Waterfabriek bij Hoogovens
Zoetwater uit
zeewater
HVS en die Raeckse zetten
reeks overwinningen voort
tv.
^RUYS&CO
Centrale trainingen van KNAU
Kindervoeding van
Rode Kruis naar
Zuid-Vietnam
r
m
Elford heeft beste
kansen in Ralley
Hi HUISAGENTEN
Schaatsinterland
zege voor Russen
Steenkist weer
verzorger van RCH
Onnes niet in
team voor Praag
DONDERDAG 19 JANUARI 196 7
9
Methode
Begin
Overgangsklasse
UW HOTELPLAN VAKANTIE NU
AL VEILIG BELEGGEN BIJ
Leeds United speelde
gelijk tegen Valencia
Post vormde nieuw koppel
met Simpson in Berlijn
Basketbalresultaten
Begin februari staat op het Hoogoventerrein de eerste Nederlandse zoet-
waterfabriek. Het is een proeffabriek, die uit vervuild zeewater zuiver
zoetwater gaat maken. De produktie zal achthonderd kubieke meter zoet
water per dag zijn. Als drinkwater is het overigens niet te gebruiken, want
het is dermate zuiver, dat mineralen en zouten moeten worden toegevoegd
om het water „op smaak" te brengen. De produktie van zoetwater uit de
zee kan voor de toekomstige watervoorziening van groot belang worden.
Als de proefneming in IJmuiden slaagt zal de gehele installatie aan het
einde van dit jaar naar het eiland Sint Maarten op de Nederlandse Antillen
worden overgebracht. Werkspoor bouwt inmiddels tevens een zoetwater-
fabriek, die een produktie van 30.000 m3 per dag zal krijgen. Deze is be
stemd voor de n.v. Provinciale Zeeuwsche Electriciteitsmaatschappij en
zal als grootste ter wereld in 19G8 verrijzen in Terneuzen. Het zoete water
zal daar gebruikt worden door de industrieën en eventueel ook als drink
water door bijmenging van ander water.
Begin februari arriveert bij Hoogovens
een merkwaardig transport, bestaande
uit twee op elkaar staande grote stalen
„dozen", 14 meter lang, 4 meter hoog
en 2.20 meter breed en een gewicht van
30.000 kilogram.
Dit gevaarte wordt aan de westkant
van de hogedrukcentrale op het Hoog
oventerrein „op poten" gezet. De proef
fabriek is een produkt van samenwer
king tussen Hoogovens en Werkspoor.
Het gebrek aan goed drinkwater dreigt
een wereldprobleem te worden. De moei
lijkheden met de drinkwatervoorziening
in Rotterdam en Delft zijn in Nederland
algemeen bekend. In Amerika verkoopt
men al water in blikjes en flessen via
de automaat, omdat het water uit de
kraan een onaangename smaak heeft.
Er zijn verschilldende methoden om
zoetwater uit zeewater te winnen. De een
voudigste en tevens de technisch het verst
ontwikkelde is destilleren.
Het zeewater wordt daarbij eerst ver
warmd. Er vormt zich dan een damp,
die bij afkoeling condenseert tot zuiver
gedestilleerd water. We zien iets derge
lijks gebeuren wanneer in een warme,
vochtige huiskamer de damp condenseert
op de koude ramen en de druppeltjes
plasjes op de vensterbank doen ontstaan.
Dit principe is door Werkspoor op de
meest economische wijze toegepast bij de
zogenoemde ontspanningsverdamper, die
op het Hoogoventerrein wordt geplaatst.
Het zoute water wordt hierin eerst ver
warmd tot een temperatuur van maxi
maal 120 graden. De druk is dan circa
drje atmosfeer, waardoor het water niet
kookt, hoewel de temperatuur boven de
honderd graden Celsius ligt. Na de ver
warming laat men het water ontspannen
in verschillende ruimten, waarin een lage
druk heerst. De damp die bij de drukver-
laging ontstaat wordt weer water.
