Economisch koekhakken bij de
formatie van de regering
Bevordering van de groei
dient voorop te staan
Korter werken
in Twentse
textiel
I
spaar veilig
Postspaarbank
K, interlinie 'A
Dividenden
Zwolsman verkocht
claimrechten
op Indonesië
Tijdstip emissie
Landré nog
niet bekend
Ministeries mogen
toch compensatie
AOW geven
Scholten-Honig
doet beroep op
kapitaalmarkt
Overleg Bouw-
CAO afgebroken
Indonesische
„Shell" blijft onder
staatsbeheer
Omzet Merck en Co
boven de IV2
miljard gulden
#v T
Kort economisch nieuws
Scheepvaartberichten
Spaar bij de Postspaarbank-
de veilige manier van sparen.
Uw spaarbankboekje staat op naam: zonder uw handteke
ning kan niemand aan uw geld komen. Uw spaargeld is
veilig, zelfs bij diefstal of verlies van het boekje. Meer dan
2200 vestigingen in Nederland staan voor u klaar: het post
kantoor is altijd in de buurt. Bij de Postspaarbank kunt u de
voor u meest geschikte spaarvorm kiezen met een rente
variërend van 3,48% tot 5%. En heeft u een girorekening?
Dan kunt jssiics|ku zelfs thuis sparen. Kies de veilige ma
nier van msparen!
22 i
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1967
10
Recessiebeweging
Structuur
Éénling
Lange weg
Liquiditeit
Cul-de-sac
Dividenden
Winsten in de IS
Rij drie bedrijven
BELEG IN
^Nationaal 4 beleg wtesö«n
F'l
SS
ier>
i
WALL STREET: Iets beter
Stapels wensen en verlangens zyn
er op de schrijftafel van de kabinets
informateur gedeponeerd in de hoop
dat er aan de belangen van de éne
groep meer aandacht zal worden be
steed dan aan die van de andere. Het
is zoiets geworden als het oude ker
misvermaak van het koekhakken,
waarbij doorgaans uit het oog wordt
verloren dat de brokken alleen maar
groter worden naarmate de koek om
vangrijker is. Niemand weet beter
hoe nodig het is om de koek te ver
groten teneinde elk zijn deel te geven
dan de econoom Zijlstra, die indertijd
het initiatief heeft genomen tot in
voering van een investeringsaftrek,
waardoor het industrialisatieproces
belangrijk werd bespoedigd. In het
algemeen is het gemakkelijker om
aanspraken op de brokken van de
koek kenbaar te maken dan de weg
aan te geven, die tot vergroting van
het baksel moet leiden.
Met de bekende variant op het citaat
dat de wereld een schouwtoneel is, waar
elk zijn rol speelt en zijn deel krijgt, zou
gesproken kunnen worden van de econo
mische pijpkaneel: elk zuigt er aan om
een zo groot moglijk deel te krijgen. Het
zoeken naar de grootste gemene deler
wordt er door dit alles niet gemakkelijker
op voor de kabinetsinformateur. Het knel
punt schuilt in de omstandigheid dat de
internationale conjuncturele aarzeling het
niet mogelijk maakt de economische groei
voort te zetten in hetzelfde tempo als in
de afgelopen jaren is voorgekomen.
Het komende kabinet moet er op toe
gerust zijn dat het hoofd moet worden
geboden aan een recessie, die de westerse
wereld bedreigt. Het zal niet mogelijk
zijn de stijging van het bruto nationaal
produkt met 4% pet. per jaar voort te
zetten, als in de omringende landen een
neergaande golfbeweging optreedt; even
min zal het dan mogelijk zijn de indus
triële produktie in een tempo van 6 pet.
per jaar te laten stijgen, zoals tot nu toe
het geval was.
Terecht heeft de raad van bestuur van
de Amsterdam-Rotterdam Bank in het
deze week verschenen jaarverslag er op
gewezen dat achter de facade van de
stijgingen heel wat schuil ging, dat op een
.wezenlijke verzwakking .van onze econo
mie en op een ommekeer in de ontwik
keling wees. De veel te snelle en te sterke
consumptiestijging als gevolg van een ge
durende enkele jaren doorzettende loonin-
flatie deed de Nederlandse economie als
het ware naar binnen keren. Dit naar bin
nen keren bracht een groter tekort op de
betalingsbalans teweeg.
