k
CINECENTRUMS „GEHEUGENWONDER"
BEHEERT KELDERS VOL SCHIMMEN
De Monkees werden
„gewoon gemaakt
R UIMTE-
PRAAT
W. J. Steenbergen,
steun en toever
laat van de NTS,
t.v.-secties en het
filmjournaal, weet
iedere shot terug
te vinden.
Nieuwe detective
serie op het
eerste net
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1967
Erbij
18
(Van onze correspondent)
HILVERSUM „Steen, ik zit voor een filmpje ver
legen om wat shots van kale bomen, hebben we het?"
Drie rimpels verschijnen, drie seconden verdwijnen
en dan spuit het antwoord: „Ja, in de begrafenis van
prinses Wilhelmina!" Cinecentrums witgejaste W. J.
Steenbergen (bijna 60) is het wandelend visueel ge
heugen van het journaalbedrijf en daardoor ook de
steun en toeverlaat van NTS en alle omroepen, die
voor televisie-uitzendingen veelvuldig moeten terug
vallen op het door hem beheerde, in celluloid gecon
serveerde verleden: Polygoons tot in het begin der
twintiger jaren terugreïkende archief van journaal
opnamen.
„Steen" in zijn filmcatacomben.
Peter Tork
Mickey Dulenz
Mike Nesmith
David Jones en Peter Tork
(Van onze rtv-medewerkster)
„GEZOCHT: allerlei folk- en
rollmuzïkanten, zangers voor ac-
teerrollen in een nieuwe tv-serie.
Rollen voor vier gekke jongens in
de leeftijd van 17 tot 21 jaar. Wie
kan er op onze auditie komen
jullie moeten wel zin hebben in
hard werken!"
Ejgeel
iiiiiiiiiiiiimssttasssui
hi'iiiwiiiiiiiitssssssssi
WAAROM sturen wij kunst
matige satellieten de ruimte in?
Een van de voornaamste drijf
veren is eenvoudig: nieuws
gierigheid. Iets minder huiselijk
uitgedrukt: ten behoeve van het
zuiver-wetenschappelijke onder
zoek van de buitenaardse ruim
te.
Wat wij op aarde uit die ruim
te op ons af zien komen, is alleen
het licht van zon en sterren.
Licht is een vorm van straling,
elektromagnetische straling van
zeer korte golflengte (enkele
tienduizendste delen van milli
meters)
Maar het zichtbare licht
vormt slechts een heel klein
onderdeel van het totaal aan
straling. Het zogenaamde elek
tromagnetische spectrum als ge
heel omvat zowel straling van
langere golflengten dan die van
het licht (infrarood, radiostra
ling) als straling van nog kor
tere golflengten (ultraviolet,
röntgen, gammastraling, kosmi
sche straling).
Daardoor krijgen wij op de
aardbodem maar een eenzijdig,
onvolledig en dus onjuist beeld
van het ons omringende heelal.
DOOR nu automatisch-wer-
OP ZOEK NAAR DE WARE
AARD VAN DE RUIMTE
Maar de meeste daarvan kun
nen wij op de aardbodem niet
waarnemen. De dampkring die
onze planeet omhult, werkt als
een soort filter, dat de meeste
stralingen niet doorlaat.
kende meetinstrumenten in te
bouwen in toestellen die wij
buiten de dampkring brengen,
zijn wij in staat, daar ter plaatse
de ontbrekende gegevens over
de natuurkundige toestanden
die aldaar heersen, te verzame
len.
Op die manier krijgen wij een
veel beter inzicht in de ware
aard van de buitenaardse ruim
te. Het ruimte-onderzoek heeft
in de laatste jaren onze kennis
op dit gebied al aanzienlijk ver
groot en is daardoor een wel
kome aanvulling van de sterren
kunde geworden.
Eén van de belangrijkste ont
dekkingen was die, welke het
bestaan onthulde van de zo
genaamde Van Allen-gordels,
een enorm stralingsgebied waar
van de vorm wordt bepaald door
het magneetveld van de aarde.
