Politieke koorts in het Nabije Oosten (slot)
Terreur en intimidatie dragen
regime Syrische Baathpartij
Oppositie wordt sterker,
staatsgreep lijkt mogelijk
Hoofdinspecteur Koppejan
wil uitspraak Hoge Raad
Rhodesië gaat niet gebukt
onder de beperkte sancties
Tweede proces
tegen „Ruby"
Over wegvoeren ordeverstoorders
Amerikaanse ATS
gelanceerd
Omar Dhani ontlast
president Soekarno
8
DONDERDAG 8 DECEMBER 1966
9
Paul Getty jr. trouwt met
een Nederlandse actrice
I'oorbeelden
Eufraat-dam
-
Snik er problemen
EXAMENS
LONDEN (AFP) Paul Getty jr., zoon
van de oliemagnaat die beschouwd wordt
als de rijkste man ter wereld, gaat za
terdag in Rome trouwen met de 26-jarige
filmactrice van Nederlandse afkomst Ta-
litha Pol.
Getty jr. is 32 en behartigt zakelijke
belangen voor zijn vader .Hij is geschei
den van zijn eerste vrouw Gail bij wie hij
vier kinderen heeft. Talitha Pol wordt
een stiefkleindochter van de Britse por
tretschilder Augustus John genoemd.
(Van onze reisredacteur
mr. H. L. Leffelaar)
DAMASCUS. Wat men ook mag
zeggen van het Syrische staats-socia-
lisme, het ontbreekt de regeringslei
ders niet aan zelfverheerlijking. In
een officieel overzicht van de twee
jaren na de „revolutie" van 1963 staat
te lezen: „liet was een jaar van socia
listische transformatie, een jaar dat
de industriële en landbouwproduktie-
middelen teruggaf aan de zwoegers
die door de eeuwen heen de aarde van
Arabisch Syrië hebben bevloeid met
hun zweet en bloed". Het was ook een
periode waarin ruim 200.000 Syriërs
er de voorkeur aan gaven uit te wij
ken naar net buitenland.
Het grootste aantal van deze Syriërs-in-
ballingschap vestigde zich in Libanon,
kleinere groepen in Koeweit en Turkije.
Onder hen bevinden zich in discrediet ge
raakte politici, onterfde groot-grondbezit
ters, leden van de landelijke aristocratie
en kooplieden die de nationalisaties van
hnn bedrijven niet afwachtten. Het ge
volg van deze massale exodus is dat de
intellectuele elite van het land zo goed
als geheel is verdwenen, en dat de mid
denstand werd gedecimeerd. Een buiten
landse diplomaat zegt onomwonden: „de
regering heeft door middel van politieke
eliminatie de managers-klasse vernie
tigd".
Deze middelen van eliminatie grenzen
aan de terrepr van een politiestaat. Het
hoo'fd van een nog niet genationaliseerde
financiële organisatie werd door een knok
ploeg van vakbondsleden uit zijn kantoor
gehaald en naar het vakbondsgebouw
overgebracht, waar hij werd gemoles
teerd. Na 36 uur werd hij nog een dag
op een politie-bureau vastgehouden zonder
dat men hem daar echter met een vin
ger aanraakte. Vervolgens werd hem ter
tekening een document voorgelegd waar
in hij verklaarde niet mishandeld te zijn.
De onder-directeur van een bedrijf, die
na een universitair geschoolde technische
opleiding, dertig jaar in dienst van dat be
drijf was geweest, kreeg twee dagen de
tijd om zijn opvolgers in te werken. De
nieuwe leiders waren twee 23-jarigen. Een
bouw-opziener van wie men inlichtingen
wilde hebben over een van zijn superieu
ren werd in een zeer kleine cel gesloten,
bewerkt met elektrische schokken en on-
derdompelingsbaden. Omdat de betrokke
nen een herhaling vrezen en er belang bij
hebben zo weinig mogelijk ruchtbaarheid
te geven aan hun ervaringen, moet wor
den aangenomen dat het aantal van de
ze terreur-methoden aanzienlijk groter is
dan de enkele gevallen die uit de eerste
hand te controleren zijn.
