r CREDIET H.K.C. Spanjaarden stemmen over nieuwe Franco-grondwet HERO TOMATENSAP Macao - „poort der kostbaarheden" Mikolajczyk in YS overleden Van dag tot dag filmploeg van KRO werd gearresteerd Hakenkruisen in Hasselt Egyptenaren pogen fisicus te ontvoeren Belgische artsen gaan weer staken Jacqueline Kennedy wil procederen tegen uitgevers en blad J DRINKS amm WOENSDAG 14 DECEMBER 1966 Franse socialisten en communisten praatten met elkaar Nerveuze stemming TOMATENSAP NATUREL prachtig van kleur Rijk aan vitaminen Gczoad en jekic ter Schenk pure gezondheid Goed voor 't hele gezin. 's Morgens, 's avonds, overdag. Thuis en onderweg: Hero tomatensap, juist nü! Dirck China s oordeel Oosters „Monte Carlo Brokje Portugal Het NVV zal niet meewerken aan het doorvoeren van een centraal loonbeleid op de voorwaarden, die de regering-Zijlstra heeft vastgesteld. De katholieke en pro testantse vakcentrales willen wel met het kabinet in zee gaan, maar.voor lopig. De heer Mertens van het (katho lieke) NKV heeft immers verklaard, dat hij de hoop koestert, dat er met de vol gende regering te praten valt over een eventuele uitkering ineens, nadat de col lectieve contracten voor 1967 zullen zijn vastgesteld. Bovendien is het de vraag, of de twee vakcentrales, die met het ka binet blijven samenwerken, zich in de praktijk aan de richtlijnen zullen houden. Sluiten in een bepaalde bedrijfstak werk gevers en werknemers een collectief con tract, waarin de norm voor de loonsver hoging wordt overschreden, dan is het helemaal niet zeker aldus de heer Mertens dat het NKV zulks in de Stich ting van de Arbeid zal afkeuren. Van een definitieve regeling kan men dus niet spreken. Het is duidelijk dat de vakbonden de huidige regering beschouwen als een ka binet dat in het centrum rechts staat. De heer Kloos van het NVV had daarin geen vertrouwen, de anderen betreuren dat dit overgangskabinet meer aandacht zal schenken aan de betalingsbalans (het fi nanciële evenwicht ten aanzien van het buitenland) dan aan de bestrijding van de werkloosheid. Zij waarderen echter wel de verhoging van het minimumloon tot 126 (en tot 128 op 1 juli) en de aanpassing van sociale uitkeringen aan de verwachte stijging der levenskosten. De loonsverhoging zelf wordt (als lei draad, niet als absolute regel) niet onre delijk gevonden. Met 4 percent op 1 janua ri en 1,5 percent op 1 juli wordt de stij ging, over het gehele jaar berekend, 4,75 percent. Voor de ziekteverzekering moe ten de werknemers als hun aandeel 0,4 percent meer betalen (de helft van de toeneming van 5,8 tot 6,6 percent), zodat de reële verhoging over het jaar 1967 zou neerkomen op 4,35 percent. Een probleem vormt echter de verwachte prijsstijging. Gaat die uit boven de voorspelde 4,5 per cent, dan zou de koopkracht dalen. En in dat geval willen alle vakcentrales zich het recht voorbehouden, de onderhande lingen te heropenen over een uitkering ineens, eventueel in de vorm van spaar loon. Gezien de geringe verschillen in de opvatting der vakbonden is het niet erg duidélijk, waarom het NVV in de "Stich ting yan de Arbeid niet met de twee an dere vakcentrales blijft samenwerken. Men heeft hier meer te doen met een de monstratie tegen de regering, dan met een wezenlijke breuk tussen de vakbon den. Het feit blijft immers bestaan dat de regering, die na de verkiezingen van fe bruari zal worden gevormd, onherroepe lijk zal worden geconfronteerd met het loonbeleid. Het voorlopige kabinet-Zijl stra geeft richtlijnen voor een over gangstijd. Maar het kan best zijn, dat die normen tenslotte toch worden aangehou den. Dit is namelijk waarschijnlijk, als de werkloosheid toeneemt en door daling van de koopkracht de prijzen worden ge drukt, zodat zij niet meer dan 4,5 percent