ERESCHOTEN BIJ BEGIN
VAN TROUWDAG
Historische trouwkoets
dateert uit 1836
aay .nrs "ja sjsjsps wsass
Prof. Berkhof preekte
over „alles is van u"
IV
,Heilich Huys'
Trouwzaal
Jawoord
I Haag.
(Vervolg van pagina 1)
De televisiekijkers kunnen van nabij
het schouwspel volgen van galarijtuigen,
die zich geleidelijk vullen met bruids
kinderen, bruidsmeisjeis bij wie zich
ook de jongste prinses Christina bevindt
en bruidsjonkers. Dan komen de
prinsessen Beatrix en Irene en de
prinsen Claus en Karei Hugo, daarna de
ouders van de bruidegom en diens broer
en echtgenote, en tenslotte de ouders van
de bruid, koningin Juliana en prins Bern-
hard.
Wanneer ruim een kwartier nadat net
eerste rijtuig is -vertrokken de door zes
paarden getrokken galaberline voorrijdt
en het bruidspaar het bordes betreedt,
klinkt weer luid gejuich op van de zee
vaartscholieren. Glimlachend poseren
prinses Margriet en mr. Van Vollenhoven
voor de camera's, dan nemen zij plaats
in het historische, uit 1836 daterende rij
tuig, dat speciaal voor dit prinsesse-hu-
weli'jk werd gerestaureerd. In deze gla
zen koets begint voor Margriet en Pieter
de tocht waarvan zij straks als man en
vrouw zullen terugkeren.
Bij het vertrek speelt de marinierska-
pel de historische krijgsmelodie van de
voorvader van de bruid, stadhouder Jo-
han Willem Friso: „De jonge prins van
Friesland". Maar zodra de koets buiten
het hek verschijnt wordt de parademuziek
overstemd door de toejuichingen van de
menigte, die zich hier aan het begin van
de route reeds vroeg heeft verzameld.
In draftempo gaat het verder: over de
feestelijk met vlaggen versierde Bezui-
denhoutseweg, langs de luchtmachtstaf
waar de bruidegom korte tijd als militair
werkte, langs de trottoirs van de Heren
gracht en door de smalle, uitbundig ge-
pavoiseerde Korte Poten naar het Plein.
Daar, in het historische centrum met
zijn statige departementen, de Hoge Raad
en het standbeeld van Willem de Zwijger,
de illustere voorvader van de prinses,
verdringt zich opnieuw een enthousiast pu
bliek. Via Tournooiveld en langs het klei
ne paleis aan het Voorhout, vanwaar op
Prinsjesdag de gouden koets pleegt te
vertrekken, voert de tocht over het Schel
penpad naar de Parkstraat en tenslotte
via Plein 1813 naar de trouwzaal in de
Javastraat.
door Henk Herzog bespeelde carillon zijn
in de Javastraat te horen, maar de oud-
vaderlandse wijsjes gaan verloren m de
forse inzet van het trompetterkorps van
de cavalerie, dat het bruidspaar uitgelei
de doet, weer met de mars van ,,de jonge j
Prins van Friesland".
De vier motoragenten aan de spits van
de stoet draaien uit de Alexanderstraat
het vernieuwde wegdek van de Javastraat
op. Het gemurmel van de mensen, die op
de smalle trottoirs staan, zwelt aan tot
een gejuich als de stoet in zicht komt.
Links en rechts van de met magnolia
guirlandes omrankte ingang van de
i aadzaal staan zestig leerlingen van de
Scheveningse hogere zeevaartschool en
de school voor scheepswerktuigkundigen
stram in de houding als burgemeester
mr. H. A. M. T. Kolfschoten mejuffrouw
De Michelin en dr. Beel als eerste getui
gen onder de goudkleurige baldakijn ont
vangt. Aan de overzijde van de Java
straat neigt het vaandel van de Leidse
Studentenweerbaarheid „Pro Patria", als
Jonkvrouwe Bentinck en baron Van
Boetzelaer het bruidspaar door de met
witte bloemversieringen verdraaide entree
over het blauwgroene tapijt naar het sta
tige, onlangs gerestaureerde trappehuis
leiden.
In de raadzaal wachten reeds de geno
digden onder wie de voorzitters van de
Eerste en Tweede Kamer, minister-presi
dent Zijlstta, zijn collega's van Suriname
en de Nederlandse Antillen, de ministers
van Justitie en van Binnenlandse Zaken,
de voorzitters van de staten van Suriname
en de Antillen, de wethouders en een
aantal leden van de Haagse gemeente
raad, alsmede de heer W. Smitskamp,
oud-lid van de gemeenteraad en erebur
ger van de residentie. Als alle leden van
de bruidsstoet gezeten zijn, spreekt de
burgemeester een woord- van welkom.
