Referendum in Spanje is zonderlinge gebeurtenis H Britse conservatieven tegen vprnliohte sancties van VN Bittere debatten verwacht in de VN over Rhodesië 25.000 FRANSE van 19.75 voorX0.75 Kans op linkse coalitie in Frankrijk nog gering r Van dag tot dag Spanningen Samen te paard, ja gezellig! Staatssecretaris in Bonn gaat met pensioen Bevolking heeft weinig keus Lijk van Brusselse agent in de duinen gevonden Lunar Orbiter II zendt niet meer WIJ KOCHTEN ZEER VOORDELIG FLESSEN CHAMPAGNE DAAROM BIJ UW KRUIDENIER Lucifersdoosje en gezinsgrootte amm DONDERDAG 8 DECEMBER 1966 Nazi-verleden te opvallend Helemaal niets «JA Weinig vertrouwen Terwijl de eerste-minister professor Zijlstra nog niet weet of hij een meerder- in de kamer kan verwerven voor zijn be lastingvoorstellen wordt hij geconfron teerd met een ernstig conflict over de mate van loonsverhoging, die toelaatbaar is. Werkgevers en werknemers zijn het oneens over de stijging op 1 januari: de eersten willen 3% percent geven, de laat- sten eisen 4 percent. Dat er op 1 juli dan nog eens 2 percent moet bijkomen staat niettemin voor beide groepen vast. Men zou menen dat het verschil niet zo groot is, dat daarop een compromis moet afstuiten. Er is echter iets anders. Als in de loop van 1967 de prijsstijging de loonsverhoging zou overtreffen, willen de vakbonden een aanvullende toeslag. De werkgevers weigeren dit toe te zeggen. Het is dit probleem, dat het moeilijkst valt op te lossen. Niemand weet name lijk, hoe het met de prijzen zal Jopen. Neemt de werkloosheid toe en daalt het nationale inkomen, dat voor consumptie is bestemd, dan kan de verminderde vraag de prijzen omlaag stuwen. Maar een tweede factor wordt gevormd door de omzetbelasting, die wellicht op 1 juli "•ordt verhoogd en dan de levenskosten weer doet stijgen. Ten derde is daar de invloed van het prijsverloop (vooral In zake levensmiddelen! in de gehele Euro pese Economische Gemeenschap. Daar op heeft Nederland geen directe invloed meer. Vast staat echter dat de prijzen voor agrarische produkten in Nederland zullen stijgen door de aanpassing aan het gemiddelde van de Euromarkt. Maar in welke mate kan niemand voorspellen. Bij alle onzekerheid staat echter één ding vast: een verhoging van de koop kracht als in de afgelopen jaren valt niet door te voeren. Wij zijn over het hoogtepunt van de economische bloei heen. Wat bereikbaar is moet in onder ling overleg worden vastgesteld. Maar. in goed vertrouwen. Zonder dit vertrou wen in het feit, dat alle partijen (regering, werkgevers en werknemers) het gemeen schappelijk belang als hoogste doel na streven, gaan wij op het loonfront grote spanningen tegemoet. Het is daarom hoogst ongelukkig, dat de bedoelde on derhandelingen gevoerd moeten worden tijdens een politieke crisis, waarin de hartstochten hoger oplaaien dan wenselijk is. De regering-Zijlstra zal namelijk wel als scheidsrechter moeten optreden. Maar liet is vrij duidelijk, dat zij niet hel vertrouwen heeft van de vakbonden. Haar belastingvoorstellen (en haar beleid in zake de ziekteverzekering) worden in de kringen der werknemers gekritiseerd. Stelt het kabinet de werkgevers in het gelijk, dan wekt zij de indruk inderdaad ..rechts" te zijn. Het kabinet-Cals had deze reputatie niet. Het had de looneisen kunnen beteugelen, zonder te worden ver dacht van het behartigen van „klassebe- langen". De kabinetscrisis is ook een vertrouwenscrisis, mede omdat de kie zers steeds minder de achtergronden er van begrijpen. De katholieke ex-ministers Cals en Bo- gaers hebben nu de positie van de K.V.P. jegens de werknemers nog verzwakt door te weigeren een plaats te aanvaarden op haar kandidatenlijst. De twee politici ..waren slechts bereid een kanditatuur voor de Tweede Kamer te aanvaarden, als zij redelijke waarborgen kregen voor een vooruitstrevend K.V.P.