VAN DAG TOT DAG
Franse regering
aantal posten
wordt op
herzien
hier woont gezondheid
Bonn vraagt
uitlevering
Franz Stangl
Oecumene voor Madrileense joden
j
Helmut Schmidt
Disconto omlaag
Schmidt is leider
van SPD-fractie
Geen avondklok in
Djakarta meer
de veelzijdige voeding
Prinses Benedikte
verlooft zich met
Duitse prins
3
ZO LANG ZE IN DE GROEI ZIJN 1
tel eg rammen
WOENSDAG 15 MAART 1967
V..
Overleg tussen De Gaulle en Pompidou
Opgetrommeld
Misplaatst
Geef uw kind de rijke schakering onmisbare
voedingsstoffen die iedere Liga bevat, hoog
waardige eiwitten, vitamines, mineralen
In Liga woont gezondheid, groeikracht,
vitaliteit!
Voor baby, kleuter en schoolgaande jeugd
Belgische schoolkinderen
aan de dood ontsnapt
I nquisitie
Historisch feit
Helmut Schmidt, een van de snel op
rijzende sterren aan het Westduitse poli
tieke firmament, is thans benoemd tot
leider van de socialistische fractie in de
Bondsdag nadat hij pas in 1964 daarvan
deel ging uitmaken. Hij is 48 jaar oud en
afkomstig uit Hamburg, deed in 1953 zijn
intrede in de Duitse Bondsdag en staat
bekend als een zeer scherpzinnig, nuchter
man, „een van de zwaarste kanonnen van
de oppositie".
Dat Schmidt het ver zou brengen, is
hem al jaren geleden voorspeld. Schmidt
zelf is echter een man die daaraan wel
het minst van allen getwijfeld heeft. Hij
is ambitieus tot het absurde en maakt de
indruk van een verbeten vechter, die
veryuld is van minachting voor alles wat
op gevoeligheid of minzaamheid lijkt.
Wij hadden het niet onverdeelde genoe
gen, i tijdens een verblijf in Bonn een ge
sprek met hem te hebben in het voorjaar
van 1966, toen zijn naam reeds op veler
lippen zweefde in verband met zijn sterk
stijgend gezag in de partijleiding. Het
genoegen was daarom zo twijfelachtig,
omdat hij zich vergezeld deed gaan van
een secretaris die een loopbaan bij de SS
achter de rug had en die deze afkomst
allerminst verborg. Integendeel, het ge
sprek werd door Schmidt met opzet ge
leid in de richting van de SS, waarna hij
een vurig pleidooi hield voor afschaffing
van de discriminatie, waaraan oud-SS'ers
in West-Duitsland zijn onderworpen.
Schmidt bleek niet alleen zijn secreta
ris, maar de gehele SS een zo warm hart
toe te dragen, dat hij trachtte de schuld
van dit nazi-keurkorps aan oorlogsmisda
den weg te praten en de gedragingen van
de SS te trekken in het vlak van de sol
daten-eer en de vaderlandsliefde, waarbij
hij dan nog wel zo nuchter bleef om een
uitzondering te maken voor individuele
misdragingen en incidentele overtredin
gen van de oorlogsmoraal.
Het feit dat hij bij een gesprek met
Nederlandse journalisten deze SS'er op
voerde als „mein Junge", die op prille
leeftijd door zijn omgeving gedwongen
dienstnam bij de SS en aan al die narig
heid part noch deel had, maakte een bij
zonder onsympathieke indruk, maar de
toon waarop hij het gesprek voerde ver
sterkte die onaangename indruk nog
meer. Hij had toen zijn boek „Verdedi
ging of vergelding" nog niet geschreven,
waarin hij zich een Duitse „eenheidsstrij
der" in hart en nieren toonde en het
gehele Europese probleem terugbracht tot
een strategische, militaire situatie. Maar
dat in zijn gedachtengang geen ruimte
was voor een menselijker, vreedzamer
oplossing dan die van het stellen van
geweld tegenover geweld, bleek in dat
gesprek al heel duidelijk.
