Tasmanië door hechte banden
met Nederland verbonden
Hobart ademt de sfeer van
een stadje als Enkhuizen
Bi
)ETI
fel
SALOON
Aiphenaar
Formosa verlof-„paradijs
voor Yankee's in Vietnam
Dierenbescherming
in Canada wil
actie beginnen
ELECTRONISCHE
Fransen uit twee
NAVO-organen
geweerd
nv
open
voor jonge mode
kom kijken
VRIJDAG 10 MAART 1967
15
A ppelbomen
Klein Groningen
Piet Maree
Band
-?
ii
Kerkelijk nieuws
Portugees bombardement
van dorpen in Angola
eist zestig levens
Terroristen infiltreren
Noord-Thailand
HEDENAVOND
DEMONSTRATIE
PHILICORDA
Hedenavond half negen
Kroonzaal Brinkmann
Grote Markt Haarlem
Philicorda leverbaar in vijf uitvoeringen v.a. 1145,—.
HONGKONG. Taipeh ,de hoofd
stad van Tsjang Kai Sjeks eilandbas
tion Taiwan of Formosa, heeft een
meti opolitisch aanzien gekregen. Tal
rijke, meerdere verdiepingen tellende
gebouwen, waaronder een rij luxe
hotels, zijn uit de grond verrezen. De
verkeersdichtheid heeft beangstigen
de vormen aangenomen. Nieuwe res
taurants en nachtclubs hebben hun
poorten geopend en de etalages van
de winkels zijn met koopwaar volge
stopt. Dit alles is een overtuigend be
wijs van de toenejmende welvaart op
het eiland.
FORMOSA (TAIWAN)
Minimale lonen
(Van onze correspondent)
SYDNEY. De premier van Tas
manië heeft een dringend beroep ge
daan op de bewoners van het eiland
vooral niet te emigreren nu de schrik
van de bosbranden hen in de benen
zit. Geen Tasmaniër behoeft zich door
een natuurramp te laten intimideren,
aldus mr. Reece. Zijn oproep zal stel
lig invloed hebben. Tasmaniërs voelen
zich namelijk een volk met een eigen
karakter, dat duidelijk anders is dan
de bevolking van het Australische
vasteland. Zij bewonen echter een
eiland, dat wel een afzonderlijk be
staan lykt te leiden, maar als een zelf
standige staat deel uitmaakt van het
Australische Gemenebest en onder
worpen is aan de wetten van dat Ge
menebest.
TASMANÏë is het vakantieoord bij uit
stek voor Australiërs van de „overkant".
Al hebben de bosbranden in een wijde
omtrek van de hoofdstad Hobart een ra
vage teweeggebracht, die zich tot tachtig
en meer kilometer naar alle kanten uit
strekt, het eiland is zó groot, dat er vol
doende ruimte is overgebleven voor va
kantiegangers. Zodra de ruïnes zijn op
geruimd en de activiteiten zich ontplooien
om het leven weer een normaal aanzien
te geven en wanneer de communicatie
middelen hersteld zijn, zal het „eiland der
duivels" weer een bijnaam, die aan de
tijd der bannelingen herinnert weer
een „aards paradijs" worden, een gelief
koosd oord voor jonggehuwden, die er
hun wittebroodsweken willen doorbren
gen en voor de ouderen, die romantische
herinneringen willen ophalen.
Hobart ligt twintig kilometer van de
zee, aan de rivier de Derwent. Het ademt
een Europese sfeer, zegt men, maar ik
heb er de sfeer van stadjes als Hoorn en
Enkhuizen teruggevonden. Hobart ademt
geschiedenis, want niet zo ver er vandaan,
nabij Dunalley, ligt de plaats waar Abel
Janszoon Tasman in 1642 landde en het
nieuw ontdekte land Van Diemensland
noemde. Hier meren schepen uit alle hoe
ken van de aarde. Hier begint de geschie
denis van de ontdekking van Australië en
legden walvisvaarders en slavenhande
laars contacten voor hun rijkdom of hun
ondergang.
