Haarlems zestal volbracht zijn
kerstvastenactie van 48 uur
m
ws
Elf vastende jongeren in Breda
werden door publiek geschopt
In Arnhem gaven enige
voedselstakers het op
Demonstraties
allerwegen
1
PROTEST TEGEN OORLOGHONGER EN ARMOEDE
„Veel sympathie
en positieve
belangstelling"
Non-stop-soos
op kerstdagen
werd een succes
In Maastricht
stak politie er
een stokje voor
Predikant bracht
tien gulden voor
een biertje
DINSDAG 27 DECEMBER 1966
6
De zes Haarlemse jongeren, die klokslag twaalf uur in de kerstnacht
hun voedselstaking „om onze medemensen met hun neus te drukken
op de steeds groter wordende tegenstellingen die er in onze wereld heer
sen" begonnen, hebben hun 48 uur durende „Kerstvasten 1966" vol
bracht. Alleen heeft het enige meisje in het gezelschap, de 16-jarige mulo-
leerlinge Ingrid Baks in de loop van tweede kerstdag de marktkraam bij
het verzetsmonument op de Dreef verwisseld voor de door openbare
werken beschikbaar gestelde keet ernaast. Zij had last van duizelingen,
„maar zo vertelde zij, „dat is niet van de honger". In de keet kon zij zich
met straalkachels beter tegen de koude wapenen. De vijf andere eetstakers:
de 19-jarige initiatiefnemer Harry van der Meulen, student in de sociologie
in Amsterdam, zijn 20-jarige medestudent Pieter Verkeer, de 21-jarige
freelance bouwkundig tekenaar Rieks Witte, de 20-jarige kantoorbediende
Sietse Henstra en de 19-jarige nog solliciterende Leo Meijer, bleven tot
gisteravond twaalf uur in de kraam, die ten dele met een dekzijl was afge
schut, verblijf houden.
Fietsers uit Den Haag
Stormschade
Pamfletten
I eel gediscussieerd
Heerlijk kerstfeest"
WEEKABONNEMENTEN
WÈÊBÊ
Het is een sobere manifestatie geweest
het zestal had bijvoorbeeld afgezien
van spandoeken en er hebben zich geen
nare incidenten voorgedaan. Over belang
stelling en meeleven hebben de vastende
jongelui, die alleen koffie en thee zonder
melk en suiker gebruikten „geen calo
rieën" stelden zij met nadruk niet te
klagen gehad- Tal van mensen kwamen
een praatje maken, een warme dronk of
lectuur brengen. Op eerste kerstdag bracht
een meisje een tientje van haar zakgeld
en de tweede kerstdag kwam zij terug
met sinaasappelen en door haar gebakken
appeltaart. Die heeft het zestal echter
niet genuttigd, zolang hun vastenactie
duurde. Gisteravond om twaalf uur heb
ben zij een lichte maaltijd, bestaande uit
yoghurt, vruchten, bouillon en toast, ge
bruikt.
De eerste die in de kerstnacht
prompt om twaalf uur de zes jongeren
succes met hun actie kwam wensen,
was het Haarlemse raads- en Tweede-
Kamerlid J. J. Voogd, die aan Ingrid
een bundel gedichten van Ed Hoornik
schonk als een symbolisch offer; de bun
del, waaraan hij zeer gehecht was, is
namelijk niet meer in de winkel te koop.
Ook verklaarde de heer Voogd zich uit
sympathie met d# actie bereid geduren
de de beide kerstdagen niet te roken.
Ook andere raadsleden gaven van hun
belangstelling blijk en op tweede kerst
dag 's avonds tegen half acht kwam bur
gemeester Cremers, vergezeld van zijn
hond, gedurende enkele minuten een
praatje aan de kraam maken. Rond het
middaguur op eerste kerstdag arri
veerde de dichter Harry Mulisch, die
enige tijd bleef praten. Verder kwamen
de Haarlemse predikanten J. A. van Ar-
kel, gereformeerd, N. van Egmond, her
vormd, en J- W. Wery, remonstrants, van
hun meeleven getuigen.
Het Tweede-Kamerlid mevrouw H.
Singer-Dekker kwam maandagmiddag
blijk gaven, werd een pamflet uitge
reikt. Volgens dit pamflet wilden de zes
jongelui hun medemensen wijzen op de
steeds grotere tegenstellingen in de we
reld, zoals vrede en oorlog, recht en on
recht, gezelligheid en eenzaamheid, rijk
dom en armoede, overvloed en honger.
