Wereldklok slaat ontspanning
maar velen lopen achter
Wind blaast in de zeilen
van ontspanningsgezinden
D G Nu:
Davitamon 10
Elke dag.
Nieuw
Bak nu zelf
iglo loempia's
Samenwerking van RPS met
Bouwfonds Ned. Gemeenten
umoet
BEELEN
Nederlander leert Koeweit
groente telen in woestijn
Mensen
naar maat
J
Scotland Yard is
aan het verhuizen
Bij Van Thiel
35 man ontslagen
„Sparen voor een
eigen woning"
M
Proces begonnen
tegen moordenaar
van verpleegsters
WASSERIJ
mms&'
één telefoontje is voldoende
02500-80661
KLACHTEN?
r
DINSDAG 21 FEBRUARI 1967
6
Troepen terugtrekken
TOONZALEN
DIJKSTRA LAMPEN
SPAARNE 65
HAARLEM, tel. 18580
>i«ma
Omschakeling
Klok beiert
Ze zijn er! Iglo loempia's.
U haalt ze vers uit de diepvries.
U bakt ze zelf knappend vers!
Ontdek nü hoe lekker loempia's
kunnen zijn. Geniet er dit
weekend van!
79 CENT PER STUK
BLEKERSVAARTWEG 20-21, HEEMSTEDE
m
SCHOORS
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. In de ogen van één van de voornaamste pleitbezor
gers van ontspanning in de Verenigde Staten, Zbigniew Brzezinski (nu lid
van de staf der plannenmakers in het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken maar vroeger hoogleraar aan de Columbia Universiteit) lopen
de koude-oorlogstrijders die in Amerika nog stevig van zich doen spreken
achter bij de gang der historie, welke volgens hem het tijdperk der ideolo
gie heeft verlaten en nu in de era van het pragmatische politieke denken is
gekomen. De communistische ideologie zowel als haar tegendeel: het ideo
logische anti-communisme hebben hun tijd gehad en zijn nu niet meer in
staat tot zinvolle acties te inspireren, aldus Brzezinski, die als historisch
moraal van de oorlog in Vietnam ziet dat daar de pragmatische Ameri
kanen de nog ideologische communisten bijbrengen dat gewelddadige be
vrijdingsoorlogen tot een voorbij tijdperk behoren. Volgens de invloedrijke
Brzezinski moet Washington streven naar handhaving van de internatio
nale stabiliteit, ifiaar er niet voor terugschrikken op het algemeen nut ge
richte oplossingen te zoeken voor problemen, zoals bijvoorbeeld de Duitse
hereniging.
IN HOEVERRE deze argumentatie in
vloed zal hebben op de anticommunisti
sche die-hards in het Amerikaanse parle
ment of onder de bevolking, is moeilijk
te overzien. Maar een flinke dosis twijfel
aan de effectiviteit van Brzezinki's denken
lijkt niet misplaatst. Eerder lijken dan
twee andere politieke feiten invloed te
zullen hebben op de houding tegenover
de ontspanningspolitiek van een heel aan
tal koude krijgers. Namelijk West-Euro
pa's onwil om enorme bedragen uit te
geven aan defensie en de koerswijziging
van de nieuwe Westduitse regering.
HET TEKORTSCHIETEN (in Ameri
kaanse ogen) van de Westeuropeanen om
een adequate conventionele defensie op te
bouwen, daar bovenop de Franse houding
en de Westduitse regering om ook in de
toekomst door massale wapenaankopen in
de Verenigde Staten Amerika's deviezen
verlies, veroorzaakt door de stationering
van 230.000 man in de Bondsrepubliek, op
te vangen, hebben een aantal rechtse
parlementariërs er namelijk al toe bewo
gen plannen voor reductie van Ameri
kaanse troepen In Europa te steunen.