stijgen. En iedereen schijnt wel over tuigd, dat in zulke omstandigheden geen verhoging van de koopkracht der werken den kan worden bedongen. Het behoud van hetgeen verworven is zal al moeite genoeg kosten. Vandaar dat de geschillen ernstiger lijken dan zij zijn. En de voor lopige aanvaarding van de voorstellen van het kabinet-Zijlstra moet dus verstan dig worden geacht, omdat zij door de om standigheden worden afgedwongen. Het bèperken van de werkloosheid zal voorrang eisen, dit staat wel vast. (Van onze correspondent) BARCELONA. Ruim 19,6 mil joen Spanjaarden gaan vandaag voor het eorst sedert negentien jaar weer naar de stembus om hun stem uit te brengen over de Spaanse grondwet, die drie weken geleden door generaal Franco aan het parlement is aange boden. Bij de laatste volksstemming, in 1947, verklaarde een overweldigen de meerderheid van het volk zich ak koord met de wet op de opvolging. Van de veertien miljoen kiezers stem de slechts één miljoen tegen of blanco. Volgens dezeiwet bleef Franco de on betwiste leider van Spanje. Het land werd opnieuw tot een koninkrijk uitgeroepen. Pas na de dood of ongeschiktheid van generaal Franco zou een koning de troon kunnen bestijgen. Verwacht wordt dat, als vannacht omstreeks drie uur de voor lopige uitslag van deze stemming bekend zal zijn, opnieuw het grote merendeel van het volk zijn fiat aan deze nieuwe grondwet zal hebben gegeven. Het strengst is tijdens de campagne opgetreden tegen de leden van de Com munistische Partij in Spanje. Via de ADVERTENTIE Dames,- Heren- en kinderkleding Betaling v.a. 2,— p. week Ziet onze etalages Jansstraat 51-63 Haarlem (Van onze correspondent) PARIJS Een jaar na de Franse pre- sidentsverkiezinge hebben delegaties van de Communistische Partij en van de So ciaal-Democratische Federatie van Fran- gois Mitterrand elkander voor het eerst ontmoet voor een officiële gedachtenwis- seling met het oog op de komende kamer verkiezingen. De Federatie werd door ne gen leden onder wie Frangois Mitterrand de socialistische Guy Mollet en de voor zitter van de radicale Partij, René Billè- res vertegenwoordigd. De communisten hadden hun zes voornaamste kopstukken onder leiding van secretaris-generaal Wal deck Rochet afgevaardigd. In het Belgische Hasselt is dinsdag avond bekendgemaakt, dat in de st. Quintinuskerk een reeks leuzen en ha kenkruisen is geklad op heiligenbeelden en communiebanken. De onbekende da der heeft twee kruisen in de kerk ge broken. Spaanse uitzendingen van radio-Moskou en Praag, zijn de communisten in Spanje opgeroepen het referendum te boycotten. Communistische pamfletten zijn bij dui zendtallen in beslag genomen en de ver spreiders daarvan gearresteerd. Zover is men tegenover de leiders van de socialistische, christen-democratische, liberale en verschillende monarchistische groeperingen niet gegaan. Maar ook zij hebben nauwelijks de kans gekregen zich uit te spreken. Over het algemeen zijn zij geen tegenstanders van het bewind van generaal Franco. Zij menen echter, dat de nieuwe constitutie geen afdoende oplossingen biedt voor na zijn dood. Voor de telling van de verkiezingsuit slag heeft de Spaanse regering een groot aantal computers gehuurd, die in het hoofdpostkantoor van Madrid zijn opge steld. Daar is een gesloten televisiecircuit aangelegd dat de vele honderden verslag gevers uit binnen- en buitenland op de hoogte zal houden van het verloop van de stemming. Er heerst in officiële kringen een ner veuze stemming. Door de grote politieke controversen, die in het land zijn ge groeid en waartoe voornamelijk de vele acties van de rebellerende studenten de laatste jaren hebben bijgedragen, is men niet zo heel zeker van de reactie van het volk. In 1947 had het merendeel van de kiezers