Het probleem van over de landsgrenzen
vluchtende Syriërs heeft inmiddels zo'n
omvang aangenomen dat de regering
maatregelen heeft getroffen om het nor
male reizigersverkeer, vooral naar Liba
non, te bemoeilijken. Syriërs die ervan
verdacht worden in Beyrouth te willen blij
ven, moeten aanzienlijke borgsommen
storten die, evenals hun bezittingen, ge
confisqueerd worden wanneer zij niet te
rugkeren. De procedure doet denken aan 't
systeem dat door de Cubaanse regering
werd ontworpen om, zij het zonder veel
succes, de uittocht van naar de Verenig
de Staten uitwijkende Cubanen tegen te
gaan.
Wat zijn de resultaten van de socialis
tische revolutie in Syrië? Zoals te 'ver
wachten valt, zijn de grootste veranderin
gen doorgevoerd in de landbouw met de
beperkingen van het grootgrondbezit en
Een terrasje „pikken" bestaat in
Damascus uit koffie drinken uit
kleine kopjes en het roken van een
waterpijp. De hoofddoeken worden
zowel bij colberts als bij de lange
gewaden gedragen.
lj£V,.v.r.T_g^:..- i -
de herverdeling van het «land onder de
kleine boeren. Tegen het eind van dit
jaar hoopt het ministerie van Landbouw
van een totaal bebouwbaar grondopper
vlak van zes miljoen hectare ruim 2% mil
joen hectare geredistribueerd te hebben.
De verwachting is dat deze herverdeling
omstreeks augustus 1967 voltooid zal zijn.
Toch kan de regering niet op de on
verdeelde steun en sympathie van de boe
ren rekenen. Tekenen van onrust werden
begin dit jaar merkbaar na de nationali
satie van de katoen-exportbedrijven, toen
de oogst-opkoop door particulieren vervan
gen werd door een centraal bureau en de
regering de prijzen vaststelde en uitbetaal
de. De uitbetaling vond plaats na aftrek
van eerder door de boeren genoten staats-
voorschotten toen hun katoenoogst bene
den de verwachtingen bleef.
Twee januari werden 115 industriën ge
nationaliseerd die tezamen tachtig percent
van het in die sector geïnvesteerde kapi
taal vertegenwoordigden. In februari volg
den farmaceutische winkels en de olieraf
finaderijen. Statistieken ontbreken om na
te gaan in hoeverre deze nationalisaties
van invloed zijn geweest op produktie en
rendement.
Het belangrijkste op stapel staande pro
ject is de bouw van de Eufraat-dam,
waarvoor in april de overeenkomst met
Moskou werd getekend. De dam die ruim
vier kilometer lang zal zijn, moet na ze
ven jaar 750 biljoen kubieke meter wa
ter afgrendelen tot een diepte van drie
honderd meter. Wanneer alle acht turbi
nes zijn geïnstalleerd, verwacht men een
maximum capaciteit van anderhalf mil
joen kilowatt-uren per jaar, terwijl het ir-
rigeerbare landoppervlak verdubbeld zal
worden tot 1.200.000 hectare. De regering
heeft berekend dat het project het natio
nale inkomen zal vermeerderen met ze
venhonderd miljoen gulden, met een be
sparing van 750.000 gulden per jaar aan
harde valuta.
Ondanks deze tastbare veranderingen
&tó
Damascus heeft veel grote Ameri
kaanse auto's waar de traditioneel
geklede Arabieren niet meer van
opzien. Op de achtergrond gebou
wen van de souk, de handelswijk
van de Arabieren.
