VAN DAG TOT DAG
Westduits-Roemeens verdrag
probleem voor Oost-Duitsland
Restant Hallstein-doctrine
thans definitief opgeruimd
STAKING LEGT PARIJS LAM
25
HUNTER
Wilson vertelt niet veel
over zijn Brusselse reis
Spaanse politie arresteerde in
Valencia twintig studenten
Spanning onder bevolking
in Madrid niet verdwenen
r
v__
issmj
economie
Vijfling in
New York
China eist excuses
van Frankrijk
Aanvaring in
Pacific tussen
marineschepen
amm
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1967
*1111111
Klip
Onderhandelingen
Met schrik
De oude glorie van Nederlandse lucht
vaart lijkt te herleven, nu de trotse, eer
biedwaardige Fokker succes boekt met
moderne vliegtuigen. Dat behoeft geen
chauvinisme te zijn, het is in de eerste
plaats voldoening over het feit dat Ne
derland op het stuk van luchtvaarttech
niek economisch mee kan en industrieel
op de eerste rang is teruggekeerd.
De Amerikaanse order bij Fokker voor
een verkleinde versie van de „Fellowship"
omvat enkele honderden miljoenen en
verzekert aan de Fokkerfabrieken enkele
tientallen jaren werk. Het is een bijdrage
tot de Nederlandse welvaart en een troef
in het spel van de internationale lucht
vaart. Een troef die andere troeven zal
kunnen losmaken, omdat ook op het ni
veau van vliegtuigenmarkt de naam een
belangrijk reclame-object kan zijn. Fok
ker heeft een traditie van betrouwbaar
heid en soliditeit, waarvan de KLM ja
renlang de uitdraagster is geweest. Uit
draagster klinkt een beetje tweedehands,
maar in dit geval zal iedereen de ware
vinden en door die ene bestelling per dag
niet overbelast zal raken.
Men hoede zich in Beverwijk en elders
voor de illusie, dat men nu de postta-
rieven met de helft zal zien verminderen.
Bij de PTT is de normale maatschappe
lijke stelling dat prijs en prestatie ge
koppeld dienen te zijn, niet meer gang
baar. Zij is post-uum.
Volgens de minister van Verkeer (en
Waterstaat, maar dat doet er in dit geval
mets toe) De Quay zal de beruchte spoor
wegkruising in de snelweg Amsterdam-
Utrecht verdwijnen. Hij heeft toegegeven
dat de snelle toeneming van het verkeer
en de opeenhoping van ongelukken daar
toe aanleiding zijn, terwijl hij het als een
vergissing kenmerkte dat indertijd hier
niet meteen een ongelijkvloerse kruising
is gemaakt.
Opnieuw wordt dus in de sector verkeer
een put gedempt, waarin al vele kalveren
verdronken zijn. Mensenlevens zijn er
door verloren gegaan, enorme materiële
schade is erdoor ontstaan. Geen der ge
troffenen heeft zich tot de rechter ge-
betekenis ervan begrijpen: waar de KLM wend met een eis tot schadevergoeding
neerstreek, streek Fokker neer. Zo is net
jaren geweest en misschien wordt het nu
zo, dat de naam Fokker door andere lucht
vaartmaatschappijen als een embleem van
veiligheid en betrouwbaarheid zal worden
vervoerd naar alle windstreken.
Ook op het gebied van de luchtvaart,
maar dan op het. veel minder populaire
van de militaire luchtvaart, speelt zich
een transactie af de aankoop van 105
straaljagers in Canada voor onze lucht
macht ten koste van meer dan zeshon
derd miljoen. Een deel van deze miljoe
nen wordt via een tamelijk ingewikkelde
procedure teruggespeeld naar de Neder
landse industrie, doordat de Canadezen
als tegenprestatie onderdelen, gereed
schappen en precisie-apparatuur van ons
land zullen betrekken.