Weliswaar willen zij graag de Yankees
naar huis laten komen uit grondige erger
nis over de ondankbare Europeanen en
niet omdat zij in Oost-West-ontspanning
geloven en het met de regering eens zou
den zijn dat de tijd gekomen is voor
afspraken tussen Oost en West over we
derzijdse reductie van troepen en bewa
pening. Dit neemt echter niet weg dat
hun houding in feite steun betekent voor
politici zoals de senatoren Fulbright en
Mansfield, die naar détente met de Russen
ADVERTENTIE
RUIME KEUZE IN
KLASSIEK EN MODERN
(t.g.o. Ged. O. Gracht)
VRIJE TOEGANG - LEVERING VIA DE HANDEL
Geopend van half negen tot half zes, óók zaterdags
LONDEN (Reuter) Scotland Yard
heeft in de afgelopen week zijn geheime
archieven overgebracht naar zijn nieuwe
hoofdkwartier. Gedurende zeven etmalen
werden dag en nacht met onopvallende
verhuiswagens de onvervangbare gege
vens, zoals de 1.800.000 reeksen vingeraf
drukken en talloze foto's van allen die
in Groot-Brittannië zijn veroordeeld of
verdacht, van het oude gebouw vervoerd
naar het enkele honderden meters weste
lijker aan de Theemsoever gelegen moder
ne bouwwerk met 21 etages van beton en
glas vervoerd. De politie had alle moge
lijke voorzorgsmaatregelen getroffen om
te voorkomen, dat deze archieven in han
den van de onderwereld zouden vallen.
Het overbrengen van de minder gehei
me stukken zal nog twee weken vergen.
De N.V. Fabrieken van Klinknagels en
schroefbouten P. van Thiel en Zonen te
Beek en Donk heeft ontslag aangevraagd
voor 35 werknemers. Dit betekent dat het
bedrijf met meer dan 10 percent minder
personeelsleden zal gaan werken. Het ont
slag is nodig om aan te passen aan de
momenteel in binnen- en buitenland heer-
Bende conjuncturele ontwikkeling. i
streven en vinden dat Amerika's militaire
machtsontplooiing in de wereld moet wor
den beperkt.
Een tweede punt dat wind blaast in de
zeilen van de ontspanningsgezinden is de
politiek van Bonn om de deur naar het
Oosten open te gooien en contacten met
communistische staten te cultiveren. Dat
is een hele verandering, want juist de
Westduitsers stonden jarenlang vooraan
in de koude oorlog (waarvan zij veel pro
fijt trokken) en het was Adenauer, die na
de dood van zijn vriend John Foster Dul
les steeds moord en brand riep als
Washington een verzoeningsgezind ge
baar tegenover Moskou maakte, zonder
dat daarbij vervulling van West-Duits-
lands herenigingswensen als eis nummer
één naar voren werd gebracht. De nieuwe
regering in Bonn heeft deze politiek van
„omhels ons innig of wij doen iets vrese
lijks" kennelijk over boord geworpen. In
plaats van als rem op Europese ontspan
ning probeert zij als kataiysator te wer
ken. Hierdoor komt Washington, regering
zowel als congres, onder druk van Bonn te
staan om ernst te maken met de détente
en de nieuwe Westduitse boodschap aan
de Amerikanen luidt nu: „Bedrijf hand in
hand met ons en rest van West-Europa
ontspanning of wij doen het alleen".
VOOR HEEL WAT beleidsmannen in
Washington betekent dit een drastische
omschakeling. Niet alleen de koude krij
gers hebben Bonn namelijk als bondge
noot verloren, maar ook de fanatieke „At
lantici", die hun droom van een Atlan
tische gemeenschap bouwden (vaak onbe
wust van deze samenhang) op Bonns Ame
rikaanse oriëntatie, die direct verband
hield met de koude oorlog, komen lang
zamerhand tot het inzicht dat Bonn an
dere dromen droomt.
Dat de regering-Kiesinger-Brandt uit is
op ontspanning en normalisering van de
Middeneuropese situatie en dat Atlanti
sche banden voor haar alleen waarde heb
ben zolang zij de Europese splitsing niet
bestendigen. Deze nieuwe klanken heeft
Washington nu juist uit de mond van
vice-kanselier en minister van Buiten
landse Zaken, Willy Brandt, zelf kunnen
horen, hetgeen vooral ook zo nuttig was
omdat Brandt door zijn burgemeester
schap van West-Berlijn bij maar al te veel
Amerikanen te boek stond als een sym
bool van koene onverzoenlijke strijd tegen
de communisten.