Met kleine ontspanningsverdampers in
schepen heeft Werkspoor reeds goede re
sultaten bereikt. Men wil nu een installa
tie met een grotere capaciteit beproeven.
Als „grondstof" dient het water uit de
Buitenhaven te IJmuiden. Het gedestil
leerde water zal als de kwaliteit goed
is door Hoogovens als ketelvoedingwa-
ter worden gebruikt. Werkspoor zorgt
voor de bediening van de proeffabriek.
Hoogovens verzorgt het leidingwerk, een
deel van de elektrische installatie en de
levering van stoom en koelwater.
Onder de meest gunstige omstandighe
den kan men een prijs bereiken van on
geveer zestig cent per kubieke meter zoet
water.
De proeffabriek te IJmuiden kan circa
800 m3 water per dag leveren. De ont-
ziltingsinstallatie in Terneuzen krijgt een
capaciteit van 30.000 m3 per dag. Deze
capaciteit wordt verkregen door het aan
tal verdampervaten tot zestien uit te brei
den. Bovendien is elk vat aanzienlijk gro
ter.
Hoe is nu de visie van „waterdeskun
digen" op de ontzilting van zeewater. Wij
laten enkele meningen volgen, die geuit
zijn tijdens het ontzoutingscongres, dat de
Vereniging voor Waterleidingsbelangen op
14 december 1966 in Apeldoorn heeft ge
houden.
Ingenieur G. Wijnstra, directeur van
het Keuringsinstituut voor Waterleiding
artikelen KIWA N.V. zei naar aanleiding
van dit congres: „Om zeewater te kunnen
ontzouten, welke techniek men daarvoor
ook gebruikt, is het nodig, dat men uit
gaat van schoon, zuiver zeewater. Het
water van de Noordzee is langs onze kus
ten echter vrij sterk vervuild en dus pri
mair niet het meest aantrekkelijke wa
ter om te gaan ontzouten. Niettemin zijn
er mogelijkheden in Nederland".
Ingenieur C. Biemond, oud-directeur
van de Gemeentewaterleidingen Amster
dam en thans raadgevend ingenieur ONRI
gaf tijdens het congres als zijn mening:
„De produktiekosten van zoet water uit
zout water worden voor een groot deel
bepaald door de hoge investeringskosten.
Wanneer de energieprijs ten opzichte van
het algemeen prijsniveau relatief zakt.
zal dit ongetwijfeld van invloed zijn op de
kostprijs. Er is echter geen aanleiding
te denken dat de prijs van ontzout water
ook lager zou kunnen worden door de in
voering van grotere produktie-eenheden.
Ontzouting van water volgens welk pro
ces ook is immers een techniek die
zich in de kleine afmetingen afspeelt en
vergroting van de produktie kan alleen
worden verkregen door vermenigvuldiging
van het aantal produktie-eenheden. Daar
staat tegenover dat de prijs van zoetwater,
van verre aangevoerd, sterk zakt wanneer
grotere hoeveelheden worden getranspor
teerd. In zulke gevallen gaat het om kost
prijzen die belangrijk lager zijn dan de prij
zen van ontzout zeewater, die globaal wor
den gesteld tussen de vijftig en de honderd
cent per kubieke meter", aldus ir. Bie
mond, die zich niet ontveinsde, dat er
aan deze lange transportleidingen, vooral
in Nederlandse en Westeuropese omstan
digheden, vele bezwaren zijn verbonden.
Hij achtte evenwel de mogelijkheden niet
te verwaarlozen. „Daadwerkelijke re
search op het gebied van de ontzouting is
intussen een urgente aangelegenheid", zo
luidde zijn mening.