de gruwelen van de burgeroorlog meegemaakt. Thans heeft een groot deel deze ervaring niet. De jongeren zijn meer gericht op Europa. Hoewel de regering aan generaal Franco een even gunstige uitslag als die van 1947 wil aanbieden, is men daar nu niet zo heel zeker van. Een meerderheid is te verwachten. Maar hoe groot die zal zijn is een vraag. Van die nerveuze stemming heeft ook een filmploegje van de KRO onder leiding van Piet Kaart iets gemerkt. Terwijl zij op straat in Madrid een van de grote aan plakbiljetten filmden, waarop een portret van generaal Franco staat afgedrukt en het volk wordt uitgenodigd hem zijn ver trouwen te geven, werden zij door twee politiemannen in burger aangehouden en opgebracht. Hun arrestatie duurde slechts kort, omdat zij over een officiële vergun ning beschikken om in Spanje te filmen. Na een uur werden zij weer vrij gelaten. Hun materiaal werd niet in beslag ge ROME (Reuter) De Italiaanse politie stelt een onderzoek in nsnr een poging tot ontvoering door drie functionarissen van de Egyptische ambassade. Ze zou den een 27-jarige Egyptenaar, Gelal Shafy hebben willen meenemen. Shafy ontsnapte vlakbij het vliegtuig en vroeg aan de po litie van de luchthaven om bescher ming. Hij zei zijn portefeuille, paspoort, documenten en geld te hebben verloren. Van West-Duitsland, waar hij was afge- Tripoli, waar hij een baan had. De Egyp- tenaren wilden hem hetzelfde werk in Egypte laten doen voor minder geld, zei hij. WASHINGTON (Reuter) Oud-pre mier Stanislaw Mikoljaczyk, die premier was in de Poolse regering in ballngschap tijdens de tweede wereldoorlog, is dins dag op 65-jarige leeftijd in Washington overleden. Na de bevrijding van Polen keerde Mikolajczyk uit Londen naar zijn land terug waar hij premier en leider van alle anti-communistische politieke fracties werd. Na de verkiezingen van 1946 trad hij uit de regering omdat, volgens hem, de verkiezingsuitslagen waren vervalst. In 1947 vertrok hij naar de Verenigde Staten. BRUSSEL (Reuter) Een van de twee federaties van artsen in België heeft aan gekondigd haar leden te hebben gevraagd 48 uur te staken uit protest tegen de ver volging van artsen die meer dan het wet telijk toegestane honorarium berekenen. De voorzitter van de federatie, dr. Geor ges Henrard, zei dat 85 percent van de Belgische artsen aan de oproep gehoor zal geven. De voorzitter van de andere ver eniging van artsen noemde de uitgeroe pen staking een „komische opera". Hij zei dat de geschillen door onderhandelin gen moeten worden opgelost. ADVERTENTIE AAN VITAMINEN NATUREL: In royale gezinsflessen slechts 98 cL NATUREL en COCKTAIL (licht gekruid): In handige 18 cl. flesjes 38 et L- (Van onze redactie buitenland) Voor de Chinese kust ligt, nabij Hongkong, de Portugese kolonie Ma- cao. Eens was deze havenstad een belangrijk handelscentrum, n Nu gaat er nog wel het een en ander om, maar de glorie van weleer is verdwenen. Toch is Macao nog steeds een belangwekkende stad, een koloniaal ana chronisme, restant van het oude Europa, grenzend aan het China van Mao Tse-Toeng, dat bakzeil heeft gehaald in het conflict met de Zuid- chinese provincie Kwantoeng. Macao heeft „om de vriendschappelijke betrekkingen met China te bewaren" gisteren alle eisen ingewilligd die China had gesteld: ontslag van enkele hoge politiefunctionarissen en de belofte dat nooit meer op Chinezen zou worden geschoten. „Dat betekent het begin van het einde", zo is de mening van vele Portugezen uit Ma- cao, die de afgelopen dagen naar Hongkong zijn uitgeweken. Geloofsijver, gouddorst en zucht naar avontuur bewogen van het begin der vijftiende eeuw af de Portugezen tot het maken van lange reizen en de verovering van verre landen. Langs de westkust van Afrika zochten zij