Bij de Grote Kerk volgt kprte tijd la
ter een herhaling van een ontvangstcere-
monieel in de Javastraat. Erepelotons
van de studentenweerbaarheden uit alle
universiteitssteden staan aangetreden, een
detachement van honderd man Koninklij
ke Luchtmacht met vaandel en vaandel-
wacht brengt de groet en ook de koop
vaardij is weer vertegenwoordigd met een
erehaag, samengesteld uit leerlingen van
zeevaartscholen uit het hele land.
„Komt in dit Heijlich Huys een wei- I
nich uyt te rusten, het is een schoon
Gebouw, dat voor driehondert jaren is
opgebouwt om tot de Godtsdienst te
vergaren, een Kerck, die soo ghij haei
bij and'ren vergelijckt, voor weinich
Kercken van heel Nederland maer
wijekt".
Zo zong drie eeuwen geleden Jacob van
der Does de lof van de Haagse Grote
Kerk. Bloemsierders hebben nu met 15.000
bloemen en 150 laurierbomen treffende
accenten verleend aan de eeuwenoude
staatsie van dit kerkgebouw, waar konin
gin Wilhelmina en koningin Juliana trouw
den, waar de stadhouders Willem II, Wil
lem' III, Willem IV en koning Willem II
werden gedoopt en waar in 1938 ook prin-
I ses Beatrix dit sacrament ontving.
Oranje tulpen, witte en rose hyacin
ten, witte en licht-paarse seringen, gele
forsythia, rode rozen en amarillis, witte
en rose anjers: een haast onvoorstelbaie
hoeveelheid bloemen prijkt in de ruimte
van de kerk, bewonderd door de genodig
den. Daarbij zijn ook 22 schoolkinderen,
geboren op 10 januari, ert geloot uit 2360,
voorts delegaties van koopvaardij, Rode
Kruis en studenten.
Zij kunnen op de televisietoestellen
(beeld zonder geluid) de voortgang yan
de buitengebeurtenissen op deze huwelijks
dag volgen.
Terwijl organist Adriaan Engels impro
viseert, betreden de bruilofsgasten de
kerk: de gravin van Athlone. kroonprin
ses Margaretha van Denemarken en haar
verloofde, de graaf van Montpezat, prin
ses Christina van Zweden, prins Charles
van Luxemburg, regeringsautoriteiten, de
bestut*ders van de rijksdelen overzet', de
j getuigen en de burgemeester van Den
Het gejuich buiten is in het kerkgebouw
te horen als de koningin en de prins met
de ouders van de bruidegom, prinses
Beatrix en prins Claus, prinses Irene en
haar man arriveren. Bij de komst van
het bruidspaar zwelt het gejuich nog aan.
Bij het betreden van de kerk lacht prin
ses Margriet vriendelijk naar alle kan
ten. Mr. Van Vollenhöven, lijkt meer ge
spannen dan zijn bruid. De bruidskinde
ren zijn niet onder de indruk van al het
plechtigs: zij blijven zichzelf en vallen
daardoor een enkele keer duidelijk bui
ten het strakke kader van protocol en re
geling. Het bruidspaar neemt plaats op
twee speciale stoelen, dezelfde, die ook
werd gebruikt bij het huwelijk van de
prinses Beatrix in Amsterdam en die we
derom uit het Rijksmuseum zijn gehaald.
Na het votum en de groet, uitgespro
ken door prof. dr. H. Berkhof, klinkt de
gemeentezang: „Wij loven Heer, de
macht van uw verheven hand en, sa
men met het Haags Liturgisch Kamer
koor, onder leiding van Rocus van Ype-
ren- „Hoe zalig is het volk dat U de lof
zang zingt, dat uitbreekt in gejuich als de
bazuin weerklinkt". Bazuinen klinken in
derdaad: het koperkwartet van de Konink
lijke Militaire Kapel. En dan: het gebed.
Een stil ogenblik, waarin geluk wordt ge
vraagd voor twee jonge mensen, wier
huwelijksleven een aanvang neemt.
•i A
Een lieftalligebruid, begeleid door haar bruidegom, verlaat paleis Huis ten Bosch.
Prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven bij het betreden van de Grote
of Sint Jacobskerk.
Na de schriftlezingen, zang van de ge
meente en het koor volgt de prediking.