Dr. ir. C. F. Lerk, speurwerk-ingenieur
bij de N.V. KIWA te Rijswijk, zei tij
dens het congres, dat men bij de opstel-
Bij Werkspoor in Amsterdam legt
men de laatste hand aan de montage
van de twee verdampervaten voor
de proeffabriek die op het Hoog
oventerrein zoetwater uit zeewater
zal produceren.
ling van plannen voor een toekomstige
drink- en industriewatervoorziening niet
alleen een inventarisatie dient op te ma
ken van de beschikbare bronnen en een
prognose van de benodigde hoeveelheden
gebruiks- en verbruikswater in de toe
komst, maar ook alle technieken van win
ning, opslag, conservering, zuivering en
hergebruik van het water in zijn analyses
moet opnemen.
„Van de vele produktietechnieken is
ontzouting er één en tot nu toe bepaald
niet de meest economische. Wil een ver
dergaande industrialisatie in Nederland
niet worden geremd door een ten achter
blijvende produktietechniek van de ba
sisgrondstof water, dan zullen wij nu
reeds moeten investeren in onze toekom
stige waterbeschaving", aldus dr. ir.
Lerk.
Het Nederlandse Rode Kruis verzendt
eind deze week per schip 18 ton baby-
en kleutervoeding ter waarde van 30.000
naar Zuid-Vietnam. Verder heeft het Rode
Kruis een bedrag van 5.000 overge
maakt aan het internationale comité van
het Rode Kruis om te besteden in Viet
nam daar waar het het meest nodig is.
Begin februari wordt in IJmuiden een
begin gemaakt met de produktie van zoet
water uit zeewater in Nederland. De „wa
terfabriek" kan een nieuwe periode in
luiden in de strijd om goed water die in
de toekomst van steeds grotere beteke
nis wordt.
ADVERTENTIE
(Van onze volleybalmedewerker)
De Haarlemse volleybal-hoofdklassers
die Raeckse (dames) en HVS (heren)
hebben gisteravond in de Kennemer
Sporthal in Haarlem, zeer verdienstelijk
gespeeld en de overwinningenreeks van
de laatste weken voortgezet. HVS duel
leerde met het niet te sterke Leidse
Kangeroes en won met de setstanden 15-
13, 15-6, 10-15 en 15-8. De dames van
die Raeckse versloegen Cito uit Zeist
met de score 15-5, 15-6 en 17-15.
Otto Bloemberg kweet zich hij HVS uit
stekend van zijn taak als spelverdeler-
penetrant en voorzag zijn aanvallers De
Poel, Brinkman, Schultz en Noort rijke
lijk van set ups. Vooral Bob de Poel
wist van mokeren en meer dan eens sloeg
hij de bal via de handen van de verde
digende Leidse gasten buiten de lijnen. In
de eindfase van de eerste set, waarin men
elkaar tot 13-13 bleef volgen, viel te ge
nieten van gevarieerde aanvallen, met
harde klappen, maar vaak even fraai af-
HVS (rechts) heeft een bloc ge
vormd om een smash van een speler
van Kangeroes te stuiten.
geweerd door goed florerende defensies.
Toen de Kangeroes de eerste set met
minimaal verschil verloor, was men wat
gedeprimeerd en kon HVS de tweede set
gemakkelijk tot een zege brengen. De
gebruikelijke kentering kwam in de der
de set, maar HVS kwam in volle om
vang weer terug in de vierde set. HVS
liep uit tot 9-4 en sloeg de laatste aan
val van de gasten met scuces af. Liefst
zes service-beurten werden de gasten op
acht punten gehouden De arbitrage was
in handen van de internationale scheids
rechter Janowitz en op zijn leiding viel
niets aan te merken.
Die Raeckse won de eerste set van Ci
to in slechts acht minuten. De rood wit
ten liepen op service van Gien de Vries
weg tot 10-0, waarna Corry v. Eeden met
enkele harde tennisservices de laatste te
genstand van de gasten brak. In de twee
de set kreeg die Raeckse de mogelijkheid
om haar vorm te tonen. De bal ging
van de armen met een hoge boog naar
de aanval en met afwisselend kort en lang
spel kreeg de Zeister verdediging vele
smashes-te incasseren. Daarbij moet nog
opgemerkt worden dat Gien de Vries het
met de set ups niet trof en maar nauwe
lijks aan slaan toe kwam. Na 15-5 en 15-6
permitteerde die Raeckse zich een wissel
en draaide men wat stroever in de der
de set. Cito sloeg fel terug maar be
dreigen kon men de vrij constant spe
lende die Raeckse-dames niet, 17-15.