„Wij vinden dat deze contrasten juist
met Kerstmis het meest schrijnend naar
voren komen, doordat velen meer nog
dan anders het geval is zich binnen
de huiselijke gezelligheid van hun mede
mensen afsluiten, zonder zich te bekom
meren om de gevolgen van hun liefdelo
ze en apathische houding. Zij omringen
zich", aldus de jongelui in hun pamflet,
„met typische welvaartssymbolen (kal
koen, kunstmatige witte kerst, elektri
sche kaarsjes, champagne enz.) en dat
alles onder hartstochtelijk gejubel „Vrede
op aarde". Zij sussen hun geweten door
naar de kerk te gaan, iets wat voor som
migen niet meer dan sleur geworden is.
Vanzelfsprekend zullen de slachtoffers
van dit geestelijk klimaat er materieel
niet op vooruit gaan door onze actie.
Geldelijke hulp alléén, zelfs zeer grote,
kan geen duurzame verbetering teweeg
brengen; daarvoor is allereerst een door
dringing nodig van de gehele samenleving
met een geest van naastenliefde in plaats
van met een geest van onnadenkendheid
en zelfgerichtheid. Juist in deze dagen
verklaren wij ons solidair met diegenen
die te lijden hebben van de bewustzijns
vernauwing van de gezapige kerstvierders
aldus het pamflet.
Warme koffie en thee zonder melk en suiker was vrijwel het enige gerief dat de jongelui zich gedurende hun kille
kerstvasten veroorloofden.
-x-V
mm
De non-stop-sociëteit die de Haarlemse
jongerenorganisatie „Jeugd en Evange
lie" met medewerking van de vereniging
van kamerbewoners „Koinonia" in het ge
bouw van de laatste aan de Doelstraat
had mogelijk gemaakt uit sympathie met
de zes vastenden jongeren op de Dreef,
is een succes geworden. Totaal rond
tweehonderd mensen bezochten de soos
om wat te gebruiken en een praatje te
maken
Zaterdagavond om zes uur gingen de
deuren open en nadat het de hele avond
al redelijk druk was geweest, bleven
's nachts ongeveer twintig mensen ge
zellig bijeen om te discussiëren en naar
muziek te luisteren. Onder hen waren
kamerbewoners zonder familie in de stad
en studenten. Ook buitenlandse arbeiders
bezochten de soos.
Vooral eerste kerstdag na de kerkdien
sten kwamen veel mensen aanlopen. De
hele nacht door was het een gaan en ko
men. De organisatoren kregen van eenza
men reacties als „Leuk dat jullie aan
ons hebben gedacht". Zij menen dat het
experiment stellig voor herhaling vat
baar is.
(Van onze correspondent)
De Maastrichtse politie heeft een stokje
gestoken voor de vastenactie van vijf jon
ge Limburgers op de Vrijthof. Drie in
woners van Maastricht (20, 22 en 24 jaar)
en twee van Bom (21 en 27 jaar) hadden
voor hun voedselstaking op eerste kerst
dag twee banken op het plein uitgekozen.
Op een spandoek deelden ze het doel van
hun verblijf daar mee: „Wij vasten hier
24 uur voor de vrede".
Om twee uur in de kerstnacht maakte
de politie al een einde aan hun vredes-
actie. Het spandoek werd in beslaggeno
men en het vijftal kreeg een bekeuring,
omdat ze voor hun demonstratie geen toe-
ftemming van de politie hadden gevraagd.
Ze hebben eerste kerstdag binnen vier
muren verder gevast.
De marktkraam op de Dreefwaar
de zes Haarlemse vastende jongeren
verblijf hielden, trok veel publiek.
Vooral in de middaguren op beide
kerstdagen was de kraam een tref
punt waar druk werd gediscussieerd
over allerlei vraagstukken.
tweehonderd gulden brengen. Ook van an
dere mensen kregen de eetstakers geld.
Zij overwegen dit aan de UNESCO af te
staan.
De beide nachten hebben de zes jonge
ren in de kraam doorgebracht gehuld in
slaapzakken. Zij beweerden niet veel last
van de kou te hebben gehad. De straal
gaskachel heeft nauwelijks dienst gedaan.