DE ONTSPANNINGSKLOK, die Eisen
hower zacht liet zingen en die Kennedy in
zijn laatste levensjaar hoopvol begon te
luiden, beiert steeds hoorbaarder door
Washington, ook al is de klank nog wat
dof door de oorlog in Vietnam en de zich
vaak daaraan ophangende tegenstand van
de onverzoenlijke Rusland-haters. Als de
Russen en andere Oosteuropese volken
van hun kant niet terugkrabbelen (en
zich niet laten afschrikken door Vietnam
of de weinig verzoeningsgezinde uitlatin
gen van sommige Amerikaanse parlemen
tariërs en militairen) lijkt de kans op een
echte doorbraak in de Oost-West-betrek-
kingen groter dan ooit.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Voor gegadigden voor een woning van
het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten is
er van vandaag af een nieuwe manier bij
gekomen oni aan een dergelijke woning
te komen, te weten door het openen van
een bouwfondsspaarrekening bij de Rijks
postspaarbank. Dit houdt in, dat het
fonds geen nieuwe inschrijvingen in de
eigen spaarafdeling meer zal aanvaarden,
maar wel zal het fonds zijn bestand aan
eigen spaarders (ruim 14.000 die 21 mil
joen gulden bijeenbrachten) aanhouden.
Uiteraard is voor het gegadigden voor
een dergelijke woning ook mogelijk op
andere wijzen te sparen.
Dit is op een gisteren in Den Haag ge
houden persconferentie meegedeeld door
functionarissen bij genoemde instellingen,
die daaraan toevoegden, dat de postspaar
bank dit monopolie heeft voor de eerst-
ADVERTENTIE
komende twee jaar, dan kan samenwer
king van het bouwfonds met andere ban
ken mogelijk zijn. Zou het aantal aanmel
dingen zo groot zijn, dat het bouwfonds
niet voldoende woningen kan bouwen, dan
is het voor de deelnemer ook mogelijk
een huis te kopen uit de aanwezige hui-
zenvoorraad, maar dan moet hij wel reeds
een jaar spaarder zijn. Het bouwfonds
heeft onder alle bij hem in aanbouw zijn
de woningen een duizendtal, waarvoor nog
geen liefhebber is.
Het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten
waarvan 700 gemeenten aandeelhouder
zijn, heeft reeds 50.000 gezinnen in ons
land aan een woning geholpen. Tot voor
jaar 1957, toen het bouwfonds nog Bouw-
kas heette, was het tevoren bij de Bouw-
kas Nederlandse Gemeenten sparen een
verplichting om van de diensten van de
bouwkas gebruik te kunnen maken. De
voorkeur voor het sparen via de gebruike
lijke spaarinstellingen bleek duidelijk toen
men met de naamsverandering de eis kon
laten vallen bij dit fonds te sparen. Het
bouwfonds heeft deze situatie altijd on
bevredigend gevonden en is daarom blij
ven zoeken naar een manier om het spa
ren via het instituut der bekende grote
instellingen te doen verlopen. Overleg
heeft geleid tot de samenwerking Bouw
fonds-Postspaarbank met als gevolg het
vandaag mogelijk geworden bouwfonds
sparen.
ADVERTENTIE
Binnen één dag heeft U een
volkomen nieuw rookka
naal. Een „op maat" naad
loos gespoten „ISO-TREK"
binnenvoering zonder hak-
of breekwerk geeft een on
gekend hoge isolatie waar
de. Eenvoudiger en voorde
liger dan steeds terugke
rende reparatie. 10 Jaar
Schriftelijke Garantie.
Vraagt inlichtingen bij de
Steenwerf, Spaarndamse-
weg 48. Haarlem. Tel.
02500 - 58211, 5 lijnen.
ISO-TREK
'ii|m
De resultaten van gedurende achttien
jaar in Nederland verricht wetenschappe
lijk onderzoek inzake plantenteelt zonder
aarde zullen mogelijk uitkomst bieden
voor dorre gebieden.
