Vandaag uitspraak in proces tegen Dhani
Soekarno's gedrag tijdens de
opstand is nog niet duidelijk
Amsterdamse Casanova
in Denemarken
BORRICA
4
Britten „verkochten"
van Rhodesië-politiek
debacle
aan VN
Mislukken milde sancties
lijkt bij voorbaat zeker
JBHKKSV
Drie ton schade bij
Shell-Pernis
Hoessein vreest
Russische opmars
in Arabische wereld
Aangehouden
wegens belediging
Johnson
i
Gold RUM from Jamaica
DINSDAG 20 DECEMBER 196 6
9
Ililll
Pv.
Dhani's rol
Martadinata's vertrek
Pittige
volle,
exotische
Britse soldaten in
Duitsland verongelukt
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Het besluit van de Veilig
heidsraad tot voor alle VN-leden verplichte sanc
ties tegen Rhodesië het eerste besluit van deze
aard in het 21-jarig bestaan van de organisatie
is met zeer gemengde gevoelens ontvangen. De
Afrikaanse leden en de communisten in de Ver
enigde Naties achten de sancties, waardoor twaalf
Rhodesische produkten geboycot zullen worden en
olieaanvoer wordt belet, veel te mild en zijn woe
dend dat amendementen op de Britse resolutie, die
zouden hebben voorzien in een verplichting voor
de Britten om de olieaanvoer naar Rhodesië via
Zuid-Afrika en Mozambique met geweld te belet
ten en die bovendien Londen zouden hebben ver
plicht alleen met een oplossing in te stemmen,
waarbij de Afrikaanse meerderheid in Rhodesië
aan de macht zou zijn gekomen, niet zijn aanvaard.
De sancties waartoe is besloten zijn een dekmantel
voor de feitelijke Britse mildheid tegenover het
blanke racistische regime in Rhodesië, aldus deze
kringen, die ervan overtuigd zijn dat de boycot het
regime van Ian Smith niet op de knieën zal dwin
gen en die volgens geruchten nu al plannen maken
om over een paar maanden bij de Verenigde Naties
aan te kloppen met een verdergaande resolutie,
waarbij sancties ook tegen Zuid-Afrika en Portu
gees Mozambique, die thans een levensgroot lek
vormen in de boycotpolitiek, zouden worden voor
gesteld.
V N-berekeningen
over'n béste geiser gesproken...!
Kort
nieuws
(Van onze correspondent)
DJAKARTA. De Mahmiloeb, het speciale hof dat de Indonesische
«amenzweerders van het vorige jaar berecht, zou vandaag het vonnis vellen
over de drie-sterren-Iuchtmaarschalk Omar Dhani, die man die indertijd
van de communisten de belofte zou hebben gekregen dat na Soekarno's
dood het presidentschap in zjjn handen zou komen. In verband met de
vastenmaand ramadhan, waarin ongeveer van zonsopgang tot zonsonder
gang wordt gevast, zijn de laatste gedeelten van het proces in de avond
uren afgehandeld. Donderdagavond eiste de openbare aanklager de dood
straf tegen Omar Dhani. Vanavond is eerst het woord aan Soenarjo, eens
aanklager in het Schmidt-Jungschlaeger-proces, nu de verdediger van de
man wiens schuld en medeplichtigheid aan de gebeurtenissen van 36 sep
tember 1965 voor het proces al vaststonden en omtrent wiens vonnis men
zich geen illusies maakt. Of inderdaad vanavond het vonnis valt, zal voor-
nameiijk afhangen van Soenarjo's slotpleidooi.
Ondermeer omdat zijn medeplichtigheid
vaststond immers op 1 oktober 1965
koos Omar Dhani in een dagorder open
lijk partij voor de 30-september-bewe-
ging heeft het proces tegen hem veel
minder belangstelling getrokken dan bij
voorbeeld dat tegen Soebandrio. Boven
dien had het publiek, na de teleurstel
lingen van vorige processen, het geloof
in opzienbarende onthullingen met na
me wat Soekarno's rol betreft ver
loren.
Inmiddels was er toch wel reden ge
weest om van Omar Dhani iets te ver
wachten. Want hij was op 30 september
van het vorige jaar de commandant van
de luchtmacht, beter dan wellicht iemand
anders op de hoogte van de activiteiten
die president Soekamo op die dag heeft
ontplooid op het militaire vliegveld van
Djarkarta. Halim Perda-Nakoesoema,
het voormalige Tjililitan.