De eerste nacht hebben zij niet veel ge
slapen. Om twee uur kwamen enkele op
geschoten jongelui hen een uur lang
vervelen. Om drie uur kreeg het zestal
bezoek van een man uit Den Haag, die
naar Haarlem was komen fietsen om zijn
sympathie met de vastenactie te betui
gen. Hij had er drie uur over gedaan. Na
een uur met de Haarlemmers gesproken
te hebben, stapte hij weer op de fiets
om de terugtocht te aanvaarden.Om
zeven uur kwam een dame enthousiast
vertellen dat haar dominee iets over de
actie van de zes jongeren had gezegd in
zijn kerstpreek de avond tevoren.
Van slapen kwam toen niet veel meer,
temeer daar de wind aanwakkerde tot een
fiks stormpje, waardoor de kraam gedeel
telijk in elkaar ging. Met touwen en spij
ker werd het houten geval weer zo veel
mogelijk winddicht gemaakt. Om elf uur
kwam een dame „Het bittere kruid" van
Marga Minco ten geschenke geven en
om twaalf uur boden leden van een jonge-
rensociëteit bloemen aan. Een uurtje la
ter was Harry van der Meulen in druk
gesprek gewikkeld met een Amerikaanse
dame. Korte tijd daarna stopte een bus
van de NZH, waarvan de chauffeur de
eetstakers in de gelegenheid stelde pam
fletten onder de passagiers uit te delen.
Ook veel automobilisten stopten om een
pamflet in ontvangst te nemen, maar
daar moest de politie uit veiligheids
overwegingen een stokje voor steken.
Deze pamfletten had het zestal op kerst
avond aan de uitgang van kerken en bij
cafés laten uitdelen. Ook aan de vele
passanten die vooral in de middaguren
van de beide kerstdagen op de Dreef van
hun belangstelling en nieuwsgierigheid
,.Wij houden onze vastenactie uit men
selijke overwegingen, niet uit politieke"',
lichtte Harry van der Meulen toe. En hij
vertelde dat gedurende de kerstdagen niet
alleen overdag, maar ook 's nachts veel
met passanten gediscussieerd is. Daarbij
draaide het om denkbeelden over de
naastenliefde, Viernam, het communisme,
het provodom, de plaats van het chris
tendom in de wereldsituatie, enzovoorts.
„Door deze gesprekken en door positie
ve belangstelling tal van mensen kwa
men herhaalde keren even langs om
te vragen „Hoe gaat het?" kunnen we
weer in de mensen gaan geloven. Als je
nihilist was, dan was je nu helemaal be
keerd", aldus Leo Meijer. Deze jongeman
vastte in plaats van Thijs de Jongh, die
om gezondheidsredenen van de actie had
afgezien, maar wel met enkele andere
jongeren als verzorger optrad. Aanvanke
lijk leek het erop dat Leo ook niet kon
meedoen tengevolge van een keelontste
king, maar hij had het er maar op ge
waagd- Een sympathiserende arts, die
tijdens de actie kwam aanlopen, zag geen
reden Leo verder deelnemen aan de vas-1
tenactie af te raden.
„We hebben veel gepraat en op deze
wijze een heerlijk kerstfeest gehad. We
hebben geen honger, alleen een wat leeg
gevoel", aldus het zestal tegen het einde
van hun actie. „Zondagavond waren we
wel bekaf en wilden toen echt slapen. Dat
is ook beter gelukt dan de eerste nacht."
In de middag van de tweede kerstdag
kwam de NTS, die de vorige dag al op
namen bij de kraam op de Dreef had ge
maakt, Harry van der Meulen halen voor
een gesprek in de studio. De overige vijf
jongelui konden via een draagbaar tele
visietoestel dat een handelaar in de buurt
kwam brengen, de directe uitzending in
het programma „Monitor" volgen. Rond
om het middaguur luisterden de jongelui
door middel van een „portable" naar een
aan hun actie gewijd radiopragramma
dienen uiterlijk op woensdag te worden
betaald, daar de bezorgen op donder
dag moeten afrekenen.
4 DE ADMINISTRATIE
kaoou» t «.maaaiyoi tjtMUJOuMOOoooojanaooocitiBni
In Breda zaten of lagen elf jongeren,
gehuld in dekens met af en toe een
warme dronk, hun twee etmalen
durende vastenperiode uit.
„We hebben het niet gemakkelijk ge
had, maar we hebben van vele kanten
betuigingen van begrip en sympathie ge
kregen. Natuurlijk zijn er ook misselijke
voorvallen geweest, maar we mogen toch
echt wel zeggen dat de actie, zoals wij
die ons hebben voorgesteld, geslaagd is".