In verscheidene van deze gebieden,
waar geen goede grond is en goed water
schaars is, begint men de laatste tijd te
beseffen, dat de plantenteelt zonder aar
de uitkomst kan geven voor de produktie
van verse groente, al zijn er dan volgens
de deskundigen geen wonderbaarlijke
Zonder enige boze opzet de
pagina's van een Amsterdam
se krant omslaand, viel mijn
oog dezer dagen op een reeks
opzienbarend geannonceerde
mededelingen, die ik u van
wege hun belangwekkendheid
niet kan onthouden. Ik las:
„De tijger smijt met dyna
miet, een stroom van onge
kende vechtpartijen, de dui
vel met de rapier, de naakte
wereld, de verlangens van een
voyeur, vreemde neigingen,
sex happening, waar u high
van wordt, paspoort haar de
hel, een schokkende wereld
gaat voor u open, de tijger in
Barcelona, griezelsex in Hol
lywood, Zweedse meisjes in
Parijs, de spionne met het
kanten broekje alle leeftijden,
en daartussen volkomen arge
loos en verloren: de stem van
het water".
Daarmee was de pagina
meer dan vol, vooral omdat
deze vrolijke mededelingen
geïllustreerd waren met bij
passende afbeeldingen. Het ge
zicht van Bert Haanstra stond
daar volkomen uit de toon
verlegen tussenin. Onder hem
eindigde de interessante pagi
na met de volgende verheu
gende verklaring: „Calypso,
Nobuko Otowa, Jitsuko Yos-
himura, van Kaneto Shindo,
Onibaba".
Dit alles kan best onmis
baar nieuws voor de kranten
lezer zijn, en ik moet beken
nen dat ik het gevoel kreeg
er heel wat wijzer van te zijn
geworden, maar ik vraag mij
toch af wat daar in Amster
dam allemaal gebeurt. Het
was maar een willekeurige
pagina op een willekeurige
dag, moment-opname van een
stuk westelijke cultuur, die
miljoenen momenten heeft en
nog veel meer.
De Amsterdamse kinderen
worden geboren, hun wieg
staat aan de Amstel en dat
klinkt poëtisch, ofschoon het
tamelijk gevaarlijk is van die
moeders. De lieverdjes wor
den groter, kruipen uit hun
wiegen en gaan naar kleuter
scholen.
Op weg daarheen passeren
zij enorme afbeeldingen en
gevelkasten vol foto's, die
slaan op dat kaliber kranten
pagina's: vrouwen als wilde
paarden op de steppen, onge-
tuigd en onbeteugeld, man
nen met rokende revolvers
boven liggende lijken, dui
vels met druipende rapieren,
loerende ogen door wazige
gordijnen, omarmingen in di
verse methodieken, alles in
mooie kleuren.
Voor de lieverdjes is dat de
buitenwereld en waarschijn
lijk kijken zij hun ogen uit,
waarbij zij Bert Haanstra's
fatsoenlijke water over het
hoofd zien.
Wat denken zij dan?
Misschien aan het frutselen
met gekleurde papiertjes waar
zij laddertjes en schilderijtjes
van maken? Maar zij zullen
toch ook spoedig gaan naden
ken over de soort frutselarij
waarmee alle volwassenen
zich blijkbaar bezighouden.
Natuurlijk zien zij maar een
stukje van die mooie wereld
maar dat stukje wordt hun
zo nadrukkelijk onder het oog
gebracht, dat zij het wel als
het belangrijkste stukje zul
len gaan zien.
Mij dunkt dat dit op be
treurenswaardige wijze de
moderne opvoedingsmethode
doorkruist, die immers geba
seerd is op een zo vroeg mo
gelijke, eerlijke voorlichting.
Die voorlichting werkt met
lieve, openhartige en begrij
pelijke formules. Zij brengt
de kleuter bij, hoe mooi de
natuur voor de overbevolking
heeft gezorgd. De kinderen
beseffen best, dat zij zelf niet
uit de lucht zijn komen val
len en zij zijn bereid om heel
gewoontjes te gaan denken
over de manier, waarop zij
dan wel in die wieg aan de
Amstel terecht zijn gekomen.
Zij kennen tenslotte de mooie,
zuivere waarheid en zouden
mooie, zuivere mensen kun
nen worden.