De overgangsklassers brachten het er
minder goed af; VCIJ verloor met 3-2
van VVS 2 en ook die Raeckse verloor
met deze cijfers van Armada. Alliance
werd gisteravond voor eigen publiek door
leider Zaanstreek kansloos verslagen.
Zaanstreek '65, nog niet eens op volle
toeren, speelde zeer solide, varieerde voor
het net en had geen moeite met het af
ronden van de aanvallen. Daarentegen
maakten de Haarlemmers veel individuele
fouten, beschikten over te weinig aanvals-
kracht en hadden bovendien weinig ver
weer tegen de Zaanse aanvallen. Alliance
verloor met 15-7, 15-9 en 15-12.
Tegen het hoofdstedelijke Armada liet
die Raeckse zonder Van Beekum en Kin-
ders, waarvoor toegevoegd Schreuders,
Koper en v. Netten, in de eerste set een
13-11 voorsprong glippen. In de derde set
werd een 11-2 achterstand volledig goed
gemaakt (11-11), maar ook deze set werd
aan Armada verspeeld. Na 15-13, 10-15,
15-12 en 6-15 heeft men in een be
slissende set opnieuw de krachtsverhou
ding afgemeten. Armada had bij het wis
selen van speelhelft een 8-5 voorsprong,
die Raeckse bracht de score in evenwicht
op 9-9, reduceerde hierna een 13-9 tot 13-
12, maar moest ten slotte voor de Am
sterdamse gastheren buigen: 15-12. In
de Leidse militaire sporthal hebben de
reserves van WS en VCIJ liefst 89 mi
nuten in een spannende sfeer om de
punten gestreden. VVS won uiteindelijk
met 13-15, 15-6, 16-14, 14-16 en 15-12.
Heren: OVRA 2-HVS 3 3-1, HVS-de Kan
geroes 3-1, Triumph-DSS 3-1, de Blinkert-
OVRA 0-3, Alliance '22-Zaanstreek 0-3,
OVRA 3-Alliance 3 3-0, Alliance 2-VCM 1-
3, VCIJ 2-die Raeckse 2 1-3, Gios-PWN
3-0, FES-HSVC 0-3, WIK 2-die Raeckse
3 2-2, HVS 2-HBC 3-0, PSCB-WIK 3-0,
VCIJ 3-OVRA 5 2-2, OSS-HVS 5 3-1.
Dames; Topscore-DSS 0-3, DSS 3-HVS 2
1-3, PSVH-FES 2-2, Velox-Gios 1-3, DSS 2
PWN 2-2, die Raeckse-Cito 3-0, VCIJ 2-
OVRA 2 0-3.
Hoewel pas vanavond het voorlopige
klassement zal worden vrij gegeven, was
het na het gemeenschappelijke traject Mo-
naco-Chamberry-Monaco in de Rallye van
Monte Carlo duidelijk dat Porsche, Mini
Cooper en Lancia de voornaamste kans
hebbers zijn. De kansen van de Brit Vic
Elford, die voor Porsche rijdt, worden het
hoogst aangeslagen.
Tot de favorieten behoren voorts de
Finnen Timo Makinen, winnaar in 1965,
en Rauno Aaltonen, alsmede de triomfa
tor van 1964 Paddy Hopkirk die in Mini
Coopers rijden. In totaal hebben 101 van
de 167 gestarte equipes het 1255 km lan
ge traject uitgereden. De 60 hoogst-geklas-
seerde equipes mogen vanavond uitko
men in de slotklassementsproef over
612,5 km.
David en Gijs van Lennep, alsmede de
combinatie Oscar RosenblattFrits Hon-
hoff zijn er niet in geslaagd met de nieu
we Daf de finish te halen. Rob Slote-
maker en Ferry v. d. Geest met Citroën
behoren bij de zestig hoogst geklasseerde
equipes.