-beleid na de verkiezingen", zo leest men. Nu kan men zeer wel twisten over hetgeen „vooruit strevend" is, maar in dit geval moet het wel betekenen: een sociaal-progressief be leid. De heren Cais en Bogaers geloven niet dat de K.V.P. dit zal voeren, en zijn dus zelf geneigd op de K.V.P. het etiket „conservatief" te plakken, althans in de huidige omstandigheden. Dat is koren op de molen van de drie arbeiderspartijen, die in de oppositie zijn, vooral van de Partij van de Arbeid. Deze wekt wantrou wen jegens het kabinet-Zijlstra, dal allei- eerst afhangt van de steun der K.V.P. De situatie is daarom zo onaange naam, omdat zij verhindert dat objectie ve maatstaven worden aangelegd bij de vaststelling der lonen: deze worden nu de inzet van een politieke strijd. Dit is een der nevenverschijnselen van een ge compliceerde en nauwelijks te doorgron den crisis. BONN (DPA) De door zijn nazi verleden omstreden Westduitse staatsse cretaris bij het ministerie voor Ontwik kelingshulp, Friedrich Karl Vialon, gaat met pensioen. Tegen Vialon, die tussen 1942 en 1944 chef van de financiële afdeling van het nazi-rijkscommissariaat Oostland in Riga is geweest, is een onderzoek wegens meineed aan de gang. Voor een rechtbank in Koblenz had hij, als getuige, verklaard dat hij tijdens zijn werk in Riga niets had gehoord over moorden op joden. Daarop werd een aanklacht voor mein eed tegen hem ingediend. In augustus verschaften Oostberlijnse advocaten belastend materiaal tegen Via lon aan de Westduitse Justitie, waaruit blijken zou dat Vialon nauw samenge werkt heeft met de SS. (Van onze correspondent) MADRID. De wijze waarop de Spaanse regering propaganda voert om zich van een grote meerderheid te verzekeren bij de volksstemming over de constitutie op 14 december, wekt ontstemming bij een steeds gro ter wordende groep Spanjaarden. Die wrevel uit zich in protesten en demonstraties, die alle door de zeer attente politie de kop worden inge drukt. In Madrid werden studenten die propaganda tegen de nieuwe grondwet uitdeelden, gemolesteerd. In Barcelona werd gisteravond een door de illegale, onafhankelijke vak bonden geleide demonstratie uiteen gejaagd. Langs vele wegen in Noord-Spanje zijn aanplakbiljetten verschenen waarop de bevolking in de streektalen wordt aange raden het referendum te negeren. Be kende figuren uit de politieke oppositie worden bijzonder bewaakt. Zij krijgen geen kans zich te uiten. In de weken die vooraf gaan aan de volksstemming over een grondwet, die meer democratische rechten belooft, betoont de Spaanse rege ring zich minder tolerant dan in vele ja ren daarvoor. DE STEMMING onder de bevolking wordt gekenmerkt door twijfel. De mees te, eenvoudige zielen begrijpen nauwe lijks waar het over gaat. Zij hebben geen enkele kennis van staatsinrichting en van politieke stromingen en zijn niet gewend te denken aan enige vorm van deelname in het landbestuur. Spanje is en blijft een politiek onderontwikkeld land. Voor de meesten is dit de eerste maal in hun le ven dat zij naar de stembus moeten. Zij hebben een natuurlijke angst voor elke aanraking met het openbare gezag. Hun contact met de autoriteit is nooit verder gegaan dan de wekelijkse fooi die zij aan de nachtwaker geven. De staats- propaganda dringt niet tot hen door of vergroot slechts hun onzekerheid. 