en streefcijfers blijft de belangrijkste
kwestie in hoeverre de huidige ambitieu
ze regering op de steun van de brede la
gen van de bevolking kan rekenen om een
politieke stabiliteit te garanderen. Eric
Rouleau, correspondent van „Le Monde",
stelde vast dat er onder de kleine mid
denstand, mohammedanen, studenten en
professoren zo weinig sympathie bestaat
voor het Syrische bewind, dat men zelfs
hoopt dat Israel erin zal slagen de com
munistische ontwikkeling ten val te bren
gen. -Mtii
Algemeen wordt in ieder geval onder
insiders aangenomen dat de Syrische re
gering weinig populair is en zich ver
moedelijk niet zal weten te handhaven
een speculatie die overigens weinig specu
latief is, de lange reeks van staatsgrepen
in acht genomen. De vraag in dat geval
is welke koers Syrië na een eventuele
val van de regering zal varen: een con
solidatie van de linke groeperingen, of
een rechtse correctie?
Gezien de vrijwel effectieve castratie
van alle contra-linkse activiteiten en de
politiek-monopolistische positie van de
Baathpartij lijkt het waarschijnlijk dat
eventuele veranderingen meer het karak
ter zullen hebben van verschuivingen of
accent-verleggingen, dan van een totale
omwenteling.
Zoals overal in het Nabije Oosten
wordt op de trottoirs in Damascus
een levendige handel gedreven.
Deze Syriër heeft aan het eind van
de dag zijn draagbare straat-café
ingepakt om huiswaarts te keren.
Mag de politie ordeverstoorders naar
de rand van de stad brengen of niet?
Zolang dit niet vaststaat, is er sprake
van een „grote impasse" schrijft de chef
van het Amsterdamse politiebureau Jonas
Daniël Meijerplein en tevens een der com
mandanten van de mobiele brigade van
de Amsterdamse politie, hoofdinspec
teur A. M. Koppejan, tweede voorzitter
van de Nederlandse politiebond, in het
orgaan van deze bond „De politie."
Zoals bekend is was de heer Koppejan
geruime tijd nauw betrokken bij het op
treden tegen ordeverstoringen en som
mige door hem getroffen maatregelen
hebben, zoals hij het zelf zegt, veel stof
tot schrijven geleverd.
De politiefunctionaris stelt dat waar hij
meent dat de bevoegdheid om ordever
stoorders naar een plaats van bewaring
te brengen, ook met een preventief doel,
nu reeds impliciet is gegeven in de be
palingen van de politiewet en in de voor
schriften van de ambtsinstructies, ver
volging van hem naar aanleiding van
zulke „vrijheidsbenemingen", waarvan
aangiften zijn gedaan, wellicht ook zin
vol zou zijn.
De Hoge Raad kan zich dan zijns in
ziens uitspreken of deze bevoegdheid de
politie al dan niet reeds toekomt. Bij een
voor hem gunstige uitspraak, zoals de
heer Koppejan „uiteraard" verwacht, is
het probleem voor de politie naar zijn
mening eindelijk de wereld uit. Bij een
eventuele schuldigverklaring weten diege
nen, die leiding geven aan de politie dan
wat hun te doen staat.
Volgens de heer Koppejan wacht de
politie met ongeduld op een oplossing
van deze grote impasse met betrekking
tot haar optreden. Naar zijn mening is
vrijheidsbeneming ook bij de repressie
ve taak en het gebruik maken van ge
weld voor de politie slechts mogelijk,
doordat haar dit als taak wordt opge
dragen of bevolen in het wetboek van
strafvordering, politiewet of ambtsinstruc
tie.
Artikel 42 luidt: „Niet strafbaar is hij
die een feit begaat ter uitvoering van
een wettelijk voorschrift" en artikel 43:
„Niet strafbaar is hij, die een feit be
gaat ter uitvoering van een ambtelijk be
vel, gegeven door het daartoe bevoegde
gezag."
Bij de uitoefening van haar taak pleegt
volgens de heer Koppejan de politie als
het ware voortdurend strafbare feiten.
Zij berooft lieden opzettelijk van hun
vrijheid, zij pleegt mishandeling, soms
zelfs doodslag, zij pleegt soms ook huis
vredebreuk wanneer zij een huis binnen
gaat om te arresteren of indien bij af
wezigheid van de bewoners de boel on
derloopt. Schiet de politie een voor de
omgeving gevaarlijk dier neer dan pleegt
zij opzettelijk vernieling.
