VAN DAG TOT DAG Schade ver goedin gseisen voor oorlogsdwangarbeid Lift naar veiliger oorden W Minister Malik verzoekt Soekarno af te treden Het systeem van de „Chinese waanzin" r RAUWE HOEST? ABDIJSIROOP! vRoli Meegevallen Politieke spanning in Chili Alleen IG F ar ben en Krupp betaalden tegemoetkoming Doodgravers staken reeds twee weken Leider van Britse Liberale Partij Jo Grimond treedt af inco bouwende Als andere middelen falen, neem dan het middel waarop zelden vergeefs een beroep gedaan is, ABDIJSIROOP 's werelds beste hoestsiroop. (slot] telegrammen WOENSDAG 18 JANUARI 196 7 Kort nieuws Duitse firma's weigeren bot betaling Spot Uil im Noodtoestand in New ork (Van een speciale medewerker) In de Achtergrond van zaterdag jl. betoogden wij dat de „culturele revolutie" Mao Tse-Toeng en zijn aanhang uit de hand is gelopen. Heel wat prominenten in het huidige China zijn gevallen, of staan op het puet hun positie en vaak ook hun leven te verliezen. Het heeft er alles van dat de oude garde in het leger zich verzet tegen de Rode Garde, omdat zij heel goed beseft dat met revolutionair elan alleen geen even tuele oorlog gewonnen kan worden. De strijd om de macht die zich voor ons in het Westen veelal voltrekt in een ondoorzichtige wazigheid is in het reusachtige rijk in volle gang. De uitkomst ervan lijkt onzeker. Aanleiding Economie 1 0 1 _2 -1 0 0 0 -1 1 -5 2 5 0 0 -2 0 1 -4 7 -2 -3 -6 .9 De Duitse general Von Kielmansegg, wiens bekwaamheid door elkaar opvol gende regimes in Duitsland hoog gewaar deerd werd, moet wel een dapper man zijn. Niet alleen omdat hij die eigenschap nodig heeft op een zo verantwoordelijke post als commandant van een onderdeel der NAVO-strijrimacht, naar ook omdat hij geen moment heeft geaarzeld te gaan werken en wonen in een land, waar de herinnering aan Duitse uniformen en ge- neraalspetten nog altijd enige sporen van antipathie in leven heeft gelaten. Dat is dan ons eigen land niet het enige trouwens, waar Duitse militairen en vooral hoge Duitse militairen onmoge lijk kunnen verwachten, met open armen te worden ontvangen. Toch is Von Kielmansegg, die eens zo onverstandig is geweest zijn sympathie voor het nazi-regime in druk te laten vastleggen (gemeend of omwille van de toen geldende omstandigheden) niet on heus ontvangen in Limburg. Er zijn wel protesten en demonstraties geweest, maar de Limburgse middenstand (economisch geïnteresseerd) was het daar kennelijk niet mee eens De Maastrichtse politie evenmin, maar die blijft ten aanzien van persoonlijke gemoedsaandoeningen buiten spel, omdat het „Befehl ist Befehl" voor haar als onaantastbaar beginsel van han delen geldt. Dat is immers, waar het de politie aangaat, geen Duits monopolie. Het geldt voor iedere politieman, en hij zou zonder dat beginsel geen goede poli tieman kunnen zijn. Het geldt echter geenszins en het zou goed zijn als iedereen dat nog eens uit drukkelijk besefte voor de vrije bur ger. Wie meent het oneens te moeten zijn met wat van bovenaf wordt opge legd, heeft het recht en zelfs de morele plicht daarvan te getuigen. Als hij zijn klacht niet of niet voldoende tot uiting kan brengen via de volksvertegenwoor diging, mag hij andere, niet met de wet in strijd zijnde, middelen gebruiken om zijn mening kenbaar te maken. Wij behoeven ons daarom over hetgeen in Maastricht gebeurd is bij de intocht van Von Kielmansegg, niet te schamen. Er zijn nagenoeg geen onvertogen dingen gebeürd, er is geen straatschenderij of vandalisme aan te pas gekomen. Er is doodgewoon aan Von Kielmansegg dui delijk gemaakt, dat niet iedereen in Ne derland de misdaden van de nazi's en de misdadige handlangersdiensten van het Duitse leger is vergeten. Er is wel helaas het woord „moorde naar" gevallen. Dat lijkt in dit geval te ver gaan, al past het natuurlijk