De verweving van economische en mili
taire belangen is bij deze transactie zeer
duidelijk. Men kan voldoening voelen over
het feit dat de Nederlandse werkgelegen
heid baat vindt bij militaire produktie en
leverantie, maar die voldoening wordt
voor een groot deel weggewerkt door de
overweging dat de Nederlandse belasting
betaler een aanmerkelijk deel van de kos
ten te dragen krijgt.
Defensiegelden zijn in feite onproduktief
omdat zij geen bijdrage vormen tot het le-
venscomfort, zelfs daarentegen de koop
kracht drukken, terwijl de te kopen of te
produceren goederen aan snelle veroude
ring onderhevig zijn zonder dat zij (geluk
kig!) gebruikswaarde opleveren.
Dat „gelukkig" slaat natuurlijk op de
afwezigheid van de gebruiksnoodzaak, na
melijk de oorlog. Men kan met enige
ruimte voor twijfel volhouden dat die
straaljagers onze veiligheid verzekeren, of
liever, mede verzekeren. Laten we dat dan
aannemen, maar dan rijst de vraag of het
nu die veiligheid dan wel dat economi
sche voordeel is, waarmee de aankoop
van 105 straaljagers in werkelijkheid moet
worden gemotiveerd. De samenknoping
van die twee elementen is gevaarlijk.
De kwestie van bewapenen of ontwape
nen kan in feite alleen maar worden be
antwoord met een reële bewijsvoering
van de defensieve noodzaak. Alle neven
argumenten vertroebelen de heldere kijk
op de defensiebegroting en brengen vredes
initiatieven in gevaar.
Het moet, eenvoudiger gezegd, niet zó
worden dat onze welvaart in stand moet
worden gehouden met een niet reële oor
logsdreiging te verkondigen. Werkgele
genheid is broodnodig, maar zij moet
niet worden gekocht met vrees die kunst
matig is.
Er zal een proef worden genomen met
het doen vervallen van een postbestelling.
Slachtoffer van de proef is onder meer
Beverwijk. Vreemde keus alsof Bever
wijk een geschikter proef terrein is voor
vermindering van openbare diensten dan
Haarlem of Maastricht.
Ook is het niet duidelijk wat die proef
moet uitwijzen. Zouden de Beverwijkers
enthousiast moeten reageren over het feit,
dat ze nu een keer minder per dag wor
den lastiggevallen met gerommel in hun
brievenbus? Of zou het uitblijven van
klachten over het later ontvangen van
brieven (want dat is natuurlijk het ge
volg) de PTT moeten bewijzen dat zij
deze gebrekkiger vervulling van haar
monopolistische taak gerust over het hele
land kan uitbreiden?
Wij veronderstellen dat de proef an
ders is bedoeld. Niet het belang van de
van de kant van Rijkswaterstaat, die zui
nigheidshalve indertijd de verantwoorde
lijkheid heeft durven nemen. Het is niet
de gewoonte, dergelijke instanties te dag
vaarden. Kan er trouwens van schuld
worden gesproken?
Men oordele daarover zelf: de toene
ming van het verkeer is geen verrassing,
zeker niet voor deskundigen van Water
staat. Zij beschikken al jarenlang over
schrikbarende prognoses, en over de aan
wijzing dat zelfs die prognoses zullen
worden overtroffen. Niettemin nemen zij
het risico, dat nu door prof. De Quay
wordt gehekeld.
Ongelijkvloerse kruisingen zijn duur.
Wat is één mensenleven waard? Dat kan
zelfs Waterstaat niet uitrekenen.
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
MÜNCHEN. Sinds dinsdag
onderhoudt de Bondsrepubliek diplo
matieke betrekkingen met Roemenië
Het was de sociaal-democratische mi
nister van Buitenlandse Zaken, Willy
Brandt, die de desbetreffende ver
dragen samen met zijn Roemeense
ambtgenoot Manescoe in Bonn onder
tekende.
De eerste contacten tussen beide
landen waren weliswaar door de re
gering van oud-kanselier Erhard op
genomen en het resultaat van deze
initiatieven was dat wederzijds han
delsvertegenwoordigingen in Bonn en
Boekarest werden gevestigd. Het
kabinet-Erhard had echter niet de
moed ook de volgende en beslissende
stap te doen.
