Visserijonderzoek gaat vooraf aan
verantwoorde vangstverwachting
Zorg over haring in
Noordzee toegenomen
PAPIERMAKER IJS LUTTIK EEN
KWART EEUW GEPENSIONEERD
I
■■Él
Begrafenis van
oud-onderwijzer
P. van Tuinen
IETS VAN U BIJ?
WILD-WEST
BIJ DE „REHA
Juwelier DE BOER
WOENSDAG 14 DECEMBER 196 6
5
HOOGTEZON
HANAU
PHILIPS
v.a. 85,-
v.a. 99,-
DROGISTERIJ
„DE CEDER'
CEDERSTRAAT 31 - TEL. 5610
IJMUIDEN-O.
In Heemskerk
Theorie en praktijk
Omega Seamaster
'3$/i
Kerstconcerten
Hoogoven Harmonie
Kerstkaarsen van de
IJmuider Harmonie
De vangstverwachtingen van biologen
bij het Rijksinstituut voor Visserijonder-
zoek in IJmuiden zijn dit jaar door de
feiten aardig bevestigd. Merkwaardig
goed zitten drs. J. J. Zijlstra, de heer
J. F. de Veen en dr. R. Boddeke, respec
tievelijk voor haring, tong en garnalen.
„Bijzonder griezelig", zegt prof. dr. P.
Korringa, directeur van het RIVO hij een
beschouwing van de uitkomsten die het
hoofd van de afdeling Zeevisserij, drs.
Zijlstra in het gelijk stellen: In de Noord
zee bestaat de haring voor 70 tot 80 per
cent uit één jaarklasse haring, die van
1963; men is, wat de haringvangst betreft,
dit jaar dus afhankelijk geweest van die
éne sterke jaarklasse.
Er is grote zorg over de haring in de
Noordzee; er zijn te weinig jaarklassen
in het noordelijk en centrale gedeelte
en in de zuidelijke Noordzee is het zo
als voorspeld nog droeviger gesteld: daar
is dit jaar een diepterecord bereikt. Dit
jaar zijn er overigens maar weinig kotters
op de haring gegaan; de tongvisserij leek
aantrekkelijker.
ADVERTENTIE
i»
In Heemskerk is gistermiddag onder
grote belangstelling het stoffelijk over
schot ter aande besteld van de heer
Pieter van Tuinen, oud-hoofd van de
christelijke school. Vooraf werd in
de hervormde kerk een rouwdienst gehou
den, die werd geleid door ds. J. C. Ro-
mijn uit Santpoort het dorp waar de
heer van Tuinen de laatste jaren van zijn
leven doorbracht. Onder de velen, die
deze eenvoudige plechtigheid bijwoonden,
was ook burgemeester H. Nielen van
Heemskerk.
Namens alle vrienden sprak de heer
T. Wentick woorden van afscheid. Hij
herinnerde eraan, dat de overledene zich
gedurende veertig jaar heeft ingezet voor
de belangen van het christelijk onder
wijs. In zijn eigen gemeente kostte het
hem indertijd bijzonder veel moeite de
school in stand te houden, wegens een te
kort aan leerlingen. De heer Van Tuinen
was voorts de man, die omstreeks de der
tiger jaren persoonlijk het schoolgeld bij
de ouders ging innen. Ook namens de
kerkeraad, het schoolbestuur en alle oud
leerlingen bracht de heer Wentick hem
dank. Een zoon van de overledene, de
heer S. J. van Tuinen dankte de aan
wezigen voor hun belangstelling. De
plechtigheid op de begraafplaats werd
door ds. Romijn met het „Onze Vader"
besloten.
Er is een duidelijke mentaliteitsver
andering ten goede te constateren onder
de garnalenvissers in ons land. Men heeft
begrepen, welk een groot belang op het
spel staat, een belang dat zeker ook eigen
belang is voor deze groep vissers.
Grote verschillen in de jaarlijkse aan
voer veroorzaken moeilijkheden bij de
afzet en het is daarom dat een goede
vangstverwachting bij de belangrijkste
vissoorten voor de Nederlandse visserij
veel nut geven.