HOBART LIGT aan de voet van de
Wellington-brug die over de stad kijkt
als een aartsvader, maar vanwaar nu het
allesverzengende vuur neerstreek op de
verschrikte bevolking. Er leidt een kron
kelende weg van ongeveer twintig km
van de voet van de berg naar de top. Tus
sen Hobart en de Huon-vallei ligt een pa
radijselijke route, wanneer de appelbo
men in bloei staan. Maar nu hebben de
bosbranden naar raming zeker de helft
van de oogst vernield, hoewel volgens of
ficiële berichten tot nog voor ongeveer
twintig miljoen gulden waarde geoogst
zou kunnen worden. De vestiging van de
appelboomgaarden is te danken aan kapi
tein William Bligh, gezagvoerder van de
„Bounty" het muiterschip.Bligh heeft in
1788 de eerste appelboom op wat toen nog
Van Diemensland heette, geplant. Ook
langs de Derwent vindt men appelboom
gaarden, vele nu vernield en hopvelden,
die eveneens sterk van het vuur te lijden
hebben gehad.
Elders op Tasmanië, in het noordwes
ten, ligt Launceston, de tweede grote stad
van het eiland. Zij telt 50.000 inwoners en
ligt aan de Tamar rivier, dicht bij de
kust, waar een zeestraat het eiland scheidt
van het „vasteland" van Australië. In te
genstelling tot het oostelijk deel van het
eiland, is het westen ruw, met een land
schap waar zelden een mens in doordrong.
Aan de noordkust echter liggen kleine
plaatsen, zoals Penguin en Burnie, waar
zich tal van Nederlandse immigranten
hebben gevestigd. De bekende Nederland
se schrijver-illustrator Piet Maree heeft
geruime tijd nabij Penguin gewoond.
Er is een geregelde luchtverbinding tus
sen het vasteland van Australië en Tas'
manië, zowel naar Launceston als naar
Hobart en Burnie. De vliegduur van Mel
bourne naar Hobart is anderhalf uur. Er
wordt driemaal per week een scheeps
verbinding onderhouden door de moder
ne „Prinses van Tasmanië", waarop 334
passagiers en honderd auto's kunnen wor
den vervoerd. De reis van ruim 650 kilo
meter duurt veertien uur.
Nabij Kingston, niet ver van Hobart,
waar de bosbranden gelukkig weinig
schade hebben aangericht, ligt „Klein
Groningen", een dorp van Nederlandse
immigranten en hun afstammelingen. Het
werd gesticht door Groningse verzetsstrij
ders, die onder leiding van E. Pinkster
en J. van der Laan kort na de oorlog
daarheen waren getrokken en onder
moeilijke omstandigheden pionierswerk
verrichtten om eeen nieuw bestaan op te
bouwen.
Zij legden er in de bossen, die met de
hand moesten worden gekapt om ruimte
te maken voor woningen, de grondslag
voor een nieuwe nederzetting van Hol
landers. In Tasmans tijd heeft het gelach
van de Koekaburra's (lachvogels), de
Hollanders ervan weerhouden daar aan
land te gaan. De 17de-eeuwSe zeelieden
zouden in de mening hebben verkeerd,
dat het gelach afkomstig was van in
boorlingen.
In Klein Groningen werd de grondslag
gelegd voor de eerste Nederlands-Austra
lische bouwonderneming. De Groningers
kregen opdrachten van de overheid, onder
andere voor de bouw van een school.
Sindsdien zijn vele andere opdrachten ge
volgd. Nederlanders, die na hen zijn ge
komen, hebben zich, mèt hen, roem ver
worven in de Tasmaanse maatschappij,
door kunde, kennis, voortvarendheid en
volharding.
IN HET TEGENWOORDIGE Tasmanië
wonen nu enkele duizenden Nederlandse
immigranten. De tijd van avontuur uit de
jaren 1947-'57 is voorbij. Maar zij, die de
bosbranden hebben meegemaakt, zullen
er hun hele leven lang een diep-gegrifte
herinnering van angst en onmacht aan
bewaren. Het grootste deel van het zuid
westen van het eiland is een paradijs van
woest natuurschoon, dat de mens lokt
naar avontuur.
Er is echter geen ruimte meer op dit
eiland voor een weddenschap, zoals de
auteur van kinderboeken Piet Maree vijf
tien jaar geleden aanging om te bewijzen,
dat het niet alleen de handwerksman, de
ambachtsman en de geschoolde arbeider
zijn, die zich een toekomst in Australië
konden veroveren, maar ook de intellec
tueel en de kunstenaar. Die weddenschap
heeft hij destijds met glans gewonnen:
Maree stichtte in Penguin „Lonah", een
centrum van kunst en cultuur uit het oude
Europa en het nieuwe Australië, een mu
seum van replica van Tasmans schepen
en zeekaarten, van Westerse kunstvoor
werpen en van Abo-kunst, schilderingen
op boombast nullanulla's, speren en an
dere strijdwapenen der inlanders.