Deze verdienste komt geheel aan de
huidige regering Kiesinger-Brandt. De
grote coalitie van sociaal-democraten en
christen-democraten durfde het aan de
laatste restanten van de Hallstein-doctri
ne op te ruimen, volgens welke de Bonds
republiek geen diplomatieke betrekkingen
kon onderhouden met een land, dat diplo
matieke betrekkingen met de DDR had
aangeknoopt of aanknoopte. De enige uit
zondering op deze regeling was sinds
meer dan elf jaar West-Duitslands diplo
matieke banden met de Sovjet-Unie, een
relatie van waaruit de Hallstein-doctrine
juist was voortgekomen.
Behalve in Moskou zullen voortaan ook
in Boekarest twee Duitslanden diploma
tiek vertegenwoordigd zijn. Het probleem
is echter nog gecompliceerder door de
status van West-Berlijn. De oostblok-sta-
ten wensen West-Berlijn als een derde
Duitsland te beschouwen, terwijl het wes
telijk deel van de vroegere Duitse hoofd
stad volgens de regering in Bonn tot de
Bondsrepubliek behoort.
Hoezeer men zowel in Bonn als in Boe
karest op het aanknopen van normale di
plomatieke relaties gesteld was, blijkt
wel hieruit dat beide regeringen de kwes
tie Berlijn niet tot een struikelblok heb
ben gemaakt. Het communiqué van dins
dag spreekt niet over Berlijn en hoewel
het tegen de oostblok-principes indruist,
genieten de Westberlijners in Roemenië
voortaan volledige diplomatieke bescher
ming, evenals zij zich voorheen ook konden
bedienen van de faciliteiten van de West-,
duitse handelsmissies in de Roemeense
hoofdstad.
EËN ANDERE gevaarlijke klip hebben
de onderhandelaars eveneens weten te
omzeilen. Hoewel formeel bij het aangaan
van diplomatieke betrekkingen tussen
Roemenië en de Bondsrepubliek (en dit
geldt voor andere landen in het oostblok
ten opzichte van dit land evenzeer) aller
eerst een vredesverdrag had dienen te
worden gesloten is „veiligheidshalve"
over een dergelijk verdrag niet gespro
ken.
Wanneer deze procedure in de toekomst
ook bij het aanknopen van betrekkingen
bijvoorbeeld met Polen en Joegoslavië
zou moeten worden gevolgd, zou dit ver
strekkende consequenties hebben. Zo ver
loren in Roemenië door het optreden van
de Duitsers in de tweede wereldoorlog on
geveer 400.000 joden het leven, terwijl tal
loze niet-joodse slachtoffers eveneens ha
ve en goed verloren om de concentratie
kampen te ontkomen. In Polen werden
door de Duitsers meer dan twee miljoen
joden om het leven gebracht, in Joego
slavië 55.000, in Hongarije bijna 200.000
Omdat de regering in Bonn zich als
de exclusieve opvolgers van de vorige
Duitse staat beschouwt (en als enige Duit
se staat) zijn ze onvermijdelijk verplicht
tot schadevergoeding, zoals ook bij 't aan
knopen van diplomatieke betrekkingen
met Nederland weliswaar op uiterst on
bevredigende manier gebeurde.
DE ROEMEENSE slachtoffers zullen
tengevolge van de nu te volgen procedure
hun eisen nog niet kunnen stellen, en het
is de vraag of zij ooit nog op vergoeding
kunnen rekenen. De wederkerige handel
vormde bij de bespreking in Bonn een van
de belangrijkste onderwerpen. Sinds vijf
jaar exporteert de Bondsrepubliek aanzien
lijk meer naar Roemenië, dan Roemenië
naar de Bondsrepubliek. Het vorig jaar
bedroeg de Duitse uitvoer naar Roemenië
493 miljoen DM. De Roemenen leverden
slechts voor 295 miljoen DM aan de
Bondsrepubliek.