De elf jongeren uit Breda en Tilburg die
tijdens de kerstdagen op de Bredase
Havermarkt een 48 uur durende eetsta-
king hebben gehouden, zijn tevreden. Gis
teravond om twaalf uur hebben zij hun
dekens en slaapzakken opgepakt en zijn
voldaan naar huis gegaan. Het bouwsel
van houten palen en oranje zeildoek,
waar zij twee etmalen in hadden door
gebracht, is afgebroken. De staking, op
touw gezet om de mensen te wijzen op
de misstanden in de wereld, is voorbij.
Appie Vermeeren, een van de organisa
toren van de actie, zegt geestdriftig:
„Een van de mooiste reacties die we
hebben gekregen, is die van een oudere
meneer, die naar ons toekwam om te
zeggen dat hij zich schaamde voor de
generatie, waarin hij leefde. Hij vond het
prachtig dat wij door onze staking onze
verbondenheid met de noodlijdenden tot
uitdrukking wilden brengen."
Nog tal van andere positieve reacties
heeft de groep ontvangen. Zoals van de
onbekende die in grote sportwagen in de
nacht van zaterdag op zondag langs de
Havermarkt kwam stuiven, de jongeren
zag. zijn wagen plotseling tot stilstand
bracht, het raam opende, een pakje si
garetten naar de voedselstakers gooide en
weer wegreed. Een dominee kwam de jon
gelui een tientje aanbieden „om na af
loop van de actie een glas bier te gaan
drinken". Enkele nonnen kwamen op eer
ste kestdag zeggen dat zij het toch zoo'n
mooi gebaar vonden en het Leger des
Heils kwam de groep een vrolijk kerst
feest wensen.
Mensen die in de omgeving van het
bivak wonen, boden dekens aan om de
ergste kou tegen te gaan en velen kwa
men adhesie met de actie betuigen.
Natuurlijk waren er ook „afknappers"
en tegenvallers. Die deden zich al met
een de eerste nacht voor. De jongeren
waren nog bezig hun bivak in te rich-
ten, toen alle bars en cafés in de omge
ving sloten. Aangeschoten en dronken
mensen schopten toen veel herrie, maar
van lieverlee werd de stemming rustiger
en kon er redelijk worden gepraat. Want
gediscussieerd is er veel. Voor- en tegen
standers hebben urenlang staan redetwis
ten over het al of geen zin hebben van
deze hongeractie. In deze periode hadden
de voedselstakers het bijzonder moei
lijk. „Door de honger en de koude wa
ren we niet meer in zo'n beste stemming
en als dan iemand met de meest on
zinnige argumenten komt aanzetten en be
weert dat wij parasiteren op de mede
mens „ze moesten jullie naar een in
terneringskamp sturen" dan heb je
het wel moeilijk om niet tegen zo iemand
uit te vallen."
Erger werd het nog toen sommige om
standers brood en worst in de tent waar
de jongelui lagen, gingen gooien en zelfs
de slapers op de grond begonnen te
schoppen en te trappen. Toch hebben de
elf stakers volgehouden. Al met al is het
hun bijzonder meegevallen. Het weer
was, uitgezonderd de eerste nacht, toen
het regende en sneeuwde, vrij gunstig.
Wel was het koud, maar daar hebben
de jongelui zich niets van aangetrokken.
Verkleumd en rillerig hebben zij te mid
dernacht hun spullen opgepakt. Voor hen
was de actie geslaagd.
(Van onze correspondent)
Met rode neuzen, rillerig en koud tot
op het bot dachten gisteravond rond ze
ven uur 19 jongelui nog maar aan één
ding: eten Iets dat toen geoorloofd was,
daar de 48-urige voedselstaking die op
de Grote Markt was gehouden ten einde
was. Van de groep, die doordat een groot
aantal kwekelingen het op het laatste mo
ment had laten afweten, kleiner was, dan
men verwachtte, zijn twee jongens na de
eerste nacht niet meer komen opdagen
en werd een van de vier meisjes door
haar ouders teruggehaald.
Incidenten hebben zich door de goede
politiebewaking niet voorgedaan. Het bi
vak bood na twee dagen een wat tries
te aanblik: rillende mensen, klamme de
kens, verregende tenten, een koud gewor
den warmwaterkruik en leeggebrande
olielampen. Een kan koffie, die een hb'er,
toen hij de vastende voor zijn school
krant interviewde meebracht, stond leeg
op de kinderhoofdjes van de Grote
Markt. Ondanks de goede bedoelingen
van de scholier hebben niet de jongelui,
maar verraste voorbijgangers de warme
drank naar binnen gewerkt.