De president had daar, zoals men weet,
een goed heenkomen gezocht. Tijdens het
proces bleek dat zowel verdachte als ge
tuigen Soekarno zo weinig mogelijk in
diskrediet wensten te brengen. Het stu
dentendagblad „Kami" schreef: „Voor
aanstaande politici zijn van mening dat
tijdens dit proces de door de communis
ten aanbevolen mondje-dicht-tactiek
wordt gevolgd. De „mist van Halim" is
in Djarkarta al een gevleugeld woord ge
worden. En ook tijdens het proces tegen
Omar Dhani is die mist niet geheel op
getrokken.
De rol van de luchtmachtbevelhebber
«elf Is al heeft hij schuld bekend
ook nog niet geheel duidelijk. Hij heeft
tijdens het proces bekend de inmiddels
ter dood veroordeelde majoor Soejono
vorig jaar toestemming te hebben gege
ven burgers een militaire opleiding te
geven.
Onder anderen werden leden van de
communistische vrouwenbond (Gerwana)
door hem opgeleid, een naam die een
lugubere klank heeft gekregen door de
gruwelijkheden die deze vrouwen aan de
gearresteerde generaals begingen.
Medio september '65 heeft Omar Dhani
•en reis naar China gemaakt. Hij sprak
met Tsjoe En-Lai over de levering van
100.000 lichte wapens voor deze burgers
in-uniform, die een vijfde colonnen zou
den moeten worden in Indonesië. Tijdens
het proces verscheen bij verrassing een
mededeling van Soekamo dat Omar Dha
ni in opdracht van hem de besprekingen
in Peking voerde. Minister van Defensie,
Nasoetion, bleek niet over deze affaire
te zijn ingelicht.
Op de avond van 30 september heeft
Omar Dhani tijdens een stafbespreking
bij hem thuis vernomen dat de volgende
dag de „zuiveringsacties" in het leger,
die het leven zou eisen van een aantal
generaals onder wie opperbevelhebber
Yani, zou beginnen. De leiding berustte
bij brigade-generaal Soepardjo (een man
die nog steeds niet is gevonden). De
luchtmachtleiding besloot de actie te
steunen, ©ok met wapens en ander ma
terieel.
Al verklaarde Omar Dhani tijdens het
proces dat alleen hij verantwoordelijk
kan worden gesteld voor de daden van de
luchtmachtstaf, het publiek vraagt zich af
waarom niemand tegen het complot in
verzet is gekomen. De rechter heeft die
vraag echter niet gesteld, zelfs niet toen
een van de getuigen, vice-luchtmaar-
schalk Makki Perdana-Koesoema, er zijn
«pijt over uitsprak dat hij generaal Na
soetion niet op de hoogte had gebracht
van de dingen die komen zouden.
Dit ondanks het feit dat op de lijst van
te vermoorden generaals (die op de be
wuste avond aan de luchtmachtstaf werd
voorgelezen) de naam voorkwam van
Makki's buurman generaal Harjono. Op
30 september ging Omar Dhani akkoord
met een voorstel om zich per dagorder
achter de actie te stellen en omstreeks
middernacht ging hij rustig slapen, we
tend dat zijn meerdere Nasoetion en zijn
collega Yani enkele uren later uit de weg
zouden worden geruimd (Nasoetion ont
kwam, zoals bekend, zwaar gewond).
Toen de rechter informeerde waarom
Omar Dhani zijn wetenschap niet heeft
doorgegeven aan de president, bleef het
antwoord uit. Was Soekarno dus niet pre
cies op de hoogte? Volgens de verklarin
gen van verdachte en enkele getuigen is
het brigade-generaal Soepardjo geweest
die de president op Halim van de zui
vering op de hoogte heeft gebracht.
Soekarno zou hebben gereageerd met
de opmerking: „Goed, goed, goed, dat
kan in een grote revolutie gebeuren. Er
zijn altijd ups en downs. Al zijn ze soms
bloedig, de revolutie schrijdt voort. Ik
wens geen verder bloedvergieten meer!"