Voor Nederland zijn, economisch bekeken
het belangrijkst: haring, tong, garnaal,
schol, makreel mossel en aal.
„De Bilt spelen" voor deze soorten, ver
tellen wat is te verwachten, kan dus nuttig
zijn voor het bedrijfsleven, onder meer
met het oog op investeringen.
Maar om hier tot een verantwoorde
verwachting te kunnen komen, moet men
eerst behoorlijk iets afweten van de vis
waar het om gaat.
Behalve bovengenoemde soorten zijn
ook van (steeds groter wordend) econo
misch belang: kabeljauw, schelvis, kool-
vis en wijting. Er zijn echter geen biolo
gen op het RIVO beschikbaar om hier
voor het vereiste onderzoek te verrich
ten. De biologen van het instituut in IJmui
den hebben de handen vol.
Ongetwijfeld een steun bij het onder
zoek op zee zal het nieuwe visserijonder -
zoekingsvaartuig, dat men volgend jaar
in gebruik hoopt te kunnen nemen, zijn.
Dit vaartuig zal minder weergevoelig
zijn en „als het schip maar meewerkt,
dan willen de biologen desnoods ook bij
windkracht 8 hun werk voortzetten", al
dus prof. Korringa.
Het is de taak van het RIVO de bouw
stenen aan te dragen voor een visserij
beleid. Het instituut adviseert de minis
ter, die de nationale spelregels maakt
of wijzigt en die te zorgen heeft, dat on
der meer ons land Internationaal mee
speelt.
Wil het RIVO zijn taak vervullen, dan
moeten de wetenschapsmannen van het
instituut voortdurend nagaan wat de na
tuur doet, welke invloed de schomme
lingen van de natuur op de visstand heeft
en welk effect het vissen op de visstand
heeft. Het is bepaald niet voldoende (zo
als de simpelste benadering van het pro
bleem in het begin van deze eeuw was)
dat de vis een kans krijgt zich minstens
éénmaal voort te planten.
Prof. Korringa wijst op de zeer grote
verbetering die is ingetreden door de op
richting van de North East Atlantic Fishe
ries Commission, als opvolger van de Per
manente Commissie Overbevissing Noord
zee. Bij de NEAFC zijn zeventien landen
aangesloten. Het voormalig lichaam, op-
Van de zuidelijke Noordzee die dit gericht in 1946, beperkte zich tot twee
Aan boord van het visserxjonder-
zoekingsvaartuig wordt de iris levend
gehouden met het doel ze in aquaria
of, na te zijn gemerkt, op andere
plaatsen in zee uit te zetten. Op de
foto hierbij: twee van de serie zee
aquaria in de gewelven van het
RIVO in IJmuiden, waar men zelfs
een school jonge haringen kan zien
rondzw emmen.
jaar vrijwel niets opleverde trok de
haringvloot naar Ierland.
Nu de Noordzeeharing (vooral in het
zuiden van de Noordzee) verstek laat
gaan, lijkt het gewenst naar nieuwe vis
gronden om te zien. In het kader van de
experimentele visserij zijn bijvoorbeeld
de gronden ten noordwesten en benoorden
Ierland verkend, in de laatste twee jaar;
de resultaten zijn bemoedigend.
Ook voor -tong zijn de verwachtingen,
die voor het jaar 1966 bepaald rooskleu
rig waren, uitgekomen. In feite is 1966,
wat de tongaanvoer betreft, een topjaar.
De tongovervloed in dit jaar is geheel
en al te danken aan één broedjaar: 1963.
Na de strenge winter van 1962-1963 produ
ceerde de door de strenge winter gedeci
meerde tongstand, geholpen door gunstige
omstandigheden, een record broed.
Overigens blijkt hieruit, dat de basis
van onze tongvisserij wel zeer smal is.
De huidige hausse is geheel en al toe te
schrijven aan de gunstige omstandighe
den rondom eieren en larven in het
voorjaar van één jaar.