Hooggeplaatste Australiërs trokken
naar „Lonah" ook sir Robert Menzies,
die destijds minister-president was om
zich in „Tasmans kamer" op „Lonah" te
vergapen aan de relikwieën en aan sier-
kunstvoorwerpen en tekeningen van Piet
Maree zelf. „Lonah" zonder Piet Maree
is een verlies voor Australië geworden,
maar zijn invloed is gebleven Piet Ma
ree heeft meegeholpen de Australiërs een
grotere, blijvende waardering te geven
voor schone kunsten, folklore en historie.
HET GRONINGSE Lutjegast en het
Australische eiland Tasmanië worden
door een oude band verbonden. Een inter
essant. maar bijna vergeten monument
bevindt zich in de muur van de hervorm
de kerk te Lutjegast, met de insciptie:
„De regering van Tasmanië heeft deze
gedenkplaat laten aanbrengen ter her
innering aar de zeevaarder Abel Jans
zoon Tasman, geboren te Lutjegast in
1603, ontdekker van Tasmanië op 24
november 1642".
Vele Australiërs dragen de voornaam
Tasman, onder andere Tasman Hayes,
voormalig secretaris-generaal van het
Australische ministerie van Immigratie.
ADVERTENTIE
Aangenomen naar Franeker H. v. Mul-
ligen, kand. te Zwolle.
Bedankt voor 's-Gravendeel. Meppel,
Onstwedde, Opperdoes en voor Vlissingen
A. Broersma, kand. te Leeuwarden.
OTTAWA (DPA) Brian Davies, se
cretaris van een Canadese vereniging
voor dierenbescherming, wil in Canada
een miljoen handtekeningen verzamelen
bij wijze van protest tegen de zeehonden-
jacht, die elk jaar in de haai van St. Lau
rens wordt gehouden. Hij wil dat de
Canadese regering dit gebied tot be
schermd domein voor zeehonden ver
klaart.
De jacht is inmiddels weer begonnen.
Vijf kleine vliegtuigen, die de jagers
zouden brengen naar het gebied waar de
zeehonden zich plegen op te houden, zijn
op het ijs verongelukt. Rond vijftig ja
gers zouden op het ijs bij de Madeleine-
eilanden van de buitenwereld afgesloten
zijn. Zij zouden echter niet in gevaar
verkeren. Dit jaar mogen er maar 50.000
jonge zeehonden gevangen worden. Op
de oudere dieren wordt later met knup
pels en geweren gejaagd.
Het vorig jaar zijn bijna 5500 Canadese
jagers in de baai van St. Laurens werk
zaam geweest Zij hebben zowel op de
ijsvelden ten noorden als ten oosten van
Newfoundland op zeehonden gejaagd en
doodden in de zeven weken van het
jachtseizoen ongeveer 170.000 dieren.
Eenzelfde aantal werd in deze streek
door Noorse jagers gedood. De Noren
staan echter niet onder toezicht van de
Canadese overheid. De waarde van de
door de Canadezen gevangen dieren wordt
geschat op ruim zeven miljoen gulden.
ALGIERS (AFP) Het bureau van de
Angolese rebellen in Algiers heeft be
kendgemaakt, dat er onlangs bij een
bombardement van Portugese vliegtuigen
op twee dorpen in Angola zestig mensen
om het leve zijn gekomen.
De rebellen hadden dezelfde dag een
aanval gedaan op een Portugees konvooi
dat met voorraden op weg was naar
twee Portugese posten in het binnenland.
Bij deze aanval werden 92 Portugese sol
daten gedood en zeven vrachtauto's ver
nield.
BANGKOK (Reuter) Thailands mi
nister van Binnenlandse Zaken, generaal
Prapart Tsjarsathien, heeft bekendge
maakt dat ongeveer zevenhonderd afge
legen dorpen in de door linkse groepe
ringen geïnfiltreerde gebieden van Noord
oost-Thailand om bescherming van politie
en militairen hebben gevraagd. Omdat zij
geen bescherimng genoten moesten de
dorpelingen levensmiddelen aan de „ter
roristen" afstaan.