Al deze misdrijven en nog andere pleegt
de politie opzettelijk doch niet wederrech
telijk, als het maar geschiedt binnen het
raam van haar bevoegdheden, daarbij
gesteund door het bestaan van deze uit-
sluitings- of rechtvaardigingsgronden.
Diegenen, die bezwaar hebben tegen
een paar uur vasthouden van ordever
stoorders tot een tijdstip dat voor orde
verstoring minder geschikt is, of die be
zwaar hebben tegen het onmogelijk ma
ken van een demonstratieve optocht zon
der vergunning, dus in strijd met de
rechtsorde, door de deelnemers aan de
rand van de stad te brengen, diene naar
de mening van de heer Koppejan te be
denken dat men de politie door haar deze
bevoegdheden te onthouden in feite slechts
één mogelijkheid laat om de orde te her
stellen, namelijk erop te slaan.
KAAP KENNEDY (AFP) Het Ame
rikaanse Bureau voor Lucht- en Ruim»
tevaart (NASA) heeft gisteravond een
grote weer- en communicatiesatelliet in
een baan om de aarde gebracht.
De zogenaamde „Applications Techno
logy Satellite" (ATS) beschrijft een el
liptische baan, waarvan het laagste punt
180 kilometer en het hoogste punt 35.800
kilometer van de aarde verwijderd is.
Het 730 kilogram wegende apparaat dat
er uit ziet als een spin, werd met een
raket van het type Atlas-Agena gelan
ceerd. De tweede trap van de Agena
waaraan de ATS nog vastzit, zal van
avond weer in werking worden gesteld
om de satelliet op 35.700 kilometer hoogte
in een synchrone baan boven de evenaar
te brengen. De satelliet moet boven de
Stille Oceaan blijven „hangen".
De voornaamste taak van de ATS is
telecommunicaties tussen de V.S., Mid-
den-Amerika, Japan en Australië te on
derhouden, en het weer in het tussen
liggende gebied te observeren.
DJAKARTA (Reuter) Omar Dhani,
de voormalige Indonesische luchtmacht
bevelhebber, heeft tijdens zijn proces in
Djakarta gezegd, dat president Soekarno
niets te maken had met de mislukte
staatsgreep van vorig jaar. Men had ver
wacht, dat Dhani, die wordt beschuldigd
van medeplichtigheid aan de communis-
tisch-geïnspireerde staatsgreep, Soekarno
zou belasten. Hij keerde zich echter met
nadruk tegen suggesties, dat Soekarno op
een of andere manier verantwoordelijk
LONDEN (AFP). De Rhodesische
afwijzing van het werkdocument dat pre
mier Wilson van Engeland in overleg
met premier Smith van Rhodesië heeft
opgesteld heeft gezorgd voor een „zware
dag" in het Londense financiële centrum.
De wisselkoers van het pond sterling als
mede de koersen van mijnbouwfondsen,
staatsfondsen en industriële aandelen zjjn
sterk gedaald. De prijs van het koper is
daarentegen met ongeveer 7,5 percent ge
stegen.
Op de effectenbeurs bedroegen de ver
liezen, althans op papier, tientallen mil
joenen ponden. Het aanbod was niet bij
zonder omvangrijk, maar de koersdalin
gen waren vrij groot, vooral onder de
mijnbouwfondsen, die ongeveer tien per
cent omlaag gingen. De koersdaling van
de staatsfondsen ging tot ongeveer een
pond. In de industriesector deden zich
over de hele linie koersdalingen voor,
waarbij vooral de aandelen van tabaksfa
brieken en andere ondernemingen die gro
te belangen in Afrika en Australië heb
ben het moesten ontgelden.
