„Nodig een Vietcong uit voor de
Mensen en schuttingen zijn
slagwoordendragers in de VS
r HOE IS HET ONTSTAAN?
I
een topcarrière in de voorhoede van de techniek!
Explosie Chinese
H-bom te wachten
r:
v\
I
I
L.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
J
KONINKLIJKE MARINE
ZATERDAG 10 DECEMBER 1966
6
Gefrustreerd
Interassant doen
Kerkgenootschappen in
de VS bepleiten
verlenging kerstbestand
Kort nieuws
Dit woord:
OPDONDEREN
PATROUILLE
Dit woord:
CAFETARIA
POTLOOD
■V
fes*ifee
U OOK LAST VAN UW
SCHOORSTEEN
DE STEENWERF
HAARLEM
Graftombes beroemde
Italianen ontdekt
Ruimtevaarttechnieken,
computers,
elektronische meet- en
regelapparatuur,
radar, sonar,
microminiaturisatie,
onderwaterakoestiek,
kansberekening,
statistiek, enz. enz.
Een dergelijk
uitgebreid pakket van
geavanceerd specialisme
is karakteristiek voor
de Koninklijke marine.
,."T -'-t-- --'v" --
V' n
In geen enkel ander bedrijf moet men zo volkomen up to
date zijn als bij de Koninklijke marine. Want steeds verder
gaan de technische ontwikkelingen, waardoor de noodzaak
tot automatisering en integratie
steeds dwingender wordt. Hierbij
zal de veelomvattende organisatie
van de Koninklijke marine dagelijks
meer afhankelijk worden van de ge
specialiseerde kennis van de leiding,
de officieren. Vandaar dat de offi
ciersopleiding de laatste jaren ook aanzienlijk werd gemoder
niseerd om nü vast vóór te zijn op de toekomst.
Het Koninklijk Instituut te Den Helder is een academisch-
maritiem studiecentrum geworden, waar naast de 3-jarige
opleiding tot officier tevens een grondige basis wordt gelegd
voor verdere specialistische studie. In de praktijk, via voort
gezette studie aan een universiteit of hogeschool of met
researchwerk in binnen- of buitenlandse laboratoria. In elk
geval: gericht en gestimuleerd door de Koninklijke marine,
dus in de voorhoede van de techniek
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. Korte en krachtige slagwoorden zijn niet langer het
privilege van Amerika's onoverzienbare reclame-industrie. De „New Left",
dat deel van de jongere generatie dat weinig op heeft met de meeste as
pecten van de Amerikaanse samenleving, bedient zich met de dag meer
van slogans, ten eerste om protesten te ventileren, ten tweede als een
herkenningsteken onderling. De slagwoorden zijn te vinden op schuttingen
(tussen de schuttingwoorden) en op speldjes, die op de boezems van een
leger jongeren door het land deinen. Vooral dit laatste is iets nieuws. Tot
nu toe werden speldjes met slogans hoogstens of en toe gebruikt door
politieke partijen, die boodschappen als „All the way with LBJ" wilden
ventileren. Nu kan men op jonge boezems spreuken lezen zoals „Maak
marihuana wettig", „Make love, not war", „God leeft en wel in Mexico
City", „LSD niet LBJ", „Ik bestrijd armoede, ik werk" en „Oorlog is een
prima zaak, investeer uw zoon".
De slagwoorden op muren en schut
tingen volgen ten dele het patroon van
de speldjes. Protesten tegen de oorlog in
Vietnam, tegen Amerika's oververcom-
mercialiseerde consumentendom staan
naast grappige of pikante spreuken, die
(LSD, marihuana) en sexuele vrijheid
propageren. Maar daarnaast vindt men
ook vaak semi-absurde spreuken, zoals
„New York is een zomergroente" of „Wie
is bang voor Virginia Woolf?", een slo
gan die wereldberoemd werd omdat de
toneelschrijver Edward Albee hem ge
bruikte als titel voor zijn meest succes
rijke stuk. En tenslotte zijn er op Ameri
ka's wanden soms korte dialogen in slag
woorden te lezen, waaraan verschillende
scribenten hebben meegewerkt. Voor
beeld: „God is dood, (getekend:) Nietz
sche" eronder: „Nietzsche is dood, (ge
tekend:) God."
