een welluidend
programma:
TROMMELEN IN DE NACHT"
Vietnam, een aangrijpend theatergebeuren
TONEEL IN HAARLEM
VANAVOND
jfet
betere orgels
betere piano's
betere instrum.
méér gr.platen
méér
bladmuziek
Alphenaar
Dagboek van Anne
Frank in Amerika
op de televisie
Belangwekkend stuk van Theater Terzijde
Lijsttrekkers voor AYRO-televisie
MAANDAG 13 FEBRUARI 196 7
7
FranQoise Arnoul speelt
vandaag in „Les Justes"
Boeiende Brecht-opvoering door Toneelgroep Theater
De radio geeft dinsdag
T elevisieprog ra m m a 's
Simon Koster.
Accordeonisten houden hun
wereldcongres in Leiden
Picasso-expositie trok in
Parijs 800.(XX) kijkers
(Van onze correspondent)
ZATERDAGAVOND half negen in
een overbezette Doelenzaal van het
Sigma-centrum te Amsterdam. Een
vrouw en drie mannen lopen van het
toneel af de zaal in en stoten kreten
uit die langzamerhand overgaan in
rapgesproken, meest onverstaanbare
opsommingen van cijfers en feiten. Zij
rennen tussen het publiek door dat er
nog wat vreemd en verrast tegenover
staat, maar geleidelijk aan onderdom
pelt in een sfeer die Annemarie Prins
en haar Theater Terzijde nodig heb
ben om het onderwerp Vietnam aan
de orde te stellen. Men vangt flitsen
op van zinnen. Het zijn woorden die
wij nu al veertien jaar achtereen uit
radio, televisie en kranten hebben ge
hoord en gelezen, maar die ons toch
niet bij die oorlog hebben kunnen be
trekken. Ons leven met zijn dagelijkse
zorgjes ging ons immers meer aan
het hart dan die twee miljoen Vietna-
mezen die tot dusver in de strijd zijn
gestorven.
ANNEMARIE PRINS en Walter Barten
hebben een half jaar gewerkt aan het
theatergebeuren dat zij zaterdag in pre
mière gaven. Zij hebben hun teksten sa
mengesteld uit feiten die ons allen be
kend kunnen zijn, uit toespraken van
ADVERTENTIE
v A
*e«"J
KRUISWEG 47-49 TEL.11532
De Franse film- en toneelspeelster
Frangoise Arnoul zal vanavond in de
Amsterdamse Stadsschouwburg de hoofd
rol spelen in „Les Justes" van Nobel
prijswinnaar Albert Camus. De voorstel
ling die alleen in Amsterdam te zien zal
zijn, wordt gespeeld onder auspiciën van
het genootschap Nederland-Frankrijk.
Het stuk, dat handelt over een groep
Russische revolutionairen van voor 1917,
is meer dan tweehonderd keer gegaan in
het Parijse Théatre de l'Oeuvre.
Scène uit „Vietnam".
Johnson en andere documentatie. De
woorden van Johnson en Rusk, de onder
vragingen van de Amerikaanse commis
sie voor buitenlandse zaken en de mede
delingen uit de nieuwsbulletins, worden
door de acteurs Peter de Baan en Tim
Krabbe vanuit hoge scheidsrechterstoelen
over de hoofden van de toeschouwers uit
gestort. Het is de kille politiake politiek
die niets menselijks meer heeft. Gitariste
Beb Visser en actrice Nelly Frijda ver
tegenwoordigen het Vietnam dat in
tekstjes en versjes van Jan Kassies wordt
uitgebeeld. En dan is er tenslotte de spil
van het theatergebeuren: de man die als
een soort koortsgrafiek door het stuk
loopt, de acteur Jeroen Krabbe. Hij rent,
loopt, of kruipt door de zaal of over het
toneel, filosofeert over politiek en men
sen, boetseert met de gegevens die door
de andere stemmen worden geleverd,
geeft een lezing Over napalm, blijft als
een computer materiaal over Vietnam
produceren en tracht een eigen weg te
vinden die doodloopt in de touwen die
hij zelf heeft gespannen. Krabbe heeft
van deze rol een aangrijpende creatie ge
maakt, die de bedoeling van het stuk
duidelijk overbrengt: een confrontatie
met het feit dat ook in Vietnam mensen
wonen die verlost willen zijn van angst,
honger en moord.