In de Bondsrepubliek wacht men met
spanning af in hoeverre de regering erin
zal slagen diplomatieke banden met an
dere Oosteuropese landen aan te knopen.
De Westduitse missie in Praag, die daar
over de gecompliceerde Sudeten-Duitse
kwestie onderhandelt, heeft ongetwijfeld
nog veel moeilijkheden te overwinnen.
Ook met Bulgarije staan onderhandelin
gen op het programma en kortgeleden ver
klaarden de Joegoslavische en Poolse mi
nisters van Buitenlandse Zaken zich na
mens hun regering bereid de betrek
kingen met Bonn te normaliseren.
In Oost-Berlijn wordt de stemming je
gens de Bondsrepubliek inmiddels steeds
onaangenamer. Het curieuze feit doet zich
voor dat Ulbricht wellicht het liefst op
zijn beurt de Hallstein doctrine zou willen
hanteren, om alle partners in het commu
nistische blok ervan te doen afzien, diplo
matieke relaties met Bonn aan te gaan.
Hierin wordt Ulbricht op het ogenblik
door de Russische regering gesteund.
NEW YORK (AFP) In New York
heeft de 31-jarige mevrouw Hildarene
Harris, woensdagavond het leven ge
schonken aan een vijfling. Een van de
kinderen kwam dood ter wereld. Vier,
drie meisjes en een jongen, maken het
goed. Het echtpaar had nog geen kinde-
(Van onze correspondent)
BRUSSEL „Bemoedigend" heeft mi
nister-president Wilson woensdagavond de
resultaten van het bezoek dat hij, samen
met zijn minister van Buitenlandse Zaken
Brown, aan de Belgische regering heeft
gebracht, genoemd. Dat was eigenlijk de
enige positieve kwalificatie welke hij heeft
gebruikt. Op andere vragen heeft hij ont
wijkend geantwoord. Dat ligt ook in de
lijn van de opvatting die de Britse rege
ring heeft over de reizen naar de hoofd
steden van de zes landen. „Wij zijn", zo
zei de premier, „voorstanders van een snel
polsen van de Europese hoofdsteden. We
vinden dat belangrijker dan het afdalen
in details".
Het was een verfrissend woord voor de
Brusselse EEG-kringen. Maar de ervaring
TOKIO (AP) China heeft woensdag
verklaard dat een lid van de Franse am
bassade in Peking en zijn vrouw „op roe
keloze wijze" twee dagen geleden met hun
auto Chinese demonstranten hebben aan
gereden. Men heeft de Franse ambassa
deur ontboden en verontschuldiging ge
eist.
Het persbureau Nieuw China meldde
dat de ambassaderaad, Robert Richard, op
een menigte Chinese betogers was inge
reden, die proteseerden tegen ruw op
treden van de Franse politie onlangs te
gen Chinese studenten in Parijs. Een
aantal betogers zou zijn aangereden. De
demonstranten eisten woedend dat het
echtpaar zou uitstappen en excuses zou
aanbieden. Het incident wordt een ge
val van „ernstige provocatie" genoemd.
De zestig Chinese studenten die vorige
week betrokken zijn geweest bij het in
cident op het Rode Plein in Moskou, zijn
in Peking als helden ingehaald.
heeft geleerd dat men daar als regel de
grote lijnen uit het oog verliest in de ein
deloze zittingen van commissies van des
kundigen. Wilson heeft ook nog gesteld
dat de besprekingen zowel van politieke
als van economische aard zijn geweest.
In dat verband sprak hij nog even over
„het progressieve afstand doen van de soe
vereiniteit".
Premier Wilson heeft over het verloop
van de onderhandelingen niet veel gezegd.
Wel liet hij, misschien niet geheel be
wust, doorschemeren dat voor het toe
treden van Groot-Brittannië tot de EEG
nog belemmeringen bestaan. Hij zei let
terlijk: „Wanneer wij de moeilijkheden te
boven kunnen komen en wanneer Groot-
Brittannië zal toetreden tot de EEG zullen
wij, wanneer de ministerraad moet stem
men bij meerderheid' ons altijd vol
komen houden aan hetgeen dan wordt
vastgelegd". Hij heeft dat met zoveel na
druk gezegd dat men kan denken dat er
toch wel twijfel is geuit over dat nakomen
van de EEG-verplichtingen door de Brit
ten.