Herhaaldelijk informeerde de rechter
wat Soekarno heeft gedaan na het bekend
worden van de gebeurtenissen. Heeft hij
opdracht gegeven kolonel Oentoeng, de
bevelhebber van zijn lijfwacht, te arres
teren? Wat deed hij toen hem werd ver
teld dat in het huis van generaal Yani
„bloedvlekken waren gevonden"? De pre
sident, zo bleek, ging naar het huis van
een luchtmachtofficier om enkele uren te
slapen. Verfrist ging hij vervolgens over
tot het benoemen van een waarnemend
legercommandant hoewel op dat mo
ment omtrent Yani's lot nog geen zeker
heid bestond.
Als opvolger van Yani blijkt toen door
de commandant van de marine generaal
Soeharto te zijn voorgesteld. Soekarno
wees het idee van de hand. Soeharto
was naar zijn mening „te koppig". Omar
Dhani en enkele getuigen hebben ver
klaard dat Soekarno generaal Pranoto
koos. Of dit juist is, staat niet vast. Pra
noto werd al snel door Soeharto gear
resteerd. De dagorder die Soeharto over
zijn benoeming zou hebben uitgegeven,
is de mist ingegaan.
De marinecommandant, admiraal Mar-
tadinata, heeft het vliegveld Halim on
middellijk willen verlaten. Dat is hem
echter hetgeen een onthullend feit is
door president Soekarno zelf verboden.
Tegen (liens bevel in verliet de admi
raal echter de basis, sloot zich aan bij
Soeharto en bereidde de aanval op Ha
lim voor.
Van die aanval werd men op Halim
tevoren op de hoogte gesteld. Soekarno
zou toen Omar Dhani hebben gevraagd:
„Waar wil je me heenbrengen?" Deze had
Djokja of Madioen (Oost-Java) geopperd
Op voorstel van vice-president Leimena
werd het Bogor. Omar Dhani week uit
naar Madioen.
De gedragingen van president Soekarno
op de eerste oktober zijn ook na het pro
ces nog allerminst duidelijk. Hij zou de
nacht van 30 september op 1 oktober heb
ben doorgebracht in de woning van zijn
echtgenote Dewi. Een kolonel, Saelan,
vertelde als getuige dat hij de president
naar het paleis had gebracht.
Soekarno zou hem hebben gezegd „Ik
ben overrompeld, wat wil je met mij
doen". Het legerblad Berita Yudha, druk
te die uitspraak als „kop" af boven het
verslag van het proces. Maar, of Soe
karno dat werkelijk heeft gezegd
Omar Dhani, de itoormalige Indone
sische luchtmacht-commandant, op
de foto omringd door zijn bewakers,
wordt ervan verdacht medewerking
te hebben verleend aan de opstand
van 30 september. Vandaag wordt
uitspraak van de rechtbank ver
wacht. Vorige week was de dood
straf tegen Dhani geëist.
Een 26-jarige Amsterdammer is in voor Denemarken en speciaal voor de
Soenderborg in Denemarken veroordeeld
tot vier maanden gevangenisstraf voor
waardelijk wegens diefstal van 1300 kro
nen (ƒ650) van een van zijn vele vrien
dinnen, die hij er in het stadje in het
zuiden van Jutland op nahield. De zaak
was aanhangig gemaakt door een 28-jari-
ge gescheiden vrouw. Drie van zijn ande
re vriendinnen waren bij de uitspraak
aanwezig. Bij hen was een 26-jarige kel
nerin die verklaarde dat haar verhouding
met de hartenbrekende Amsterdammer
haar 32.000 kronen 16.000) had ge
kost. „Toch houd ik nog van hem", ver
klaarde zij.
De advocaat van de Amsterdammer zei
dat zijn cliënt veel te intelligent is om te
stelen. Hij wist dat diefstal tot uitwijzing
zou leiden en met het oog op zijn liefde
De ontploffing in een compressorstati
on van de paraffine-kraakinstallatie bij
Shell Nederland Chemie NV te Pernis
zondagmiddag heeft een schade van on
geveer 300.000 aangericht. Als gevolg
van de explosie, die gevolgd door een
hevige gasbrand, zal ook produktiever-
lies optreden. De ontploffing is volgens
de Shell veroorzaakt door een gaslekka-
ge, die op haar beurt een gevolg was
van een breuk in een compressorcylin-
der.
Deense vrouwen achtte de verdediger het
hoogst onwaarschijnlijk dat de Nederlan
der een diefstal zou plegen.