.VIETNAM" is het tweede stuk dat
Theater terzijde in produktie heeft geno
men. Terzijde, vorig jaar opgericht door
Annemarie Prins en Jan Kassies, heeft de
bedoeling onderwerpen aan te pakken die
van sociaal en actueel belang zijn. Het is
een toneelgroep zonder vaste medewer
kers en zonder vaste subsidies.
Vlak voor de première spraken wij
Annemarie Prins. „Ik hoop dat het stuk
over Vietnam een felle discussie zal doen
ontstaan, niet over de kwaliteit van het
stuk, maar over de problemen die erin
worden aangesneden. Wij brengen geen
toneel voor een beperkte groep liefheb
bers. Wij willen zaken aan de orde stellen
waar iedereen bij betrokken is. Bij oorlog,
bij Vietnam, is iedereen betrokken en ik
hoop dat zij die het stuk hebben gezien
zichzelf zullen dwingen om stelling te
nemen."
TERZIJDE geeft geen objectieve voor
lichting. Het neemt ook duidelijk stelling
omdat eruit blijkt dat Amerika onmiddel
lijk het land dient te verlaten. Annemarie
Prins: „Het stuk wil een solidariteitsver
klaring zijn met de mensen in Vietnam.
Het enige wat zij willen is eten. Zij zijn
m».
V-
Annemarie Prins
NEW YORK (AP) Het Dagboek van
Anne Frank, dat al op toneel en op het
doek gebracht is, zal in Amerika door
de televisie uitgezonden worden. De rol
van Anne Frank zal gespeeld worden door
Diane Davila, dochter van een Chileen
se moeder en een Cubaanse vader. Zij
werd geboren in 1947 het jaar dat het dag
boek voor het eerste gepubliceerd werd
in Nederland.
Anderen die zullen optreden in de uit
zending zijn Max von Sydow, een Zweed
se acteur die als jongen een reis langs
concentratiekampen in Polen meemaakte,
de Oostenrijkse Lilli Palmer, de Zweedse
Viveca Lindfors, de Brit Donal Pleasan-
ce, de Israëliër Thoedore Bikel en de
Italiaanse Marisa Pavan. Regisseur zal
Alex Segal zijn.
In een vraaggesprek met de New York
Times zei hij: Ik ben van mening dat de
tijden veranderd zijn en gekomen zijn op
een punt waarop de menselijke verhou
dingen in het stuk en ook de periode ont
roeren kunnen. Misschien is het voortbe
staan van de joden niet het primaire the
ma, maar de strijd om te blijven leven
die wij allen moeten doormaken en wat
die ons doetIk vind dat het waar
devol is het stuk nu te brengen. Ik ge
loof dat het van belang is het te doen
en weer, en weer."
TOEN DE TWINTIGJARIGE Ber-
tolt Brecht na de eerste wereldoorlog
werd gedemobiliseerd (hij had als
medisch student dienst gedaan in een
militair hospitaal) was hij nog geen
revolutionair, nog geen communist,
maar wel een vurig pacifist. Gedreven
door dat pacifisme, door de grütfrè-
lijke verminkingen die hij in het hos
pitaal had gezien, door de jammerlijke
mislukking van de kortstondige
Spartakus-opstand, en op een meer
materialistisch niveau ook ge
dreven door geldgebrek, schreef
Brecht eind 1918 zijn komedie „Trom-
meln in der Nacht". Het was niet zijn
eerste toneelstuk (dat was „Baal")
maar wel het eerste dat werd opge
voerd, al was dat dan vier jaar later
toen Brechts geldgebrek nog altijd
even groot was.
DAT DE JONGEMAN, die in „Trom-
meln in der Nacht" aan het woord was,
later een der grootste toneelschrijvers
van deze eeuw zou worden, hebben des
tijds slechts heel enkele mensen aange
voeld. (Vooraan onder de enkelingen
stond de toneelcriticus Herbert Ihering).