Maar wacht even, daar kan
de grote wereld niet van blij
ven draaien. Men kan moei
lijk veren plukken van mooie,
zuivere mensen.
Nu komt de handigheid: de
makers van films waar men
high van wordt zijn óók op
school geweest. Zij weten, dat
de juf altijd met grote tact
en adembenemende snelheid
over één punt van voorlich
ting heenvloog, het punt
waarop de vereniging van
man en vrouw als onmisbare
schakel in het verhaal „Hoe
Groeien Wij?" moest worden
aangeroerd. Juf noemde dat
punt terloops, vurig hopend
dat er geen nadere inlichtin
gen uit de klas zouden wor
den aangevraagd. Op dat ene,
tere puntje legt iedere mo
derne voorlichting het af te
gen de vermaaksindustrie. Dat
kleine geheimpje is als een
bloemknop, waaruit met eni
ge vakkennis weelderige hoe
veelheden kleuren en nuan
ces kunnen worden getrok
ken, die goed geld opbrengen.
Dat doen dan de dames en
heren van de cinematografie
bijzonder ijverig en deskun
dig. Dat ene punt is de spil,
waarop een kleurrijke en
lucratieve wereld luidruchtig
draait.
En de stem van het water
klinkt daarbij als een disso
nant, gesmoord en te zacht,
zonder beloften van aantrek
kelijke abnormaliteiten.
3 sterren
De opgroeiende generatie
Amsterdamse lieverdjes is da
nig uit de band gesprongen en
niemand weet hoe dat precies
gekomen is. Natuurlijk heb
ben die films daar niet de
grootste schuld aan. Zij illu
streren slechts een voorbeeld.
Op school wordt immers
nog veel meer geleerd dan
het proces der menselijke
voortplanting. Er wordt een
beeld opgehangen van de we
reld der volwassenen, omdat
de school een toegangspoort
tot die wereld is. Ook in die
andere lessen snelt juf adem
loos over gevaarlijke punten
heen, vurig hopend dat nie
mand er nader op wil ingaan.
Niet alleen „sex" is een klip
in het veilig varen van juf
met haar kinderen. Haar boot
je volgt een zigzag koers,
want de grote wereld heeft
haar eigen, volwassen gehei
men, die men als kind niet
weten mag.
De geschiedenisles met haar
duizelingwekkende jaartallen
zit vol met klippen vlak on
der de waterlijn. Juf stuurt
er vaardig omheen, en komt
veilig in de haven van de
grote vakantie. Maar als de
kinderen uitzwermen, beklim
men zij daarbuiten spelender
wijs de klippen en vallen er
af, of lopen er pijnlijk tegen
aan.
Wat kan de school eraan
doen, dat de grote wereld ver
schilt van de kleine? Het les
rooster vermeldt een gezui
verd mengsel van eenvoudige
wetenschappen, waarin geen
gif meer zweeft. De lieverdjes
slikken het gif buiten de
school argeloos en gulzig naar
binnen, want het wordt hun
wel zeer verleidelijk voor de
mond gehouden. En dan sprin
gen zij uit de band, grimmi
ger dan hun leeftijd zou doen
verwachten, meer geërgerd
dan hun wezen zou moeten
toestaan, baldadiger dan hun
goede opvoeding kan ver
klaren.
Het is altijd de grote we
reld die teleurstelt en be
driegt, en ieder kind voelt
zich op een bepaald moment
bedrogen. Dat is niet te voor
komen, maar erger wordt het
wanneer in die grote wereld
het bedrog en de teleurstel
ling uitgangspunten worden
van zakendoen, of van ziel-
tjeswinnerij, of van organisa
tie, of van gezagsvestiging.
En hoe argeloos werkt men
als ouders dikwijls aan dat
bedrog mee! „Doe maar een
schietgebedje dat het zondag
mooi weer is, dan gaan we
naar de speeltuin". En zondag
regent het pijpestelen met
belletjes. Bedrogen! „Ga maar
lekker buitenspelen, dat is ge
zond, en de gemeente heeft
mooie plantsoenen aangelegd
om jullie ruimte te geven".
En de vrolijke kleine valt in
de prikkeldraad die hem bij
na dodelijk wondt. Bedrogen!