tas tend hun weg naar het zuiden. Kaap de Goede Hoop werd bereikt. Vasco da Gama waagde de tocht over de onbe kende Indische Oceaan en wierp op 20 mei 1498 het anker uit op de rede van de Voor-indische stad Kalikoet. India was bereikt. Goa werd het eer ste belangrijke Portugese handelssta tion in India tevens een centrum van de missie. De Portugezen trokken verder. Hun koers was aanvankelijk zuid-oost. Malakka was hun doel. In 1511 viel deze stad in hun handen. De „poort der kostbaarheden", die toegang gaf tot het geheimzinnige Verre Oosten, was *onder Europese heerschappij gekomen. In 1513 vertrokken de eerste Portuge se schepen van Malakka in noord oostelijke richting. China, het „Hemel se Rijk", het „Rijk van het Midden", was hun doel. Zij bereikten het. Na ja ren van wrijving en strijd met de Chinezen sloten de Portugezen in 1557 een verdrag met de Chinese autoritei ten van Kanton, waarbij zij tegen be taling van eén jaarlijkse pachtsom het recht verwierven om een nederzetting te bouwen op het schiereilandje, gele gen tussen de mondingen van de Si- kiang (Westrivier) en de Tsjoe-kiang (Parelrivier). De haven van dit pachtgebied heette A-ma Kao, „Haven van de Godin A-Ma", zodat in de hui dige Portugese naam Macao de oude Chinese naam voortleeft. De eerste Europese nederzetting in OostAzië werd snel een belangrijke handelsstad en verkreeg, reeds vóór zij meerderjarig was, gelijke privile ges en een gelijke rang als Goa, de voornaamste stad van de Portugezen in India. De Chinese- en Japanse handel wierp aanzienlijke baten af. Macao werd hoofdkwartier van de missie in Oost-Azië. In 1580 werd Macao tot bisdom verheven. Tegen 1600 woonden er zowat 20 000 mensen, voornamelijk Chinezen, hoewel (er officieel geen Chinezen in Macao mochten wonen. Kanton en Japan waren de bronnen van Macao's bloei en rijkdom. Ieder jaar verkreeg een gunsteling van de Portugese koning het alleenrecht om handel op Japan te drijven. Die han del vond plaats met één schip, maar de gelukkige, die dit „baantje" kreeg, kon rekenen op een winst van circa 200.000 ducaten. zodat hij meteen „binnen" was. En ook zijn „volk" had beslist niet te klagen. Een Enkhuizenaar, Dirck Gerritsz. Pomp geheten en later Dirck China genoemd, kwam vóór 1600 in Portugese dienst enige malen in Macao. In zijn reisherinneringen vereenzelfdigde hij de stad met „Sina" (China). Toen Dirck China Macao bezocht, was de stad nauwelijks dertig jaar oud, maar Macao was, evenals Malak ka, toen al een „poort der kostbaar heden" geworden! Geen wonder dus, dat de Hollandse kooplieden begerig blikten naar die bloeiende Portugese nederzetting en dat zij probeerden hun Iberische concurrenten evenals uit In donesië, Siam en Japan, ook uit Ma- cao te verdrijven. Zij slaagden echter niet. Wel maakten de Hollanders tal van op Macao varende schepen buit, maar noch in 1600, noch in 1603, 1604 1607 of 1620 konden zij Macao verove ren. De grootste poging daartoe, in 1623 ondernomen, liep eveneens op een échec uit. Nu nog herinnert een ge denkteken in Macao aan die Hollandse nederlaag van 1623 en viert men in die Oostaziatische stad „St. Jansdag", dat is de 24e juni, de verjaardag van de grote Hollandse aanval, als een natio nale zege-dag. Na 1623 werden de betrekkingen tus sen de Verenigde Oost-Indische Com pagnie en de Portugese autoriteiten geleidelijk beter en in de 18e eeuw woonden de Compagniesdienaren, die de Nederlandse factorij in Kanton dre ven, een groot deel van het jaar in Macao. Ook burgers van andere na tionaliteit vonden daar een toevlucht, want Macao was tot aan de openstel ling van China in 1842 de dichtst bij China gelegen Europese nederzetting. Zo werd Macao, eens het hoofdkwar tier van de r.k. missie, tevens de ze tel van de