Er waren ook twee dames in de rechts
zaal, die volgens de Amsterdammer ja
loers op elkaar waren. Beiden hadden
hem onafhankelijk van elkaar in Amster
dam bezocht. Hij had echter zijn keuze
laten vallen op een andere Deense, bij
wie hij een baby van anderhalf jaar heeft.
De officier van Justitie memoreerde
dat de Nederlander in mei 1965 in Am
sterdam was veroordeeld tot vier maan
den, waarvan twee voorwaardelijk, we
gens het kopen van babykleren op naam
van zijn Nederlandse vrouw ten behoeve
van zijn buitenechtelijke baby bij zijn
Deense vriendin in Soenderborg
ADVERTENTIE
CO MP
WASHINGTON (AP) Koning Hoes
sein van Jordanië heeft verklaard dat de
Sovjet-Unie een nieuwe politiek volgt die
erop gericht is het Nabije Oosten in haar
macht te krijgen. „Ik geloof dat de Rus
sen zeer ver zullen gaan op dit punt, bijna
tot het punt van confrontatie met de vrije
wereld", aldus de koning.
Volgens Hoessein wil de Sovjet-Unie de
natuurlijke hulpbronnen van het gebied
in handen krijgen, met name de olie, en
zeggenschap krijgen over de verbindings
wegen, zoals het Suezkanaal.
„Bovendien, als de Russen de Arabische
wereld in handen krijgen, zouden ze een
directe verbinding hebben met Afrika,
dat voor hen ook een hoogst interessant
gebied is", aldus Hoessein. Ook China
tracht volgens hem zijn invloed in het
Nabije Oosten te versterken. Dit zou vol
gens Hoessein tot nieuwe wrijving tussen
de beide landen kunnen leiden.
„Ik geloof dat de gezamenlijke doel
stelling van de Russen en de Chinezen
fundamenteel dezelfde is, namelijk het
vernietigen van alles wat waarlijk Ara
bisch is. Als ze dit hebben volbracht
zullen ze voor de volgende stap staan en
op dat punt kunnen ze met elkaar botsen
over de doelstellingen".
BAD SALZUFLEN (Duitsland (AP)
Zondagavond is een auto ingereden op
een groep Britse militairen in Bad Salzu-
flen, West-Duitsland. Hierbij zijn twee
soldaten omgekomen en een derde ern
stig gewond.
De drie militairen die door de auto zijn
geraakt, werden in een sloot geslingerd.
De soldaten liepen in een groep van on
geveer twaalf man naar hun kamp in He
reford toen het ongeluk gebeurde. Ook de
bestuurder van de auto en zijn vrouw zijn
gewond.
Zo ver is het nog niet. Maar ook VN-
delegaties van Westelijke landen die het
Britse standpunt steunden, zoals de Ver
enigde Staten en Nederland, lijken be
zorgd te zijn dat de boycot het gewenste
doel niet bereiken zal en dat de Ver
enigde Naties een ernstige prestigeklap
zullen oplopen door deze kwestie, die
feitelijk zo luidt het consequente Fran
se standpunt binnen Engelands compe
tentie zou moeten vallen, maar door het
totaal mislukken van de Britse politiek
ongelukkigerwijs naar de Verenigde Na
ties werd overgeheveld.
Allerlei cijfers zijn te horen over de
schade die de VN-sancties Rhodesië's eco
nomie zouden toebrengen. Amerikaanse
experts beweren dat Rhodesië van 1965
op 1966 reeds vijftien percent economisch
inboette als gevolg van de vrijwillige boy
cotmaatregelen tegen Rhodesische pro
dukten en de vrijwilligë beperking van de
aanvoer naar de staat waar de 250.000
blanken vier miljoen Afrikanen onder de
duim houden.
Door de nieuwe maatregelen zou nog
eens tien percent voor rond honderd
miljoen dollar afgeknabbeld worden
van Rhodesië's economische koek, aldus
de Amerikanen, die hebben berekend dat
de Amerikaanse export naar het bewuste
land sinds 1956 van 23 miljoen naar ruim
zeven terugliep, terwijl de Amerikaanse
import door de nieuwe sancties naar ver
wacht van jaarlijks rond tien miljoen
gereduceerd zal worden tot twee miljoen.