HAARLEM KRUISSTRAAT 43 TEL. 1 53 04
De jaarlijkse schaatswedstrijd tussen
Noorwegen en Rusland is voor de elfde
maal door de Russische rijders gewonnen.
De Russen, die na de eerste dag reeds
een ruime voorsprong hadden, waren ook
woensdagavond in het Bislet-stadion in
Oslo te sterk voor de Noren: 299-245
punten.
Hoewel officieel na afloop van deze lan-
denwedstrijd geen algemeen klassement
wordt opgemaakt, bleek Fred Anton
Maier echter over de vier afstanden het
beste puntentotaal te hebben: 185.373. Va-
leri Kaplan kwam tot 185.940, terwijl
Bjoem Tveter een totaal van 186.903
haalde.
De rijders hadden bijna de gehele
avond hinder van hevige regenval.
De uitslagen van de 1500 m:
1. Tveter (N) 2.14.2, 2. Matusevich (R)
2.14.7, 3. Eriksen (N) 2.14.8, 4. Thomassen
(N) 2.15.2, 5. Maier (N) 2.15.4, 6. Groen-
vold (N) 2.16.1, 7/8 Kaplan (R) en Mu-
ratov (R) 2.16.2, 9/10 Kertsjenko (R) en
Antson (R) 2.17.1.
10.000 m:
1. Seljanin (R) 16.40.2, 2. Maier 16.45.2,
3. Bollerud (N) 17.00.1, 4. Lavrusjkin (R)
*7.14.9, 5. Tsjagin (R) 17.16.2, 6. Tsjeku-
lajev (R) 17.26.5, 7. Antson 17.28.7, 8.
Kertsjenko 17.28.8, 9. Kaplan 17.30.8, 10.
Matusevich 17.32.0.
Leeds United is woensdagavond in de
eerste wedstrijd voor de achtste finales
van het voetbaltoernooi om de jaarbeurs-
stedenbeker tegen het Spaanse Valencia
niet verder gekomen dan een 1-1 gelijk
spel. Meer succes had Burnley, dat op ei
gen terrein het Italiaanse Napels met
3-0 versloeg.
(Van onze sportredactie)
RCH heeft zijn verzorger Steenkist
weer terug. Evenals vorig seizoen werd
de nu 30-jarige Haarlemmer in de loop
van het voetbalseizoen teruggehaald, na
dat hij oorspronkelijk wegens te hoge fi
nanciële eisen bij de Racing was verdwe
nen. Steenkist begon zijn activiteiten bij
RCH in het seizoen 1963/'64.
Na de achtkampen heeft de Neder
landse tafeltennisbond de teams op
gesteld, die deel zullen nemen aan de in
ternationale kampioenschappen van Tsje-
cho-Slowakije op 31 januari en 1 en 2 fe
bruari in Praag. De ploeg bestaat uit Ur
sula Stuhlemeier, Annemarie Wijnants,
Bert van der Helm en Bert Schoofs. Lei
der is de heer Scharroo. Bert Onnes, die
dank zij een beter game-gemiddelde bij
de achtkamp beslag legde op de tweede
plaats voor Bert Schoofs, werd door bonds-
trainer Hoefnagel nog niet voldoende in
conditie geacht om aan een dergelijk
toernooi deel te nemen. Onnes zal drie
weken lang de technische en conditionele
centrale training volgen. Eerst dan wordt
beslist of hij deel zal uitmaken van de
Nederlandse ploeg voor de wereldkam
pioenschappen in Zweden. Aan Onnes wor
den in dat opzicht de volgende eisen ge
steld: conditioneel gelijkwaardig aan de
overige leden van de ploeg, technische
vaardigheid en mentaal passen in de
ploeg.
In de zesdaagse van Berlijn heeft de
Duitse équipe Kemper-Oldenburg nog
steeds de leiding voor Schulze en Renz
en de Duits-Belgische combinatie Bug-
dahl-Sercu.