protestantse Zending, toen deze China tot arbeidsterrein koos. Gastvrijheid is een deugd, die Macao steeds heeft gesierd. Engeland dat zich in de I7e en de 18e eeuw weinig aan de Chinese han del gelegen liet liggen, dwong kort na 1840 de keizer van China om een vijf tal Chinese havens open te stellen. Te vens schiepen de Engelsen nabij Ma- cao een nieuwe havenstad: Hongkong. Deze schepping was de doodssteek voor Macao. Het hielp niet veel, dat de Portugezen hun stad evenals Hong kong tot vrijhaven maakten. Macao verloor zijn positie als handelsstad na genoeg geheel. Wel kreeg de stad na 1840 beteke nis als woon- en recreatiestad voor de in Oost-Azië werkende Westerlingen. Niet ten onrechte verwierf die oude nederzetting de naam van „Oosters Monte Carlo", want talrijk waren er de speelgelegenheden en andere huizen van vermaak. Zij hadden één goede kant: de Macaose schatkist te spekken en de begrotingen sluitend te maken. Portugal's aloude roem scheen echter te zullen verdorren. Alleen een gedenk teken met een lovende inscriptie her innert nog aan het feit, dat in de 16e eeuw Luis de Carmoens in Macao zijn bekende „Lusiadas", lofzangen op Portugal's roem als kolonisator en Ijveraar voor het Christendom, dichtte. Na de eerste wereldoorlog blies de Portugese regering de stad nieuw le ven in door te zorgen voor betere ha venfaciliteiten. Het waren Nederlan ders, die Macao's probleem-nummer- één, het bruikbaar maken van de rede der stad, oplosten. Omstreeks 1850 ontstond er een gro te vraag naar Chinese werkkrachten. Tienduizenden Chinezen verlieten hun land. Het was een verkapte slavenhan del. Macao werd een der grootste „men senleveranciers". Californië, Cuba en Peru waren de belangrijkste „klan ten". De dood voer mee naar Ameri ka. Onderweg stierf ongeveer 17 per cent der koelies. Toen in 1874 de koe- liehandel verboden werd, kwamen er in Macao 300 huizen leeg en 40.000 mensen zonder werk. Of die mensont erende handel ook een winstgevend be drijf was geweest! Opwekkender is het beeld, dat Ma- cao's gastvrijheid biedt. Door de eeu wen heen nam de stad vervolgde Ja panse en Chinese christenen op. Toen in de jaren dertig de Japanners China binnentrokken, kwamen tienduizenden Chinezen naar Macao. Zij werden er gastvrij opgenomen. Ontheemde en ouderloze Chinese kinderen vonden er een tehuis en verzorging. En in de ja ren 1942-1945 trokken opnieuw tiendui zenden mensen naar Macao. Van 1941 tot 1946 steeg het bevolkingscijfer van 200.000 tot 500.000. Geen wonder, dat Aan de monding van de West-rivier „Si-Kiang": de Portugese kolome op het Chinese vasteland, Macao. Macao „de meest gastvrije stad" van Oost-Azië genoemd werd. De kolonie Macao omvat het schier eiland van die naam en de eilandjes Taipa en Coloana, alle tezamen 16 vierkante kilometer groot. Het klimaat is goed. De stad maakt een echt Por tugese indruk. De klokken van de talrijke kerken sprankelen met gal mende slagen de uren over de pleinen, die het stempel dragen van vervlogen eeuwen. De bouwstijl is die van Zuid- Europa. „Een brokje Portugal, ge dropt voor de kusten van het Hemelse Rijk", aldus kenschetste een bezoeker deze stad. Interessant zijn de Chinese tempels, bijvoorbeeld MaKok-Mioe, gewijd aan de godin A-Ma en dateren de uit de voor-Portugese tijd; dan Lin- Foeng-Mioe, de prachtige Lotusberg- tempel; voorts Koen-Yam, gewijd aan de Godin der Barmhartigheid en his torisch belangwekkend, omdat binnen zijn muren in 1844 het eerste verdrag tussen China en de Verenigde Staten werd gesloten. Wie Macao bezoekt, ontdekt alom de resten van en de herinneringen aan Portugal's vroegere grootheid. „Stad van Goddelijke Naam; geen enkele is trouwer dan Gij", lazen we fn een in scriptie. En inderdaad, Macao, de eer ste Europese