Het is de vraag of die situatie lang
kan voortduren. Een beeld van het effect
dat het verlies van Zambia's en Malawi's
markten voor sommige fabrikanten heeft,
geeft het jaarverslag van „Gatooma Tex
tiles". Een jaar geleden exporteerde deze
firma meer dan een kwart van zijn pro
duktie. De export is teruggevallen tot
slechts drie percent. Tegélijkertijd is ech
ter de verkoop in eigen land met meer
dan twintig percent gestegen, omdat de
import van textiel verminderde.
Cijfers van dit soort zijn typerend voor
een aantal Rhodesische industrieën. Sinds
het midden van het jaar zijn hun inkom
sten uit binnenlandse verkoop bovendien
nog verscherpt gestegen omdat tal van
importeurs tegen de tijd van de onafhan
kelijkheidsverklaring grote voorraden
hadden gevormd.
De andere agrarische exportprodukten
van het land hebben niet onder de sanc
ties geleden, met uitzondering echter van
de suiker. Alle suikerproducerende landen
kampen echter met moeilijkheden, gezien
de gedaalde prijzen op de wereldmarkt.
Rhodesië moet thans een suikervoorraad
van circa 130.000 ton bezitten, maar niet
temin weet de industrie op de grens tus
sen winst en verlies te blijven balance
ren. De suikerprijs bedraagt in Rhodesië
zeshonderd rand per ton. hetgeen onge
veer vier keer de wereldprijs is. Door
deze hoge prijs en door regeringsgaran
ties is men erin geslaagd het verloren
gaan van tal van exportmogelijkheden
voor suiker financieel voor een groot
deel op te vangen. Overigens wordt nog
altijd suiker geëxporteerd naar bereikba
re gebieden als Portugees Mozambique en
Botswana.
De beperkte exportmogelijkheden die
zijn blijven bestaan, verklaren natuurlijk
slechts gedeeltelijk de sterke positie van
de buitenlandse handelsbalans. De andere
kant van de medaille wordt gevormd
door de importbeperking en het tegengaan
van de „onzichtbare" (kapitaal) export.
De invoer is beknot met een derde van
de omvang van vorige jaren. Dit betekent
dat op velerlei terrein nieuwe eigen pro-
dukten op de markt moesten komen. Er
gaat nauwelijks een week voorbij waarin
niet een firma of fabriek zijn werkterrein
tot nieuwe produkten uitbreidt. Sinds de
verklaring der onafhankelijkheid zijn meer
dan honderd nieuwe fabrieken geopend.
Gemiddeld liggen de handelsinkomsten
voor de bedrijven nu tien tot vijftien per
cent onder het niveau van vorig jaar. Op
enkele gebieden is de terugval natuurlijk
groter. Dit geldt bijvoorbeeld voor de
autohandel, waar de daling veertig per
cent bedraagt. Wanneer zij geen nieuwe
bronnen van bevoorrading kunnen vinden
zullen Ford en BMW begin volgend jaar
hun zaken moeten sluiten. De prijzen van
belangrijke onderdelen die de industrie
zal moeten blijven importeren zijn met
honderd percent gestegen.
Bezorgdheid
Opmerkelijk is intussen dat men zich
nog altijd weinig beperkingen behoeft op
te leggen. Er is vrijwel geen werkloos
heid (onder de blanken). Een tekort ont
staat echter zo langzamerhand aan ge
schoolde technici. Men is tot de ont
dekking gekomen dat vooral veel bouw
vakarbeiders het land hebben verlaten al
in de tijd toen de Centraal-Afrikaanse-
federatie uiteen viel.
De industrie in het algemeen maakt
zich overigens zeker bezorgd over de toe
komst. Of er tenslotte toch een rege
ling komt of niet, gevreesd wordt dat
in ieder geval de noordelijke markten ver
loren zijn gegaan. Men zal zich moeten
concentreren op uitbreiding van de ex
port naar Zuid-Afrika, waar de concur
rentie veel sterker is. De handel, op zijn
DALLAS (Reuter) Het tweede pro
ces tegen Jack Rubinstein („Ruby"), de
moordenaar van de vermoedelijke moor
denaar van president Kennedy, zal in Wi
chita Falls worden gehouden, een plaats
225 kilometer ten noordwesten van Dallas.