„Als je groot bent, gaf je fijn
naar je werk net als vader,
om centjes te verdienen voor
je vrouw en kinderen". En als
hij groot is, verlaat zijn vrouw
hem, wordt hij werkloos of
zit hij opgesloten in een fa
briek om een moertje aan een
schroefje te draaien. Bedro
gen! „Grote mensen weten
altijd het best hoe het moet,
als je ouder bent mag je ook
meepraten". En als hij ouder
is ziet hij bommen vallen op
woonhuizen en hij moet er
zijn mond over houden. Be
drogen
Kleine, eerlijke mensjes die
zo vrolijk naar school stappen
en zoveel van dieren houden
en zo hartstochtelijk hun
ouders liefhebben wat ma
ken wij van jullie?
„Paspoort naar de hel, de
duivel met de rapier, sex
happening, de naakte wereld,
de tijger smijt met dynamiet,
vreemde neigingen, vrouwen
vlees te koop, zondige harts
tocht, kindermoord Ja,
kindermoord is een goede ti
tel voor wat wij met hen
doen. Zij sterven niet, maar
worden groot, vermoord in
hun ziel en bedrogen in hun
zuiverheid. En dan passen zij
uitstekend in de grote, grote
wereld.
produkties van te verwachten. Ook de
Wereldvoedselorganisatie (FAO) toont
serieuze belangstelling.
De heer A. A. Steiner, thans verbonden
aan het centrum voor plantenfysiologisch
onderzoek te Wageningen, die in Neder
land bij het T.N.O. dit onderzoek heeft
verricht, is door de regering van Koeweit
uitgenodigd om in dit land inzake de
plantenteelt zonder aarde te adviseren m
het kader van een vijfjarenplan. Hij
hoopt, aldus een T.N.O.-publikatie, dat de
in Nederland bereikte resultaten een di
recte praktische toepassing zullen vinden
en dat op deze wijze een steentje zal kun
nen worden bijgedragen tot de voedsel-
produktie in'dorre gebieden.
Grindcultuur is een van de vormen van
plantenteelt zonder aarde. Hierbij staan
de planten niet met de wortels in grond,
maar in grind, lava en dergelijke, dat zich
in waterdichte bakken bevindt. In de bak
ken wordt het substraat periodiek be
vloeid met water, waarin alle voor een
goede ontwikkeling van de plant vereiste
voedingsstoffen zijn opgelost, de zo
genoemde voedingsoplossing. Bij een an
dere methodiek hangen de wortels van
een plant in een bak met voedingsoplos
sing. Dit is de zogenoemde watercultuur.
Sedert 1934 heeft men op vele plaatsen
in de wereld pogingen gedaan planten
teelt zonder aarde toe te passen, onder an
dere om verse groente te kunnen telen in
dorre gebieden. Deze experimenten, die
werden verricht zonder voldoende kennis
van de plantenvoeding en totaal zonder
onderzoek van de diepere achtergronden,
hebben geleid tot volkomen mislukkingen.
Dit was onder meer het geval met de
„nutriculture farm" op Aruba. Hoewel het
bij de onderzoekingen van het T.N.O. is
gebleken, dat het mogelijk is allerhande
gewassen met gunstig resultaat in grind
te telen, heeft deze methode in de prak
tijk in Nederland geen ingang gevonden.
De afdeling plantenteelt zonder aarde van
T.N.O. is daarom opgeheven. Het meer
fundamentele onderzoek wordt nu voort
gezet in Wageningen.
PEORIA (Illinois) (AFP en Reuter)
In het stadje Peoria in de Amerikaans»
staat Illinois is maandag het proces be
gonnen tegen de 25-jarige Richard Speck
die veertien juli vorig jaar binnendrong
in een verpleegsterstehuis in Chicago en
daar op gruwelijke wijze acht verpleeg
sters om het leven bracht. Zonder uiter
lijk zichtbare emotie hoorde Speek de
tegen hem uitgebrachte beschuldigingen
aan.
De eerste dag van het proces was ge
wijd aan het kiezen van de jury. De
voornaamste getuige a charge is de 23-
jarige Phihppijnse verpleegster Corazon
Amoerao die als enige aan het bloedbad
ontkwam.