op vele Duitse functionarissen uit de oorlogsja ren, functionarissen van wie een aantal is overgestapt in de rangen van het huidi ge Duitse bewind. Wat Von Kielmansegg betreft, heeft onze regering nagelaten, diens verleden zo duidelijk en openlijk te inventariseren dat deze man van alle blaam gezuiverd zou zijn voordat hij ons land binnentrok. Dat is jammer, vooral omdat in dit geval de „omgekeerde be wijslast" (waarop bij voorbeeld dr. Klompé zo dol is in veel onbelangrijker zaken als de kwestie-Televizier) zeer toe passelijk zou zijn geweest. Nu zijn onbehagen, achterdocht en ge kwetstheid achtergebleven, waaraan op straat en met pamfletten uiting is gege ven. Met inbeslagneming van plakkaten en arrestaties van demonstranten worden dergelijke gevoelens niet uitgewist. Men kan voor deze en dergelijke situa ties meestal stellen dat een volledige, openhartige informatie van regeringszijde een probaat middel is om ontevreden lie den met gewetensconflicten gerust te stel len en dus van de straat weg te houden Een bevel van hogerhand om tevreden te zijn zonder te weten hoe de vork in de steel zit heeft nu eenmaal geen kracht, geen nut en geen recht, behalve wanneer het gericht is aan politiemannen of sol daten. In een democratie is een regering na melijk in dienst van het volk en niet om gekeerd. Mannen als Von Kielmansegg zullen dat wellicht beter begrijpen, want zij kunnen het in hun eigen bewogen ver leden letterlijk aflezen. Men kan dus vermoeden dat de Duitse NAVO-generaal het totaal van zijn eer ste ervaringen in Nederland best is mee gevallen. wnnnnrmiwwwvvnvvwv*'",''"""**J>AAI>A<>lt*<MWM> Engeland wandelt schoorvoetend in de richting van de E.E.G.,met in zijn kiel zog de E.V.A., een groep landen die in het sterling-bloc haar economisch heil heeft gezocht: de Scandinavische landen. Oostenrijk, Zwitserland en Portugal. Het schoorvoetende is niet alleen aan Engeland te wijten, maar vond voor een deel ook aanleiding in de Franse houding, die een lange voorgeschiedenis heeft. Het is echter vooral die Franse hou ding, die nu de mogelijkheid van Britse toetreding tot de Europese gemeenschap lijkt te vergemakkelijken. President De Gaulle heeft daarbij te maken met ster ke druk uit drie richtingen: Italië, Duits land en Nederland, maar ook met eigen beleidsmanoeuvres. Nederland heeft zich altijd zeer uitdruk kelijk vóór deelneming van Engeland ver klaard. Het is een van de weinige punten in het progamma van onze buitenlandse politiek die krachtig, en consequent zijn gehandhaafd. Niet, dat louter vriendschap pelijke gevoelens ten opzichte van Enge land daarbij in het spel waren. Econo misch gezien heeft Nederland er de groot ste baat bij. Maar ook politieke oogmer ken maakten het noodzakelijk, dat punt niet los te laten. In Europese kring drei gen ons land diverse ongemakkelijke ge varen, indien het enkel in Benelux-ver- band het hoofd zou moeten bieden aan de macht der grote continentale landen. Deze groten vinden elkander na de veran derende sfeer in Bonn steeds beter. Het is zelfs zo dat de Verenigde Staten zich met enige bezorgdheid zullen moe ten afvragen of de nieuwe Duitse rege ring niet al te snel bezig is, buigingen voor De Gaulle te maken. De Gaulle zelf buigt niet gauw, en ze ker niet als zijn beginsel van wering der Amerikaanse invloeden uit Europa in het spel is. Als Engeland tot de E.E.G. toe treedt, dan zal dat ook voor een groot deel te danken zijn aan een handig en eigenlijk zelfs bewonderenswaardig ma noeuvreren van De Gaulle met de Franse politieke uitgangspunten, zoals die door hem al jaren geleden zijn vastgelegd. SANTIAGO (AFP en Reuter) De Chileense president Eduardo Frei heeft dinsdagavond geweigerd het ontslag van zijn kabinet te aanvaarden. De ministers hadden dit en bloc aangeboden om