Jongemannen werden ontvoerd voor
een opleiding in het oerwoud als hun va
ders op de velden aan het werk waren.
De minister zei, dat de regering niet in
staat was om in elk dorp politie- of leger
posten op te richten. Wel zouden er mo
biele eenheden gevormd worden.
ADVERTENTIE
PHILIPS
6CGÖL6
KRUISWEG 47-49 HAARLEM TEL (02500)11532
ADVERTENTIES
(Van onze correspondent)
PARIJS De Noord Atlantische Ver
dragsorganisatie heeft afwijzend beschikt
op het Franse verzoek, ondanks de gaul
listische weerzin tegen militaire integra
tie, toch nog in enkele organen voor de
gemeenschappelijke defensie met de ove
rige NAVO-landen te mogen blijven sa
menwerken.
Die samenwerking zal alleen bestendigd
kunnen worden ten aanzien van de afweer
tegen luchtaanvallen. Daarentegen heeft
de NAVO, na Amerikaanse druk. Parijs
doen weten geen prijs meer te stellen op
verdere samenwerking met Frankrijk met
betrekking tot de strijd tegen het onder
zeebootgevaar waarvan het centrum in
Italiaanse Spezia is gevestigd en voorts in
het kader van de technologische commu
nicatiemiddelen waarvan Den Haag het
centrum is. Op geen van de beide laatste
gebieden kon Frankrijk in Amerikaanse
ogen voldoende eigen bijdragen leveren
om de samenwerking voor de NAVO nog
interessant te kunnen maken.
Spanje
is een boek
met duizend
verhalen
Van Badajoz naar Valiadolid
Je krijgt nooit genoeg van
het vrolijke strandleven, maar
ik wilde een ander gezicht
van Spanje zien. Met
gemengde gevoelens heb ik
daarom de kusten achter mij
gelaten. Het binnenland in
was mijn devies. Zo arri
veerde ik na een prachtige
tocht door het bergachtige,
haast oranje gekleurde land
in Badajoz aan de rivier
Guadiana. Op deze tocht was
de zon dag in dag uit mijn
metgezel. Ze schijnt onaf
scheidelijk aan Spanje
gebonden.
Vanuit de stad is het
uitzicht op de overkant van
de rivier indrukwekkend.
Daar ligt het slot Medellin.
Romeins van structuur, zoals
vele gebouwen in deze stad,
Wereldjaar
paspoort
van het
voor vreuc
Toerisme
met talrijke speelse ornamen
ten die de Arabische invloed
verraden. Van 23 tot 30 juni
worden hier de Johannes de
Doper-feesten gehouden en
overal klinken dan trommels
en fluiten door de warme
nachten. De volksmuziek is
duidelijk door Afrika
beïnvloed.
Mijn tocht voerde mij
vervolgens naar Caceres, het
land van de veroveraars.
Even is er nog een vaag
heimwee naar de zee, maar
ze ligt al weer heel ver achter
ons. Een klein uitstapje
maakte ik ook naar Monte-
hermoso, een klein plaatsje,
beroemd om zijn bonte
hoeden. Barokke knutsel
werkjes van kleurige wollen
draadjes. Ik verheug me nu
al op het verbaasde gezicht
Toerisme,
van de douane. Elke plaats
is hier de moeite waard, maar
uiteindelijk is er altijd een
doel en dat werd Valiadolid.
Een stad om van de ene
verbazing in de andere te
vallen.
Zo is mijn hele tocht vol
verhalen. Neem het verhaal
van de ezels, eenzaam aan
hun eentonig werk bij de
waterputten. Een dier
temidden van de stilte. Zelfs
de wieken van de Don
Quichotte-achtige molens
verroeren zich niet. De
mensen die ik in deze streken
ontmoette zijn anders dan de
kustbewoners, minder ge
wend aan toeristen. Maar
altijd weer die rustige
vriendelijkheid, want niets
wekt bevreemding bij dit
volk, dat zoveel culturen
heeft zien komen.
Het leek mij een
probleem om aan goed
onderdak te komen maar
weer had ik Spanje onder
schat, want ook in het
binnenland zijn er goede
hotels en comfortabele
campings. Wat de keuken
betreft: het zijn niet de vis
gerechten die de tong strelen,
maar de hammen - u weet ik
bèn een lekkerbek. Boven
dien is er altijd volop wild te
krijgen. Probeer eens een
fazant op zijn Alcantaraans -
de stad Alcantara is beroemd
om zijn heerlijke keuken en
recepten.