Het strekt zich uit tot meer
dan 80.000 kilometer buiten de
aarde (aan de zonzijde) en tot
nog aanzienlijk verder aan de
nachtkant van onze planeet.
Jacht per vuwer
IN DE CC-bunker aan de Catharina van
Renesselaan, in „radiostad" en de BB-
schuilkelder op het Langgewenscht al
daar rijen zich de filmtrommels aan
een tot lange linten van blik, miljoenen
meters schimmenspel van mensen en
zaken, die ééns nieuws waren en hier
een spookachtig eeuwig leven leiden:
het bloemencorso dat op een stralende
dag in 1935 de Beverwijkers in be
wondering bracht, gaat er, allerminst
verwelkt, nog altijd rond, de SA mar
cheert er nog steeds met de vanen
hoog langs een snorretje onder een
prollige pet en Pijnenburg peest er
permanent door zijn beroemde bocht.
HET IS een bezit van onschatbare
waarde, dat hier te ruste is gelegd,
maar allerminst begraven: de functie
van het archief is dank zij de tv de
laatste jaren steeds belangrijker ge
worden. Het komt dan ook herhaalde
lijk voor, dat een filmfragment voor
korte tijd naar het laboratorium ver
huist omdat er 'n 35 mm of 16 mm
kopie van moet worden getrokken. En
dan is het altijd de heer Steenbergen,
die aan de hand van de kartotheek, de
zorgvuldig bewaarde commentaartek
sten en vooral zijn fabelachtig, zelden
falend geheugen in de kortste keren
de opsporing en voorgeleiding regelt.
'uv^MV^A"AfVV/WWWV»AnAM/VV\A/WWWVfVUWW'.'VWUWVW\A(VV'Al. W»Y VY'V <V A#V
DEZE ADVERTENTIE, geplaatst in
een van de Amerikaanse kranten, le
verde de groep de Monkees op, ge
selecteerd uit een gezelschap van ruim
500 jongelui. De Monkees, „het Ameri
kaanse antwoord op de Beatles", zijn
als groep „gewoon gemaakt". Zij heb
ben kans gezien, binnen een half jaar
de toptien in Amerika en in Europa
te bereiken. Ze zijn geesteskinderen
van Bon Rafelson en Bert Schneider.
Rafelson' is toneelschrijver en t.v.-
producer uit New York, Schneider is
filmproducer, eveneens uit New York.
Beiden zijn verenigd in de produktie-
maatschappij die op het idee kwam
een nieuwe beatgroep samen te stel
len, die dan bekendheid moest krijgen
door een met grote frequentie herhaal
de t.v.-serie.
AMERIKA kent dagelijks honderden
audities en de kranten staan er vol
advertenties die soms de weg openen
naar een groot, maar helaas vaak
kortstondig ster-zijn. Schneider en Ra
felson speurden naar nieuw talent op
een andere manier. Zij schakelden
geen Theatre Workshops in, maar de
den het via de genoemde vreem
de advertentie, „wij waren niet in het
minst geïnteresseerd in jonge would-
be acteurs, dat zijn, over het algemeen
zeer eigenwijze jongelieden, die alleen
maar teenager „spelen", maar het
niet zijn. Wat wij zochten was iets
totaal anders: jonge mensen die echt
muzikaal waren en die zouden passen
in pen show die wij op papier allan?
rond hadden jongelui met oorspron
kelijkheid, die niet zouden vervallen
in het exploiteren van hun teenerschap.
En uit die 500 werden na lang wikken
en wegen vier jongens gehaald: David
Jones, Peter Tork, Mickey Dolenz en
Mike Nesmith".
DAVID JONES is een Brit. Uit Man
chester. Aanvankelijk was hij leerling
jockey. Op school legde hij echter reeds
bij amateur-toneeluitvoeringen een gro
te ijver aan de dag. Zo verzeilde hij
in hoorspelen van de B.B.C. Tijdens
paardencourses kwam het echter bij
hem op, dat hij, die mgar 1,37 meter
lang was bijzonder geschikt zou zijn
als jockey. Een kans in die richting
kwam en al gauw debuteerde hij op
de Newmarket racebaan, bij Londen.