Tot de beste schuttingslogans, die tot
nu toe gesignaleerd zijn, horen verder
nog „Kernoorlog nu", „Nodig een Viet
cong voor de lunch uit deze week" en
„Leda is dol op zwanen".
TERUG NAAR de speldjes, die ondanks
hun herkomst uit kringen van de „New
Left" een commercieel aspect hebben
gekregen. In 1966 steeg de produktie van
speldjes met slagwoorden in de VS tot
tussen de vijf en zes miljoen, zes keer
zo veel als tien jaar geleden. Overal
schieten winkeltjes uit de grond, die de
speldjes verkopen, vaak samen met aan
plakbiljetten, gekke geschenken en ver
sieringsmateriaal. In steden als San Fran
cisco, Berkeley, Chicago en Washington
gaan de speldjes het best, afgezien dan
natuurlijk van New York, waar het hart
van de speldjesrage te vinden is.
Een zekere Randolph Wicker, die een
klein winkeltje heeft in New Yorks kun-
stenaarswijk Greenwich Village, is de be
langrijkste leverancier van de opprikba-
re slogans. Een idealistische filantroop
is Wicker niet. Hij verkoopt zijn speldjes
voor twintig cent per stuk, terwijl hij
ze laat maken voor niet meer dan een
halve stuiver.
Wat zit er achter de speldjesrage? Die
vraag is makkelijker gesteld dan beant
woord. De beste verklaring lijkt te zijn
dat een groot deel van de jongere gene
ratie met het dragen van protestslogans
zicji wil identificeren met die laag van
anti-kapitalistische utopische idealisten,
die zich onderdrukt en gefrustreerd voelt
in de Amerikaanse samenleving.
Niet alleen de overheid, het zakenleven
en de politici worden door deze groep
verworpen, gehaat of veracht, maar ook
de Amerikaanse pers wordt beschouwd
als een instituut waarin de gevoelens van
de jonge radikalen niet aan het woord
komen. De slogans op speldjes en schut
tingen vullen daarom als het ware het
communicatievacuüm tussen „New Left"
en gevestigde maatschappij. Wie een
speld met slagwoord draagt, slingert in ze
kere zin een boodschap de wereld in en
vestigt daarmee een eigen identiteit.
Daarnaast fungeren de speldjes zeker
ook als een soort geheimteken, waaraan
gelijkgezinden elkaar herkennen. Vooral
die, waarop bijvoorbeeld alleen het
woord „Acid" (betekent: „zuur", maar
is ook de naam voor het hallucinaties
verwekkende preparaat LSD in geheim
taal) voorkomen vallen onder die catego
rie.
TENSLOTTE: de opprikkerij van met
slogans gevulde speldjes is voor een groot
deel zeker niet meer dan interessant-doe-
nerij. Het is „in" in een zekere leef
tijdsgroep revers en zo voorts te vullen
met interessante kreten. Overtuigingen
spelen vaak helemaal geen rol. Een hele
boel speldjesdragers hebben als enige
ambitie te laten zien dat zij „behoren" tot
die groep in hun generatie, die protesteert
en de gevestigde maatschappij laat weten
„er niet bij te horen."
TOKIO (AFP; China zal waarschijn
lijk binnen enkele dagen een waterstof
bom tot ontploffing brengen. Dat is vrij
dag in Japan meegedeeld. Alle voorberei
dingen voor de explosie zijn, volgens de
Japanse inlichtingen, getroffen. Men
wacht tot de weersomstandigheden zich
verbeteren om de bom tot ontploffing te
brengen. Het zal de vijfde Chinese kern
proef zijn.
MIAMI BEACH (AP) Vertegenwoor
digers van de meeste protestantse en or
thodoxe kerkgenootschappen in de Ver
enigde Staten hebben gepleit voor een
voldoende lange verlenging van het kerst
bestand in Vietnam om de „kansen op
vredesonderhandelingen" te onderzoeken.