De gevaren van die ontwikkeling worden
thans wel algemeen ingezien en daarom
gaan de verlangens niet in de eerste plaats
meer uit naar verhoging van het nominale
inkomen, maar wordt gezocht naar secun
daire verbeteringen zoals verkorting van
de werktijd of een wijziging in de onder
nemingsverhoudingen. Wat dit laatste be
treft is er in de eerste plaats sprake van
een hervorming van de maatschappelijke
structuur, waarbij de econoom het beste
doet een adviserende stem te laten horen,
tenzij hij eigen politieke stokpaardjes be
rijdt. Uit alle nota's en voorstellen is één
ding duidelijk geworden en dat is de angst
voor verdere inflatie. Daarom zal er een
einde moeten komen aan loonsverhogin
gen, die in zo sterke mate de produkti-
viteitsvergroting te boven gaan als de
laatste jaren is voorgekomen.
Dit zal betekenen dat de president van
de Nederlandsche Bank, wie dat ook mag
worden als dr. M. W. Holtrop aftreedt,
niet meer als éénling in de strijd tegen
de inflatie staat. Te zeer is de nadruk
komen vallen op de monetaire wapens in
de strijd tegen de overbesteding en de in
flatie. Een dergelijke ontwikkeling is op
langere termijn ongezond, omdat wel de
pijn wordt gestild, maar de kwaal niet
wordt weggenomen.
Economische groei in een inflatoir kli-
Drie voormalige Indonesische cultuur
maatschappijen, waarvan de heer R.
Zwolsman commissaris is, heben verslag
uitgebracht over 1965. Het zijn Zuid Su
matra Rubber, Lampong-Sumatra Rub
ber en WAI-Sumatra Rubber. Zij staan
onder directie van N.V. Cultuurmaat
schappij Serdjadi (thans een onroerend
goed onderneming), behorende tot het
concern van de EMS. De heer Zwolsman
is van Serbadjadi gedelegeerd commissa
ris.
Alle drie verslagen melden, dat per
ultimo 1965 het claimrecht op Indonesië
uit hoofde van nationalisatie van eigen
bedrijven aldaar werd verkocht aan Ser
badjadi. Voor Zuid Sumatra was de ver
koopprijs ƒ210.000, voor Lampong-Suma
tra 280.000 en voor WAI-Sumatra
ƒ360.000. De bediagen zullen op nader
overeen te komen tijdstippen worden be
taald, vermeerderd met rente. Voor alle
drie maatschappijen werd door verkoop
van deze claim op Indonesië in 1965 een
gunstig resultaat verkregen, dat in min
dering komt op het saldo verlies der
vorige jaren.
maat staat gelijk met de plantenteelt in
een broeikas, waar onvoldoende bemesting
wordt toegepast. De planten schieten te
hoog uit zonder bloem en vrucht te zet
ten. De raad van werkgeversverbonden
heeft er daarom op gewezen dat de werk
gelegenheid op den duur slechts kan wor
den gewaarborgd als de internationale
concurrentiekracht wordt hersteld.
Nederland heeft nog een lange weg te
gaan alvorens op gelijke voet kan worden
geleefd als in de grote industrielanden,
waar door de omvangrijke investeringen
in geautomatiseerde produktiemiddelen en
research een steeds grotere voorsprong in
levensstandaard wordt verkregen. Het al
gemeen economische klimaat moet het
bedrijfsleven vertrouwen schenken, anders
worden onvoldoende initiatieven ontwik
keld en uitgevoerd. In de ontplooiing van
de industrie wordt ons land geremd door
de beperkte kapitaalvoorziening. De fi
nancieringsmiddelen van het bedrijfsleven
zijn door de krimpende winstmarges on
voldoende om de snelle technische evolu
tie te kunnen bijhouden. Bovendien ab
sorbeert de overheid steeds meer kapi
taalmarktmiddelen.
