertaling van
Alfred Pleiter. Het toneel- en televisiege-
zeischap „Ensemble" bracht het spel ten
tonele, dat handelt over een groepje Brit
se soldaten die in 1954 in West-Duitsland
gestationeerd zijn en die in een koude
februarinacht als enige taak hebben een
verouderd en nutteloos kanon te bewaken.
Onze medewerker voor toneel heeft het
stuk en spel in ons blad van zaterdag
19 november besproken, zodat we met
deze vermelding volstaan.
Op woensdag 30 november 1966 zal de
Haagsche Comedie in de Stadsschouwburg
voor Haarlem de première geven van Mo
lières „School voor vrouwen", blijspel in
1 vijf bedrijven in de Nederlandse tekst van
Bert Voeten. De regie heeft Max Croiset
in samenwerking met Wim van Rooij.
De medewerkenden aan deze voorstel
ling zijn: Max Croiset, Anne-Wil Blankers,
Joris Diels, Wim van Rooij, Nannie Ver
meer, Jan Veelo, Jan Grefe, Wiebe
Brandsma, Eduard Palmers.
Het decor werd ontworpen door Hep van
Delft, de kostuums door Has Noordhoek
Hegt. De muziek is gecomponeerd door
Jurriaan Andriessen.
Na negen jaar huwelijk en acht jaar
scheiding hebben de Franse artieste Jo
sephine Baker en de oud-orkestleider Jo
Bouillon zich verzoend. Zij zullen met
de twaalf in alle hoeken der wereld aan
genomen kinderen gaan wonen in Milan-
des, hun grote kasteel met een uitge
strekt grondgebied in de Dordogne.
Uit het museum van Cleveland in de
Amerikaanse staat Ohio zijn twee gravu
res van Albrecht Dürer, „Adam en Eva"
1 en „Nacht, dood en duivel" gestolen.
De Picasso-tentoonstelling in het
Grand en het Petit Palais in Parijs
trekt veel belangstelling. Uit alle
delen van de wereld zijn wei-ken
van Pablo Picasso voor deze unieke
overzichtsexpositie ingezonden.
ADVERTENTIE
zwart
rood, beige
echt vacht
zand, bruin
vacht
vacht
Amsterdam (Gem. Un.). Geslaagd voor
kandidaatsexamen Slavische talen: mevr.
C. M. Kuntz-Hoffenaar (Haarlem); kandi
daatsexamen Nederlands: mej. C. H. van
Mmnen (Overveen); kandidaatsexamen
wiskunde en natuurwetenschappen: J. K.
Jansen (Santpoort) en J. Kerkhoven (Aer-
denhout); doctoraalexamen natuurkunde
G. J. Ernst (Castncum).
Amsterdam (nutsseminarium pedago
giek). Geslaagd voor de middelbare akte
pedagogiek A: H. Koopman (Heemstede).
Nijmegen. Gepromoveerd tot doctor in de
geneeskunde aan de katholieke universiteit
te Nijmegen op proefschrift getiteld: „Kind
en jeugdige, in het begin van de moderne
tijd (ca 1500-ca 1650)" de heer H. F. M. Pee-
ters, geboren te Venray (cum laude).
Rotterdam. Doctoraal economische we
tenschappen: J. M. ten Goske (Rotterdam).
H. B. Jacobs (Oss), A J Basoski (Schiedam)
G. J. Jonker (Wassenaar).
Utrecht. De heer E. van der Maarel uit
Groningen is gepromoveerd tot doctor in
de wiskunde en natuurwetenschappen op
het proefschrift, getiteld „Over vegetatie-
structuur, -relaties en -systemen, in het
bijzonder in de duingraslanden van Voor-
ne".
Fil. te Amsterdam, Amstelveen,
Hilversum en Bussum.
ADVERTENTIE
Geef surprises die beklijven t
platenbonnen zwarte schijven.
A