1 Een veel gehoorde opvatting is: Wij zijn niet tegen Franco, maar het gaat nu niet om hem alleen meer. Als wij niet stemmen, krijgen we last, als wij „nee stemmen, weten ze ons wel te vinden. We zullen dus maar „ja zeggen". Een belangrijk deel van de intellectue len volgt met niet geringe bezorgdheid deze ontwikkeling. Leiders van de oppo sitie hebben aan de minister van Binnen landse Zaken een verzoek gericht om zendtijd ter beschikking te krijgen ten einde ook hun mening over dit referen dum te geven. Hun is het zwijgen opge legd. In vele dagbladen die blindelings de regeringspolitiek steunen, zijn zij uit gemaakt voor een soort staatsvijanden, die de eenheid van het volk proberen te ondermijnen. Het merendeel van hen is echter tij dens en direct na de burgeroorlog, aan hanger geweest van het regime van ge neraal Franco. Velen hebben zelfs be langrijke posities in de ,,Falange"-partij en de regering bekleed. De politieke ont wikkeling van de laatste dertig jaar heeft hen echter in de oppositie gebracht. Zij worden nu uitgekreten voor afvalligen die zich lenen voor de machinaties van het buitenland dat de ondergang van Spanje zou willen. waarbij de bevolking nauwelijks enige keus overblijft. Op de vraag wat er zal gebeuren als het Spaanse volk de consti tutie van generaal Franco verwerpt, heeft hei ministerie van Voorlichting ge antwoord, dat er dan helemaal niets ge beurt. De grondwet wordt dan niet aangeno men en de regering zal zich beraden over een nieuw voorstel. Dat zal waar schijnlijk niet meer aan de volkswil on derworpen worden, maar direct door het staatshoofd worden gedecreteerd. Als het volk „nee" zegt, vallen er geen hoofden. Dan is de regering alleen lichtelijk te leurgesteld en gaat over tot de orde van de dag. Er is in deze volksstemming geen enkel alternatief. Een afwijzing van het volk kan door de regering zelfs zo worden uitgelegd dat de Spanjaarden geen uitbouw van het bestaande regime wensen en het eens zijn met de totalitaire vorm ervan. Daarom is de algemene tendens dat men beter positief kan stemmen in de hoop dat deze nieuwe grondwet het eeu wige leven niet zal hebben en een aan leiding kan worden voor een verdere evolutie. Een vrolijk paardenspel van de Kir- giezen in Rusland heet „Vervolging van de verloofde". Het is daar een van de oudste tradities. Het spel wordt gespeeld tijdens paardenraces en nationale feesten. Djigit, de paardrijder, start een eindje achter het meisje en probeert haar hoofd tooi te pakken en haar zelfs te kus sen. Indien hij daarin niet slaagt geeft de „verloofde" hem twaalf zweepslagen. De foto toont het spel in volle gang. Blijkbaar heeft de achtervolger gemist, want de „ver loofde" doet haar best. Het referendum waarvoor de Spanjaar den op 14 december zijn opgeroepen, is een zonderling gebeuren aan het worden, (Van onze correspondent) LONDEN. Als Wilson wat soe peler zou zijn geweest zou de oplos sing voor Rhodesië, die bijna was be reikt, niet op het laatste nippertje uit zijn handen geglipt. Dit was de slotsom van de conser vatieve Lagerhuis-oppositie in Groot- Brittannië, welke zich fel verzet tegen verplichte V.N.-sancties. Het Lagerhuis worstelde gisteravond urenlang met het ondoorgrondelijke Rhodesië-probleem. Het debat dat vandaag, wanneer Wilson zich zal kunnen verweren, wordt besloten, werd gehouden in een gespannen maar over het algemeen kalme atmo sfeer. BRUSSEL (ANP) Bij nieuwe na sporingen in de duinen bij Blankenberge aan de Belgische kust hebben militairen woensdag het lijk gevonden van de Brus selse politieman De Leener, die 24 februa ri in Brussel werd doodgeschoten, toen hij op wacht stond bij een gestolen auto. WASHINGTON (AP) - De Amerikaan se maansatelliet Lunar Orbiter II heeft niet gereageerd op het signaal van het volgstation Woomera in Australië om de zender in werking te stellen. Waarschijn- i lijk heeft zich een storing voorgedaan m IJlCrlt 01) OplOSSmg dé