Over de eventuele supra -nationaliteit
van sommige EEG-organen heeft hij een
aardige vergelijking gemaakt: „Toen een
eeuw geleden de Internationale Postunie
werd opgericht, dachten sommige landen
ook dat hun soevereiniteit werd aangetast.
Toen is dat niet gebeurd en ik ben even
min bevreesd dat het nu zal gebeuren,
wanneer wij tot de EEG zouden toetre
den."
(Van onze correspondent)
PARIJS. De algemene staking van
het overheidspersoneel mag een succes
worden genoemd. Het treinverkeer,
vooral rond Parijs, lag nagenoeg stil.
De bussen en de metro lieten eveneens
op grote schaal verstek gaan. Op de
vliegvelden was het uitermate rustig,
omdat de meeste toestellen aan de
grond moesten blijven. De elektriciteit
was uitgevallen en brieven werden er
in de Franse hoofdstad niet besteld.
Woensdagmiddag hebben enige dui
zenden stakers langs de traditionele
route van de Bastille en de Place de la
Concorde gedemonstreerd tegen de so
ciale politiek van de regering. Daarbij
hebben zich geen incidenten voorge
daan. Ofschoon de ambtenaren per
1 maart een salarisverhoging van twee
percent in het vooruitzicht is gesteld
wordt het niet waarschijnlijk geacht,
dat premier Pompidou op dit moment
al bereid zal zijn alle eisen van de vak
verenigingen in overweging te nemen.
Op de foto: een eenzame reiziger op
een van de stations in Parijs, die tegen
beter weten in zit te wachten op een
trein.
HONOLOELOE (AP) Een scheeps-
botsing bij Honoloeloe tussen twee sche-
„consument" moet worden beproefd, want I pen van de Amerikaanse marine die op
dat belang is ook zonder proef duidelijk: oefening waren, kostte een opvarende het
hoe sneller bestelling hoe liever. Men wil Jeven. Acht schepelingen werden gewond.
x De torpedoboot jager McMorris kreeg een
waarschijnlijk slechts nagaan, ot de dienst Uat aan bakboordzijde. De tanker Tom
zeif geen lastige opeenhoping zal onder-1 Bigbee werd licht beschadigd.
(Van onze correspondent)
MADRID. De universiteitssteden
Madrid en Barcelona hebben gisteren
een rustige dag gehad. De universiteit
van Madrid bleef gesloten en de stu
denten van Barcelona hadden besloten
voor 48 uur een studiestaking aan te
gaan. Er werd geen enkel college ge
geven. De rector magnificus van de
universiteit van Barcelona heeft ge
dreigd de studenten alle verloren
studiedagen te laten inhalen tijdens
de vakanties.
Hiertegen hebben de hoogleraren ern
stig geprotesteerd. Volgens hen moeten
de studenten zelf weten wat zij doen,
maar de hoogleraren zijn niet bereid hun
vakantie op te offeren aan studentenon
lusten.
DE AGITATIE van de rebellerende
Spaanse studenten had zich verplaatst
naar de universiteit van Valencia. Daar
was maandag al een congres begonnen
van alle niet-erkende, vrije democrati
sche studentenverenigingen van geheel
Spanje. Bijna 1500 afgevaardigden van
alle universiteitssteden waren naar Va
lencia gekomen. Dit congres had tot doel
een nationale federatie van de vrije stu
dentenbonden op te richten.
congres werden als eisen ge-
Op dit
steld:
Volledige erkenning door de staat van
de vrije democratische bonden.
Onvoorwaardelijk zelfbestuur in deze
bonden zonder inmenging van de staat
of de academische overheid.
Medezeggenschap in de hervorming
van de ouderwetse Spaanse academische
wereld.
Democratische vernieuwing van het
onderricht en van de verhoudingen tus
sen hoogleraren en studenten.