het staatshoofd de vrije hand te geven, na dat de Senaat hem geen toestemming had willen verlenen voor een bezoek aan de Verenigde Staten. Later op de avond vroeg Frei van het balkon van het rege ringspaleis af of. enkele honderden aan hangers, die hem hun trouw kwamen be tuigen, hun kalmte wilden bewaren. PARIJS (AP) Het Franse Centrale Bureau voor de Statistiek verwacht dat de bevolking van het land in het derde kwartaal van dit jaar het aantal van vijf tig miljoen zielen zal passeren. VVWWVAftAftWftfVWWWWWWWWWVWWWMWWW' IW<WVVWVVVVVMVVVVWVWWMMV«mMAWVVVVIMMMM< (Van onze correspondent) BONN. Een aantal bekende Westduitse firma's zal schadevergoe ding moeten betalen, als het bestuur van het Internationale Comité van Concentratiekampslachtoffers zijn zin krijgt. Het gaat hier om de gevange nen van concentratiekampen die dwangarbeid moeten verrichten ten bate van de Duitse oorlogsindustrie. De geringe geldelijke tegenprestaties, die de betreffende industrieën inder tijd leverden, kwamen niet in handen van de dwangarbeiders, maar vloei den in een speciale kar, die op naam van de S.S. stond. De aanvragen om schadevergoeding, die in de loop van de jaren bij het co mité zijn binnengekomen, hadden voor tweeëntwintig percent betrekking op de Messerschmidt Vliegtuigfabrieken, voor zestien percent op de Heinkel Werke, voor dertien percent op Siemens Schuckkert, voor negen percent op Krupp, voor zes percent op I.G. Farben en voor de rest op A.E.G. en Borgward. Van deze con cerns waren na de oorlog alleen I.G. Far ben en Krupp bereid tot het betalen van een tegemoetkoming. Zo keerde I.G. Far ben 30 miljoen D.M. uit en Krupp acht miljoen. Tweederde van de aanvragen om scha devergoeding komt uit Oost-Europa, voor al uit Polen en Tsjecho-Slowakije. De rest voornamelijk uit de Bondsrepubliek zelf. Uit Nederland kwam volgens het comité geen aanvraag binnen. In Frank rijk gaan de slachtoffers van de concen tratiekampen van de stelling uit, dat de leiding van de betreffende Duitse indus trieën teveel eer zou worden aangedaan, wanneer men hen om geld vroeg. Het aantal aanvragen om vergoeding is voor lopig betrekkelijk gering. Het zal de 10.000 waarschijnlijk niet halen. MEDEDELINGEN over de initiatieven van het comité werden gistermiddag in Frankfurt op een persconferentie gedaan, die werd geleid door prof. Eugen Kogon, de auteur van de eerste diepgaande studie over de concentratiekampen na de oorlog: „Der S.S. Staat." Kogon was zelf gevangene in Buchenwald. Het initiatief tot de huidige actie gaat uit van de publi cist Hermann Langbein. Het was Lang- bein die de stoot gaf tot het eerste grote Auschwitz-proces in Frankfort. Hij was gevangene in Dachau en Auschwitz. Tot nu toe wezen de meeste betrokken industrieën bot iedere eis om schadever goeding van de hand. Prof. Kogon voor spelde echter, dat de kwestie van de ver goedingen een wezenlijke rol zou gaan spelen bij serieuze onderhandelingen tus sen de Bondsregering en de regeringen van Polen en Tsjecho-Slowakije over het aanknopen van diplomatieke betrekkin gen. In Bonn wordt weieens spottend opge merkt, dat de Bondsregering, juist in verband met de nog uitstaande schade- vergoedingseisen, deze diplomatieke be trekkingen „niet zou kunnen betalen." ADVERTENTIE DJAKARTA (AP) De Indonesische minister van Buitenlandse Zaken, Malik, heeft bekend gemaakt, dat hij president Soekarno heeft gevraagd in het belang van het land af te treden. Na een onder houd met Soekarno verklaarde Malik dat hij de president gevraagd had, zelf dit besluit te nemen, voordat hij op bescha mende wijze werd afgezet. Malik zei niet hoe Soekarno op zijn verzoek gereageerd had. Hij verklaarde, Soekarno verzocht te hebben alle werk zaamheden van het presidentschap neer te leggen en, indien nodig, iemand an ders te