Dit is door de justitie in Dallas bekend
gemaakt.
Een datum werd niet genoemd. In een
eerste proces werd Rubinstein, voordien
eigenaar van een nachtclub, ter dood ver
oordeeld. Het Hof van Beroep van Texas
verklaarde dit vonnis ongeldig omdat de
rechter, Joe Brown, de zaak niet geheel
volgens de wet behandeld zou hebben en
beval dat een nieuw proces buiten Dallas
gehouden moest worden.
Rubinstein schoot Oswald op 22 novem
ber 1963 dood.
beurt, maakt zich zorgen over het feit
dat er zo langzamerhand legen plekken
vallen in de grote voorraden. En de re
gering, die door het in eigen land blijven
van het kapitaal grote leningen heeft
kunnen uitschrijven, en fondsen creëren,
waarmee onder meer de tabaksvoorraden
konden worden betaald, breekt zich het
hoofd over inflatieproblemen.
Dat het afgelopen jaar de problemen zo
goed opgevangen zijn, is volgens de Zuid-
Afrikaanse journalist mede het gevolg
van het buitenlandse vertrouwen in de
Rhodesische handel. De vraag is of dat
vertrouwen zal worden geschokt door
strenge sancties van de V.N. In Salis
bury zou men er echter van overtuigd zijn
dat zelfs de strengste sancties de econo
mie niet zullen vernietigen. Dat zou al
leen door een volledige militaire blok
kade mogelijk zijn.
Utrecht. De heer W J. I. van der Gulden
uit Nijmegen promoveerde tot doctor in de
diergeneeskunde op het proefschritf „De
rattemade syphacia muris (Yamaguti, 1935)"
De heer F. van Dongen uit Den Haag is
gepromoveerd tot doctor in de letteren en
wijsbegeerte op het proefschrift „Tussen
neutralisme en imperialisme" (De Neder-
lands-Chinese betrekkingen van 1863 tot
1901).
Amsterdam (Gem. Un.). Doctoraal econo
mie: R. H. Veenstra (Amsterdam). Docto
raal rechten (fiscJ. de Kater (Castricum).
Kandidaats economie: P. G. A. Capteyn
(Haarlem).
Nijmegen. Doctoraal examen natuur
kunde H. de Leeuw (Nijmegen en H. G.
Amsterdam (V U.) Doctoraal economie:
P. de Lange (Leusden). Doctoraalexamen
accountancy: S. P. Fokkema (Leeuwarden).
Doctoraalexamen psychologie: G. C. van
der Veer (Zaandam). Doctoraalexamen
scheikunde: G. N. de Groot (Amsterdam),
J. J. van Hemmen (Randwijk), J. de Vries
(Amsterdam), G. Walstra (Amsterdam) en
W. H. de Wolf (Monnikendam). Kandidaats
examen in de wiskunde en natuurweten
schappen: H. Snippe en H. H. van der Vel
de (beiden Haarlem).
Doet. natuurkunde: H. F. v. d. Land,
(Leiden).
Voor het diploma A ziekenverpleging
zijn in het St. Elisabeth's of Groote Gast
huis in Haarlem geslaagd de zusters: M.
Bodenstaff-Visscher, E. Brans-Boeschoten,
E. Bulten-Helwes, A. C. Dammers, M.
van Drimmelen, G. Feithuis, W. W. B.
Chr. Hacquebord, R. Harwijne, R. I. Mik,
J. J. W. v. d. Noordaa, N. W. Nijman-
Fonseca, F. A. Peters, A. M. W. Provó
Kluit, C. J. Raat, M. Rezelman. Chr. Rol,
W. Rueb, L. M. Stoker, E. J. A. Vegter,
L. v. d. Werken.
De vrouwenarts J A. J. Huiskes uit Te-
gelen is gepromoveerd tot doctor in de ge
neeskunde op een proefschrift, dat het on
derzoek van de baarmoeder tot onderwerp
heeft. Promotor was prof. dr. G. P. M.
Horsten.