nederzetting in Oost- Azië, is zijn herkomst trouw gebleven door alle eeuwen heen. Macao biedt zijn bevolking en De- zoekers nog steeds lichte kost: zeil- sport en clubleven. Handel en nijver heid bloeien rustig en bescheiden in die oude stad. Voetzoekers en wierook staafjes vormen een begeerd uitvoer artikel, want de Chinezen zijn dol op vuurwerk. Zij zijn ook dol op goud en hierdoor kon Macao in de jaren vijftig onzer eeuw worden tot een centrum van de vrije goudhandel. Immers, Por tugal ondertekende de overeenkomst van Bretton Woods ter regeling van de goudprijs niet. Honderden miljoe nen dollars aan goud zijn al via Ma- cao verkocht. Grote sommen gelds zijn met die handel, tijdens Macao's 20e- eeuwse goudroes, verdiend. i NEW YORK (AFP) Mevrouw Jacqueline Kennedy wil procederen te gen de uitgeverij Harper and Row en het blad Look om te pogen de publikatie te verhinderen van het boek van Wil liam Manchester „de dood van een pre sident". De weduwe van de vermoorde Ameri kaanse president Kennedy, die zelf Man chester heeft verzocht zijn boek te schrij ven zou gekant zijn tegen sommige pas sages in het boek, die van weinig achting voor president Johnson zouden getuigen. Uit welingelichte kringen is vernomen, dat in het onderhavige boek op sommige plaatsen de antipathie wordt beschreven, die door zekere leden van de familie- Kennedy tegen Johnson wordt gekoes terd. Het boek van Manchester, dat men al* een officiële versie van de toedracht en omstandigheden van de moord op Kenne dy kan beschouwen, zou onoverkomelijke spanningen kunnen opwekken tussen de politieke aanhangers van de Kennedy's en die van president Johnson en kan wellicht de politieke toekomst van senator Robert Kennedy schaden. Griep. Het aantal doden tengevolge van griep is in Engeland en Wales de eer ste 48 weken van dit jaar meer dan viermaal zo hoog als vorig jaar. In 1965 was het 703 dit jaar is het 3280. Auto-ongeluk. Veertien mensen zijn dins dag om het leven gekomen, toen een vrachtauto geladen met cement in bot sing kwam met een bus, ongeveer 65 kilometer ten zuiden van Quito in Ecuador. Kersttoerisme. Op of omstreeks 24 de cember wordt in Spanje de zeventien miljoenste toerist van dit jaar ver wacht. Een nieuw record! Hij zal als kerstcadeau een gratis rondreis door Spanje krijgen. Hulp. Meer dan driehonderd geleerden uit Oosteuropese landen, waaronder de Sovjet-Unie. zullen in de komende twee jaar in Cuba gaan werken. Het zijn vrijwel allen deskundigen op land bouwgebied. Voorzitter. De Italiaanse liberaal Vittorio Badini Confalonieri is dinsdag gekozen tot voorzitter van de Westeuropese Unie. Onze landgenoot F. J. Goedhart (P. v.d. A.) en de Duitse socialist Kahn-Ackermann werden tot vice-voor- zitters gekozen. VN-fonds. De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft met 76 stem men voor, negentien tegen en veertien onthoudingen besloten een nieuw ont wikkelingsfonds in het leven te oepen, waaruit langlopende renteloze leningen worden gegeven aan ontwikkelingslan den. Overstromingen. Door de voortdurende regen in het grootste deel van Frank rijk is de reeds zorgwekkende toestand in overstroomde gebieden verergerd. Het ernstigst is de situatie in het noor den. In het gebied van Maubeuge zijn vele fabrieken gesloten. Meer dan vijf duizend mensen zijn zonder werk. Botsing. Een 707 straalvliegtuig van PANAM moest dinsdag met 107 passa giers en bemanningsleden een noodlan ding maken in Istanboel na bij het op stijgen in botsing te zijn gekomen met een zwerm zeemeeuwen. De piloot liet 90.000 liter brandstof in de Zee van Marmora stromen, voordat hij terug keerde naar het vliegveld. Een van de motoren werd beschadigd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1966 | | pagina 3