Achteraf is dat natuurlijk veel gemakke
lijker te concluderen. Maar er zijn toch
wel duidelijke aanwijzingen in het stuk
voor te vinden: de feilloze directheid
waarmee Brecht zijn ideeën weet te be
lichamen in toneelpersonages, de origina
liteit van zijn vormgeving, de zeer per
soonlijke visie en de zuivere eigen toon
waarvan het stuk vervuld is, en tenslot
te de enorme spankracht waarmee het
is geschreven en die de toeschouwer ook
ondergaat.
De handeling voor zo ver die neerkomt
op de geschiedenis van een soldaat die
bij zijn terugkeer uit de oorlog zijn meis-
HILVERSUM I
7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20
Gramm. muziek. 7.55 Deze dag. 8.00 Nws.
8.10 Actualiteiten. 8.15 Gramm. muziek. 8.50
Morgenwijding. 9.00 Moderne orkestmuziek.
10.00 Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvitami
nen. 12.00 Amusementsmuziek. 12.25 Beursbe
richten. 12.27 Meded. t.b.v. land- en tuin
bouw.12.30 Voor de landbouw. 12.40 Lichte
orkestmuziek. 13.00 Nws. 13.10 Journaal en
beursberichten. 13.30 Klassieke muziek. 14.40
Schoolradio. 15.00 Voor de vrouw. 15.40 Mo
derne muziek. 16.00 Nws. 16.02 Oud-Spaanse
romances en volksliederen. 16.15 Voor de
jeugd. 17.15 New York calling. 17.20 Gramm.
muziek. 18.00 Nws. 18.15 Actualiteiten. 18.25
Amusementsmuziek. 18.55 Gesproken brief uit
Parijs. 19.00 Voor de kinderen. 19.05 Gesprek
ken. 19.40 Amateursprogramma. 20.00 Nws.
20.05 Tot uw orders. 21.15 Achter de muur
(hoorspel) (2). 21.50 Lichte gramm. muziek.
22.00 Gonk: satirisch programma. 22.30 Nws.
22.40 Actualiteiten. 22.55 Klassieke en mo
derne muziek. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
7.00 Nws. 7.10 Het levende woord. 7.15 Lich
te gramm. muziek. 7.55 Overweging. 8.00 Nws
8.10 Gramm. muziek. 8.30 Nws. 8.32 Voor de
huisvrouw. 10.00 Populair-klassieke muziek.
11.00 Voor de zieken. 12.00 Musette-orkest.
12.18 Voor schippers. 12.20 Voor het platte
land. 12.27 Meded. t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nws. 12.40 Actualiteiten. 12.50 vGramm.
muziek. 13.30 Musiësta. 14.20 Schoolradio.
14.40 Licht instrumentaal ensemble. 15.00
Muziekprogramma. 17.00 Overheidsvoorlich
ting. 17.10 Voor de jeugd. 18.00 Country and
Western Express. 18.30 Mandoline-orkest.
18.50 Ondernemend. 19.00 Nws. 19.10 Actua
liteiten. 19.30 Conciliepostbus. 19.35 Geestelij
ke liederen. 19.45 Zoekend geloven. 20.00 Ra-
diophilharmonisch orkest met pianosolist.
21.50 Moderne liederen. 22.00 Kunst-cultureel-
programma 22.30 Nws. 22.40 Overweging.
22.45 Dromen (hoorspel). 23.50 Klassieke
gramm. muziek. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
9.00 Nws. 9.02 Actualiteiten. 9.07 Platenpro-
gramma. 10.00 Nws. 10.02 Lichte muziek.
12.00 Nws. 12.02 Actualiteiten. 12.05 Muzikaal
VARA-Varia. 130.0 Nws. 13.02 Actualiteiten.
13.05 Hoor nou's. 14.00 Nws. 14.02 Actuali
teiten. 14.05 Voor de vrouw. 15.00 Nws.
15.02 Actualiteiten. 15.05 Licht ensemble.
15.30 Lichte orkesten. 16.00 Nws 16.02 Actuali
teiten. 16.05 Voor tieners. 17.00 Nws. 17.02
Actualiteiten. 17.05-18.00 Verzoekplatenpro-
gramma.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nws .12.03 Lichte muziek. 12 40 Weer
bericht. 12.48 Gramm. muziek. 12.55 Buiten
lands persoverzicht. 12.57 Gramm. muziek.