Met een ronde achterstand volgt onze
landgenoot Peter Post, die met de Brit
Simpson een nieuw koppel heeft ge
vormd, nadat Fritz Pfenninger met hoge
koorts van de piste verdween.
De stand ziet er thans als volgt uit:
1. Kemper-Oldenburg (Dlnd) 444 pnt, 2,
Schulze-Renz (Dlnd) 345, 3. Bugdahl-Ser-
cu (Dlnd-Belg) 172 pnt.
Op één ronde: 4. Post-Simpson (Ned-
GB) 166 pnt.
De overige koppels hebben 2 of meer
ronden achterstand.
De uitslagen van de gisteravond ge
speelde basketbalwedstrijden luiden:
Dames: H.O.C. 3-Spetters 3: 15-16; Spet
ters 4-Sea Devils: 18-26; H.O.C. 2-White
Stars 2: 31-19.
Heren: H.O.C. 4-Lions 2: 2-0 (regle
mentair); Akrides-Sea Devils: 72-51;
Schoten-Spetters: 80-25.
(Van onze sportredactie)
Deze maand zijn de centrale trainin
gen van de KNAU begonnen. Zij worden
voornamelijk in Amsterdam gehouden.
Voor de trainingen zijn de volgende trai
ningsgroepen samengesteld.
Zondagmorgen in Amsterdam, Olym-
piaplein, onder leiding van Wil Westphal:
Corrie Bakker, Ria van Slooter), Mieke
Sterk (Atmodes Haarlem), Nel, van der
Veen, Dellensen, Grep, Jutte, De Noor-
lander, Pappers, Van de Water, Leo de
Winter.
Zondagmorgen in Breda onder leiding
van Ton Eykenboom: dames Deurlo, Jon
kers, Van Sprundel, Stoutjésdijk, heren
Bouber, Van Broekhoven, Drenth, Van de
Dries, Francken, Goverde, De Jong, Lan-
da.
Donderdagavond in Amsterdam, Olym-
piaplein, onder leiding van Wil Westphal:
Corrie Bakker, Ciska Jansen, Martha
Klaassen Bos, Ria van Slooten, Mieke
Sterk. Dellensen, Haenen, Van Herpen,
Van der Heyden, Meyer, De Noorlander,
Olofsen, Smeding, Van der Wiel en Kees
de Winter.
Vrijdagavond oude RAI Amsterdam,
sprinttrainingen: Corrie Bakker, Wilma
van de Berg, Truus Hennipman, Mirna
Jansen, Lidy Makkin je-Vonk, Mieke
Sterk, Willy Wokke, Berkhout, Blom,
Grep, Heemskerk, Van Herpen, Jansen,
Lamie (HAV Haarlem), Lievense, Ma-
hieu, Mooy, Popma, Roozen (Holland
Haarlem), Tamminga, Leo de Winter.
Zaterdagmiddag oude Rai Amsterdam,
onder leiding van Wil Westphal voor
polsstokhoogspringers: Akkerman, Del
lensen, De Kort, Krijnen, De Noorlander,
De Vries, Van de Water en Kees de
Winter.
Zaterdagmiddag in Delft, discus- en
kogeltraining onder leiding van Ton
Eykenboom: dames Brasser, De Bruyn,
Faber, v.d. Giessen, De Jong, Kortekaas
(Spartaan-Lisse), Goedhart, Henny Oort
huis (DEM-Beverwijk), Van Straalen, en
de heren Van Abkoude, Van de Kruk,
Van Kuyk, Verschoor, Westerhof en Zijl.
Zaterdagmiddag in Leiden voor de
hoogspringers: Borsje, Kanis, Geilen, Les-
terhuis, Van de Werff (Suomi-Velsen),
Wildenburg (Spartaan-Lisse), Van der
Wijk, Van 't Riet, Fielmich (HAV Haar
lem). Trainer in Leiden is Jan van Heek.