Ofschoon leider van de Westduitse so
cialisten in de Bondsdag, verschillen zijn
denkbeelden zozeer van die welke bij
voorbeeld Willy Brandt over de Oost-
West-ver houding koestert, dat zij zeker
niet kunnen gelden als een weergave van
socialistische uitgangspunten tot een
vreedzamer en reëler standpunt ten aan
zien van de Duitse kwestie. Integendeel,
Helmut Schmidt is een fervent voor
stander van de „Wiedervereinigung" en
van een leidende Duitse rol in een nieuwe
Europese situatie. Hij wil de NAVO her
vormen tot een instrument dat de Duitse
hereniging en de Duitse suprematie be
vordert en droomt van een groot-Duits-
land dat een evenknie zal zijn van Ameri
ka en Rusland.
Helmut Schmidt lijkt, in de huidige
ontwikkelingen in Europa, een gevaarlijk
man, die een zo sterke persoonlijkheid
bezit dat hij een nieuwe generatie zou
kunnen inspireren tot een sterk nationa
listische instelling. Het grote gevaar
voorshands is ongetwijfeld dat zijn denk
beelden die van andere vooraanstaande
socialisten zouden kunnen overstemmen,
zodat de SPD in haar buitenlands beleid
de onverzoenlijkheid en soldateske geest
zou kunnen gaan ademen, die de Europese
situatie opnieuw tot een gevaar voor de
vrede zou maken.
De disconto-verlaging van de Neder-
landsche Bank met een half percent tot 4Yi
leidt tot een herstel van de situatie van
vóór mei 1966, maar toch is ook na deze
verlaging het Nederlands disconto nog aan
de hoge kant. Dat betekent, dat de kust
nog niet helemaal veilig wordt geacht. Pas
als het ingetreden herstel van de beta
lingsbalans enige stabiliteit vertoont en de
reactie van omringende landen is uitge
werkt, zou de schroef nog iets losser kun
nen worden gedraaid, vooropgesteld dat
die reactie daartoe aanleiding zou geven.
De disconto-verlaging is trouwens op
zich al een reactie op wat in dat opzicht
in West-Duitsland, Zweden, België, Cana
da en Engeland is gebeurd of binnenkort
zal gebeuren. Onder die omstandigheden
zou het wellicht te straf zijn doorgetrok
ken als het tarief bij ons ongewijzigd zou
zijn gebleven. De mogelijkheid tot verla
ging werd in de hand gewerkt door het
gunstige resultaat van de handelsbalans
in februari, waarvan de cijfers een rol
speelden bij het interne overleg bij de
Nederlandsche Bank.
Voor het bedrijfsleven is er bepaald
nog geen reden om op stel en sprong tot
het opstellen van nieuwe investerings
plannen over te gaan. Ook zal er enige
tijd verlopen voor de verlaging van de
rentevoet is doorgewerkt in de bouwsec
tor. Degenen, die door de hoge rentevoet
werden afgeschrikt bij het in opdracht
geven van particuliere woningbouw, zul
len evenmin op slag de handen uit de
mouwen laten steken. Er is een over
gangsperiode nodig, waarvan de duur be
paald wordt door de verwachting van de
verdere ontwikkeling van de rentevoet,
Voor de door de Bank voor Nederland
sche Gemeenten uitgeschreven lening van
150 min tegen een rente van 6% percent
uit te geven a pari, is de kans op wel
slagen nog gestegen. De inschrijving op
vrijdag, die anders wellicht een wat mat
verloop zou hebben gehad, zal nu een
stormloop opleveren. Daarbij kan er re
kening mee worden gehouden dat buiten
landse beleggers in de discontoverlaging
aanleiding zullen zien om ook op de
lening in te schrijven. Het vertrouwen in
de positie van de gulden op de valuta
markten wordt verstevigd en dat is een
belangrijke trekpleister.