Ook heeft de strenge winter 1962-1963 ge
leerd, dat de tong zeer gevoelig is voor
lage temperaturen, die de stand en daar
mee de toekomst van de visserij ernstig
kunnen benadelen.
Onder gelukkiger omstandigheden dan
de tong in de Noordzee verkeert de tong
in de Ierse Zee, waar lage temperaturen
zelden voorkomen. Het broedsucces in
de Ierse Zee is constanter dan in de Noord
zee. Vandaar dat de tongvangst in de
Ierse Zee uit meerdere jaarklassen be
staat; dit is wel duidelijk gebleken uit
de resultaten van de experimentele rei
zen naar dit gebied in de jaren 1965
en 1966.
Van twee vissoorten, namelijk van tong
en van haring, worden reeds jarenlang
door het RIVO vangstverwachtingen ge
geven. Dr. Boddeke voorspelde voor het
eerst de vangstverwachting voor garna
len: in oktober van dit jaar zou de aan
voer tussen de 1.300-000 en 1.450.000 kilo
gram liggen. Dit proefschot blijkt bijna
in de roos te zitten. Volgens jaar maart
zal een vangstverwachting voor de overi
ge negen maanden van 1967 worden ge
geven.
Dr. Boddeke heeft de garnalenvissers
in Nederland weten te overtuigen, dat
zij de gevangen ondermaatse garnalen
levend overboord moeten zetten, wil men
de aanvoer van consumptiegarnalen op
peil houden. Medio dit jaar zo bereken
de dr. Boddeke was één consumptiegar
naal vijfhonderd maal meer waard dan
een zo genoemde pufgarnaal (alleen ge
schikt voor vismeel).
dingen: de minimum maat van de vis
die gevangen mocht worden en maas
wijdte van het visnet.
Het gebied van de NEAFC strekt zich
veel verder dan alleen maar de
Noordzee: het omvat het zeegebied van
Gibraltar in het zuiden tot Nova Zam
bia in het noorden en westwaarts reikt het
tot de zuidpunt van Groenland.
Elk jaar vergadert de NEAFC, vorig
jaar in Edinburgh, volgens jaar in Pa
rijs. Het hoofdkantoor is Londen, waar
de voorstellen van de leden binnenkomen.
Vragen ter vergadering worden daar in
de eerste plaats beantwoord; wil men om
trent een bepaalde aangelegenheid ver
der worden in- of voorgelicht, dan wordt
dit doorgegeven aan het onderzoekcen
trum Kopenhagen, dat via het liaison
comité er zorg voor draagt dat het best
te verkrijgen antwoord uit de bus komt.
Men kan stellen, dat alvorens een be
paald standpunt van Nederland ter ver
gadering kenbaar wordt gemaakt, thuis
alle betrokkenen er het hunne over heb
ben gezegd. Van de zijde van het bedrijf
is altijd een behoorlijk aantal waarne
mers aanwezig. „Het is een verheugend
feit, deze belangstelling", meent professor
Korringa, die grote waarde hecht aan
de inbreng van positieve bijdragen door
mensen uit de harde praktijk.
Maar al zijn dan alle leden van de
NAEFC het over vele dingen in principe
eens, al zijn er maatregelen die moeten
worden genomen en waarover unanieme
overeenstemming bestaat, in de praktijk
staat men helaas nog te dikwijls voor
moeilijkheden. Om een voorbeeld te noe
men: vissers van een zekere nationali
teit maken bezwaar tegen controle door
een controleur van een andere nationali
over de maatregel op zichzelf. Dan komt
het herhaaldelijk voor, dat weliswaar
over de maatregel op zichzelfm Dan komt
geen enkel bezwaar gemaakt wordt door
de vissers dat de maaswijdte van hun net
ten wordt gemeten maar wel tegen de
manier waarop dit geschiedt, en/of tegen
het apparaat waarmee de controleur meet
indien dit niet hetzelfde is als waarmee
in hun eigen land gemeten wordt.
Het is duidelijk, dat een afspraak al
leen dan enige waarde kan hebben indien
allen zich hieraan houden.