energie overbrenging van het ruimte- schip. Toen de storing optrad was ruim 97 j percent van de 211 foto's die de Lunar Orbiter gemaakt heeft, naar de aarde ge zonden. Slechts één van de voornaamste te fotograferen terreinen is niet geheel I overgekomen. De Tory-oppositie is tegen het rege ringsvoorstel om de Verenigde Naties om verplichte sancties te verzoeken we gens de onafzienbare gevolgen daarvan. Oppositie-woordvoerder Reginald Maud- ling stelde als alternatief voor om een koninklijke commissie te benoemen welke naar Rhodesië zou moeten worden gezon den om na te gaan of de door Smith aanvaarde voorgestelde wijziging van de constitutie door de politieke opinie in Rhodesië kan worden aanvaard. Tijdens dit onderzoek zou Smith als een concessie de censuur moeten opheffen. Een bewijs dat Wilson het moeilijk krijgt, is dat hij, terwijl er feitelijk over de hoofdzaken overeenstemming met Smith scheen te bestaan, de zaak heeft laten springen op ondergeschikte procedure kwesties. Wilson zou tè straffe eisen heb ben gesteld voor een overgangsperiode van slechts vier maanden. De regering beschouwt echter de ogenblikkelijke ophef fing van de politiestaat als een stalen voorwaarde voor het bereiken van een bevredigende oplossing. waarvoor hij wilde doorgaan toen hij op het allerlaatste ogenblik terugkrabbelde. Hij zei zei dat hij aan een aantal reeds overeengekomen punten twijfelde. Men was al zo dicht bij een oplossing geko men dat Wilson en Smith een lijst hadden opgesteld van vijf ministers die tot het kabinet van Smith zouden toe treden ter vervanging van andere, na melijk drie niet tot het „Rhodesische Front" behorende Europese personen en twee Afrikanen. Volgens Bowden hadden de vrijwillige sancties Rhodesië al grote schade toegebracht. De export was ver geleken met 1965 met zeventien percent gedaald, tabak niet meegerekend, waarvan de uitvoer, met meer dan vijftig percent was afgenomen. De Rhodesische automo biel-industrie moest haar produktie met twee derde verminderen, terwijl de emi gratie van Europeanen, speciaal van ge schoolde arbeiders, sterk is gestegen. De lekken in de sancties zullen nu worden gedicht. De regering koesterde grote ver wachtingen van de voorgestelde verplich te sancties omdat deze in diverse lan den een wettige grondslag zullen kunnen krijgen. Maar Bowden zweeg over de tijd welke hiermee zal zijn gemoeid. De Gemenebest-minister Herbert Bow den verklaarde dat vóór de conferentie op het oorlogsschip „Tiger" afgesproken was dat zowel Wilson als Smith de be voegdheid zou hebben zonder verdere ruggespraak beslissingen te nemen. Smith bleek echter niet de sterke man te zijn George Brown, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, zal het vanavond in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zwaar te ver duren krijgen als de Britse reso lutie over Rhodesië ter sprake zal komen. (Telefoto). CHCN*M»*«C« mm NEW DELHI (AP) De regering van de Indische staat Kerala heeft besloten op luciferdoosjes reclame te gaan maken voor haar campagne voor de regeling van de gezinsgrootte. Bowden die het debat opende, be streed bij voorbaat de critiek van de conservatieven dat de besprekingen op de „Tiger" zouden zijn mislukt door pro- cedure-lwesties, de regering wilde name lijk vaste waarborgen dat het plan eerlijk zou worden uitgevoerd. Blijkbaar was het vertrouwen in Smith zo klein, dat men niets aan het toeval durfde overlaten. De conservatieven die Smith nog een allerlaatste kans willen geven, werden daarop door Labour als voorstanders van rassenpolitiek gedoodverfd. Wilson zou niet overhaast hebben gehandeld want de onderhandelingen met Smith hadden al twaalf maanden geduurd, zodat