benoemen, tot de algemene ver kiezingen van 1968. Malik gaf te kennen dat Soekarno vol ledige rekenschap zal moeten afleggen van zijn rol bij de staatsgreep van okto ber 1965. Hij had tegen de president ge zegd: „als u nu aftreedt, kunnen we u in de toekomst misschien redden en op vreedzame wijze steunen." Als Soekarno zich Malik's woorden heeft aangetrokken, liet hij daarvan niets merken toen hij later met journalisten en gasten in een busje door Djakarta reed. Malik's uiteenzetting was een van de scherpste die ooit tegen de president zijn gehouden. Soekarno krijgt het steeds harder te verduren. Bij de verschillende processen wegens hoogverraad wordt zijn naam ge regeld genoemd. Vorige week ontkende hij in een verklaring aan het volkscon gres dat hij iets met de staatsgreep te maken heeft gehad. Een officieel dagblad van het Indonesi sche leger heeft vandaag geschreven dat, nu duidelijk blijkt dat president Soe karno zich niet vrijwillig wil terugtrek ken, het tijd wordt dat hij wordt verwij derd. In een hoofdartikel wordt de eis ge steld dat er snel volgens de wet tot actie moet worden overgegaan. „Soekarno heeft bewezen een voortdurend gevaar te vormen voor de republiek en de revolu tie. De weigering vorige week om zijn politiek in het verleden uiteen te zetten is het laatste bewijs. De keuze is ge maakt. Het welzijn van honderd miljoen Indonesiërs en de komende generaties in Indonesië gaat boven het lot van een individu," aldus het blad, dat de mening van de militaire leiders van het larld weergeeft. NEW YORK (Reuter) Familieleden van in New York overleden mensen heb ben zelf graven voor hun geliefde doden moeten delven, omdat de doodgravers in staking zijn. Newyorkse functionarissen van de volksgezondheidsdienst maken zich zorgen over de toestand. De stoffelijke overschotten van ongeveer negenhonderd personen kunnen niet ter aarde worden besteld. De doodgravers van 39 kerkhoven zijn in staking gegaan om hogere lonen te krijgen. Op twintig begraafplaatsen wordt wel gewerkt, maar slechts de helft van de 250 mensen die dagelijks in New York overlijden wordt nu tijdig begraven. nrrr- Het hoofd van de propaganda-afde- ling van het Centrale Comité, Loe Ting-I, heeft moeten plaatsmaken voor Tao Tsjoe. Deze lijkt echter van de grote hoogte die hij kortgeleden had bereikt vierde in de officieuze hiër archie nu al in een peilloze afgrond te zijn gestort, althans in de ogen van een „anti-Mao-groep". Als er werke lijk sprake is van een soort bezetting van Nanking door „anti's", zou dat on der zijn leiding gebeurd zijn. Hoewel een ander gerucht wil dat Tao door een woedende bende rode wachters in Peking over straat gesleurd zou zijn. Tenslotte zouden ook Tsjoe En-Lai en Tsjen Ji, respectievelijk premier en vice-premier en minister van Bui tenlandse Zaken, niet ongemoeid gela ten te worden. Beiden lijken overigens ongestoord te blijven zitten waar ze zaten. Plakkaten tegen Tsjoe en Tsjen zijn gauw overgeplakt met beschuldi gingen aan het adres van Lioe Sjao- Tsji, De jongste ontwikkelingen wijzen erop dat juist Tsjoe En-Lai de bemid delende rol zou kunnen gaan spelen, waarvoor hij als doorgewinterde politi cus, als handige en diplomatieke pre mier die tot nu toe alle stormen door staan heeft, zo bij uitstek geschikt lijkt. Naast de zojuist opgesomde „an ti's" en de eventuele bemiddelaars zijn er natuurlijk de „pro's". De laatste schijnen op het ogenblik eigenlijk al leen nog te bestaan uit partijleider Mao Tse-Toeng, zijn rechterhand, de minister van Defensie en legerleider Lin Piao, Tsjen Po-Ta hoofdre dacteur van „Hoeng Tsje" („Rode Vlag") het theoretische orgaan van de partij en aanvoerder van de groep die onder het Centrale Comité belast is met de leiding van de culturele re volutie, mevrouw Mao bekend on der de naam