Als jockey namelijk kwam hij in
contact riiet verschillende theatermen
sen die vaak zelf renpaarden bezaten.
Zo kwam hij terecht in de musical
„Oliver". David deed dit zo goed dat
hij werd uitgenodigd mee te gaan naar
Broadway, waar deze musical twee
jaar lang draaide. Later kreeg hij een
belangrijker rol in de musical „Pick
wick", verhuisde naar Hollywood, vond
werk in Hullabaloo en andere t.v. beat-
programma's. Hij kreeg ook toneelrol-
wwiMfwwwvuvviwvwwvwwwuuvuvM/wvuuuvuuvuvvwvvuvuinAnAMvwiMMWMA/wvuvuvwwwwwwwvuvuvvvvui
in de militaire dienst moesten, brach
ten hem toch weer in de folksongs.
Zijn bekendheid met beat- en folkmu
ziek bepaalde de kans van Schneider
en Rafelson. Ook hij kreeg een plaats
in de Monkees.
PETER TORK wilde leraar Engels
worden. Maar dat lukte niet. Tweemaal
werd hij van school gestuurd, veertien
maanden werkte hij in een fabriek,
maar wat hij ondernam, niets lukte.
Muziek bleek tenslotte het enige te
zijn waarmee hij zijn brood kon ver
dienen. In New York deed hij in kof-
fietenten van Greenwich-Village, de ar
tiestenwij k, muzikale ervaringen op.
Met een beroepsgezelschap trok hij
naar Hollywood, waar hij ontdekt werd
tijdens de auditie van Rafelson en
Schneider. Peter bespeelt: banjo, gi
taar, piano, bas, blokfluit en Franse
hoorn.
MICKEY DOLENZ is geen vreemde
voor de t.v.-kijkers. Als Mickey Brad-
dock, was hij de ster van de bekende
serie „Circusboy", die gemaakt werd
■éan 1955 tot 1958 éh in Amerika nog
steeds draait. Mickey's vader, George
Dolenz, was een acteur die aan talloze
Hollywoodse produkties meewerkte o.a
als de graaf van Monte Christo.
Mickey maakte normaal zijn middel
bare school af, ging naar de hts om
zich daar te bekwamen in de architec
tuur. Want, zegt Mickey, „ik heb al
genoeg van de show-business gezien
om te weten dat je niet alles op één
paard moet zetten". Ook hij kwam via
clubjes en koffiehuizen bij de Monkees
terecht.
Na hun eerste platensucces, „Last
train to Clarksville", stond hun twee
de single „I am a believer" enkele
weken no. 1 op de Nederlandse hit
lijsten. Voorts hebben zij ook een l.p.
uitgebracht die ook in ons land ver
krijgbaar is.
len van het meer serieuze slag voor
dat hij bij De Monkees terechtkwam.
Nu tot 1,57 meter uitgegroeid, is hij
toch het kleinste lid van dit viertal.
MIKE NESMITH is een geboren
Texaan, een rustige jongen die de mis
leidende indruk wekt dat alles in dit
leven hem „zo maar" is aangewaaid.
Zijn interesse in muziek werd gewekt
toen hij in zijn jonge jaren een gitaar
kreeg. Hij kon geen noot lezen, maar
presteerde het om binnen enkele jaren
veel teksten en muziek te schrijven.