13.00 Nws. 13.20 Tafelmuziek. 14.00 Nws.
14.03 Opera. 15.35 Eigen-aardig. 16.00 Nws.
16.03 Beurs. 16.09 Dansmuziek. 16.30 Voor
oudere luisteraars. 16.57 Gramm. muziek.
17.00 Nws. 17.15 De keuze van Brenders.
17.45 Volksliederen. 18.00 Nws. 18.03 Voor de
soldaten. 18.28 Paardesport. 18.30 Franse les.
18.32 Koor en orkest. 18.45 Sport. 18.52 Taai-
wenken. 18.57 Gramm. muziek. 19.00 Nws.
19.40 Gramm. muziek .19.50 Beroepsbelangen
van de middenstand. 20.00 Hand in hand met
Nederland. 20.30 Hoorspel. 21.15 Moderne
muziek. 21.58 Gramm. muziek. 22.00 Nws.
VOOR MAANDAG
NEDERLAND I
18.45 Pipo de Clown. 18.50 Nieuws. 18.56
Reclame. 19.00 Kenmerk, over kerk en
samenleving. 19.30 De Dick van Dycke-show
19.56 Reclame. 20.00 Journaal en weerover-
zicht. 20.20 Klassiek muziekprogramma. 20.55
The Fugitive (TV-film). 21.45 Met verkie
zingsprogramma.
NEDERLAND II
20.00 Nieuws. 20.01 Reclame. 20.05 Jazz 625.
20.35 Film over leven en werk van Michelan
gelo. 21.56 Reclame. 22.00-22.15 Journaal.
22.30-23.00 Teleac Automatisering (2).
VOOR DINSDAG
NEDERLAND I
10.20-12.00 Schooltelevisie. 12.00-12.30 Te
leac.: De detaillist als ondernemer (2). 18.45
Pipo de Clown. 18.50 Journaal. 18.56 Recla
me. 19.00 De Lucy Show. 19.25 Koning Klant
consumentenrubriek. 20.00 Journaal. 20.16
Reclame. 20.20 Achter het nieuws. 20.45 Jazz
en beat. 21.05 Vrij entree: cabaretprogram
ma. 21.30 Een beetje de Boer op: amuse
mentsprogramma. 22.30 Journaal. 23.00-23.30
Teleac: Kernfysica (18).
NEDERLAND II
20.00 Nws. 20.01 Reclame. 20.05 Mensen
tussen hemel en aarde: Openlucht-circus
20.30 Première: nws over films. 20.56 De
Bezetting (documentaire). 22.10 Journaal.
je in de armen van een ander vindt,
zou op zichzelf niet bijster origineel zijn
geweest. Maar Brecht heeft dat gegeven
slechts gebruikt als een onderdeel van
een veel belangrijker thema: de keus, die
de uitgeputte oud-soldaat moet maken
tussen opnieuw vechten nu voor een
beter bestaan van zijn klasse in een nieu
we sociale orde of zich terwille van
zijn persoonlijk lijfsbehoud, gedwee neer
leggen bij de oude, onbevredigende toe
stand. In zijn latere leven zou Brecht
die keus anders hebben laten uitvallen;
toen stelde hij het klassebelang ver bo
ven de persoonlijke zekerheid. Maar zo
dacht hij in 1918 nog niet. Weliswaar met
„Trommelen in de nacht" („Trom-
meln in der Nacht"), komedie in vijf
bedrijven van Bertolt Brecht. Vertaald
door Karei Muller. Nederlandse pre
mière bij Toneelgroep Theater op 14
januari in Nijmegen. Regie: Hans
Croiset. Hoofdrollen: Bernhard Droog,
Mia Goossen, Hans Tiemeijer, Anita
Menist, Albert Abspoel. Decor en kos
tuums: Niels Hamel. Eerste voorstel
ling te Haarlem op 11 februari in de
Stadsschouwburg.
een flinke scheut ironie, maar toch met
meef medegevoel dan veroordelende cri-
tiek, tekent hij Andreas Kragler, die het
leven met Anna, zijn ontrouwe vroegere
verloofde zelfs al verwacht zij het
kind van een ander -prefereert boven
een mogelijke dood in de strijd tegen
de bezittende klasse. Het is de triomf van
de Duitse „Kleinbürger" en de ontluiste
ring, van alle heroïek. Brecht constateert
dat heel nuchter, zonder er een onder
richtende moraal aan te verbinden, zo
als hij dat later zou gaan doen.