In een resolutie, die met een overwel
digende meerderheid van stemmen werd
aanvaard, verklaarde de algemene ver
gadering van de Nationale Raad van
Kerken, dat het bestand van genoegza
me duur behoort te zijn om te kunnen
dienen als afkoelingsperiode.
De algemene vergadering is het topor
gaan van Amerika's grootste christelijke
organisatie.
Boek. Robert Oswald, de 32-jarige broer
van Lee Harvey Oswald, de vermoede
lijke moordenaar van president Kenne
dy, schrijft een boek over de moord
in Dallas. Hij acht Lee schuldig, maar
vindt dat de commissie-Warren te wei
nig licht heeft geworpen op de motie
ven van zijn broer.
De enige betekenis die opdonderen in
het Nederlands nog heeft is: weggaan.
Men zegt tegen iemand: donder op en
bedoelt dan dat men op zijn gezelschap
geenszins meer gesteld is. Maar in vroe
ger tijd was opdonderen een werkwoord
dat in keurige conversatie en in ge
schreven taal kon worden gebruikt.
Letterlijk betekende het: beginnen te
donderen, een donderend geluid laten
horen, bulderen (van geschut). Daarna
werd de gewone betekenis: even plot
seling en onverwachts als een donder
bui komen opdagen, opeens te voor
schijn komen. Vondel laat Lucifer zeg
gen: lek koome uit den zwavelpoel op-
dondren van beneên. Dat opdonderen
nu in zulk een afwijkende betekenis
gebruikt wordt, is waarschijnlijk naar
het voorbeeld van werkwoorden als op
schieten, ophoepelen en dergelijke.
Onder een patrouille verstaat men:
een groepje personen, meestal solda
ten, die ter handhaving van de open
bare rust en veiligheid op gezette tij
den de ronde doen. Wij hebben natuur
lijk te maken met een woord van Fran
se origine. In het Oudfrans kwam
naast patrouiller ook de vorm patouil-
ler, zonder r voor en die brengt ons
op het spoor van de herkomst. Het
woord patte betekent namelijk poot en
patouiller is dus eigenlijk: met de po
ten ergens in rondplassen, bijvoorbeeld
in modder en slijk. Wij hebben naar
alle waarschijnlijkheid te maken met
een woord uit de Franse soldatentaal
dat is ontstaan doordat soldaten, die
bij nacht en ontij de ronde moesten
doen, dikwijls door het slijk moesten
waden. Later is het in de algemene
taal doorgedrongen.
Vroeger sprak men in Nederland
van cafeteria met een e in de derde
lettergreep, maar onder invloed van
woorden als malaria, prullaria, aquaria
e.d. wordt meer en meer cafetaria ge
bruikt. Met het accent op de letter
greep ri komt het woord voor in het
op Cuba gesproken Spaans. Daar be
tekent cafetaria: winkel waar men kof
fie en detail, in het klein, verkoopt.
De betekenisovergang naar: goedkope
eet- en drinkgelegenheid waar de klant
de spijzen en dranken zelf aan het
buffet afhaalt, is bevorderd door dat
het eerste deel van het woord sterk
aan het woord café doet denken. Via
Amerika en Engeland is het woord
in Nederland gekomen. ReedS in
Amerika is het accent versprongen. De
uitspraak cafeteria berust op monde
linge, de uitspraak cafetaria op schrif
telijke overneming.
Het woord potlood komt voor als
stofnaam en als voorwerpsnaam. Als
stofnaam betekent het: grafiet, ge
mengd met klei en men gebruikt dit
als poetsmiddel voor kachels. Daarbij
behoort het werkwoord potloden: met
potlood inwrijven.
Als voorwerpsnaam verstaat men
onder een potlood: een schrijfinstru
ment bestaande uit een houten houder
waarin een staafje grafiet zit.
Het woord potlood is een samenstel
ling van pot en lood. Het woord pot
herinnert eraan dat men vroeger in
pottenbakkerijen grafiet gebruikte om
vuurvaste smeltkroezen te maken, het
woord lood aan het feit dat men reeds
in de klassieke oudheid lood gebruikte
om te schrijven. Het Duits heeft dan
ook Blei-stift. Blei is lood.