Gegeten heeft niemand, ook niet zij die
de twee nachten thuis hebben doorge
bracht. De tocht die de jongelui zater
dag door de binnenstad van Arnhem
hielden, heeft weinig succes gehad. De
borden die zij hier voerden waren niet
tegen de regen- en h&gelbuien opgewas
sen en er was weinig publiek.
Belangstelling had men wel op eerste
kerstmiddag. Het mooie weer lokte velen,
het meest per auto, naar het door ijze
ren hekken afgezette kamp. De nieuws
gierigheid van de Arnhemmers was
zelfs zo groot dat jongelui op het hek
een bord hingen met het opschrift: „Ver
boden te voederen".
Maar, zo vertelde initiatiefnemers Ro-
ber Jan de Vries en Peter v. d. Kley,
„Er waren ook hartverwarmende reac
ties. Zoals die van een oud vrouwtje, dat
vertelde naar het voorbeeld van de
groep tijdens de kerstdagen eveneens te
hebben gevast. Een onderwijzer kwam
vertellen nog nooit zo'n goede kerstpreek
te hebben gehoord, door het feit dat de
predikant het idealisme van de groep op
de markt in zijn predikatie had gesteld".
Het trof de hongerenden bovenal, dat
de reden tot eetstaking het feit, dat
het kerstfeest te veel een eet- en drink
feest met valse vredesboodschappen is
geworden vaak werd verdedigd door
mensen, die in het geheel niet honger
den. Onder het publiek dat een kijkje
kwam nemen om een praatje te maken,
werd soms hevig gediscussieerd, waarbij
het menig keer gebeurde dat mensen
kwaad naar huis gingen.
In Amsterdam is dit kerstweekeinde
krachtig geprotesteerd tegen de oorlog ia
Vietnam. Niet alleen leden van de actie
groep Vietnam, maar ook predikanten,
priesters en kunstenaars trokken in de
monstratieve optochten door de binnen
stad. „In Christus' naam - houdt op!"
zo riepen ongeveer honderd geestelijken
zaterdagmiddag op.
Zondagmiddag vormden kunstenaars en
leden van de actiegroep-Vietnam 'n rouw
stoet in de vorm van een middeleeuwse
optocht.
Met zwarte vlaggen gewapende dood
gravers voorop, de monden dichtgeplakt
en een door de kunstenaars vervaardigd
monster met het opschrift „Twee miljoen
doden in Vietnam" met zich meevoerend,
trokken zij van de Dokwerker op het
Jonas Daniel Meyerplein naar de Noor-
dermarkt. Behalve het monster werden
in de stoet een aantal kunstwerken mee
gevoerd die de gruwelijkheid van de oor
log in Vietnam tot onderwerp hadden.
Het enige geluid tijdens de demonstratie
kwam van zes omfloerste trommen, waar
op voortdurend sombere roffels geslagen
werden. Een groot aantal van de demon
stranten was in het zwart gekleed.
De voorzitter van de pacifistisch socia
listische jongerenwerkgroep (PSJW) uit
Den Haag is zaterdagnacht door de Haag
se politie opgepakt en na enige uren weer
vrijgelaten.
Naar omstanders meedeelden, kwam in
de kerstnacht een politieagent bij de de
monstranten bij de Amerikaanse ambas
sade. De P.S.P.'er bleek de politieman te
kennen. Hij zei: „Die agent heeft me eens
geslagen", waarop de politieman reageer
de met: „Dan moet u aangifte doen". De
P.S.P.'er gaf te kennen, dit nimmer van
plan te zijn geweest, waarop hem werd
bevolen mee te gaan. De voorzitter van
de PSJW weigerde dit zonder opgaaf van
reden, waarop hij door twee agenten
werd weggesleept naar een auto, waarmee
hij werd afgevoerd-
De demonstratie is verder zonder inci
denten verlopen. Mensen, die sympathiek
tegenover de demonstratie stonden, had
den vooral de laatste nacht hiervan ge
tuigd door bemoedigend met de demon
stranten te praten of koffie te drinken.
Zondagavond deelden de demonstranten
hun ko'ffie met de politieagenten, voor
wie het ook geen lolletje was extra be
waking en toezicht bij het ambassadege
bouw uit te voeren. Burgers kwamen
voorts de demonstranten tegemoet door
een auto en een caravan ter beschikking
te stellen, opdat bij toerbeurt de jonge
ren een tijdje konden rusten.