Tsjiang Tsjing (vóór de oorlog filmster, de allures van welk aantrekkelijk beroep ze inmiddels wel grondig heeft gewijzigd in die van een ongelikte Kenau en de on ^'bare menigte van hun rode wachn die wel eens hun „rode lijfwachten" zou den kunnen blijken te moeten worden. Directe aanleiding tot de ongehoorde uitbarstingen van de laatste dagen zou misschien gezocht moeten worden in het volgende: blijkbaar niet tevreden met de resultaten die tot nu toe in de culturele revolutie werden behaald, schijnen Mao en zijn omgeving zich nu na en naast de intellectuelen en kunstenaars, het leger en het platte land de industrie en de steden tot zuiveringsobject te hebben gekozen De voorstanders van de „zachte lijn", waartoe dan misschien Lioe Sjau-Tsji en de zijnen zouden behoren, schijnen zich betrekkelijk koest te hebben ge houden zolang het voor de ontwikke ling van China meest vitale en kwets bare element van de nationale econo mie, de industrie waar Mao's anti- technocratische, „anti-deskundigen"- theorieën het meeste kwaad konden aanrichten ongemoeid werd gelaten. Het is dan ook niet toevallig dat de „anti-groep" vooral bestaat uit mens- sen die in de Sovjet-Unie en het Wes ten verbleven en gestudeerd hebben, er connecties mee hadden of nog heb ben en mogelijk een meer rationaal in zicht hebben in de vereisten voor de ontwikkeling van China tot een moder ne, geïndustrialiseerde krachtige mo gendheid. De „pro-groep" bestaat uit Mao, die zelden een voet buiten China gezet heeft, een duidelijk provinciale plattelandsachtergrond heeft en zich misschien instinctief verzet tegen de moderne technologie, Lin Piao, een van de jongste legerleiders maar ook Tsjoe En-Lai een van de laatst overgebleven guerril la-aanvoerders, die door ziekte of an derszins de technocratische ontwikke ling in het leger misschien maar ge deeltelijk heeft meegemaakt en er niet door „besmet" is geraakt en Tsjen Po-Ta, die door mensen die hem ken nen beschreven wordt als een man van uiterst middelmatige capaciteiten kennelijk een voordeel in de huidige situatie. Evenmin lijkt het toevallig, dat het felste verzet nu juist in steden als Nanking, Shanghai, Canton en Foets- jow geboden schijnt te worden. Van botsingen op het platteland of in ste den meer in het binnenland hoort men weinig. Nanking voor en na de we reldoorlog hoofdstad van Tsjiang Kai- Sjek's Kwo-Min-Tang bewind en ver moedelijk nog altijd een haard van westers-beïnvloede bourgeois-weer- standen. Shanghai nog sterker op het Wes ten georiënteerde haven- en industrie stad, waar vele ondernemingen nog steeds door staat en particulieren ge zamenlijk worden geëxploiteerd, bo vendien een van de weinige steden in China met een traditie van georgani seerde arbeiders waar in vroeger tij den van onrust stakingen en boycott- acties aan de orde van de dag waren. Canton, sinds de zestiende eeuw toe gangspoort voor het Westen en op nog geen drie uur sporen van Hongkong, die parel van kapitalistische decaden tie. Foetsjow hoofd- en havenstad van de vanouds sterk geïsoleerde,eigenzin nige en op Zuidoost-Azië overzee ge oriënteerde provincie Foekien, binnen gehoorsafstand van de nationalistische propaganda-luidsprekers op Quemoy en Matsoe. Als zo vaak, en niet alleen in China, lijkt de hele zaak van het ogenblik te draaien om de juiste aanpak van de economie. Veel van de nu naar voren komende weerstanden onder plaatse lijke partijleiders, vooral arbeiders, te gen de eigenwijze en opdringerige rode wachters, die zich de enige ware exegeten van het „Maoisme" wanen, zou verklaard kunnen worden met een zin als „laten die kwajongens hun tijd beter gebruiken dan zich met onze zaken te bemoeien". Zo eenvoudig ligt het in het alge meen natuurlijk niet. Er zijn veel meer factoren in het spel, waarvan een aantal