De verwachting bestaat dat onder in
vloed van de achteruitgang van de liqui
diteit, die zich in vele bedrijven open
baart, en ook wegens een zekere vermin
dering van het vertrouwen in de toekom
stige conjucturele ontwikkeling, de inves
teringsactiviteit in 1967 zal stagneren.
Door de slechter geworden vermogens- en
rentabiliteitets-positie van het bedrijfsle
ven zijn de banken genoopt tot een kriti
scher beoordeling van kredietaanvragen
dan voorheen. Bij de Amro-Bank heeft
dit geleid tot een aanmerkelijk kleine
re groei van de debiteurenportefeuille dan
in voorgaande jaren. De omvang van de
kredietverlening steeg met niet meer dan
10 percent tegen 22 percent in 1965. Uit
eindelijk moet deze ontwikkeling een stem
pel gaan drukken op de resultaten van
het bankwezen, dat slechts kan floreren
als zoveel mogelijk met geld kan wor
den gewerkt bij kredietverlening.
In de komende vier jaren moet ge
tracht worden te voorkomen dat ons land
in economisch opzicht in een cul-de-sac,
in een slop geraakt. We moeten roeien
met de riemen die er zijn en dat bete
kent dat de staatsuitgaven niet meer mo
gen stijgen dan met de vermeerdering van
het nationale inkomen overeenkomt, ter
wijl de loonbeweging gekoppeld moet
worden aan de produktiviteitsontwikke-
ling. Dit zal zich moeten voltrekken in het
kader van een veranderende samenleving,
waarin de kapitaalverschaffer steeds meer
naar het tweede plan wordt gedrongen.
In dit verband is het van belang om in
de komende tijd aandacht te schenken aan
Het bestuur van N.V. Landré en Glin-
derman is er op goede gronden van over
tuigd, dat zich geen moeilijkheden zullen
voordoen bij de aangekondigde aandelen
emissie van nominaal 500.000 a pari en
de aanvraag tot officiële beursnotering.
Dit werd gisteren op de jaarvergadering
meegedeeld. Zoals bekend, is het doel
van deze emissie de gedeeltelijke finan
ciering van de kosten van grondaankoop
en de nieuwbouw op het industrieterrein
in Diemen. Het overige deel zal uit toe
gezegde hypothecaire leningen worden
bekostigd. Voor het tijdstip waarop de
emissie zou plaatsvinden, kon nog geen
enkele indicatie worden gegeven. Het dui
delijk herstel van eind december 1966
heeft zich in januari 1967 voortgezet.
(Van onze oorrespondent)
DEN HAAG De aftredende regering
heeft besloten voor werknemers van door
diverse departementen gesubsidieerde in
stellingen (zoals kinderbescherming, re
classering, enz.) toch een compensatie bo
ven de normale salarisverhoging toe te
staan voor de verhoogde AOW-premie-
grens. Voor het bedrijfsleven is deze com
pensatie dit jaar verboden.
De regering heeft echter geredeneerd
dat bij het bedrijfsleven de compensaties
jarenlang in de lonen zijn „ingebouwd",
waardoor men door verhoging op verho
ging dit jaar toch nog wel aan zijn trek
ken komt. Voor de medewerkers van ge
subsidieerde instellingen, wier salarissen
parallel lopen met die van de ambtena
ren, zijn de compensaties steeds „los"
blijven staan, zodat voor hen de werking
van compensatie over compensatie nooit
heeft plaatsgevonden.
BUITENLANDS BANKPAPIER
De advieskoersen voor buitenlands bankpapier
geldend in Amsterdam luiden:
Engelse pond 10.03—10.13; Amerikaanse dollar
3.58'/i3.62'/,; Canadese dollar 3.313.36; Franse
franc (100 72.85—73.35: Belgische frank (100)
7.107.15; Duitse mark (100 90.6091 10:
Zweedse kroon (100) 69.35—70.35; Zwitserse
franc (100 83.10—83.60; Italiaanse Jire (10.000)
57.0059.00; Deense kroon (100) 51.7052.70;
Noorse kroon (100) 50.0051.00; Oostenrijkse
schilling (100) 13.9414.04; Portugese escudo
(100) 12.5512.70 en Spaanse peseta (100, grote
coup.) 5.956.10.
de jaarverslagen der bedrijven, die in de
komende weken haast aan de lopende
band zullen verschijnen. De tot nu toe
gepubliceerde verslagen hadden nog slechts
in beperkte mate betrekking op indus
triële ondernemingen, althans wat de
gang van zaken in 1966 betreft.