DE TONEELGROEP THEATER heeft
dit stuk onder regie van Hans Croiset,
,een toegewijde en boeiende vertoning
gegeven, niet in de stijl van „museumto
neel" maar evenmin met onnodige po-
Bernhard Droog en Margreet Blan
ken in „Trommelen in de nacht".
gingen tot meer nadrukkelijke actualise
ring. De moeilijkheid die Croiset niet
heeft kunnen wegwerken, is de weer
klank van het Duitse expressionisme uit
de tijd van Brechts jeugd, die in sommige
scènes zo duidelijk merkbaar is dat de
ze enigszins gedateerd aandoen. En ook
het werk van de acteurs ontkwam niet
altijd aan de hinderlijke tweeslachtigheid,
veroorzaakt door die vreemde vermen
ging van realisme en expressionisme.
Het spel van Bernhard Droog als de te
ruggekeerde soldaat vertoonde daarvan
echter geen enkel spoor; het was een
zeer zuivere creatie waarin Kraglers fy
sieke uitputting, zijn oorlogswalging en
zijn trieste onmacht en onwil tot opstan
digheid prachtig tot leven kwamen. Ook
de Anna van Mia Goossen, heel ingehou
den en fijn genuanceerd gespeeld, was een
ontroerende figuur. Hans Tiemeijer als de
sluwe, gewetenloze oorlogsprofiteur en
Anita Menist als zijn huilerig meekonke-
lende vrouw vormden een afstotelijk ou
derpaar. Albert Abspoel legde de ploer
tigheid en poenerigheid van de aan Anna
opgedrongen verloofde er wel erg dik op.
De weinig geslaagde rol van de journa-
lis, die als een semicommentator door
het stuk heen loopt, werd door Siem
Vroom even weinig overtuigend vertolkt.
Er waren goede bijrollen van Arhur Boni,
Ben Groenier en Henk Schaer. Brechts
meesterlijke ballade „Die Legende vora
toten Soldaten", gebracht door Onno Mo
lenkamp, kwam helaas niet tot haar recht;
bij gebrek aan een in Brechts stijl door
knede balladenzanger had men deze in
las beter achterwege kunnen laten. Hoe
het wèl moet, werd overduidelijk aange
toond door de aan het begin gespeelde
grammofoonplaat waarop Ernst Busch de
Brecht-ballade „Ja, damals.zingt.
Het niet al te talrijke publiek gaf aan
het slot blijk van grote waardering voor
de voorstelling.
eeuwenlang uitgebuit en met de komst
van de Amerikanen is er aan die uitbui
ting weinig veranderd. Wij vinden dat
Amerika verhindert dat de mensen het
beter krijgen. Vietnam moet zelf over zijn
toekomst beslissen. Misschien wil men
een communistische toekomst, misschien
niet. Maar als iemand communist wil zijn
ebben wij niet het recht hem tegen te
houden."
Het stuk „Vietnam" trekt grote belang
stelling. Het afgelopen weekend waren de
voorstellingen uitverkocht. Het zal tot en
met 25 februari in de Doelenzaal worden
gegeven. Daarna gaat de groep acht voor
stellingen geven in onder andere Gro
ningen, Nijmegen, Utrecht en Haarlem.
De produktie heeft een exploitatietekort
waarvoor twee maanden geleden een sub
sidie is aangevraagd. Er is nog geen ant
woord gekomen. De spelers die sinds twee
maanden dagelijks hebben gerepeteerd en
allen die bij de theaterexploitatie zijn be
trokken, van de vestiairejuffrouw tot de
portier toe, werken tot dusver zonder sa
laris in de hoop dat Annemarie Prins dit
straks toch nog zal kunnen betalen.
Zij is zelf vol vertrouwen. „Ik zie niet
in waarom onze subsidie zou worden ge
weigerd. Wij hopen trouwens nog gerui
me tijd voorstellingen te kunnen geven
Het volgende stuk zal waarschijnlijk de
rassendiscriminatie als onderwerp heb
ben. Kijk, wij brengen geen gewoon to
neel. Wij schrijven en spelen theater naar
actuele gebeurtenissen omdat ik vind dat
het theater een gespreksplek bij uitstek
Dat was het zaterdag wel in de Doelen
zaal. In de pauze en tot een uur na de
voorstelling werd er door het publiek
levendig over Vietnam gediscussieerd.