Voor de banken die de laatste tijd de
rentevergoeding op deposito- en
spaarsaldi flink hadden opgeschroefd we
gens de onderlinge concurrentie, is de
discontoverlaging allesbehalve aange
naam. Zij zullen op slag een vermindering
van de rentevergoeding op verstrekte kre
dieten ontvangen, want die is doorgaans
aan het officiële disconto gekoppeld
Daarentegen zal er enige tijd mee heen
gaan voor de rente op de deposito- en
spaarrekeningen, dus de rente die de
banken zelf betalen, zal zijn aangepast
I^^WWIIIIWWWWWWIIWIWIWWIIWWWIIIIWWIIWWWWMW
(Van onze correspondent)
BONN Tot fractievoorzitter van de
21" sociaal-democratische afgevaardigden
in de Bondsdag werd gistermiddag met
grote meerderheid de 48-jarige Hambur
ger Helmut Schmidt benoemd. Schmidt
vervulde de functie al geruime tijd als
plaatsvervanger van Fritz Erler die kort
geleden aan leukemie overleed.
Van 1953 tot 1962 is Schmidt afgevaar
digde in de Bondsdag geweest. Hij keerde
in 1965 naar Bonn terug na de verkie
zingsnederlaag van Willy Brandt. Hoewel
men aanvankelijk dacht Schmidt te moe
ten pousseren als eventueel kandidaat
kanselier voor 1969 maakte het snelle
herstel van Willy Brandts populariteit de
hoop van Schmidt heel zwaar.
Voor de vele politieke waarnemers in
Bonn is het een raadsel hoe Schmidt zich
tot de SPD aangetrokken heeft gevoeld.
De oud-majoor van het Duitse leger is een
uitgesproken conservatieve figuur die het
goed moet kunnen vinden met zijn colle
ga Barzel die fractievoorzitter van de
CDU/CSU-afvaardiging in de Bondsdag is
en een man die bekend staat om zijn reac
tionair aandoende uitspraken.
DJAKARTA (ANP). De militaire au
toriteiten hebben dinsdag het uitgaansver
bod in Djakarta dat kort na de mislukte
staatsgreep van 1965 werd ingevoerd, op
geheven.
(Van onze correspondent)
PARIJS. Na zijn terugkeer uit
zijn buitenverblijf Colombey-les-
deux-Eglises in Parijs, heeft het
Franse staatshoofd, president De
Gaulle, gisteren onmiddellijk met
premier Georges Pompidou de voor
hem zo teleurstellende uitslagen van
de Kamerverkiezingen van de afge
lopen zondag besproken. Bij zijn ver
trek uit het Elysée verklaarde de
minister-president dat hij zich niet
als demissionair beschouwde, maar
dat de regering onmiddellijk na de
parlementaire rentree op 3 april,
waarschijnlijk wel op een aantal pos
ten zal worden herzien.
De uiterst smalle basis van slechts één
zetel meerderheid waarop de regering nu
rust, werpt nog vóór die grote parlemen
taire première al haar eerste proble
men op. De gaullisten, die tot dusver alle
belangrijke parlementaire posten in han
den hielden, zijn uiteraard niet bereid al
die stellingen voetstoots weer te ontrui
men. Vooral het voorzitterschap van de
Kamer, dat sinds vijf jaar door de gaul
listische burgemeester van Bordeaux,
Jaques Chaban-Delmas, werd bekleed,
wil de regeringspartij wel graag blijven
behouden.
De socialistische burgemeester van Mar
seille, Gaston Defferre, zou zijn kandida
tuur echter ook willen stellen en om die
eersté'parlementaire nederlaag te vermij
den zullen alle gaullisten in de Kamer in
volle getale moeten worden opgetrom
meld. Om die reden zullen ook de zitten
de ministers, die bij de verkiezingen als
Kamerlid werden gekozen, hun onmisba
re steun moeten verlenen. Daarom is het
waarschijnlijk dat de regering pas offici
eel na die verkiezing van een Kamerpre
sident demissionair zal worden verklaard
Ook het lot van de vier ministers, on
der wie Couve de Murville van Buitenland
se Zaken en Messmer van Oorlog, die zon
dag werden verslagen, is gisteren door de
Franse president en de premier al onder
het oog gezien. In politieke kringen ver
luidde dat Couve, die zich met duidelijke
tegenzin in de stembusstrijd gestort had,
uit zijn nederlaag toch de consequentie zou
willen trekken nu, na negen jaar, ook als
minister van Buitenlandse Zaken af te
treden. Zijn portefeuille zou dan aan de
huidige minister van Onderwijs, Christian
Fouchet, kunnen worden toevertrouwd,
die indertijd een (verworpen) plan ont
wierp voor een Verenigd Europa op gaul
listische grondslag.