Toch valt er hier en daar al een con
clusie te trekken. Van de elf industriële
ondernemingen konden er 9 een hoger om
zet melden, 1 bedrijf kwam met een lager
omzetcijfer uit de bus en één bleef op
het vorige niveau staan. De verdeling van
de resultatenwijziging was anders. Er
waren zeven bedrijven die een hoger re
sultaat opgaven, terwijl er vier op een
lager plan kwamen. Tot 22 februari werd
door 51 vennootschappen te kennen gege
ven welk dividend er aan aandeelhouders
zou worden uitgekeerd. Door 33 vennoot
schappen werd volstaan met de toezeg
ging van een gelijk dividend aan dat over
het voorafgaande boekjaar, maar in vier
gevallen kwam de teleurstellende mare,
dat 4e beloning van het kapitaal achter
wege zou blijven. Door 13 vennootschap
pen werd een hogere uitkering gegeven,
terwijl in vijf gevallen de resultaten zo
pover waren dat het dividend moest wor
den verlaagd.
Ook in de Verenigde Staten nemen de
economische zorgen toe. De winsten bij
de bedrijven gaan minder snel omhoog
dan verleden jaar. In het derde en vierde
kwartaal van 1966 zijn de vennootschaps
winsten over het geheel genomen slechts
weinig vermeerderd in vergelijking met
de overeenkomstige tijdvakken van 1965.
Door 551 maatschappijen, die in het vier
de kwartaal winstcijfers publiceerden,
werd in totaal 5,3 miljard dollar netto
verdiend. Dat was 4,2 percent meer dan
in 1965, terwijl in het eerste half jaar
steeds winststijgingen van 12 percent wer
den opgegeven. In dit licht moet de koers
ontwikkeling in Wall Street worden bezien.
Wall Street is nog altijd het baken waar
op de Amsterdamse effectenbeurs zich
richt, ook al waren er in de afgelopen
week enkele dagen waarop de beurs zich
tegen de draad van de New York Stock
Exchange in bewoog.
(Van onze correspondent)
ENSCHEDE De N.V. Enschedese
Spinnerij Tubantia heeft vergunning ge
vraagd om tot werktijdverkorting over te
gaan. Hierdoor zal voor ongeveer 325 van
de 450 personeelsleden gedurende negen
weken de arbeidstijd met ruim 25 percent
worden verkort.
Namens de directie deelt men ons mee,
dat deze beslissing genomen moet worden
uit dezelfde overweging die „zovele col
lega's en afnemers tot eenzelfde besluit
hebben gebracht: inkrimping van de af
zet met als gevaar een voorraadstijging
die uit liquiditeitsoverwegingen niet ac
ceptabel zou zijn".
Nader vernemen wij dat eveneens N.V
J. Wellink en Zn. en N.V. Koninklijke
Oldenzaalse Stoomweverij, voorheen J. H.
Molkenboer (beide in Oldenzaal), een
werktijdverkorting aangevraagd hebben
voor in totaal 180 mensen. Bij Wellink,
waar 140 man werken is voor 109 mensen
een werktijdverkorting van 40 percent
gedurende 8 weken aangevraagd. Het be
drijf werkt in loonopdracht voor een aan
tal KNTU-spinnerijen waar reeds korter
wordt gewerkt. Hierdoor heeft ook Wel
link minder werk. Bij Molkenboer is „om
bedrijfsorganisatorische redenen" een
uitbreiding aangevraagd voor 71 man na
de al voor 80 man geldende werktijdver
korting. In totaal werken hier 215 men
sen.
Koninklijke Scholten-Honig N.V. zal
haar belofte van twee jaar geleden, om uit
eigen middelen te financieren en geen be
roep op de kapitaalmarkt te doen, in de
naaste toekomst zeer waarschijnlijk niet
gestand kunnen doen met het oog op de
noodzaak van zeer belangrijke investerin
gen voor een aantal zeer grote projecten.