Na een moment van overdenking zegt
prof. Berkhof: „Wij zijn als gemeente
bijeen om het huwelijk van Pieter van
Vollenhoven en Margriet Francisca van
Oranje-Nassau, van Lippe-Biesterfelct.
voor Gods aangezicht te bevestigen en er
met hen en /voor hen Kisn 'zegEn-over al
te smeken". Dit is de zogenoemde
„onderwijzing van het huwelijk" volgens
het" ontwerp, dat de Raad voor Kerk en
Gezin van de Hervormde Kerk daartoe
heeft gemaakt en dat nog niet officieel
is ingevoerd; een moderne weerspiege
ling van de gedachte, dat het in het hu
welijk niet meer alleen gaat om de man
in zijn beroep en de vrouw in het gezin
Mr. Kolfschoten vraagt aan de vader
van de bruidegom of deze toestemt in
het huwelijk van zijn zoon Pieter met
prinses Margriet. „Ja" is het antwoord.
De burgemeester stelt daarna dezelfde
vraag aan mevrouw Van Vollenhoven,
aan prins Bernhard en aan de koningin.
Constaterend dat met dit viervoudig ja
woord aan alle wettelijke verplichtingen
is voldaan verzoekt hij het bruidspaar op
te staan en elkander de rechterhand te
geven. Dan volgt de traditionele v raag.
Pieter van Vollenhoven, verklaart gij
'aan te nemen tot uw wettige echtgenote
prinses Margriet Francisca der Neder
landen, prinses van Oranpe-Nassau, prin
ses van Lippe-Biesterfeld, en verklaart
gij getrouwelijk alle plichten te zulten
vervullen, welke door de wet aan de hu-
welijke staat verbonden zijn? Wat is
daarop uw antwoord?"
Het „ja" van de bruidegom volgt snel
en duidelijk op de woorden van de bur
gemeester. Als ook het „ja" van prinses
Margriet heeft geklonken, verklaart de
burgemeester dat zij door de echt aan
elkander verbonden zijn.
Als het bruidspaar weer gezeten is,
leest een ambtenaar de huwelijksakte
voor, die vervolgens wordt ondertekend
door bruidegom en bruid, de wederzijdse
ouders en de zes getuigen. Burgemeester
Kolfschoten ondertekent als laatste de ak
ten en het trouwboekje, dat hij met
de vulpennen, waarmede de handtekenin
gen zijn gezet aan het bruidspaar ter
hand stelt. Aan de plechtigheid in de
raadzaal is hiermee een eind gekomen.
Buiten formeert zich opnieuw de stoet,
die het gezelschap naar de Grote Kerk
moet brengen. De ijle klanken van het
Mr. Pieter van Vollenhoven tekent
de huwelijksakte, terwijl zijn gade
stralend toekijkt.
maar om beider taak in werk èn gezin.
De gemeente blijft zitten tijdens de
trouwbelofte. Het ja-woord van het bruids
paar volgt. Als de ringen zijn gewisseld
stelt prof. Berkhof vast: „Voor God zijt
gij nu man en vrouw. Zo dan wat God
heeft samengevoegd scheide de mens
niet".
Het hoogtepunt van de dienst volgt: de
inzegening. Het bruidspaar knielt en buigt
het hoofd. Dit zijn de minuten waarin de
televisiecamera's worden gericht op de
entourage, omdat, op verzoek van bruid
en bruidegom, noch gebed, noch inzege
ning via de moderne publiciteitsmiddelen
rechtstreeks worden gemaakt tot gemeen
schapsgoed voor kijkend Nederland. De
gemeente zingt: „U zeeg'ne God hij
steil' u tot een zegen". De overhandiging
van de huwelijksbijbel, in een rood-leren,
met bladgoud beklede band, brengt een
moment van ontspanning.
Ouderling W. A. Deurman houdt een
korte toespraak en overhandigt de bijbel,
waarvoor de Rotterdamse kunstenares
Karli Frigge de omslag ontwierp.
Het „Onze Vader" klinkt als slot van
het gebed. De gemeente zegt het luidop
mee. Een korte wisselzang tussen koor en
gemeente besluit de dienst. Voorafge
gaan door predikant, ouderling, diaken,
bruidskinderen, bruidsmeisjes en bruids
jonkers verlaten de heer en mevrouw Van
Vollenhoven-Van Oranje-Nassau de Haag
se Jacobskerk. Zij zijn getrouwd.
Op het moment, dat het bruidspaar het
kerkgebouw verlaat, beginnen de klokken
van de Sint Jacob te beieren. Het wordt
overgenomen door de klokken van alle
Haagse torens.