In totaal zou Rhodesië volgens deze
berekening zijn economisch activiteit met
een kwart beperkt zien, hetgeen zeer
pijnlijk is. In VN-kringen daarentegen zijn
andere berekeningen te horen, waaruit
zou blijken dat de schade voor Rhodesië
veel geringer zal zijn. De uitvoer van de
twaalf in de Britse resolutie genoemde
produkten beloopt circa 235 miljoen dol
lar. Ongeveer tachtig miljoen hiervan be-
Smith in Salisbury niets anders gedaan
zou hebben dan het koloniale Britse juk
afwerpen, waardoor een vergelijking met
de Amerikaanse onafhankelijksheidsstrijd
opgaat. De invloedrijke courant Washing
ton Post lijkt in deze richting te denken
en oud-minister van Buitenlandse Zaken
Dean Acheson, blijkens een ingezonden
stuk aan genoemd blad, eveneens.
ADVERTENTIE
Veelzijdig in z'n toepassingen, J- A.
vlot in zijn dienstbetoon. Junkers
gasgeisers zorgen voor
(regelbaar) warm water in
keuken, werkplaats, bij-keuken
...en metéénVerwacht u énders
van Junkers (al 86 jaar gespe
cialiseerd in keukengeisers,
badgeisers, cv-geisers, geisers,
geisers, geisers, geisers...)?
Alberlsiod
TANZANIA r
jOor-es-
longe
ANGOLA
Usobethstod
ila tabral Ay
ZAMBIA
L0ESA1
Serpo Pinlo
ssamedes
.VSAIISBDRY
Isvmeb
ootlontem
IBoélawajo v«
IDWEST-
BEETSJOEANA
OABERONE
WaWisbooi
AFRIKA
OURENCO MARQUE
stjurg
SWAZILAND
^sUderitz
ome
BASOETOLAND
ZUID-
Hoogspannings
kabel
Spoorweg
Ontworpen
Olieleiding
km 800
osl Lande
treft de tabak waarmee Rhodesië het af
gelopen jaar reeds afzetmoeilijkheden
heeft gehad, hoewel via Zwitserland en
West-Duitsland, beide geen leden van de
Verenigde Naties, een groot deel der ta
baksoogst tenslotte de wereldmarkt be
reikt zou hebben. Om dit verlies van
tachtig miljoen tegen te gaan, zou Rho
desië evenwel makkelijk kunnen overgaan
naar aanplanten van tarwe, mais, rijst,
produkten die nu nog ingevoerd worden.
75 miljoen van genoemde 235 miljoen
dollar zou verder onaangetast blijven
door de uitvoer via Zuid-Afrika en de
Portugese gebieden, twintig miljoen door
uitvoer naar Afrikaanse staten die door
tekorten gedwongen zijn onderhands in
Rhodesië te blijven kopen. Daarom, aldus
deze VN-kringen, zal de totale schade aan
Rhodesië's uitvoer slechts 235 miljoen
minus 80, 75 en 20, is slechts zestig mil
joen dollar belopen, een bedrag waarmee
de rebelse staat gemakkelijk in het reine
kan komen.
Juist omdat de sancties zo weinig effec
tief lijken, maakt men zich in brede VN-
kring zorgen dat zich herhalen zal wat
in 1935 gebeurde toen de volkenbondsboy
cot tegen Italië, dat Ethiopië aanviel, op
een totale mislukking uitliep, namelijk
dat de volkenorganisatie er een lelijke
knauw van zal krijgen.
Deze overweging versterkt het stand
punt van een aantal Amerikanen, die de
hele actie tegen Rhodesië verwerpen als
irrelevant en illegaal, omdat het regime-
In Amsterdam hebben rechercheurs in
opdracht van de Amsterdamse officier
van Justitie de eerste voorzitter van de
Socialistische Jeugd Nederland, een 22-
jarige student aangehouden onder verden
king van opzettelijke belediging van een
bevriend staatshoofd. De student nam
zondagmiddag deel aan de maandelijks»
Vietnam-protestdemonstratie in de hoofd
stad en zou een van de dragers van een
spandoek met het opschrift „Johnson
Oorlogsmisdadiger" zijn geweest.
Brandkastkrakers. Het Amsterdamse ge
rechtshof heeft een 24-jarige barkeeper
uit Amersfoort en een evenoude kelner
uit Utrecht die op heterdaad waren be
trapt bij een poging de brandkast te
forceren bij de N.V. Pon in Amers
foort, ieder veroordeeld tot anderhalf
jaar gevangenisstraf en voorwaardelijke
terbeschikkingstelling der regering.