Aanvankelijk liet de rector magnificus
van de universiteit van Valencia dit con
gres met rust. Men vergaderde na de
colleges in volmaakte orde in de juridi
sche faculteit. Bij een poging om officiële
erkemiing te krijgen, waarvoor een dele
gatie van het congres naar de rector mag
nificus was gegaan, werden de ongeveer
twintig leden hiervan bij het verlaten
van diens kantoor door de burgerwacht
gearresteerd.
Verwacht wordt dat deze gebeurtenis
tot nieuwe spanningen aanleiding zal ge
ven. De opstandige studenten in Madrid
waren bereid om de resultaten van dit
congres af te wachten en hun toekomstige
acties daarop te rrichten.
EEN SPAANS GERECHTSHOF heeft
vijf arbeiders van de Standard Electrica
fabriek in Madrid, waar het de laatste
tijd onrustig is geweest, veroordeeld tot
gevangenisstraffen van vijf a zes maan
den wegens lidmaatschap van een Spaan
se ondergrondse arbeidersbeweging.
In de meeste bedrijven in Madrid waar
werd gestaakt, is het werk weer hervat
De arbeiders die bij de onlusten van de
vorige week waren gearresteerd, zijn in
middels weer vrijgelaten. Toch blijft de
spanning in de Spaanse hoofdstad bestaan
Grote aantallen militaire jeeps, vol ge
wapende politiemannen bevinden zich in
de stad. Iedereen spreekt over de gebeur
tenissen van de laatste dagen. De oude
ren met schrik en herinnering aan de ja
ren van de burgeroorlog.
Mateneus. Britse parlementsleden heb
ben een plan ingediend om voortaan vijf
uur eerder dan tot nu toe te vergade
ren. Voor de eerste maal in vredestijd
kwamen zij woensdag voor lunchtijd
bijeen. Een jaar lang willen zij twee
ochtendvergaderingen per week houden
Satellieten. Een Europees consortium
heeft woensdag contracten toegewezen
gekregen voor de bouw van twee Eu
ropese satellieten. Ze worden in 1970 en
1971 gelanceerd voor wetenschappelijke
doeleinden.
Wereldgeweten" Door Oost-Duitsland
is woensdag „een beroep op het wereld
geweten" gedaan om verdere versprei
ding van het neo-nazisme in West-Duits-
land te voorkomen. Het appèl was on
dertekend door twintig vooraanstaande
Oostduitse geleerden en literatoren.
Zoete wraak. Ruim 1.5000 Argentijnse sui
kerarbeiders hebben in Tucuman een
suikerfabriek bezet en aangekondigd
zich daarin te zullen verschansen totdat
achterstallig loon is uitbetaald. In de af
gelopen dagen zijn vier suikerfabrieken
in Argentinië door arbeiders bezet.
Belastingstrijd. De regering van Malta
heeft het verbod op levering van belas
tingvrije olie aan de Britse luchtmacht
uitgebreid tot de Britse marine en het
leger. De luchtmacht wilde dinsdag de
extra heffing niet betalen. Alle vluch
ten van het eiland werden gestaakt. De
vliegtuigen bleven aan de grond.
Kortsluiting. Enige honderden studenten
van de universiteit van Maryland in de
VS ontvingen onlangs de mededeling dat
zij van de universiteit waren verwijderd
wegens hun slechte resultaten in exa
mens. Het vonnis is ongedaan gemaakt.
Men ontdekte dat de slechte cijfers door
kortsluiting in een computer waren ver
oorzaakt.
Vergane schepen. In 1966 zijn 159 schepen
met een totale tonnage van 836.659 ton,
vergaan. Dit is 145.000 ton meer dan het
vorige record, van 1965. De tonnage die
verloren ging ten gevolge van botsingen
was met 102.993 drie maal zo hoog als
ooit tevoren Veertien schepen (61.207
ton) vergingen bij stormweer. 38 sche
pen (247.147 ton) vielen ten prooi aan
branden en ontploffingen.