Dit is op de jaarvergadering meegedeeld.
In de thans verstreken periode van 1967
zijn de resultaten ongeveer gelijk geweest
aan die in de overeenkomstige periode
van 1966. Voor de tweede helft van het
jaar bestaat enige zorg met het oog op een
wat voorzichtiger gedrag van de afnemers
door de dalende tendens in de Nederlandse
industrie. Het totaalresultaat voor 1967
wordt met vertrouwen tegemoet gezien,
hoewel het moeilijk te schatten is. Voor de
verdere toekomst is het bestuur zelfs „heel
erg optimistisch" gestemd. Verwacht wordt
dat 1968 een goed jaar zal zijn. De zeer
hoge belastingdruk geeft wel enige zorg.
ADVERTENTIE
ftéSiri 1 f>bl
(Van onze correspondent)
DEN HAAG De voortgezette onder
handelingen over de bouw-CAO, die vol
gende week moet ingaan voor 300.000
werknemers, zijn vandaag afgebroken.
Tegen ieders verwachtingen in kon er
vandaag geen overeenstemming worden
bereikt over enkele knelpunten, waarover
de delegaties deze week in eigen kring
zich hebben beraden.
De mogelijkheid bestaat dat de delega
ties toch nog midden volgende week,
waarschijnlijk donderdag, bij elkaar ko
men. De werknemers achten het onaan
vaardbaar dat de wachtdag bij de uitke
ring van ziekengeld, niet na vier dagen
kan worden „inverdiend". De werkgevers
laten die wachtdag niet los en zeggen dat,
indien de bonden deze regeling zouden
hebben aanvaard, zij ook de loonsverho
ging van 12 cent per uur voor alle groe
pen zouden hebben toegestaan alsmede
een verdere verhoging met 5 cent per 1
juli.
De Indonesische staatsoliemaatschappij
„Permina" heeft besloten dat de in 1964
door de regering overgenomen „Shell"-
onderneming in Indonesië niet aan de vo
rige eigenaars zal worden teruggegeven,
aldus het persbureau Antara.
Voor de eerste maal heeft de omzet van
Merck Co. te Rahway, Verenigde Sta
ten (een van de grootste farmaceutische
ondernemingen ter wereld, met een doch
termaatschappij in Haarlem onder de
naam Merck Sharp Dohme) meer dan
anderhalf miljard gulden 1.506.045.600)
bereikt. De omzet in 1965 bedroef
1.225.330.800. Na aftrek van de belas
tingen bedroeg de nettowinst in 1966:
273.063.600,—.
ADVERTENTIE
■-
N.V. Internationale Beleggings Unie „Interunie", Postbus 617, Den Haag
V'4 T)>Va
435% i
Witrl Cn 17s
WAÜW'hS
4944 IA
Wall Street sloot iets hoger bij actieve
handel. Airlines en ruimtevaart lagen
goed in de markt, „blue chips" zakten la
ter wat in.
De omzet was 9,84 miljoen shares tegen
donderdag 9.99. Dow Jones industrie 847.33
0,56), spoorwegen 229.15 0.02),
nutsbedrijven 136.79 0.10).
De Federal Reserve Bank in New York heeft
bekendgemaakt dat de Amerikaanse monetaire
goudvoorraad in de week tot 22 februari met
vijftig miljoen tot 13.109 miljoen dollar is ver
minderd. Het was de eerste daling sedert no
vember van het vorige jaar. Zij is het gevolg
van de verkoop van goud aan het Amerikaanse
valuta-stabilisatiefonds.
VERHANDELDE FONDSEN
23 febr. 24 febr.
Totaal
Hoger
Lager
Gelijk
390
100
210
80
392
161
147
84
AVONDVERKEER VAN GISTEREN
A.K.U. 56
Hoogovens
Kon. Olie 126.50-127.20gl
Philips 89.50-91gl
Unilever 100.20
K.L.M.
23 febr.
24 febr.
23 febr.
24 febr.
Atch. Topeka
29s u
293/4
Can. Pacific
59
583/4
Illinois Cent
83
827s exd.