men hem wel het mes op de keel kon zetten. Aan de andere kant pleitte het voor Smith dat hij openlijk had toegegeven dat minstens dertig vooraanstaande leden van zijn partij voor hem een blok aan het been waren. Overigens blijft de Britse regering nog altijd hopen dat de liberale krachten in Rhodesië op den duur de over hand zullen krijgen. Maudling verklaarde namens de con servatieven dat de verplichte sancties niet te verwezenlijken zijn omdat Zuid- Afrika daaraan niet zal meewerken. Hij vreesde dat in geval van VN-sancties Groot-Brittannië de situatie niet in de hand zal kunnen houden en dat het con flict zal leiden tot een confrontatie met geheel zuidelijk Afrika met onafzienbare economische en politieke consequenties voor de hele westelijke wereld. De Britse regering voelt niets voor het door Smith voorgestelde onpartijdige on derzoek, omdat hij zweeg over de poli tieke vrijheid, zonder welke de door hem gesuggereerde commissie waardeloos is. Onze correspondent is Washington te kent hierbij aan: Het debat over Rhode sië in de Veiligheidsraad begint vanavond om elf uur Nederlandse tijd. De leden van de Verenigde Naties bereiden zich voor op een hoogst bitter dispuut. Verwacht wordt dat Groot-Brittannië een resolutie zal indienen waarbij alle leden van de Volkenorganisatie de ver plichting opgelegd wordt de aankoop en het vervoer te verbieden van de volgende uit Rhodesië afkomstige produkten: as best, chroom, tabak, suiker, koper, ijzer erts, vlees en vleesprodukten, huiden en leer. De westelijke landen, de V.S. voorop en Nederland daarachter, zullen deze reso lutie wel steunen. Maar wel staat vast dat de communistische leden van de Vei ligheidsraad, de Sovjet-Unie en Bulgarije, en de Afrikaanse staten Mali, Oeganda en Nigerië, de Britse resolutie als veel te slap van de hand zullen wijzen. (Van onze correspondent) PARIJS. Terwijl de Sociaal-Democra tische Federatie van Francois Mitterrand eindelijk ook de radicalen, een der drie politieke families van deze coalitie lijkt te hebben verzoend met de gedachte bij de komende kamerverkiezingen de com munisten als voorkeursbondgenoten te aan vaarden, verschijnen, sedert enkele we ken, nieuwe obstakels op de moeizame weg die naar een hereniging van Frank- rijk's linkse partijen moet leiden. Die obstakels worden in het bijzonder opgeworpen door de kleine links-socialis tische partij, de PSU, waarvan de be kende oud-premier Pierre Mendes-Fran- ce zonder enige officiële verantwoor delijkheid te dragen de belangrijkste figuur is. De PSU die tussen de com munisten en de Federatie instaat, heeft tot dusver altijd stelselmatig geweigerd zich bij de coalitie van Mitterrand aan te sluiten, zolang niet eerst een program ma op lange termijn voor alle linkse partijen, communisten inbegrepen, is opge steld. Doch juist op het moment dat de mo gelijkheid voor zo'n gemeenschappelijk programma lijkt te zijn geopend, heeft de PSU in vele kiesdistricten kandidaten gesteld die zich bij de verkiezingen als de directe rivalen van de Federatie zul len presenteren. Enkele kandidaten van de Federatie, on der wie de luitenant van Mitterrand zelf, hebben zich bij voorbaat uit de competitie teruggetrokken om zo geen overbodig ko ren te werpen op de molen der Gaul listen wier eenheidsfront een der voor naamste troeven is tegenover de ver deeldheid van de linkse oppositie. Wanneer de tegenstellingen zich alleen nog maar in enkele kiesdistricten zouden voordoen, zou het onheil voor de linkse partijen misschien nog wel zijn te over zien. Bedenkelijker is echter dat ook aan de top de wil tot samenwerking zich nog steeds niet zeer overtuigend manifes teert. Vandaag zullen afgevaardigden van de