Amerika zou Amerika niet zijn als de
speldjesrage niet meteen aangegrepen
was voor commercieel gebruik. Avis,
Continental Can, Proctor and Gamble en
General Electric hebben er echter voor
gezorgd dat Amerika Amerika is en hun
speldjes met reclamespreuken concurre
ren dan ook al hevig met de hierboven
opprikbare slogans.
De sympathiekste mededingers naar de
publieke gunst zijn overigens de carica-
tuur-speldjes, die het uitstekende blad
„New York Review of Books" sinds 3
november aanbiedt en waarvan er nu al
duizenden verkocht zijn. Op deze speldjes
prijken tekeningen van de voortreffelijke
caricaturist David Levine, o.a. voor
stellend de bejaarde Chinese zwemmer
Mao, de fier gekuifde Bobby Kennedy,
de Beatles en Lyndon Baines Johnson,
krokodillentranen wenend, zijn buik met
litteken in de vorm van Zuid-Vietnam
tonend of in andere aantrekkelijke posi
ties.
S.1A -■ .V.y.-. iv.vAv V - -•>• -.-..j.
Een veelgebruikte karikatuur van het ware de oppositie tegen de rege-
president Johnson die in de VS als ring belichaamt.
ADVERTENTIE
Wij spuiten in één dag een rond, glad,
naadloos hooggeïsoleerd, geheel nieuw
kanaal in uw oude schoorsteen.
Hierdoor is uw kanaal ineens aange
past aan de huidige stooktechniek en
bij uitstek geschikt voor:
oliehaarden convectors
aardgas.
10 jaar schriftelijke garantie!
Voor woningbouwverenigingen
woningwetprijzen!
Spaarndamseweg 48
Telefoon 02500-58211
FLORENCE (AFP). Door de over
stroming zijn in Florence de graftombes
ontdekt van de stichter van het huis Me
dici, Cosmas de Oude (1389-1464) en van
de grote beeldhouwer Donatello 1386-
1466). Na het verwijderen van het water
en de modder uit de kelders van San Lo
renzo werd deze zowel uit artistiek als
historisch oogpunt belangrijke ontdekking
gedaan.
ADVERTENTIE
.TG.;":"-s--• V, Vu/jMl
.V- V
v A
r. v—
Marine-officier
KORPSEN
TOELATINGSEISEN
SPECIALISATIES
OPLEIDING
Zeeofficieren
Bij aanvang
studie op
1 september nog
geen 21 jaar.
Getuigschrift
Gymnasium- li
c.q. HBS-B
V1 ïeger-waarnemer
Artillerie officier
Mijnenbestrijdings-
officier
Onderzeeboot-
bestrijdingsofficier
Verbindingsofficier e.d.
De opleiding tot
officier duurt 3 jaar.
Benoeming tot
officier volgt nadat
de adelborst het
officiersexamen
met goed gevolg
heeft afgelegd.
Na een praktisch
jaar wordt dc
vorming van de
officier afgerond
betzij aan het
Koninklijk Instituut
voor de marine» hetzij
Officieren van de
1 echnische Dienst
Reactorkunde
Scheepsbou wk unde
Vliegtuigbouw kunde
Werktuigbouwkunde
Natuurkunde e.d.
Officieren van de
Elektrotechnische
Dienst
Wiskunde
Wapentechniek
Natuurkunde
Elektrotechniek e.d.
Hogeschool te
Delft, hetzij aan een
andere instelling van
wetenschappelijk
onderwijs.
N.B. Voor propaedeuten (I of II) aan een universiteit of technische hogeschool bestaat de mogelijkheid
direct tot een hoger studiejaar van de officiersopleiding te worden toegelaten.
I Aan de voorzitter van de Aannemingscommissie van Adelborsten,
Postbus 22, 's-Gravenhage, tel. 070-1175 33.
1044 - AC
I Naam:
Geboortedatum:
Adres:
Woonplaats:Telefoon:
Denkt einddiploma vante behalen in 196
Vraagt uitvoerige inlichtingen over de studie aan het Koninklijk Instituut
voor de marine.
Wil in aanmerking komen voor een keuring in de kerstvakantie.*)
Aankruisen wat gewenst wordt.