Behalve over die zorgen voor de voor
ziening of herverdeling van verschillende
belangrijke portefeuilles hebben presi
dent en premier, schijnt het, ook van ge
dachten gewisseld over de ernstige mis
rekeningen die tussen de eerste en de
tweede ronde met betrekking tot de uit
eindelijke uitslagen zijn gemaakt. De
opiniepeilingen hadden in ieder geval de
nederlaag voor de gaullisten allerminst
voorzien, waardoor te verklaren is dat
het staatshoofd zich tussen beide ronden
niet opnieuw tot de kiezers heeft gewend
De directeurs van de twee voornaam
ste bureaus voor onderzoek van de pu
blieke opinie hebben bij voorbaat al ge
antwoord dat hun peilingen als aanwij
zingen voor de regering en de partijbe
sturen waren bestemd, zodat het niet hun
schuld is geweest dat ze als profetieën
werden gepubliceerd, waaruit het publiek
misplaatste gevolgtrekkingen zou hebben
gemaakt. Er zijn dan ook al verschillen
de stemmen vooral bij de gaullisten op
gegaan, om in de verkiezingstijd voortaan
de publikatie van opiniepeilingen te ver
bieden.
De super-strateeg van de gaullistische
propagandacampagne, Michel Bongrand,
heeft zich intussen door de verkiezings
tegenslag niet uit het veld laten slaan.
Wel heeft hij Frankrijk de dag na de
verkiezingen onmiddellijk verlaten, om in
Washington Robert Kennedy te ontmoe
ten. In Parijs werd gisteren gefluisterd
dat de voormalige Amerikaanse minister
van Justitie en mogelijk toekomstige pre
sident Bongrand zou willen opdragen zich
in het vervolg met de zorgen over zijn
Franse en internationale „image" te be
lasten.
ADVERTENTIE
LIGA
ANTWERPEN (AFP). In Wilrijk,
aan de rand van Antwerpen, zijn dinsdag
middag 250 kinderen van de openbare
school ternauwernood aan de dood ont
snapt. Kort nadat de leerlingen het school
gebouw via een smalle straat hadden ver
laten, zakte de zijmuur en een deel van
het pas gestorte betonnen dak van een
in aanbouw zijnde kerk in, waardoor hon
derden tonnen beton in de nauwe door
gang terechtkwamen.
KOPENHAGEN (Reuter) De 22-ja-
rige prinses Benedikte van Denemarken
heeft zich verloofd met de 32-jarige Duit
se prins Riclfard zu Sayn-Wittgenstein-
Berleburg.
Dinsdagavond gaf het jonge paar pers
en fotografen gelegenheid tot kennisma
ken. Er mochten geen vragen worden
gesteld.
In hofkringen is men kennelijk be
vreesd dat de verloving anti-Duitse reac
ties in Denemarken zal oproepen. De ver
loving is nog niet offficieel. Het parle
ment moet eerst zijn toestemming geven.
BONN. De Westduitse regering heeft
om uitlevering van de oorlogsmisdadiger
Franz Paul Stangl gevraagd aan de re-
gring van Brazilië.
De Oostenrijkse minister van Justitie,
Douda, heeft bekend gemaakt dat zijn re
gering eveneens om uitlevering van Stangl
zal vragen.
Er worden op het ogenblik in Oosten
rijk bewijzen tegen de gewezen SS'er ver
zameld. Douda meende dat de uitlevering
binnen enkele weken een feit kan zijn.
Twee Braziliaanse advocaten hebben
een verzoek tot vrijlating van Stangl in
gediend. Zij stellen dat er geen reden is
voor de arrestatie van Stangl en dat de
Braziliaanse regering hem een vrijgelei
de moet geven.