N.Y. Centr
7874
793/s
Pennsylvania
61
615/8
323/8
3272
40'/2
403/4
Allied Chem.
39«/4
4072
4672
47 H
A.C.F. Ind.
437s
4474
Am. Smelting
64
633/8
Am. T. and T.
585-6
577« exd.
Am. Tobacco
335-4
33-56
90j/4
89%
Beth. Steel
347s
34-3/8
7274
7174
36
357s
523/4
543/2
Cons. Edison
34
34'A
Dougl. Aircr.
6OV4
6U/4
Dup. de Nem.
1533/4 exd.
1523/2
Eastm. Kodak
13972
140
857s
86
Gen. Motors
73-3/4
73
453/8
Amer. Motors
Int. Harvester
Int. Nickel
Int. T. and T.
Kennecott
Mont. Ward
Radio Corp.
Republic St.
Royal Dutch
Sears Roeb.
Shell Oil
Soc. Vacum
Stand. Br
Stand. Oil N.J.
Studebaker
Texaco
Un. Aircraft
Un. Corp
Un. Fruit
U.S. Rubber
U.S. Steel
Westingh
Wool worth
Ford
K.L.M
lO'/s
36
893/s
85
39'/«
227a
48'V<
47
35'A
5 ls/«
6574
457/s
34%
62
60'/8
787b
81'/i
93/4
29Vs
433/8
43-78
54'/i
217s
99'/»
10
355-6
88V4
86'A
387s exd.
22'A
48'/i
46-5-8
35Vs
517t
67
4578
35
61H
61
773/8
84'/.
93/4
291/4
43V«
43V8
55
2D/4
4674
100
Algorab 23 vn Santos nr Salvador
Amsteldijk 24 vn Bremen nrAntwerpen
Arendskerk 24 te Port Swettenham
Abbekerk 24 te Antwerpen
Achalles 24 vn Hamburg nr Rotterdam
Acteon 25 te Colombo verw.
Aldabi pass. 24 Port Etienne nr Santos
Beninkust 24 vn Lagos nr Abidjan
Doelwijk 24 thv Malaga nr Whitegate
Esso Amsterdam 24 te Bahrain verw.
Eemhaven 24 vn Santa nr Cristobal
Esso Den Haag 25 te Slagen verw
Hermes 24 te Hamburg
Hoogkerk, 24 rede Abudhabi
Hilversum, 27 te Bermuda verw
Katelysia 24 te Kandia
Koningswaard 24 te Ardrossan
Kylix 24 vn Southampton nr Curagao
Kopionella 24 vn Teesport nr Rotterdam
Loosdrecht pass. 24 Beachyhead nr Bremen
Loppersum 24 vn Nassau nr Rotterdam
Merseylloyd 24 vn Singapore nr Hongkong
Minos 24 thv Bon nr Antwerpen
Mydrecht 24 te Suez
Ouwerkerk 24 vn Colombo nr Madras
Peperkust 24 vn Matadi nr Luanda
Prins Maurits 23 vn Le Havre nr Antwerpen
Prins Will-2 pass. 24 Gibraltar nr Tripoli
Randfontein 24 te Hamburg verw.
Stad Den Haag, 24 te Augusta verw.
Straat Franklin 24 vn Lagos nr Tema
Spaarnekerk 24 te Aden verw.
Straat Fiji 24 vn Penang nr Mauritius
Straat le Maire 24 te fort Daupin
Straat Madura 25 te Durban verw.
Van Noort 25 te Singapore verw.
Waardrecht 24 rede Venetië
Zafra pass 24 kp St. Vincent nr Frederic*
Zonnekerk 24 thv kp Bon nr Port Said
De AKU heeft besloten aan aandeel
houders voor te stellen over 1966 op de
gewone aandelen een slotdividend uit te
keren van 2.40 per aandeel. Tezamen
met het reeds gedeclareerde interim
dividend wordt het dividend over 1966
3.60 per aandeel (onv.). De vergade
ring is op woensdag 10 mei in Amster
dam.
De N.V. Chemische Industrie Synres
stelt aandeelhouders voor om uit de winst,
na belasting groot 1.939.000 (v. j-
1.351.000), een onveranderd dividend
van acht percent uit te keren.
i