Misschien niet ten onrechte heeft Rus
land de naam van een bijzonder moei
lijk onderhandelaar als het om internati
onale afspraken gaat. In visserij aangele
genheden is echter wel eens het tegen
deel bewezen, aldus prof. Korringa.
ADVERTENTIE
W.V.V.WA-.W.'AV.W
Nauwkeurig en solide. Water
dicht, automatisch en schokvrij.
Goud f595.-. Staal f220.-.
Doublé f255.-. Ook verkrijgbaar
met datumaanwijzing.
KENNEMERLAAN 60-62
IJMUIDEN
Erkend Omega-dealer met bevoegd
heid tot afgifte van het officiële
Omega wereldgarantie-certificaat.
Kennemer Kruimels
De heer IJs Luttik uit de Duinvlietstraat in Velsen-Noord hoopt vrij
dag 16 december negentig jaar te worden, waarmee hij niet alleen zijn
verjaardag, maar ook zijn zilveren jubileum als gepensioneerde bij Van
Gelder Zonen zal vieren. Hetgeen betekent dat de heer Luttik wellicht
de oudste papiermaker van Nederland is. Uiteraard is hij reeds lange
tijd niet meer in dienst en geniet hij een rustige levensavond in zijn wo
ning, dicht gelegen bij de fabriek, welke hij in 1895 voor het eerst betrad.
Zijn gehoor is minder scherp geworden en ook zijn voeten dragen hem
niet meer zo ver als vroeger, maar de smaak voor een goede sigaar
heeft hij behouden, evenals hij een verwoed verzamelaar van postzegels
is gebleven.
m
mm
IJs Luttik werd in 1876 het jaar
van de opening van het Noordzeeka
naal geboren in Krommenie, waar
zijn vader als laatste papierhandschep-
per bij de molen „De Eendragt" van
Van Gelder in de Wormer werkzaam
was. Vader Luttik was in die dagen
met twee vellen per minuut, de snelste
handsohepper, maar in 1890 ontmoet
te hij een geduchte concurrent in de
eerste papiermachine no. 3, die er per
minuut vijfenveertig vellen begon door
te draaien. Vader Luttik moest ver
nemen dat deze machine voor hem
het einde als handschepper betekende,
mede omdat zijn zoon IJs, die als der
tienjarige knaap op 7 maart 1890 even
eens bij Van Gelder in dienst was ge
komen, hem als hekkejongen of pers
hulp aan de 3 danig beconcurreerde.
In september 1896 kon de heer IJs
Luttik de Wormer voor goed verlaten,
nadat hij eerst met zeven man uit de
Zaanstreek behulpzaam was geweest
bij de opbouw van de papierfabriek
in Velsen. Hier werd eerst de 5 ge
plaatst de machine welke na ze
ventig trouwe dienstjaren pas in ok
tober van dit jaar werd afgedankt
waarna de uitgebreide 3 uit de Wor
mer de tweede machine werd. Hier
heeft de heer Luttik alle functies aan
de papiermachines waargenomen, om
vervolgens reeds op vrij jeugdige leef
tijd als volleerd papiermaker te wor
den aangesteld. Vol begrijpelijke trots
Bij de Velsense politie zijn de vol
gende voorwerpen als gevonden aange
geven: ring met twee sleutels, dames-
ring, ring met vijf hangertjes, para
plu, bankbiljet, kinderwant, schakel
armband, vulpen, fietsstoeltj e, geruit
jasje, motorhandschoen, nylon want,
ring, muts, paar kinderhandschoenen,
schakelarmband, damespolshorloge,
muntbiljet, bril in etui, speelgoedbeer
tje, sjaal, nylon regenjas, kapje, nylon
want, speelgoedpistool, armbandje, rode
portemonnee met inhoud, tasje met
sleutels, tas met ondergoed en bad-
handoek, f ietssleutel, meisjesportemon
nee met geld en foto's, driewielig
kinderfietsje, Fiat-wieldop, kinderjack,
schooltas met boeken.