(Van onze correspondent)
BARCELONA. Tussen het jaar 1492, waarin de katholieke koning
Ferdinand en koningin Isabella aan bijna anderhalf miljoen joden vier
maanden de tijd gaven om Spanje te verlaten en de eerste dag van de
maand maart van dit jaar, toen in een katholieke kerk in Madrid joden
en katholieken bijeen kwamen, om gezamenlijk te bidden tot dezelfde
God, ligt een brok trieste historie.
In Spanje begonnen tegen het einde
van de vijftiende eeuw de eerste po
groms, die duizenden joden op de
brandstapels en in de kerkers brach
ten. Deze vervolging was niet een vorm
van anti-semitisme, gebaseerd op een
verderfelijke rassenleer, zoals de beu
len van nazi-Duitsland bezielde bij hun
schematische poging de joden uit te
roeien.
De Spaanse inquisitie, die tiendui
zenden joden op een afschuwelijke wij
ze ter dood liet brengen, werd gedre
ven door een fanatieke en blinde ge
loofsdrift, die zich niet alleen richtte
tegen de joden, maar ook tegen de
mohammedanen en later tegen
allen, die in de reformatie geloofden.
In het laatste kwart van de vijftiende
eeuw groeide Spanje naar een natio
naal bewustzijn, waardoor het land
zich Van de Moorse overheersing, die
acht eeuwen had geduurd, kon bevrij
den.
De voornaamste bindende kracht
binnen de Spaanse maatschappij was
de katholieke kerk, die aan het hof van
de katholieke koningen een onbeperk
te macht bezat. De vestiging van een
religieuze eenheid was na de overwin
ning op de Moorse bezetters, het eerste
ideaal, dat zowel staat als kerk zich
stelde. Daartoe werd de inquisitie op
gericht, naar het voorbeeld van de pau
selijke rechtbanken, uit de dertiende
eeuw. De Spaanse inquisitie werd een
monsterlijk instrument en de wrede
basis van de Spaanse onverdraagzaam
heid, die tot op de dag van vandaag
haar stempel op de Spaanse samenle
ving drukt.
Vijf eeuwen geleden namen de jo
den in Spanje een zeer vooraanstaan
de plaats in, vooral in het economische
leven. De wetenschap, de handel,
de werkplaatsen en banken hadden zij
bijna geheel in handen. Een jood was
zelfs bankier van de koning. De adel
maakte van hun diensten gebruik voor
het innen van pachten en belastingen.
Daardoor waren zij bij het volk gehaat.
Om hun welstand en ondernemings
lust werden zij benijd.
De katholieke predikers van de on
verdraagzaamheid maakten van deze
afgunst handig gebruik om de volks
woede tegen de joden te keren. Van
nature is de Spanjaard geen anti-se
miet. Er is bijna geen land in Europa
aan te wijzen, waar zo weinig rassen
haat leeft onder de bevolking. De
Spanjaard is zelf het produkt van een
vermenging van de meest uiteenlopen
de volken. Maar hij is een hardgrondig
individualist en een verstokte egoïst.
Daardoor heeft hij geen enkel
respect voor de mening en de overtui
ging van een ander. Hij is bovendien
afgunstig en laat zich daarom gemak
kelijk lenen tot vervolging en verdrij
ving van anderen. Daardoor is de
Spaanse maatschappij herhaaldelijk
ontwricht, zoals sedert 1492, toen door
de moord op tienduizenden joden en
Moren en de verdrijving van honderd
duizenden uit het land, de basis werd
gelegd voor de conomische ondergang
van het Spaanse rijk.
Hoewel dit wereldrijk pas een halve
eeuw later werd gesticht, miste men
toen reeds de kern van joodse geleer
den en economen die de groei van dit
rijk in goede banen had kunnen lei
den. Door de inquisitie werd een vijfde
deel van de bevolking gedood of ver
jaagd en de gevolgen daarvan voelt
Spanje nu nog in zijn achterstand bij
de rest van Europa.
Thans wonen er in Spanje nog on
geveer duizend gelovige joden. Zij zijn
door het regime van generaal Franco
de laatste dertig jaar met meer om
zichtigheid behandeld dan de dertig
duizend protestanten die het land kent.