overigens nauw met de economische kwestie samenhangen. Er is zeker sprake van een conflict aan de top, al dan niet met de opvolging van de inmiddels 73-jarige Mao als eerste inzet. Duidelijk is wel dat er van het jarenlang ogenschijnlijk zo harmonieus functionerende collectieve leiderschap in Peking weinig is over gebleven, zó weinig dat men geneigd is zich af te vragen of er nog wel van enig doelbewust leiderschap sprake is. Op papier is de situatie in China zeer onduidelijk. In het dagelijks leven van miljoenen stedelingen, en in min dere mate misschien plattelandsbewo- mers, is zij klaarblijkelijk chaotisch. Toch lijkt de conclusie van een drei gende burgeroorlog vooralsnog voorba rig. Misschien is het eerder zó dat de uitvoerders van de starre doctri naire lijn van Mao bezig zijn zichzelf onmogelijk te maken, vooral nu krach tiger dan tevoren in het economisch leven, en daarmee in de alledaagse omstandigheden van de gewone man, wordt ingegrepen. Dat de conflicten op den duur zullen leiden tot een meer gematigde en realistische aanpak in de Chinese politiek, binnenlands en wel licht ook naar buiten toe waarover we ons overigens geen illusies moeten maken waarbij een soepele en han dige politicus van het slag van Tsjoe En-Lai een kans zou kunnen krijgen, lijkt niet uitgesloten. Bij de gevechten die zijn geleverd in de „ijzeren driehoek" bij Saigon evacueerden de Amerikanen het ge hele dorp Ben Soec, 3.800 mannen, vrouwen en kinderen met hun heb ben en houden. Ze gebruikten er reusachtige hef schroef vliegtuigen voor, waarin zelfs een archaïsche ossewagen ruimschoots plaats vindt. (Telefoto). nnrrin LONDEN (Reuter) Jo Grimond heeft gisteren aangekon digd dat h(j aftreedt als leider van de Britse Liberale Par tij een post die hjj tien jaar heeft be kleed. Volgens een mededeling van het partijbestuur zal Gri mond wel lid blijven van de twaalf man sterke liberale frac tie in het 630 zetels tellende Britse La gerhuis. Een opvolger voor Grimond is nog nieti benoemd. In politieke kringen wordt ver wacht dat het aftreden van de populaire liberalen-leider een ernstige terugslag zal hebben op de liberale partij, die bij de al gemene verkiezingen van maart vorig jaar ongeveer een tiende van de 27 miljoen stemmen op zich wist te verenigen. In het verleden is de liberale Partij vaak een toevluchtsoord geweest voor conser vatieven die het niet eens waren met de leiding van hun partij, maar die de sprong naar Labour niet wilden wagen. ADVERTENTIE 1 Brits-Chinees. De Britse uitvoer naar China bereikte het afgelopen jaar een nieuw record met 320 miljoen gulden. Dit is 28 percent meer dan in 1965. De invoer uit China steeg met 18 per eent tot 338 miljoen gulden. Juristenbrein. In Brussel is officieel op gericht een elektronisch documentatie centrum voor juristen, de „Credoc". In het komende jaar zal men alle do cumenten die betrekking hebben op het burgelijk wetboek registreren. Sterilisatie. De volksvertegenwoordiging van de Indische staat Andra Pradesj heeft de centrale regering in New Del hi aanbevolen sterilisatie verplicht te stellen voor de man of de vrouw in een gezin dat drie of meer kinderen telt. Tegenmaatregel. De Verenigde Staten weigeren Tsjechische staatsburgers vi sa te verlenen als tegenmaatregel voor de arrestatie van Vladimir Kazan-Ko- marek, een Amerikaan van Tsjechische afkomst. Kazan-Komarek zit gevangen sinds 31 oktober, toen hij uit een vlieg tuig werd gehaald dat op weg was van Moskou naar Parijs. Bijstand. Een functionaris van het Ame rikaanse joodse congres heeft er bij Amerikaanse liberalen op aangedron gen de Westduitse regering bij te staan in de strijd tegen de „onbestemde en groeiende neonazistische stemming" in de Bondsrepubliek.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1967 | | pagina 3