Inlichtingen over deze voorwerpen
worden dagelijks verstrekt op het
hoofdbureau van politie te Velsen,
waar zij elke dinsdag en vrijdag van
16.30 tot 17.30 uur eventueel zullen
worden afgegeven.
toont hij de bezoeker nog het fraaie
gouden horloge, dat hem op 7 maart
1930 bij zijn veertigjarig jubileum werd
uitgereikt. Tien jaar later mocht hij
ook zijn gouden jubileum viferen.
Met de vele herinneringen uit zijn
lange loopbaan bij de papierfabriek
zou de heer Luttik ongetwijfeld het
spreekwoordelijke boek kunnen vol
schrijven. Zoals over zijn eerste ken
nismaking met de elektriciteit, welke
verlichtingsbron de drie meter hoge
vlam kwam vervangen, die omhoog
spoot uit een grote, met een blikken
bak boven de doekwaterbak verbonden
pijp. Tevens moest toen nog van pe
troleumlampen gebruik worden ge
maakt.
Een van zijn sappige verhalen be
treft een strafoverplaatsing gedurende
een periode van vier weken naar de 6,
toen hij aan de 5 papiermaker was.
Door een aantal oud-leerlingen van
de Bloemendaalse Hartenlustmulo aan
de Vijverweg voor veertig percent
bezocht door leerlingen uit Velsen is
onlangs de vereniging „ReHa (Reünie
Hartenlust) opgericht. Verleden jaar
heeft men namelijk door middel van
een proefreünie geconstateerd, dat er
aan een dergelijke vereniging behoef
te bleek te bestaan. Vandaar dat bin
nenkort aan alle oud-leerlingen een
mededelingenblad zal worden toege
zonden, waar een aanmeldingsformu
lier bij zal zijn ingesloten.
De initiatiefnemers hebben het plan
jaarlijks minstens één feestavond te
organiseren, die in de sfeer van een
bepaald land zal worden geplaatst. Op
deze wijze zal omstreeks mei de eer
ste avond in het teken van Amerika
worden gezet. In dit verband heeft
men reeds het advies van de Ameri
kaanse ambassade gevraagd over de
manier, waarop de zaal in een wild
west-salon kan worden veranderd. Ook
wordt overwogen contact op te nemen
met een school in Engeland, waarvan
de opleiding met die van de Harten-
lustschool overeenkomt teneinde hier
mee tot een uitwisseling te geraken.
Voorts kan aan leden beneden de leef
tijd van 21 jaar een reductie van 50
percent op de toegangsprijzen voor de
Haarlemse Stadsschouwburg worden
verleend.
Het contactadres voor de gemeente
Velsen van de „ReHa" is gevestigd bij
de heer R. Hirdes, Hofdijklaan 90,
Driehuis, telefoon 5749.
Omdat Luttik namelijk een kostbaar
bekledingsstuk een droogvilt had
verspeeld, werd hem tevens een rijks
daalder van zijn weekloon afgehouden.
Hij heeft zijn strafperiode echter niet
uitgediend, want zijn plaatsvervanger
bleek niet in staat ook maar een ton
goed papier te maken. Het was hem
namelijk ontgaan dat een stoomafslui-
ter van de droogcilinder voortdurend
los trilde. IJs Luttik bekeek dit alles
met een vergeeflijk leedvermaak, even
als hij met genoegen vernam dat zijn
ploegmakkers met een „opgestoken
zeil" bij de directie hadden geïnfor
meerd, wie er nu eigenlijk moest wor
den gestraft, Luttik of zij. Want de
verminderde produktie betekende ook
voor hen een geduchte schadepost.
Vandaar dat IJs Luttik de volgende
dag met een brede grijns zijn oude
plaats aan de 5 weer kon innemen en
hij zonder zijn geheim te verraden het
papier opnieuw zonder een enkele
breuk de machine liet verlaten.