Jarenlang is hij opgetreden als folk-
singer. Een contract met een andere
manager bracht hem in het beatge-
woel. Moeilijkheden met collega's die
DAMPKRING
ULTR.VIOLET/RÓNTGEN GAMMA/
KOSMISCHE
RADIO INFRAROOD
STRALEN
ROOD
ORfiNJE
GROEN
BLAUW
VIOLET
ZICHTBAAR LICHT
DIE ALLERMINST uitgediende oud
gediende van Polygoon als het aan
hem ligt gaat hij er tot zijn zeventig
ste jaar mee door was vorige week
veertig jaar aan het bedrijf verbon
den, reden waarom hij maandag in
de bij Cinecentrum uiteraard ruim voor
handen schijnwerpers stond. Eigenlijk
heeft de jubilaris er meer dan veertig
Polygoon-jaren opzitten (als 17-jarige
was hij voor vijf gulden per week al
klusjesknaap in het toen nog beschei
den Haarlemse filmfabriekje), maar
omdat er een onderbreking is geweest,
wordt 1927 nu maar als jaar van zijn
aanstelling aangenomen.
„STEEN" zorgt in deze jubileum-
dagen natuurlijk nog wel eens voor
flash-backs naar die beginjaren toen
het Nederlands filmjournaal met 3 ko
pieën rouleerde (maar die waren tien
weken later nog in provincie-projecto
ren te vinden.en tien blikken bus
sen het gehele archief uitmaakten. As
sisteert hij nu nog bij de journaalmon
tage, destijds zette en drukte hij de
tussentitels voor stomme films, vleide
de door de „operateurs" afgeleverde
opnamen van branden in „virage"-ba-
den om ze, vlekkerig oranje gekleurd,
realistischer te maken en prikte, twee
meter van een gloeiende kachel op een
houten zolder, de ontwikkelde reepjes
zéér ontvlambare nitraatfilm van des
tijds met punaises op de droogtrom-
mel. Hij en Polygoon hebben het
overleefd.
STEENBERGEN is zo'n man die ei
genlijk niet met pensioen kan gaan om
zich aan zijn puzzelhobby te wijden.
Want wat dan te beginnen als er een
opname van Schreieder, de leider van
het England-Spiel, nodig is, om maar
een buitenplaats te noemen? In het
kaartsysteem komt deze niet voor,
maar „Steen" weet het heerschap on
middellijk te lokaliseren en nog wel op
twee plaatsen: bij het proces-Rauter
en in het proces tegen de beul van
Amersfoort. Niet altijd gaat het overi
gens zo gemakkelijk. In sommige ge
vallen moeten honderden meters film
door de viewer worden gejaagd, b.v.
om een meesterlijke pass van „us
Abe" in de veelheid van verfilmde
voetbalwedstrijden terug te vinden.
„Het is voor mij ontzettend leuk als
ik de mensen kan helpen", aldus de
jubilaris, die in zijn vrije tijd graag naar
de bioscoop gaat om bij spanning ont
spanning te vinden. „En ik heb de pee
in als ik eens neen moet verkopen om
dat 't gevraagde er eenvoudig niet is
of wanneer ik het hele archief zou
moeten omspitten om bijvoorbeeld een
kruiwagen op een landweggetje te ont
dekken".
ZATERDAGAVOND 4 maart start d«
NCRV op Nederland 1 een nieuwe se
rie „Van nul uur één tot Middernacht".
Een Duitse reeks in dertien afleverin
gen over avonturen die de Interpol-de
tective Mark Lissen tijdens een vakan
tie in Zuid-Europa beleeft. „Van nul
uur één tot middernacht" is duidelijk
anders dan de Amerikaanse serie in
dit genre. Dat was ook de opdracht van
het ZDF (Duitsland II) aan de auteurs
Edward Maria Solger, Walter Forster
en Stefan Commermann. De serie
moest een tegenwicht zijn tegen de
harde en vaak vrede Amerikaanse de
tectivefilms, maar desondanks toch
de nodige spanning en afwisseling be
vatten.
Voor de hoofdrol, de vakantiehouden
de inspekteur Mark Lissen van Inter
pol, werd de Nederlandse acteur Jack
Gimberg geëngageerd. Gimberg, in het
buitenland en met name in de V.S. be
ter bekend als de filmster John van
Dreelen, was een paar jaar geleden
voor de laatste keer in Nederland om
de titelrol in de NCRV-musical „Vader
tje Langbeen" te spelen.