Zij werden niet als een politieke be
dreiging gezien, maar evenmin als vol
waardige burgers. Het ouderwetse
Spaanse katholicisme ziet de jood nog
steeds als een nakomeling van degenen
die Christus hebben gekruisigd, als een
eeuwig verdoemde. Daarom is de ge
zamenlijke kerkdienst in Madrid een
historische gebeurtenis geworden.
In West-Europa hebben als gevolg
van het Vaticaans concilie al eerder re
ligieuze bijeenkomsten tussen joden en
katholieken plaats gevonden. Het feit
dat in Madrid deze ontmoeting in een
kerk plaats had, is uniek in de historie.
Er waren enkele honderden gelovige
joden en katholieken bijeen. Rabbijn
Max Mazin zag in deze gebeurtenis een
erkenning van de zijde van enkele
Spaanse katholieken van het wezen
lijke in het joodse geloof en hoopte dat
dit slechts het begin zou zijn van ver
dere toenadering. Gezamenlijk hebben
joden en katholieken gebeden en God
geloofd.
Deze kerkdienst was er een van een
serie oecumenische diensten, die de
laatste tijd met goedkeuring van de
bisschop van Madrid hebben plaatsge
vonden. Het is voorbarig er de conclu
sie aan te verbinden, dat thans geheel
Spanje door oecumenische ijver wordt
gedreven. Dergelijke gebeurtenissen
zijn uitzonderingen, die worden geïn
spireerd door een zeer kleine groep
vooruitstrevende katholieken, die een
uniek gezelschap in het land vormen.
Want nog in 1965 werden nieuwe
schoolboeken uitgegeven voor het
godsdienstonderwijs op de staatsscho
len, waarin aan de kinderen wordt
voorgehouden dat de oproep tot de
oecumene, die van het Vaticaan is uit
gegaan, niet geldt voor Spanje, dat zijn
katholieke eenheid wil bewaren!
ADVERTENTIE
Bezoek. Koning Gustaaf Adolf van Zwe
den is per vliegtuig naar Rome ge
reisd voor zijn eerste staatsbezoek aan
Italië en een audiëntie bij paus Paulus
VI.
Europaprijs. De Europaprijs 1967 is aan
de stad Straatsburg toegekend. De prijs
zal 24 april aan burgemeester Pflim-
lin worden uitgereikt.
Extremisten. Generaal Ulrich de Maizie-
re de hoogste Westduitse officier heeft
zijn soldaten meegedeeld dat zich aan
sluiten bij politieke groepen van uiterst
rechts of links niet verenigbaar is met
hun militaire plicht.
Verbod. De minister van Binnenlandse Za
ken van de Westduitse staat Noord-
rijn-Westfalen Weyer heeft een de
monstratie van Belgische studenten te
gen de Westduitse NDP verboden.
Botsing. Regeringstroepen die in midden-
Venezuela tussen Caracas en Maraca-
ibo in gevecht kwamen met guerrilla
strijders hebben drie man van hen ge
dood en vijf gewond.
Reorganisatie. Het Venezolaanse kabinet
is dinsdag afgetreden om president Le-
oni in staat te stellen zijn kabinet te
reorganiseren.
\onnis. Het Spaanse Nationale Hof van
de Openbare Orde heeft Armando Leon
Herreta veroordeeld tot tien maanden
gevangenisstraf en zeven verdachten ie
der tot een maand voor het organiseren
van een demonstratie in Las Palmas op
1 maart 1966. Negen verdachten wer
den vrijgesproken.
Te weinig. De anderhalf miljard dollar
die president Johnson in vijf jaar wil
uitgeven voor steun aan Latijns Ameri
ka wordt volstrekt onvoldoende geacht
door de Zuidamerikaanse deskundigen
die sinds maandag in Montevideo ver
gaderen om de inter-Amerikaanse top
conferentie voor te bereiden die in april
in Punta Del Este gehouden zal worden.
Betoging. Duizenden hebben dinsdag in
Jeruzalem betoogd tegen de gewoonte
om in de ziekenhuizen lijkschouwing te
verrichten zonder toestemming van de
betrokken familie. Het kwam tot vecht
partijen met de politie waarbij een aan
tal mensen verwondingen opliep.