Het zijn slechts notities
en ik vergeet de details die ze
onvergetelijk maken. Een
gesprek met een boer, een
bezoek aan een marktje, waar
ik temidden van de meloenen
een bougainville cadeau krijg.
Nog ben ik niet aan het
einde van mijn reis, want nu
wordt Castilië mijn doel. Tot
ziens. Uw zonnige reis-
avonturier meldt zich spoedig
weer. (Th. S.)
Waardevolle informatie
over Spanje vindt u in het
boekje „Spanje voor U".
Wanneer uw reisbureau niet
over deze uitgave beschikt, zal
het Spaans Nationaal Bureau
voor Vreemdelingenverkeer,
Laan van Meerdervoort 8,
Den Haag, u dit gaarne
toezenden.
Tel. 070-18 27 66.
VOORBIJ ZIJN ook de tijden van een
bijna Spartaanse leefwijze, die jarenlang
de oorlogstoestand illustreerde en een
symbool was van het verlangen het Chi
nese vasteland te heroveren. De jonge ge
neratie ziet Taiwan niet meer uitsluitend
als een legerplaats. Zij wil niet op een
betere toekomst wachten, mar nü van het
leven genieten. Het „Hoover Theater Res
taurant" en het „Centraal Theater Rer-
eeking'
t FORMOSA
CHINA
Minh
Ts'mta'a
AMO
»L=Rsinch
QUEMOY:
KLEIN QUEMOY
Tainan
:ZUIOCHINESE= ZEE
Vliegveld
km 100
Hoofdstad
u Belangrijkste -
Spoorlijn
staurant", die hun gasten revue's met buit-
tenlandse artiesten aanbieden, hebben
iedere nacht gevulde zalen.
In danslokalen treft men al vroeg in de
namiddag jongelui. De bioscopen zijn de
hele dag door tot de laatste plaats bezet
en de duurdere „girliebars" dingen naar
de gunst van de buitenlandse toeristen.
Het toerisme vorige jaar bezochten on
geveer 130.000 toeristen Taiwan heeft
een nieuw hoogtepunt bereikt. Iedere dag
komen tussen de 150 en 300 Amerikaanse
verlofgangers uit Vietnam in Taipeh aan,
die hier vier tot zeven dagen blijven en
per man zo'n zeshonderd dollar in de
nationalistisch-Chinese metropool uitge
ven.
De nieuwe glans van de hoofdstad laat
ook niet na grote aantrekkingskracht op
de bevolking van het platteland uit te
oefenen. Steeds meer plattelanders laten
hun dorp of nederzetting in de steek om
zich in de stad te vestigen. Het inwoner
tal van Taipeh, dat in 1949 nog 300.000
bedroeg, is tot 1,4 miljoen gestegen. De
maatschappelijke status van een platte
landsmeisje stijgt en ook haar huwe
lijkskansen nemen toe wanneer zij op
een kantoor, in een winkel of in een hotel
of restaurant van de stad komt werken,
ook al zijn de lonen nog zo laag.
DIE LONEN zijn inderdaad miniem, wat
er toe leidt dat de produkten van Taiwan
tegen zeer concurrerende prijzen op de
wereldmarkt kunnen komen. Een onge
schoolde fabrieksarbeider verdient niet
meer dan vijftien dollar en een vakar
beider ongeveer 25 tot 30 dollar in de
maand. De boeren gaat het evenwel, na
de op voorbeeldige .wijze tot stand ge
brachte landbouwhervorming, zeer goed.
Taiwan is het enige land in geheel Azië,
waar boeren een hogere levensstandaard
dan de andere arbeiders bezitten. In het
algemeen genomen is het bezit echter
tamelijk gelijk verdeeld en men vindt op
het eiland niet het grote verschil tussen
arm en rijk, dat in zovele ontwikkelings
landen voorkomt.
Taipeh kent nog geen riolering of be
hoorlijke straatverlichting, de trottoirs
verkeren in jammerlijke toestand en in
het verkeer heerst een zeldzaam gebrek
aan discipline. Tot deze chaos dragen in
aanzienlijke mate de fiets-riksja's bij,
waarvan de bestuurders voor het grootste
deel voormalige soldaten zijn voor wie er
geen ander werk is.