Pech
Ook herinnert de heer Luttik zich
nog als de dag van gisteren, hoe hem
door de „zenuwendaad" van een zij
ner collega's een kostbare serie post
zegels werd onthouden. Op deze kwade
dag bevond hij zich in de oud-papier
opslag, waar hij al menig fraai post
zegeltje voor zijn verzameling had ont
dekt. Tussen een archief, dat op het
punt stond onder de stenen te wor
den vernietigd, vond hij een oude post
wissel met negen zegels van 2,50, met
de afbeelding van koningin Wilhelmina
met hangend haar. Deze zegels had
den toen voor de filatelist een waar
de van zestig gulden per stuk. Juist
op het ogenblik dat de man die bij
deze machine werkzaam was, Luttik
op zijn verzoek de kostbare serie wilde
overhandigen, passeerde een der direc
teuren, die de mannen toevoegde:
„Niet praten, maar werken!". Lut-
tiks collega schrok zodanig van deze
opmerking, dat hij in zijn verbouwe
reerdheid de postzegels onder de ste
nen liet vallen, waar zij enige secon
den later volkomen waren vernietigd.
Een moment, dat de heer Luttik nog
vele slapeloze nachten heeft bezorgd.
Zoals reeds vermeld geniet de heer
Luttik binnenkort een kwart eeuw van
zijn ongetwijfeld verdiend pensioen
in het begin twaalf gulden per week
nadat hij gedurende de eerste dertig
jaar van zijn dienstverband niet heeft
geweten wat een dag vakantie bete
kende. „Gelukkig is dit nu allemaal
anders geworden", meent hij, „vroe
ger werkte je immers hard voor een
paar centen en het is toen meermalen
gebeurd dat je na je gewone lange
dagtaak van huis werd gehaald, om
's nachts opnieuw op de fabriek te
komen assisteren. Dan kwam je thuis,
waarbij je je eerst van top tot teen
moest wassen en verschonen, waarna
je 's morgens om zes uur weer pre
sent moest zijn. En dan had je twee
ëntwintig harde centen verdiend". De
markante figuur en levendige geest
van de bejaarde IJs Luttik leveren
echter nog altijd het bewijs, dat veel
en hard werken niet altijd nadelige
gevolgen heeft.
Met Willem Steyn als dirigent wor
den door de Hoogoven Harmonie dins
dag 20 en donderdag 22 december,
respectievelijk in de Grote Kerk in
Beverwijk en de Dr. Prinsenhal in
Heemskerk kerstconcerten gegeven,
waarvoor passende programma's zijn
samengesteld. In Beverwijk wordt me
dewerking verleend door het gemengd
koor „Zang en Vriendschap", onder
leiding van Ben Nuyen. Solisten zijn
de organist Bert Lassing en de so
praan Maria Diederik.
In Heemskerk werken mee de ver
enigde Heemskerkse koren, onder lei
ding van P. J. Potgieser en het Heems
kerks scholenkoor, onder leiding van
F. C. C. Teunissen. Voor beide con
certen is een samenzang opgenomen
tussen harmonie, koren en publiek.
Op de donderdagmarkt op het
Marktplein in IJmuiden zal mor
gen een der kraampjes worden be
zet door enige geüniformeerde da
mesleden van de IJmuider Harmo
nie, die de marktbezoekers doos
jes met twee fraaie kerstkaarsen
te koop zullen aanbieden. Het zijn
sierlijke, witte kaarsen, ongeveer
dertig centimeter lang en voorzien
van het opschrift „Prettige feestda
gen, IJmuider Harmonie". Bij de
verkoopsprijs van f 1,50 per paar
is een klein winstje voor de kas in
begrepen, dat zal worden aange
wend voor de aankoop van instru
menten voor de beide jeugdkorpsen
van de IJmuider Harmonie. Er
zijn vijfduizend kaarsen voorra
dig, zodat de kerstsfeer in talrijke
Velsense families straks ook met
„IJmuider Harmonie-kaarsen" kan
worden opgeroepen. En gezien de
grote populariteit, waar dit korps
zich bij de Velsenaren in mag ver
heugen, zullen dit ongetwijfeld ve
le gezinnen zijn.