Nederland 1: Na de wekelijkse rubriek
„Kenmerk" begint de AVRO met de Dick
van Dyke-show. Na het journaal wordt
het programma „Klankklaar Nederlands"
uitgezonden. Uitgevoerd worden het alle
gro uit „Eine kleine Nachtmusik" van W.
A. Mozart, het adagio en allegro uit het
concert in d voor twee violen en orkest van
J. S. Bach en „Marche Militaire" van F.
Schubert. Solisten zijn Emmy Verhey en
Vera Beths. Na een aflevering van „The
Fugitive" volgt AVRO's Televizier waarin
vrijwel alle landelijke lijsttrekkers in Stu
dio Bellevue voor de camera's komen.
Uitgenodigd zijn alle vertegenwoordigers
van die politieke partijen, die in alle acht
tien kiesdistricten met een lijst uitkomen,
alsmede de heer P. Voogd. De C.P.N. en
de S.G.P. accepteerden de uitnodiging niet.
Dit programma wordt onderbroken voor
het derde journaal.
Nederland 2: In het KRO-programma
,Jazz 625" treedt vanavond het Julian
„Cannonball" Adderley Sextet op. Hierna
een film uit een serie over Michelangelo,
gemaakt door de Italiaanse televisie naar
aanleiding van de vierhonderdste sterfdag
van deze kunstenaar in 1964. Titel van de
ze aflevering is: „Het laatste oordeel".
Het 38e congres van de internationale
organisatie van accordeonspelers dat in
Wenen is gehouden heeft besloten het
congres van 1967 van 14 tot 17 oktober
in Leiden te houden. Accordeonisten uit
alle landen van West- en Oost-Europa,
waaronder de Sovjet-Unie en uit de Ver
enigde Staten komen dan naar de Sleutel
stad om te praten en te spelen.
Emmy Verhey (links) en Vera Beths
treden vanavond op in het programma
„Klankklaar Nederlands", dat de AVRO
op Nederland 1 uitzendt.
In de rubriek „AVRO's Televizier" ko
men vandaag (13 februari) vrijwel
alle landelijke lijsttrekkers van de partij
en nog eens aan het woord. Uitgenodigd
zijn de vertegenwoordigers van die poli
tieke partijen, die in alle achttien kies
districten met een lijst uitkomen, alsme
de de heer P. Voogd, afgescheiden van
de Boerenpartij.
De C.P.N. en de S.G.P. accepteer
den de uitnodiging niet, zodat men kan
rekenen op de komst van de heren drs.
W. K. N. Schmelzer (K.V.P.), drs. J. M.
den Uyl (P.v.d.A.), mr. E. H Toxopeus
(V.V.D.), B. Roolvink (A.R.), H. K. J.
Beernink (C.H.U.), H. J. Lankhorst
(P.S.P.), P. Voogd (Lijst Voogd), H.
Koekoek (Boerenpartij), P. Jongeling
(G.P.V.), H. Hessel (Noodraad), ir. H. A.
L. de Haas (Landsbelangen), mr. A. Zee-
gers (C.D.U), mr. H. A. F. M. O. van
Mierlo (D'66), mr P. J. H. C. Poot (Par
tij voor Ongehuwden) en V. B. F. Feteri*
(Liberale Volkspartij).
Als interviewers zullen optreden de he
ren H. C. Faas, parlementair redacteur
van de Volkskrant, drs. F. A. Hoogendijk,
hoofdredacteur van Elseviers Weekblad
en mr. H. W. Sandberg, hoofdredacteur
van Het Parool.
Meer dan 800.000 mensen hebben de
Picasso-tentoonstelling in Parijs bezocht,
die vandaag werd gesloten.
Ondanks de kou vormen zich soms rijen
van ongeveer vierhonderd meter van
wachtenden, die de expositie willen be
zoeken. Nog nooit heeft een kunsttentpon-
stelling in Frankrijk een dergelijke be
langstelling getrokken.