De klokken zwijgen pas als alle gasten
de deuren van Huis Ten Bosch achter
zich hebben laten sluiten. Maar eerst heelt
Den Haag het jonge echtpaar verwel
komd tijdens een rijtoer door een groot
deel van de stad.
Het is bijna half twee als de klokken
in Den Haag zwijgen. Maar bij Huis Ten
Bosch blijven honderden mensen wachten
tot het bruidspaar opnieuw naar buiten
zal komen voor het begin van de huwe
lijksreis met nog onbekende bestemming.
De koningin, prins Bernhard, prinses Beatrix en pr
ins Claus tijdens een vrolijk moment in de raadzaal.
Prof. dr^H. Berkhof hield tijdens de
huwelijksplechtigheid een preek over 1
Korinthiërs 3: 22 slot en 23 begin: „Alles
is van u, gij zijt van Christus". „Een
mooie tekst als een prinses trouwt, vindt
u niet? Wat is er nu sprookjesachtige*
dan als een prinses trouwt?", zei hij.
„Ja, een ding is nog sprookjesaehtiger.
als je met de prinses trouwt".
Prof. Berkhof zei dat bruid en bruide
gom hun komende levensweg in, het te-
ken van Christus willen zetten. ,,Wat is
een christelijk huwelijk eigenlijk? Zeker
niet honds of kat-en-honds. Maar ook
niet hemels. Het is beslist niet een hu we-
lijk van twee mensen, die krampachtig
op hun vroomste tenen gaan staan. Inte
gendeel: het is een huwelijk van men
sen die dat nu net niet meer behoeven,
omdat de beslissing over hun geluk er
gens anders al gevallen is. Daarom hoe
ven ze het laatste van hun geluk ook met
van elkaar te verwachten. Daarom kun
nen ze elkaar nemen zoals ze zijn en
kunnen ze elkaar vrij tegmoet treden.
Niet als slaven, ook niet als kleine goden,
maar dank zij Christus als gewone men
sen, zonder krampachtigheden".
Prof. Berkhof vervolgde: „Hier voor
mij liggen uw beide trouwringen. U wist
niet wat de tekst zou zijn, maar u hebt
dringend gevraagd om na te gaan of de
trouwtekst niet aan de binnenkant kon'
worden gegraveerd. Nu, dat is gelukt,
dank zij de graveur (en dank zij Paulus,
natuurlijk).
Als u voelt dat het ergens mis gaat met
uw huwelijk of met uw beider leven in
de wereld, doet dan beiden tegelijk de
trouwringen even af (natuurlijk maar
eventjes) en leest samen wat u als een
belofte en een gebod, als een uitnodiging
tot het geluk met u meedraagt: Alles is
van u, gij zijt van Christus".
Prof. Berkhof zei dat een ander jong
stel zich misschien voor een tijd min of
meer onzichtbaar kan maken voor de bui
tenwacht. Dat is u niet gegeven. In het
Oude Testament staat ergens dat een pas
getrouwde man uit de militaire dienst
met groot verlof moet worden gestuurd.
Maar de Staat der Nederlanden begint
daar niet aan, zoals de bruidegom al weet.
En de bruid kan en wil zich niet ont
trekken aan haar verplichtingen als lid
van het koningshuis.
Het leven wacht op u, om beslag op u
te leggen, en dat is normaal. Maar het
leven wil u ook inlijven en inkapselen,
zodat u van deze opinie en van gene
houding wordt, van dit en van dat, van
alles en nog wat, een slaaf en een schim.
Maar Christus wil u vrij houden als kin
deren van God. U gaat het leven in met
de wapenen van Zijn woord, met het
geloof en het gebed".
Tegen half een vanmiddag heeft de
Haagse politie op de Plaats buiten de
route van de vorstelijke stoet een
„happening" beëindigd van jongelui rond
het standbeeld van Johan de Witt. Even
later heeft de politie enkele arrestaties
verricht op het Buitenhof. Het ging er
hier om wat in politietermen heette:
„ongewenst publiek".
Even voor de stoet op het Bui
tenhof arriveerde, werd daar een in
stallatie in werking gesteld, waardoor uit
drie enkele meters hoge pilaren een
enorme hoeveelheid zeepbellen spoot.
Toen de stoet over het Buitenhof reed,
daalden de zeepbellen, die in een ma
ger zonnetje alle kleuren van de regen
boog vertoonden, op de rijtuigen neer.
Een deel van de zeepbellen werd zover
de lucht ingeblazen, dat zij tot in de
Parkstraat, enkele honderden meters ver
der, neerkwamen.
EEN BRUID OM LIEF TE HEBBEN