Federatie en van de PSU elkaar voor het eerst ontmoeten. Niettemin heeft Mendes-France die, vooral in intellectuele kringen, nog al tijd een buitengewoon hoog prestige ge niet, tot dusver altijd geweigerd zich met Mitterrand, die vroeger zijn minister van Binnenlandse Zaken is geweest, te verstaan over de toekomst van het link se Frankrijk. Een weigering die al tot vele speculaties aanleiding heeft gege ven. Zo hebben de linkse Gaullisten reeds verscheidene pogingen gedaan Mendes- France in hun schuitje te krijgen. Ofschoon de oud-premier deze week tij dens een televisie-debat nogmaals al zijn fundamentele grieven tegen het Gaullis tische bewind omstandig heeft opgesomd, toonde hij zich in beginsel toch wel be reid in de toekomst eventueel aan een regering mee te werken die zijn denk beelden zou zijn toegedaan. Een opmerking die vermoedelijk wat al te voortvarend in links-Gaul listische kringen de gedachte heeft ge wekt dat De Gaulle, na een mogelijke ne derlaag van de officiële regeringspartij der Gaullisten, die onder rechtse leiding staat, Pierre Mendes-France zal kunnen verzoeken een kabinet te vormen. Doch de bereidheid van PMF zo'n ver antwoordelijkheid uit de handen van De Gaulle te aanvaarden, lijkt voor het mo ment minstens even onwaarschijnlijk als de kans dat de Gaullisten de verkiezingen volgend jaar metterdaad zullen verliezen. Schilder. De 38-jarige Australische huis schilder Lawrence Fox heeft woensdag in Adelaide twintig minuten aan een been gehangen op een hoogte van ruim veertig meter boven een straat. Een schroef waaraan het platform waarop hij werkte was bevestigd, was losge raakt. De brandweer redde hem ten slotte. CD. Diplomaten die in Chili zijn geac crediteerd hebben opnieuw geprotes teerd tegen het plan van de regering om hun automobielen te belasten met een bedrag dat driehonderd percent van hun waarde uitmaakt. Vulkaan. Zwaveldampen uit de vulkaan Rincon de la Vieja in Costa Rica heb ben zware schade berokkend aan te velde staande gewassen en weilanden. Beroofd. Vier gemaskerde bandieten heb ben woensdag een inval gedaan in het gebouw van de Daily Mail. Zij sloegen een nachtwaker neer, hielden drie kas siers met hun revolvers in bedwang en roofden 17.000 pond sterling. Bruidskroontje. Een Russisch bruids kroontje dat is samengesteld uit 1.535 diamanten is woensdag voor 77.500 dol lar in New York geveild. Het kroontje werd door de laatste drie tsarina's van Rusland bij hun huwelijk gedragen. De edelstenen zijn samen 283 karaat. Ontploffing. Een ontploffing in Charlotte in Noord-Carolina heeft een auto be schadigd en de ruiten vernield van het huis van een gezin dat bedreigd wordt, omdat het zich niet verzet tegen ras senintegratie in hun wijk. Niemand werd gewond. Vrij. De r.k. Tsjechische wijbisschop Prohazka is uit de gevangenis ontsla gen. De bisschop, die dertien jaar in de gevangenis heeft gezeten, heeft geen toestemming gekregen om weer als ziel zorger te gaan werken. Politie. In Londen zijn woensdag zes po litiemannen veroordeeld omdat zij tijdens hun nachtelijke patrouillediensten uit ge parkeerde auto's hadden gestolen. De vonnissen varieerden van 25 pond (250 gulden) boete tot een half jaar gevange nisstraf. Beroepsgeheim. Het recht van journalisten om de bron van hun inlichtingen ge heim te houden is woensdag in Zwitser land in de wet vastgelegd. De Kamer van Afgevaardigden nam met algeme ne stemmen een wet waarbij staats burgers tegen willekeur worden be schermd. Een journalist kan zich niet op beroepsgeheim beroepen, als het gaat om zaken betreffende de binnen landse of buitenlandse veiligheid van de staat.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1966 | | pagina 3